Ολα τα χρηματικά ποσά (έσοδα - δαπάνες) πρέπει να αναγραφούν με δυο δεκαδικά ψηφία προκειμένου να αποφευχτούν οι καθυστερήσεις στην εκκαθάριση. Σε όλους τους κωδικούς της δήλωσης υπάρχει εκτυπωμένη η υποδιαστολή μετά την οποία υπάρχει σκιαγραφημένος χώρος για την αναγραφή των 2 δεκαδικών ψηφίων. Σε περίπτωση ακέραιου αριθμού πρέπει να γραφτούν δυο μηδενικά στο χώρο μετά την υποδιαστολή. Οσοι υποβάλλουν δήλωση για πρώτη φορά πρέπει να το δηλώσουν στην Εφορία σημειώνοντας «χ» πάνω στο τετραγωνίδιο «ΝΑΙ» στον κωδικό 327. Οι νέοι φορολογούμενοι καθώς και όσοι τυχόν είχαν οποιαδήποτε μεταβολή στην ακίνητη περιουσία τους, πρέπει να συμπληρώσουν και το έντυπο Ε9.

Οι συνταξιούχοι στον κωδικό 303-304 συμπληρώνουν το καθαρό ποσό μόνο από τις κύριες συντάξεις. Η επικουρική σύνταξη, τα μερίσματα και βοηθήματα συμπληρώνονται στον αμέσως επόμενο κωδικό 321-322. Σε διαφορετικό κωδικό (305-306) αναγράφεται το ποσό του ΕΚΑΣ, το οποίο να σημειωθεί προστίθεται στα υπόλοιπα εισοδήματα και φορολογείται.

Οι μισθωτοί που ασκούν ταυτόχρονα και ελευθέριο επάγγελμα συμπληρώνουν και τον πίνακα 4Δ, στη δεύτερη σελίδα του εντύπου. Προηγουμένως συμπληρώνεται το ειδικό συνοδευτικό έντυπο Ε3 και τα στοιχεία αυτά μεταφέρονται στο Ε1. Από φέτος καταργήθηκε ο εξωλογιστικός προσδιορισμός. Τα καθαρά κέρδη των ελεύθερων επαγγελματιών υπολογίζονται αφαιρώντας τις επαγγελματικές δαπάνες που έχουν καταχωριστεί στα βιβλία από τα ακαθάριστα έσοδα.

Ο αμέσως επόμενος πίνακας 4Ε αφορά στα εισοδήματα από ενοίκια (για όσους εισπράττουν ενοίκια και όχι τους ενοικιαστές). Προηγουμένως συμπληρώνεται το ειδικό συνοδευτικό έντυπο Ε2 (αναλυτική κατάσταση μισθωμάτων από ακίνητα). Τα σχετικά ποσά μεταφέρονται στον πίνακα 4Ε του βασικού εντύπου. Απαραίτητο είναι να αναγραφεί ορθά ο ΑΦΜ του ενοικιαστή. Τα ποσά του ενοικίου συμπληρώνονται υποχρεωτικά σε δωδεκάμηνη βάση ανεξάρτητα από το αν υπάρχει καθυστερημένη οφειλή.

Στον πίνακα 8 αναγράφονται οι προκαταβληθέντες -παρακρατηθέντες φόροι για όλες τις περιπτώσεις εισοδημάτων. Οι μισθωτοί και συνταξιούχοι θα συμπληρώσουν τον κωδικό 313-314 (φόρος που αναλογεί) και τον αμέσως επόμενο κωδικό 315-316 (φόρος που παρακρατήθηκε). Και στην περίπτωση αυτή μπούσουλας είναι οι βεβαιώσεις των εργοδοτών και των Ταμείων. Σε περίπτωση περισσότερων από μια βεβαιώσεων αθροίζονται τα σχετικά ποσά. Στις βεβαιώσεις των εργοδοτών και ασφαλιστικών Ταμείων αναγράφονται σε διαφορετικές στήλες τα ποσά του φόρου που παρακρατήθηκαν (και εισπράχτηκαν ήδη από την Εφορία), καθώς και τα ποσά του φόρου που αναλογεί σε καθένα φορολογούμενο με βάση τη φορολογική κλίμακα. Ο φόρος που παρακρατήθηκε είναι χαμηλότερος κατά 2,5% σε σχέση με το φόρο που αναλογεί.

