ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 7 Μάη 2015
Σελ. /24
Μεγάλο αφιέρωμα στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών

Το στίγμα της βδομάδας δίνει η επέτειος των 70 χρόνων από τη μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη των Λαών! Γεγονός που βέβαια περνά απαρατήρητο από τις συμβατικές πρεμιέρες της Πέμπτης, που το μόνο που προσφέρουν είναι κάτι τραγικές αμερικανιές, βλέπε το αγγλοαμερικάνικο θρίλερ τρόμου «Demonic» - «House of horror» (2015) του Γουίλ Κάνον και το επίσης αμερικάνικο, αηδές «Vice: Η πόλη της βίας» (2015) του Μπράιαν Μίλερ...

Πεπερασμένης και περιορισμένης θεματικής επικαιρότητας και το αμερικάνικο ντοκιμαντέρ «Υogananda: Το Ταξίδι της Αφύπνισης» - «Awake: The Life of Yogananda» (2014) των Πάολα ντι Φλόριο και Λάιζα Λίμαν για τον Παραμαχάνσα Γιογκανάντα που μύησε τον δυτικό κόσμο στη γιόγκα. Αξιόλογες, καθεμιά για τους δικούς της λόγους οι δύο γαλλικές παραγωγές. «Ερωτας με την πρώτη μπουνιά» - «Les Combattants» (2014) του Τομά Κεγιέ ο τίτλος της πρώτης, «Μια υπόσχεση» της δεύτερης...

Η «New Star», τιμά την 9η Μάη με ένα κυριολεκτικά τεράστιο κινηματογραφικό αφιέρωμα με σπουδαίες ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και κινουμένων σχεδίων σε «Αλκυονίδα» και «Στούντιο». Ενας σταθερός κορμός δέκα ταινιών: «Ελα να δεις» (1985), «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν» (1962), «Ο αληθινός φασισμός» (1968), «Νύχτα και καταχνιά» (1955), «Ρώμη ανοχύρωτη πόλη» (1945) κ.ά. θα προβάλλεται και στις δυο αίθουσες, σε διαφορετικές ώρες, ενώ στο «Στούντιο» ο ίδιος κορμός διανθίζεται καθημερινά με ατέλειωτη σειρά άλλων αντιφασιστικών ταινιών. Δυστυχώς, η στενότητα του χώρου δεν επιτρέπει την παράθεση του πλήρους και λεπτομερούς προγράμματος των δύο αιθουσών. Ετσι θα αναφερθούμε επιλεκτικά και επιγραμματικά στην πασίγνωστη ταινία του Ροσελίνι που πρέπει να βλέπει κανείς μέχρις ότου να την παίζει στα δάκτυλα...


ΚΡΙΤΙΚΗ: Τζία ΓΙΟΒΑΝΝΗ

ΤΣΑΓΚΡΙ ΚΙΝΙΚΟΓΛΟΥ και ΓΚΛΟΡΙΑ ΡΟΛΑΝΤΟ
Το ταξίδι του Ναζίμ στην Κούβα

Εξαιρετικά ζωντανό και συγκινητικό το ντοκιμαντέρ «Το ταξίδι του Ναζίμ στην Κούβα» (2008) κατά το έτος 1961 μετά από πρόσκληση του φίλου και συντρόφου Κουβανού ποιητή Νικολάς Γκιγιέν, στον απόηχο της εισβολής των Αμερικανών στον Κόλπο των Χοίρων. Το ντοκιμαντέρ, παραγωγική συμπαραγωγή του Πολιτιστικού Κέντρου Ναζίμ Χικμέτ (ΝΗΚΜ) της Κωνσταντινούπολης και του Κουβανικού Ινστιτούτου Κινηματογραφικής Τέχνης και Βιομηχανίας (ICAIC), εστιάζει σε μια ιστορική περίοδο που οι βιογραφίες για τον Χικμέτ έχουν αγνοήσει.

