Η παραπέρα ισχυροποίηση του ευρω-οικοδομήματος έναντι των λαών αποτελεί το βασικό «κίνητρο» των 27 ηγετών της ΕΕ που συνεδριάζουν από χτες το απόγευμα στη Λισαβόνα, προκειμένου να καταλήξουν σε συμφωνία πάνω στη «μεταρρυθμιστική συνθήκη», δηλαδή στο νεκραναστημένο «ευρωσύνταγμα».

Κυρίαρχη είναι η βούληση οι «27» να φύγουν σήμερα από τη Λισαβόνα έχοντας επικυρώσει την αντιδραστική συνθήκη, ώστε να δώσουν την εικόνα ότι η ΕΕ προχωρά μπροστά αφήνοντας πίσω την κρίση για το «ευρωσύνταγμα» που προκλήθηκε μετά το «όχι» των λαών στη Γαλλία και στην Ολλανδία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το υπό έγκριση κείμενο ανέρχεται στις 256 σελίδες, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό από μη νομικούς...

Ωστόσο, η άτυπη σύνοδος άρχισε τις εργασίες της δίχως να έχουν ξεπεραστεί οι εσωτερικές αντιθέσεις, ενώ την ίδια στιγμή οι λαοί επιμένουν να τεθεί σε δημοψήφισμα η αντιδραστική ευρωσυνθήκη.

«Η ΕΕ βρίσκεται κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για τη νέα ευρωπαϊκή συνθήκη για τη μεταρρύθμιση των θεσμών της», δήλωσε ο Πορτογάλος πρωθυπουργός, Ζοζέ Σόκρατες, λίγο πριν ξεκινήσουν οι εργασίες της συνόδου. Εκτίμησε επίσης ότι «βρισκόμαστε πάρα πολύ κοντά σε μια νέα συνθήκη και αυτή θα ονομαστεί Συνθήκη της Λισαβόνας», δήλωσε ο Σόκρατες, αν και παραδέχτηκε ότι «υπάρχουν ακόμη κάποια προβλήματα», κυρίως με την Ιταλία και την Πολωνία, που έσπευσε να χαρακτηρίσει «περιορισμένης έκτασης».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Κ. Καραμανλής, υπογραμμίζοντας την «ανάγκη η ΕΕ να ξεπεράσει το αδιέξοδο των δύο -και περισσότερο - τελευταίων ετών, που τόσο την ταλάνισε». Σύμφωνα με τον Ελληνα πρωθυπουργό, «η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει μπροστά, με δύναμη, με αποφασιστικότητα, ώστε να αντιμετωπίσει τις νέες, μεγάλες προκλήσεις του μέλλοντος».

Παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν τους προηγούμενους μήνες δε στάθηκε δυνατό να ξεπεραστούν οι αντιθέσεις μεταξύ των κρατών - μελών, καθώς επιδιώκουν μέχρι την ύστατη στιγμή να ενισχύσουν τη θέση τους στο υπό διαμόρφωση σύστημα εξουσίας.

Ιδιαίτερα «σκληρή» εμφανίστηκε χτες η κυβέρνηση της Πολωνίας, η στάση της οποίας επηρεάζεται από τις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής στη χώρα αυτή. Ο Πρόεδρος Λεχ Καζίνσκι λίγο πριν αναχωρήσει χτες το πρωί για τη Λισαβόνα δε δίστασε να δηλώσει ότι «η πρόοδος των συνομιλιών για τη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη της ΕΕ μπορεί να καθυστερήσει εάν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματα της Πολωνίας». «Δε διεκδικούμε τίποτα πέραν των δικαιωμάτων μας», τόνισε μιλώντας σε πολωνικό ραδιόφωνο. Ο ίδιος, σε ερώτηση τι θα συμβεί εάν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματα της Βαρσοβίας, απάντησε: «Θα αναγκαστούμε να αναβάλουμε τη συζήτηση».

Η Πολωνία, που απειλεί ακόμα και με βέτο, έχει προβάλει μια σειρά από αιτήματα, όπως να αποκτήσει μόνιμο δικηγόρο - εκπρόσωπο στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, καθώς και οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τις χορηγήσεις δανείων να λαμβάνονται με ομοφωνία. Βασικό αίτημα της Πολωνίας είναι, όμως, να ενσωματωθεί στο μηχανισμό λήψης αποφάσεων ο λεγόμενος συμβιβασμός των Ιωαννίνων, ώστε να μπορεί ένα μπλοκ χωρών - μελών που δεν έχει σχηματίσει ακόμη «αναστέλλουσα μειοψηφία», να καθυστερήσει τη λήψη αποφάσεων για ένα «εύλογο χρονικό διάστημα».

Επιφυλάξεις όμως διατυπώνει και η Ιταλία καθώς αισθάνεται «ριγμένη» από την αναδιανομή των εδρών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που της δίνει λιγότερες έδρες από τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία. Μικρότερης σημασίας είναι η ένσταση της Βουλγαρίας για αναγραφή της λέξης «ευρώ» με την κυριλλική γραφή, για το οποίο μάλιστα απειλεί με βέτο αν δεν επιλυθεί. Η Αυστρία ζητά να περιοριστεί ο αριθμός των ξένων σπουδαστών που δέχεται η ΕΕ.