Ο πίνακας 5 (προσδιορισμός ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης) είναι το εύρημα του υπουργείου Οικονομικών προκειμένου να «πιάσει» κάποια εισοδήματα που υποθέτουν ότι δεν έχουν δηλωθεί και να τα φορολογήσουν. Υπάρχουν δυο κατηγορίες τεκμηρίων. Αφορούν τις δαπάνες διαβίωσης (είναι συγκεντρωμένες στην ένδειξη 1) και επίσης της απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (ένδειξη 2). Στις φετινές δηλώσεις υπάρχουν αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των τεκμαρτών εισοδημάτων. Καταργήθηκε το τεκμήριο συντήρησης και κυκλοφορίας ΙΧ αυτοκινήτων (όχι όμως της αγοράς) που αποκτήθηκαν μέχρι 31/12/92. Επίσης δεν εφαρμόζεται για αυτοκίνητα μέχρι 14 φορολογήσιμους ίππους που έχουν αποκτηθεί από 1/1/93 μέχρι 31/12/93 καθώς και τα μεγαλύτερα από 14 φορολογήσιμους ίππους με εργοστασιακή αξία (στο πρώτο έτος κυκλοφορίας) μέχρι 50.000 ευρώ. Επίσης καταργήθηκε ο φόρος ιδιοκατοίκησης, αλλά παραμένει το τεκμήριο για ιδιοκατοικούμενη ή μισθωμένη κατοικία πάνω από 200 τμ. Στο πλαίσιο αυτό η συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών και συνταξιούχων θα συμπληρώσει τις ενδείξεις που αφορούν τη διεύθυνση της κύριας και των άλλων κατοικιών, χωρίς να συμπληρώσει το πινακίδιο «τιμή ζώνης» και «έτος άδειας». Ακόμη και όσοι δεν εμπίπτουν στο κριτήριο θα συμπληρώσουν απαραίτητα τα στοιχεία κυκλοφορίας του αυτοκινήτου, χωρίς όμως να καταπιαστούν με τους κωδικούς 851-856. Η ένδειξη 2 του πίνακα 5 αφορά στο τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Στον κωδικό 719-720 συμπληρώνεται το ποσόν της δαπάνης που καταβλήθηκε μέσα στο 2003 για αγορά αυτοκίνητων και μοτοσικλετών. Στον κωδικό 727-728 τις τοκοχρεολυτικές δόσεις που πληρώθηκαν στις τράπεζες για δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Στον κωδικό 725-726 αναγράφονται τα ποσά για δωρεές και γονικές παροχές.

Η κάθε κατηγορία δαπάνης που αναγνωρίζεται από την Εφορία και εκπίπτει, αναφέρεται με σαφήνεια στον πίνακα 7. Το ποσό για κάθε μια από αυτές αναγράφεται στον αντίστοιχο κωδικό και πρέπει να συνοδεύεται από σχετικό δικαιολογητικό. Κωδικός 051-052: Τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης για το φορολογούμενο, τη σύζυγό του ή για τα προστατευόμενα μέλη. Στη δήλωση της Εφορίας θα γραφτεί μόνο το ποσό που πλήρωσε ο φορολογούμενος, χωρίς δηλαδή την επιστροφή του Ταμείου. Κωδικός 053-054: Αφορά στις υποχρεωτικές εισφορές σε Ασφαλιστικά Ταμεία (ΤΕΒΕ κλπ.). Ο κωδικός αυτός συμπληρώνεται από μισθωτούς μόνο στην περίπτωση προαιρετικής καταβολής σε κάποιο ασφαλιστικό ταμείο. Οι υποχρεωτικές ασφαλιστικές εισφορές των μισθωτών δε γράφονται σ' αυτό τον κωδικό ούτε και σε κανένα άλλο. Οι τόκοι στεγαστικών δανείων για την αγορά πρώτης κατοικίας συμπληρώνονται στην ένδειξη 6. Τα ποσά αυτά, ανάλογα με το χρόνο σύναψης του δανείου, συμπληρώνονται σε 3 διαφορετικούς κωδικούς. Στην ένδειξη 7 (κωδικός 073-074) συμπληρώνονται τα ποσά για ασφάλιστρα σε ιδιωτικές εταιρίες. Οι οικογενειακές δαπάνες (067-068) αναγνωρίζονται φέτος, μέχρι τα 500 ευρώ. Οι αποδείξεις δεν κατατίθενται στην Εφορία, όμως οι φορολογούμενοι καλούνται να τις φυλάξουν στο σπίτι τους για την περίπτωση που ζητηθούν από την Εφορία. Η ένδειξη 10 του πίνακα 7 αφορά στα ποσά που πληρώσαμε για ενοίκια κύριας κατοικίας της οικογένειας. Συμπληρώνουμε το όνομα του εκμισθωτή και οπωσδήποτε τον ΑΦΜ του, καθώς σε διαφορετική περίπτωση η δαπάνη δε θα αναγνωριστεί. Δίπλα στους κωδικούς 801 γράφουμε ολόκληρο το καθαρό ποσό για ενοίκια κύριας κατοικίας. Στην ένδειξη 11 και στους αντίστοιχους κωδικούς συμπληρώνουμε αντίστοιχα τα στοιχεία των εκμισθωτών και τα ενοίκια για κατοικία παιδιών που σπουδάζουν σε αναγνωρισμένες σχολές ή σχολεία του εσωτερικού. Σ' αυτή την περίπτωση τα ονόματα των παιδιών πρέπει να γραφτούν στον πίνακα 9 (στοιχεία προσώπων που συνοικούν με τους φορολογούμενους και τους βαρύνουν). Τέλος, η ένδειξη 12 αφορά τα δίδακτρα για φροντιστήρια των ίδιων των φορολογουμένων και των παιδιών τους, που όμως συμπληρώνονται ξεχωριστά.