Ταξίδι αλληλεγγύης, τρία χρόνια μετά τη νικηφόρα επανάσταση του 1959 που κατόρθωσε να διώξει ξένους ιμπεριαλιστές και ντόπιους συνεργάτες τους. Ταξίδι γνωριμίας και μελέτης της επανάστασης για τον ποιητή που θέλει να δει με τα μάτια του τον ενθουσιασμό των Κουβανών για τις κοινωνικές εξελίξεις, κάτι που επιθυμεί διακαώς και για το δικό του λαό, μια που, στην Κωνσταντινούπολη και ολόκληρη την Οθωμανική επικράτεια στις αρχές του 20ού αιώνα, οι ιμπεριαλιστές δωρίζουν αφειδώς μόνο πολέμους, φτώχεια, προσφυγιά και θάνατο.

«Το ταξίδι του Ναζίμ στην Κούβα» δομείται με αυθεντικό και δυσεύρετο κινηματογραφημένο υλικό τεκμηρίωσης από διαφορετικές στιγμές και πτυχές της επανάστασης, με περίσσιο φωτογραφικό υλικό και με χαρακτηριστικούς ζωγραφικούς πίνακες του Χικμέτ με μοτίβα από τη φυλακή. Διάσπαρτες μαρτυρίες σύγχρονων Κουβανών, ποιητών και διανοουμένων, φωτίζουν την ουσία της συνάντησής τους με τον Τούρκο ποιητή και την ποίησή του. Αποκαλύπτεται σταδιακά πώς η Κουβανική Επανάσταση επηρέασε τον Χικμέτ και πώς ο Χικμέτ επηρέασε τους Κουβανούς διανοούμενους.

Το φιλμ σκιαγραφεί την ανθρώπινη, δημιουργική και ιδεολογική διάσταση του Χικμέτ, ποιητή με πάθος για τη ζωή, που συνέβαλε στην αλλαγή της ποιητικής όψης του 20ού αιώνα, αξιώνοντας ως «ορθόδοξος κομμουνιστής σπάνιου είδους» αλλαγές, όχι απλά στη λογοτεχνία αλλά και στην κοινωνία. Η αφήγηση κυρίως σε πρώτο πρόσωπο με voice off και έρχεται σαν αποκάλυψη μια άγνωστη, προγενέστερη εγγραφή του ποιήματος του Χικμέτ «Συνέντευξη της Αβάνας», που η ταινία χρησιμοποιεί ως επαναλαμβανόμενο μοτίβο, με τη φωνή του ποιητή... («Αλκυονίς»).

ΡΟΜΠΕΡΤΟ ΡΟΣΕΛΙΝΙ
Ρώμη ανοχύρωτη πόλη (1945)

Ταινία σύμβολο - μαζί με τον «Κλέφτη Ποδηλάτων» (1948) του Ντε Σίκα - και απόλυτο σημείο αναφοράς του νεορεαλισμού (όρος επινοημένος μετά το 1946, ορίζει το σινεμά που αποτυπώνει την εικόνα της χώρας μόλις βγήκε από τον πόλεμο), γυρισμένη σε συνθήκες άθλιες, ενώ μαινόταν ακόμα ο πόλεμος (τα γυρίσματά της άρχισαν τη νύχτα της 17ης Ιανουαρίου 1945).

Μετά την άνευ όρων συνθηκολόγηση της φασιστικής Ιταλίας (8/9/1943), αποτέλεσμα των νικών του Κόκκινου Στρατού στο Ανατολικό Μέτωπο, της αποβίβασης των Αμερικανών στη Σικελία και το Σαλέρνο και κύρια της ανόδου του εργατικού κινήματος (στις 5/3/1943 απεργούν οι εργάτες της «Φίατ», στις 24/3 η απεργία επεκτείνεται στα πολεμικά εργοστάσια του Μιλάνου και σε όλη τη βόρεια Ιταλία), την πρωτεύουσα πλημμυρίζουν Γερμανοί ναζί και φασίστες συνεργάτες τους και με κάθε τρόπο προσπαθούν να εξοντώσουν τους κομμουνιστές, επικεφαλής της ένοπλης αντίστασης το 1943 - '44.