Αν οι ηγέτες της ΕΕ εγκρίνουν το νέο κείμενο της ευρωσυνθήκης σήμερα, θα το υπογράψουν το Δεκέμβρη. Στη συνέχεια τα κράτη - μέλη θα έχουν ένα έτος για να επικυρώσουν τη συνθήκη έτσι ώστε να μπορεί να τεθεί σε ισχύ, σύμφωνα με το πρόγραμμα, το Γενάρη του 2009.

Απέναντι στους ηγέτες της ΕΕ, οι λαοί με συντριπτική πλειοψηφία αξιώνουν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη νέα ευρωπαϊκή συνθήκη. Αυτό προκύπτει από δημοσκόπηση που έγινε στις πέντε μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ και δημοσιεύτηκε χτες στην εφημερίδα «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς». Η σφυγμομέτρηση αυτή δείχνει ότι το 76% των Γερμανών, το 75% των Βρετανών, το 72% των Ιταλών, το 65% των Ισπανών και το 63% των Γάλλων επιθυμούν να διεξαχθεί δημοψήφισμα για τη συνθήκη. Στη Βρετανία, το 51% των ερωτηθέντων προβλέπει ότι η συνθήκη θα έχει αρνητικές επιπτώσεις, έναντι του 17% που εκτιμά το αντίθετο. Οι Ιταλοί είναι πιο αισιόδοξοι. Το 49% εκτιμά ότι θα έχει θετικές συνέπειες και το 13% πιστεύει ότι θα έχει αρνητικές. Ωστόσο, το 61% των ερωτηθέντων παραδέχεται ότι δε γνωρίζει το περιεχόμενο της συνθήκης, ενώ το 34% είναι «λίγο ως πολύ ενήμερο».

Μαζική και αγωνιστική ήταν η χτεσινή διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε στους κεντρικούς δρόμους της Λισαβόνας από τους εργαζόμενους της Πορτογαλίας, οι οποίοι «υποδέχτηκαν» τους αρχηγούς των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης που συμμετέχουν στην έναρξη των εργασιών της άτυπης διήμερης Συνόδου Κορυφής, η οποία αναμένεται να εγκρίνει τη «μεταρρυθμιστική συνθήκη».

Τουλάχιστον 300.000 Πορτογάλοι εργαζόμενοι, σύμφωνα με τους διοργανωτές της διαδήλωσης και 180.000 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αστυνομίας, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της «CGTP Intersyndical» και κατέβηκαν συγκροτημένα σε μπλόκα κατά τμήμα εργαζομένων αλλά και κατά περιοχή. Με πανό, συνθήματα και αμάξια που ήταν στολισμένα, αλλά και τραγούδια - κυρίως αυτό που έπαιζε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης των Γαρυφάλων το 1974 όταν ο λαός κατέλαβε το ραδιοφωνικό σταθμό - οι Πορτογάλοι εργαζόμενοι έδωσαν το «παρών» στη μεγάλη αυτή εργατική κινητοποίηση. Ιδιαίτερα μαζικά ήταν τα μπλόκα των εργαζομένων στα ορυχεία, την υφαντουργία, τα εργοστάσια που κλείνουν, αλλά και των ξενοδοχοϋπαλλήλων, των εργαζομένων στις μεταφορές, τις επικοινωνίες και τα σούπερ μάρκετ.

Με συνθήματα όπως: «Η πάλη συνεχίζεται, οι άνθρωποι στους δρόμους», «Σόκρατες ψεύτη», «παλεύουμε για καλύτερους μισθούς, καλύτερες συνθήκες εργασίας», «τα δικαιώματα που κατακτήθηκαν δε θα μας τα κλέψουν» οι Πορτογάλοι εξέφρασαν την έντονη αντίθεσή τους στην αντιλαϊκή και αντεργατική πολιτική που προωθεί και εφαρμόζει η κυβέρνησή τους υποτασσόμενη στις επιταγές της ΕΕ. Ιδιαίτερα μαζικό ήταν το μπλοκ των εργαζομένων στα υφαντουργεία, οι οποίοι κρατώντας πανό φώναζαν το σύνθημα: «Η υφαντουργία έχει μέλλον με μια άλλη ρεαλιστική επείγουσα πολιτική».

Σημαντικό θέμα στη διαδήλωση ήταν και η αυξανόμενη ανεργία στη χώρα, που με βάση τα επίσημα στοιχεία κυμαίνεται στο 8,3%, ενώ στην πραγματικότητα ξεπερνά το 10%, κάτι που φάνηκε και από τα συνθήματα όπως «όχι στην ανεργία - δουλιά για όλους», «η ανεργία αυξάνεται, ο προϋπολογισμός μειώνεται, τα συμφέροντα του κεφαλαίου μεγαλώνουν». Επίσης, οι Πορτογάλοι διαδηλωτές εξέφρασαν την αντίθεσή τους στη λεγόμενη «ελαστικοποίηση» της εργασίας και την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και την αντικατάστασή τους με ατομικές συμβάσεις.

Στη μαζική αυτή διαδήλωση πήρε μέρος και η Διαμάντω Μανωλάκου, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ευρωβουλευτής, η οποία μεταξύ άλλων στη δήλωσή της εξέφρασε την αλληλεγγύη του ΚΚΕ στους αγώνες των λαών και του μαζικού κινήματος.