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στο πλαίσιο της δικής της «φορολογικής μεταρρύθμισης» φρόντισε να επιβαρύνει τους εργαζόμενους, μισθωτούς - συνταξιούχους, τους ΕΒΕ, τα φτωχά λαϊκά στρώματα και με «κρυφές» φορολογικές επιβαρύνσεις. Ετσι ανάμεσα σε πολλά στις φετινές δηλώσεις (αφορούν στα εισοδήματα του 2003) καταργήθηκαν και δεν ισχύουν οι φοροεκπτώσεις για αγορά ηλεκτρονικών υπολογιστών, καθώς και η δαπάνη για αγορά και εγκατάσταση συσκευών φυσικού αερίου. Με βάση το φορολογικό νόμο υπάρχουν αλλαγές και στον τρόπο υπολογισμού των φοροεκπτώσεων, γεγονός που στις περισσότερες περιπτώσεις θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τα λαϊκά στρώματα. Ετσι, μια σειρά από δαπάνες των νοικοκυριών δε θα αφαιρούνται πλέον από το εισόδημα, όπως γινόταν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά θα δίνονται -πετσοκομμένες- ως «έκπτωση» από το φόρο.

Στην κατηγορία αυτή (έκπτωση φόρου) για τα εισοδήματα του 2003 (που θα δηλωθούν φέτος) ισχύουν και τα παρακάτω:

• Οικογενειακές δαπάνες: Για τους ΕΒΕ καταργήθηκαν ολοσχερώς. Για τους μισθωτούς και συνταξιούχους αναγνωρίζονται σε αναλογία 15% και με ανώτατη έκπτωση φόρου τα 75 ευρώ. Στην πράξη οι μισθωτοί και συνταξιούχοι προκειμένου να πάρουν την ανώτατη επιστροφή αρκεί να δηλώσουν ως δαπάνη το ποσόν των 500 ευρώ.
• Ενοίκιο κύριας κατοικίας: Αναγνωρίζεται το 15% της δαπάνης. Η έκπτωση μπορεί να φτάσει το πολύ μέχρι τα 150 ευρώ σε φόρο. Το ίδιο ισχύει και για τα ενοίκια κατοικίας για κάθε παιδί που σπουδάζει. Μέχρι πέρυσι η σχετική δαπάνη μείωνε το φορολογούμενο εισόδημα κατά 740 ευρώ.
• Τόκοι στεγαστικών δανείων (που συνάφθηκαν μετά την 1/1/2003: Το ποσό των τόκων στα νέα στεγαστικά (πρώτη κατοικία) αφαιρούνται από το φόρο σε αναλογία 15%. Οι εκπτώσεις τόκων για τα παλαιά στεγαστικά δάνεια παραμένουν οι ίδιες. Για κατοικία μέχρι 120 τμ εκπίπτει, από το εισόδημα, ολόκληρο το ποσό των τόκων.
• Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη: Αναγνωρίζεται πλέον το 15% της δαπάνης, που αφαιρείται από το φόρο. Μέχρι πέρυσι αφαιρούνταν από το εισόδημα, ολόκληρη η δαπάνη, μέχρι 29.350 ευρώ.
• Δίδακτρα για φροντιστήρια: Το 15% της δαπάνης και μέχρι 150 ευρώ φόρου για κάθε παιδί.

Δηλαδή οι φορολογούμενοι για κάθε μία από τις δαπάνες που αφορούν ενοίκιο πρώτης κατοικίας, ενοίκιο κάθε παιδιού που σπουδάζει και για φροντιστήρια μπορούν να πάρουν επιστροφή φόρου 150 ευρώ.

