Το γενικότερο πλαίσιο λιτότητας παρουσιάζει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με δεσμεύσεις για λήψη σκληρών δημοσιονομικών μέτρων, αλλά και την προώθηση νέων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, στο όνομα της μείωσης των ελλειμμάτων και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας...

Χτες αργά ξεκίνησε στο Λουξεμβούργο, η συνεδρίαση του «Γιουρογκρούπ» (χώρες ευρωζώνης), ενώ σήμερα έχει προγραμματιστεί να συνέλθει το ΕΚΟΦΙΝ. Η χτεσινή συνεδρίαση δεν πραγματοποιήθηκε τελικά στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επειδή η γύρω περιοχή είχε αποκλειστεί από γαλακτοπαραγωγούς, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για τις χαμηλές τιμές του γάλακτος, και έγινε σε προάστιο της πόλης του Λουξεμβούργου.

Από ελληνικής πλευράς στις εργασίες συμμετέχουν ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου και ο υφυπουργός του ίδιου υπουργείου Φ. Σαχινίδης. Ο πρώτος συναντήθηκε με τον Κοινοτικό επίτροπο για θέματα Οικονομίας Χ. Αλμούνια, καθώς και με τους διοικητή και υποδιοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζ. Κ. Τρισέ και Λ. Παπαδήμο. Επιδίωξη της ελληνικής πλευράς είναι να αποσπάσει τετραετή παράταση προκειμένου να επαναφέρει το δημοσιονομικό έλλειμμα σε επίπεδα κάτω του 3% του ΑΕΠ. Το αίτημα βέβαια της τετραετούς παράτασης θα συνοδεύεται και από πρόγραμμα τετραετούς λιτότητας, το οποίο θα κατατεθεί στις Βρυξέλλες προκειμένου αυτές να εκφράσουν γνώμη.

Τον τόνο για το τι πρόκειται να ακολουθήσει στα δημόσια οικονομικά και στο μέτωπο των «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», τον έδωσε στη Βουλή ο ίδιος ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, ο οποίος μίλησε για «δημοσιονομικό εκτροχιασμό» και «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», αλλά και ο υπουργός Οικονομικών, ο οποίος με την παράθεση στοιχείων για την πορεία του κρατικού προϋπολογισμού του 2009 επιχείρησε να εμφανίσει εικόνα «καμένης γης» και δημοσιονομικής διάλυσης...

Κάπως όψιμα θυμήθηκαν οι παράγοντες του ΠΑΣΟΚ την κατάσταση στην οικονομία, μια και προεκλογικά τα θέματα αυτά φρόντισαν να τα ωθήσουν στο περιθώριο της αντιπαράθεσης κι αυτό παρά το γεγονός ότι γνώριζαν, σε γενικές γραμμές, την κατάσταση στην οικονομία, την οποία επρόκειτο να παραλάβουν. Τώρα τα ανασύρουν στην επιφάνεια, προκειμένου να δικαιολογήσουν τις άγριες πολιτικές λιτότητας που επεξεργάζονται.

Ενδεικτική από την άποψη αυτή είναι και η τοποθέτηση του Γ. Παπακωνσταντίνου στη Βουλή, ο οποίος υποστήριξε ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα το 2009 θα φτάσει - αν δεν ξεπεράσει - τα 30 δισ. ευρώ και το δημόσιο χρέος θα κλείσει στο τέλος του χρόνου στα 300 δισ. ευρώ. Και στο διά ταύτα της υπόθεσης ανέφερε: «Είναι όμως σαφές ότι παράλληλα με τη στήριξη της οικονομίας πρέπει να ξεκινήσει και μια σοβαρή, συστηματική και προπάντων κοινωνικά δίκαιη δημοσιονομική προσαρμογή...». Αν αφαιρέσει κανείς τους επιθετικούς προσδιορισμούς περί κοινωνικά δίκαιης προσαρμογής - άλλωστε και η ΝΔ μιλούσε για ισορροπημένη κατανομή των βαρών και πολιτική ήπιας προσαρμογής - αυτό που απομένει είναι ότι για τα λαϊκά στρώματα έρχεται παρατεταμένη θύελλα μέτρων.

Στο παιχνίδι των ημερών, αυτό της «πράσινης οικονομίας» που αποτελεί το νέο ιδεολόγημα των κεφαλαιοκρατών και των πολιτικών υπηρετών τους για περισσότερα κέρδη και εκμετάλλευση των λαών, μπαίνει και ο τουρισμός. Αυτόν το σκοπό έχει ο «Οδικός Χάρτης προς την Ανάκαμψη» του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ), στον οποίο αναφέρθηκε ο γενικός γραμματέας του Τ. Ριφάι, μιλώντας χτες στο Συνέδριο «Τουρισμός και Ανάπτυξη», που διοργανώνει ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με τους διοργανωτές, «κύριος σκοπός αυτού του Οδικού Χάρτη είναι να δείξει στους πολιτικούς ηγέτες το πώς ο τουρισμός μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και πώς μπορεί να είναι πρωτοπόρος στην προσπάθεια για τη μετεξέλιξη προς την πράσινη οικονομία». Κανείς δεν μιλά βεβαίως για το τι θέσεις εργασίας θα είναι αυτές, με ποιες εργασιακές σχέσεις, με ποια λεηλασία εργατικών κατακτήσεων, αλλά και πώς μπορεί το περιβάλλον να προστατευθεί, όταν κύριος στόχος είναι το κέρδος. Ειδικά αυτήν την περίοδο όπου δηλώνεται επιπρόσθετα από τους επιχειρηματίες ότι τόσο το περιβάλλον, όσο και η πολιτιστική κληρονομιά οφείλουν να υπηρετούν την οικονομική ανάπτυξη.