Η ταινία είναι ένα ντοκιμαντέρ μυθοπλασίας και στο σενάριό της φιλοξενούνται όλα τα δραματικά στοιχεία από την περίοδο της ναζιστικής κατοχής που χαράχθηκαν στη μνήμη. Ακόμα και σήμερα, παγώνει το θεατή η τόσο αστραπιαία και ωμή σκηνή του θανάτου της Πίνα - Αννα Μανιάνι (μπήκε στην ιστορία του ιταλικού κινηματογράφου) που πέφτει νεκρή στην άσφαλτο από την ομοβροντία των χιτλερικών πολυβόλων («Αλκυονίς» και «Στούντιο»).

ΑΝΤΟΝΙ ΑΣΚΟΥΙΘ και ΛΕΣΛΙ ΧΑΟΥΑΡΝΤ
Πυγμαλίων

Το ανάλαφρο κατηγορητήριο του Τζορτζ Μπέρναρ Σο στην κοινωνική συμπεριφορά της βρετανικής ανώτερης τάξης της εποχής του χρησιμοποιεί ως ορμητήριο τη γλώσσα και τη χρήση της, στοιχεία που επιπλέον συνιστούν τη βάση της σάτιράς του περί κοινωνικής κινητικότητας. Μέσα από το κλασικό μοτίβο του Πυγμαλίωνα αναδύεται πληθώρα θεμάτων: Δομή της κοινωνίας, των κοινωνικών τάξεων, της κοινωνικής ανισότητας, των κοινωνικών σημασιών της γλώσσας, της κοινωνικής μεταμόρφωσης κλπ., ενώ ο «Πυγμαλίων» ως έργο λειτουργεί αφηγηματικά σαν γέφυρα στο χρόνο. Η σχέση «Πυγμαλίωνα και "κατασκευάσματός" του» έχει εμφανιστεί με πολλές μορφές, έχουν μάλιστα υπάρξει και διαφορετικές εκδοχές τέλους, όχι και τόσο χάπι εντ...

Συνεχής εξισορρόπηση έξυπνου διαλόγου, κωμωδίας και δράματος χαρακτηρίζει το πρώτο έργο του Τζορτζ Μπέρναρ Σο που βγαίνει στη μεγάλη οθόνη, εισάγοντας τον «κλασικό» ρόλο της Ελάιζα Ντουλίτλ, που αργότερα θα μετεξελιχτεί στο επιτυχέστατο χολιγουντιανό μιούζικαλ «Ωραία μου κυρία» (1964) σε σκηνοθεσία Τζορτζ Κιούκορ. Αυτή η βερσιόν του '38, πολύ κοντά στην οπτική του συγγραφέα για το θέμα, συγκεντρώνει ουσιαστικά προτερήματα: Γοητεία, εξυπνάδα, ευφυΐα και γευστική σκανταλιά. Ο Σο έγραψε το σενάριο και ο Σο επέλεξε την άγνωστη Γουέντι Χίλερ για το χαρακτήρα της Ελάιζα. Τέλος, καθοριστικότατη η παρουσία του Λέσλι Χόουαρντ, από τους σημαντικότερους ρομαντικούς εραστές της γενιάς του, που τον επόμενο χρόνο θα τον καλέσει το Χόλιγουντ να πρωταγωνιστήσει στο «Οσα παίρνει ο άνεμος» (1939) του Βίκτορ Φλέμινγκ.

Ο γοητευτικά εκκεντρικός καθηγητής φωνητικής Χίγκινς στοιχηματίζει ότι μπορεί να μετατρέψει το φλύαρο χαμίνι Ελάιζα Ντουλίτλ σε «κυρία». Η Ελάιζα όντως μεταμορφώνεται. Η όλη όμως διαδικασία έχει συνέπειες και στον καθηγητή, μια που τον υποχρεώνει να αποδεχτεί ότι ο κόσμος των συναισθημάτων είναι εξίσου σημαντικός με εκείνον του μυαλού. («Αλκυονίς»).