• Να σημειωθεί ότι άλλαξε και ο τρόπος υπολογισμού της έκπτωσης φόρου για τα παιδιά που «βαρύνουν» τους φορολογούμενους. Το αφορολόγητο όριο (10.000 ευρώ για μισθωτούς - συνταξιούχους και 8.400 για τους λοιπούς) αυξάνεται ως εξής: Κατά 1.000 ευρώ για 1 παιδί, 2.000 ευρώ για 2 παιδιά, 10.000 ευρώ για 3 παιδιά και 1.000 ευρώ επιπλέον για κάθε παιδί πάνω από τα τρία.

Οι κυβερνώντες αύξησαν τη φοροέκπτωση για τα ασφάλιστρα (ζωής, ασθένειας κλπ) που πληρώνονται σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, κάνοντας φανερό σε τι αποσκοπούν. Η συγκεκριμένη δαπάνη, υπολογίζεται και φέτος ως έκπτωση από το εισόδημα, αλλά αυξημένη στα 1.000 ευρώ, από 740 το ανώτερο, που ήταν στις δηλώσεις των προηγούμενων χρόνων...

Ακόμη και αυτά τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών αναδύουν την ταξικότητα της φορολογικής πολιτικής που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Πολιτικής που ήρθε να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του μεγάλου κεφαλαίου, να αναδιανείμει εισοδήματα σε όφελος των ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων και σε βάρος των λαϊκών τάξεων και μέσω του συστήματος φορολόγησης που θεσμοθέτησαν. Τα ποσοτικά αποτελέσματα αυτής της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ για την ώρα είναι αρκετά δύσκολο να προσδιοριστούν με ακρίβεια. Ο λόγος είναι ότι λείπουν τα τελικά στοιχεία για το φόρο που πλήρωσαν οι διάφορες κοινωνικές τάξεις και στρώματα για τα εισοδήματα του 2003 που δηλώνονται με τις φετινές φορολογικές δηλώσεις. Ολα, όμως, δείχνουν ότι στη συγκεκριμένη χρονιά το φορολογικό ξεζούμισμα για τα εργαζόμενα στρώματα και τους συνταξιούχους πήρε ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις. Στα εισοδήματα του 2003 εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά νέα κριτήρια φορολόγησης (αυτά που προβλέπει ο φορολογικός νόμος που ακολούθησε τον κοινωνικό διάλογο της φορολογικής μεταρρύθμισης του 2002). Στο πλαίσιο αυτό καρατομήθηκαν μια σειρά από φοροεκπτώσεις που ίσχυσαν μέχρι και τα προηγούμενα χρόνια. Την ίδια ακριβώς ρότα ακολουθεί σήμερα και η κυβέρνηση της ΝΔ. Από «επίσημα χείλη» ακούμε, συχνά - πυκνά, αναφορές για την κατάργηση των φοροαπαλλαγών που απομένουν ακόμη όρθιες. Και βέβαια οι πρώην κυβερνώντες του ΠΑΣΟΚ...«δε δικαιούνται διά να ομιλούν». Και στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ και στις επίσημες εξαγγελίες τους («Χάρτα της Σύγκλισης») υπάρχουν σαφέστατες αναφορές για την κατάργηση μιας σειράς ή ακόμη και ολόκληρης της γκάμας των εκπτώσεων φόρου που απομένουν. Ολα τα παραπάνω αναδεικνύουν ανάγλυφα την πραγματικότητα του δικομματισμού: Τις κοινές κατευθύνσεις και επεξεργασίες τους στο επίπεδο της εφαρμοζόμενης αντιλαϊκής πολιτικής. Η κοινή τους στάση δεν προκύπτει μόνο από την ταύτιση των στρατηγικών επιλογών τους. Προκύπτει ταυτόχρονα και από την τακτική που εφαρμόζουν στην προσπάθειά τους να περάσουν τα νέα αντιλαϊκά μέτρα. Η κυβέρνηση της ΝΔ επαγγέλλεται, όπως μερικά χρόνια νωρίτερα οι προκάτοχοί της, τη «νέα» φορολογική μεταρρύθμιση. Για το σκοπό αυτό - πάντα όπως και οι προηγούμενοι διαχειριστές - ετοιμάζονται να στήσουν έναν ακόμη διάλογο ανάμεσα στους λεγόμενους «κοινωνικούς εταίρους». Ενόψει αυτών, δεν είναι τυχαίες οι κυβερνητικές αναφορές, τη μια, για περικοπή των φοροεκπτώσεων, την άλλη, για αύξηση του αφορολόγητου κ.ο.κ. Η τακτική τους θυμίζει «καρότο και μαστίγιο». Οπως και στον προηγούμενο κοινωνικό διάλογο που έστησε το ΠΑΣΟΚ (από τον οποίο βέβαια δεν... έλειψε η ηγεσία του ΣΥΝ) επιχειρούν να πλασάρουν διάφορα αποσπασμένα από την ολότητά τους μέτρα. Τα λαϊκά στρώματα που αναπληρώνουν και με το παραπάνω τις φοροελαφρύνσεις και άλλες διευκολύνσεις προς το μεγάλο κεφάλαιο δεν πρέπει να ξεγελαστούν.