Ο γενικός γραμματέας του ΠΟΤ επισήμανε επίσης ότι το 2010 θα είναι επίσης δύσκολη τουριστικά χρονιά, μετά τη φετινή, που αναμένεται να κλείσει με μείωση 5% της τουριστικής δραστηριότητας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας Γερ. Φωκάς δήλωσε χτες ότι ο κλάδος αποδέχεται γενικά τις κυβερνητικές θέσεις, όπως διατυπώθηκαν στις προγραμματικές δηλώσεις, ωστόσο ζητά άμεσα να γίνουν οι κατάλληλες κινήσεις και να ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις με τους συλλογικούς φορείς του τουρισμού. Αλλο ένα τμήμα του κεφαλαίου που φαίνεται να έχει μεγάλες προσδοκίες από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, αξιολογώντας τις διακηρύξεις του.

Μια μεγάλη συζήτηση για την καλύτερη συμβολή των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας στη λειτουργία των αγορών ενέργειας, οι οποίες, αν και σε διαφορετικά στάδια εξέλιξης, θα πρέπει άμεσα να εξασφαλίσουν και να εγγυηθούν τον υπερπολλαπλασιασμό των κεφαλαίων που τοποθετούν οι ενεργειακές εταιρείες ανά τον κόσμο, διεξάγεται από χτες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 4ου Παγκόσμιου Φόρουμ Ρυθμιστών Ενέργειας. Μόνο η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα χορηγήσει φέτος δάνεια ύψους 13 δισ. ευρώ για ενεργειακές επενδύσεις, με το 20% τουλάχιστον να διοχετεύεται σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), σύμφωνα με όσα είπε στο Συνέδριο ο αντιπρόεδρος της Τράπεζας Πλ. Σακελλάρης, ο οποίος έκανε επίσης λόγο για «ενεργειακή επανάσταση» που θα ξεδιπλωθεί τις επόμενες δεκαετίες και η οποία θέτει ως «επιτακτική ανάγκη την αναδιάρθρωση των ενεργειακών συστημάτων».

Μια βασική ανησυχία των ρυθμιστικών αρχών και της ΕΕ φαίνεται να είναι η πιθανότητα αναστολής των επενδύσεων σε ενεργειακές υποδομές λόγω της οικονομικής κρίσης. Πίσω από αυτήν την ανησυχία, καιροφυλακτεί η προειδοποίηση προς τις κυβερνήσεις ότι δεν πρέπει να περιορίσουν τις προσδοκίες του μεγάλου ενεργειακού κεφαλαίου για μυθώδη κέρδη. Ο αρμόδιος επίτροπος Ενέργειας Α. Πίλμπαγκς τόνισε, σ' αυτήν τη βάση, ότι οι «ανεξάρτητες» ρυθμιστικές αρχές είναι σημαντικές για να υπάρχουν καλά ρυθμισμένες αγορές. Η επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, Μ. Κούνεβα, έθεσε επιτακτικά το θέμα της μετατροπής των καταναλωτών σε «ενεργούς παίκτες» στις απελευθερωμένες αγορές. Το εφεύρημα της ενεργητικής συμμετοχής μεταφράζεται από την ΕΕ σε καταναλωτές, που, από τη μία, θα περιορίσουν την κατανάλωσή τους και, από την άλλη, θα πειστούν ότι πρέπει να χρυσοπληρώνουν την ηλεκτρική ενέργεια. Το ζητούμενο για το ενεργειακό κεφάλαιο είναι η υπερκερδοφορία με όσο γίνεται λιγότερες επενδύσεις. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί αν η ζήτηση περιοριστεί, αλλά η τιμή εκτοξευτεί.

Ο υφυπουργός Ενέργειας Γ. Μανιάτης αναφέρθηκε στον επερχόμενο «εξορθολογισμό κινήτρων» (την ενίσχυσή τους) για τις ΑΠΕ και στη σύνδεση του ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας με την «πράσινη οικονομία», στέλνοντας θετικά μηνύματα στις αγορές. Προανήγγειλε αντικατάσταση παλαιών λιγνιτικών μονάδων στο νότιο τμήμα του Ηλεκτρικού Συστήματος με νέες μονάδες καύσης καθαρού άνθρακα.

Εκείνο όμως που προκαλεί ανησυχία, είναι η αναφορά της υπουργού ότι επίκειται αναπροσαρμογή του κοινωνικού ασφαλιστικού συστήματος του ΟΓΑ, στο πλαίσιο, λέει, της γενικότερης μεταρρύθμισης των ασφαλιστικών ταμείων.