Με τους: Λέσλι Χάουαρντ, Γουέντι Χίλερ κ.ά.

Παραγωγή: «Pygmalion», Μ. Βρετανία (1938).

ΠΑΤΡΙΣ ΛΕΚΟΝΤ
Μια υπόσχεση

Τίποτα δε χρειάζεται αποκωδικοποίηση στο κομψό μελό του Λεκόντ για μια παθιασμένη και αναχρονιστική ιστορία ενός έρωτα που γίνεται αθεράπευτα αδύνατος, όσο έντονος κι εντυπωσιακός κι αν ήταν αρχικά. Πρόκειται για μεταφορά του μυθιστορήματος του Αυστριακού Στέφαν Τσβάιχ «Ταξίδι στο παρελθόν» στον κινηματογράφο - η πένα του ίδιου συγγραφέα έχει αναδείξει και καλές ταινίες, όπως το «Γράμματα σε μια άγνωστη» ή το «Ξενοδοχείο Grand Budapest»... Ο φακός του Λεκόντ, με βάση τη δραματουργία δωματίου, πλανάται στα βαριά αστικά ντεκόρ και τα πρόσωπα των ηρώων του και χρησιμοποιεί το ερωτικό συναίσθημα, που μόνο υποδηλώνει χωρίς ν' αποκαλύπτει, ως πρώτη ύλη του σινεμά του. Ταινία εποχής, η ιστορία ξετυλίγεται στη Γερμανία του 1912 που δεν έχει ακόμα πνιγεί στον ήχο των ταμπούρλων του πολέμου. Ταινία λαλίστατη σε σιωπές που συλλαμβάνουν τις διακυμάνσεις της ψυχής και τις συσπάσεις των προσώπων, θέτοντας το ερώτημα «πόσο μπορεί να αντισταθεί στο χρόνο η ερωτική επιθυμία;». Ο Λεκόντ δίνει μια σύγχρονη νότα σε ένα φιλμικό κείμενο που γλιστρά προς τον ακαδημαϊσμό, μέσα από μια περίεργη συνάντηση ταλέντων: Ο σκηνοθέτης Γάλλος, οι πρωταγωνιστές Αγγλοι, η ιστορία στη Γερμανία... Την ταινία αποφάσισε - άγνωστο γιατί - να συμπεριλάβει στο εκτός συναγωνισμού πρόγραμμα, την τελευταία στιγμή, ο διευθυντής του κινηματογραφικού φεστιβάλ Βενετίας...

Ενας νεαρός διπλωματούχος χημικός μηχανικός ταπεινής καταγωγής προσλαμβάνεται στη χαλυβουργία ενός μεσήλικα, καρδιοπαθούς καπιταλιστή - παντρεμένου με μια διακριτική νεαρή γυναίκα. Ο ζήλος του νεαρού τον προβιβάζει σε προσωπικό γραμματέα του αφεντικού και τον εγκαθιστά, για ευκολία, στη μεγάλη βίλα. Ο νεαρός ερωτεύεται με σιωπηλό πάθος τη σύζυγο του αφεντικού κι εκείνη ανταποκρίνεται... Ο νεαρός φεύγει σε διετή επαγγελματική αποστολή στο Μεξικό και οι δυο ερωτευμένοι δίνουν υποσχέσεις για την επιστροφή. Πέφτουν όμως πάνω στο μεγάλο πόλεμο του '14 και ο ναυτικός αποκλεισμός καθιστά το νεαρό ερωτευμένο εξόριστο, για 6 ολόκληρα ταραγμένα χρόνια... Επιστρέφοντας στη Γερμανία, πρέπει να κανονίσει τους λογαριασμούς του με το χρόνο που άφησε αδυσώπητα τα ίχνη του πάνω στην ερωτική αναμονή...

Mε τους: Ρεμπέκα Χολ, Ρίτσαρντ Μάντεν, Αλαν Ρίκμαν κ.ά.

Παραγωγή: «Une promesse» - Γαλλία, Βέλγιο (2013).



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