Αν ανατρέξει κανείς στα στοιχεία των κρατικών προϋπολογισμών της τριετίας 2001-2003 θα διαπιστώσει τα παρακάτω αποκαλυπτικά:

• Οτι ο φόρος εισοδήματος στα φυσικά πρόσωπα (το μεγαλύτερο μέρος αφορά μισθούς και συντάξεις) αυξήθηκε κατά 30% (!). Σε απόλυτους αριθμούς από 6 δισ. ευρώ το 2001 έφτασε το 2003 σε 7,79 δισ. ευρώ (αύξηση 1,8 δισ. ευρώ).
• Οτι στο ίδιο διάστημα ο φόρος στα «νομικά πρόσωπα» (δηλαδή στα κέρδη των επιχειρήσεων) δεν είχε καμία απολύτως μεταβολή. Παρά την τεράστια αύξηση της μάζας των κερδών τους η φορολογία στα κέρδη των επιχειρήσεων για το 2003 παρέμεινε στα 4,3 δισ. ευρώ, όσο ακριβώς και στο έτος 2001!

Αν ανατρέξει κανείς στα πιο αναλυτικά στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφορικών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) του υπουργείου Οικονομικών θα διαπιστώσει τη φορολεηλασία των λαϊκών τάξεων και τα εξοργιστικά αποτελέσματα των απανωτών φοροελαφρύνσεων που θεσμοθετήθηκαν για λογαριασμό του μεγάλου κεφαλαίου.

Στη διετία 2002-2003 - μέσα στην οποία τα κέρδη των ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων, αυξήθηκαν με διψήφια, ακόμη και τριψήφια ποσοστά - καταγράφονται οι παρακάτω μεταβολές:

• Μισθωτοί και συνταξιούχοι πλήρωσαν το 2003 φόρους ύψους 4,028 δισ. ευρώ από 3,5 δισ. ευρώ την ακριβώς προηγούμενη χρονιά (2002). Η αύξηση του φόρου έφτασε το 14,4%. Στο ίδιο διάστημα οι αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις έφτασαν - δεν έφτασαν το 3,5%.
• Οι «λοιποί φορολογούμενοι» (ΕΒΕ, μικροεπαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι κ.ά.) πλήρωσαν για το 2003 το ποσό 1,486 δισ. ευρώ (από 1,378 δισ. ευρώ το 2002). Η ποσοστιαία αύξηση του φόρου γι' αυτή την κατηγορία φτάνει σε 7,8%.
• Τα «νομικά πρόσωπα», πρώτα και κύρια οι πλέον ισχυροί από τους επιχειρηματικούς ομίλους, ήταν οι μοναδικοί ωφελημένοι. Το 2003 - χρονιά που τα κέρδη τους εκτοξεύτηκαν στα ύψη - πλήρωσαν 4,29 δισ. ευρώ, από 4,12 δισ. ευρώ το 2002. Η αύξηση γι' αυτούς ήταν μόλις 4,1% χαμηλότερα από κάθε άλλη κατηγορία και τάξη φορολογουμένων.

Ακόμη πιο αποκαλυπτικά είναι τα ειδικότερα στοιχεία που αφορούν το φόρο που πλήρωσαν οι ΑΕ:

• Οι φόροι που πλήρωσαν (το 2003) οι 39.325 ΑΕ ήταν 3,25 δισ. ευρώ (από 3,21 δισ. ευρώ) το 2002. Η «αύξηση» δηλαδή ήταν μόλις 1,2%, δηλαδή πολύ κάτω ακόμη και από τον επίσημο τιμάριθμο. Στην ίδια περίοδο, όπως προαναφέραμε, η φορολογική επιβάρυνση για τους μισθωτούς και συνταξιούχους αυξήθηκε σε ποσοστό 14,4% και ήταν υπερδεκαπλάσια (12πλάσια) από αυτή των ΑΕ.