Σάββατο 10 Οχτώβρη 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2016
Μπαράζ νέων αντιλαϊκών μέτρων και... έπεται συνέχεια

ΔΝΤ και ΕΕ μιλούν ήδη και για νέα μέτρα, πέρα και πάνω από τα προβλεπόμενα στο μνημόνιο...

Στη Βουλή κατατέθηκε την περασμένη Δευτέρα το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2016, ταυτόχρονα με το συμπληρωματικό προϋπολογισμό για το 2015.

Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, ανταποκρινόμενη πλήρως στις υποχρεώσεις και τις άλλες δεσμεύσεις που έχει αναλάβει, στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου, αλλά και έξω από αυτό, έρχεται να προσθέσει, στο ήδη υπάρχον αντιλαϊκό οπλοστάσιο, νέα αντιλαϊκά μέτρα ύψους 4,35 δισ. ευρώ για το 2016 και ακόμη 2 δισ. ευρώ για το 2015, με τη «σούμα», για την ώρα, να φτάνει στα 6,38 δισ. ευρώ. Αυτά μεταφράζονται σε πρόσθετους αντιλαϊκούς φόρους και μαζικά χαράτσια - είτε με τη μορφή της διόγκωσης αυτών που ήδη υπάρχουν, είτε με την επιβολή νέων καθώς επίσης και από την παραπέρα συμπίεση των κρατικών κονδυλίων που σχετίζονται με τις λαϊκές ανάγκες.

Την ίδια ώρα, πριν καλά καλά «στεγνώσει το μελάνι» στο προσχέδιο, που μόλις κατατέθηκε στη Βουλή, ο προϋπολογισμός για το 2016 εμπλουτίζεται και με τα επόμενα μέτρα, όπως αυτά που ήδη «εξετάζονται» με τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς (Ευρωζώνη - ΔΝΤ) σχετικά με το Ασφαλιστικό και τις συντάξεις. Ταυτόχρονα, στο προσεχές διάστημα κατατίθεται στη Βουλή το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2016 - 2019, στο οποίο, με βάση τα σημερινά δεδομένα - και μέχρι νεωτέρας - θα αποτυπωθεί το εύρος της βίαιης αντιλαϊκής προσαρμογής για τα επόμενα χρόνια.

Καθόλου τυχαία, ο ΣΕΒ «υπενθύμιζε» τις προάλλες πως «δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει πραγματική προσαρμογή χωρίς μείωση εισοδημάτων και απασχόλησης». Σε αυτό το πλαίσιο, ο δρόμος για τη διέξοδο από την καπιταλιστική κρίση σε όφελος του κεφαλαίου είναι σπαρμένος από διαδοχικά αντιλαϊκά μέτρα, την πολιτική που υπηρετεί σήμερα και η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.

Βαρέλι χωρίς πάτο

Στο μεταξύ, πρόσθετα αντιλαϊκά μέτρα ύψους 1,4 δισ. ευρώ για την περίοδο 2015 - 2016, πέρα και πάνω από αυτά που προβλέπονται στο μνημόνιο και στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, «υποκρύπτουν» οι προβλέψεις του ΔΝΤ σχετικά με τη διαμόρφωση των «πρωτογενών» ελλειμμάτων και πλεονασμάτων.

Σύμφωνα με την έκθεσή του, που έδωσε την περασμένη βδομάδα στη δημοσιότητα, η φετινή χρονιά θα κλείσει με πρωτογενές έλλειμμα 0,5% του ΑΕΠ και το 2016 με μηδενικό πρωτογενές πλεόνασμα, ενώ η Κομισιόν, η ΕΚΤ και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) προβλέπουν για φέτος πρωτογενές έλλειμμα 0,25% του ΑΕΠ και για το 2016 πρωτογενές πλεόνασμα 0,5%.

Αυτό σημαίνει πως το ΔΝΤ εκτιμά ότι τα φετινά «μνημονιακά» μέτρα θα αποδώσουν στο κρατικό ταμείο περίπου 450 εκατ. ευρώ λιγότερα από αυτά που έχουν συμφωνηθεί, ενώ η «υστέρηση» για το 2016 φτάνει στα 900 εκατ. ευρώ.

Να σημειωθεί το γεγονός ότι το ΔΝΤ, η Ευρωζώνη, καθώς και η συγκυβέρνηση ταυτίζονται ως προς τις εκτιμήσεις που κάνουν σχετικά με τους ρυθμούς υποχώρησης του ΑΕΠ. Επομένως, τα πρόσθετα αντιλαϊκά μέτρα, τα οποία ήδη συζητούνται, εμφανίζονται προ των πυλών και αυτό ανεξάρτητα από τα όποια «σκαμπανεβάσματα» στους ρυθμούς του ΑΕΠ.

Καθόλου τυχαία, το ΔΝΤ σε νέα έκθεση που δημοσιοποίησε τις προάλλες, «προβλέπει» τη συνεχή συμπίεση των συντάξεων στην Ελλάδα και μάλιστα όχι μόνο στη βραχυπρόθεσμη περίοδο, αλλά σε ορίζοντα δεκαετιών, μέχρι το 2050 που φτάνει το εύρος των «προβλέψεων».

Επιπλέον, το ΔΝΤ «προβλέπει» ότι με τις δεσμεύσεις του τρίτου μνημονίου, τόσο οι «δαπάνες» για τις συντάξεις όσο και για την Υγεία στην Ελλάδα θα συνεχίζουν να περιορίζονται, και αυτό παρά τη «γήρανση του πληθυσμού». Είναι επίσης φανερό ότι δεν αναφέρονται μόνο στην τρέχουσα περίοδο του τρίτου μνημονίου αλλά και στο μακροχρόνιο ορίζοντα.

Στο σημείο αυτό, εξάλλου, θα πρέπει να θυμίσουμε ότι και από την πλευρά της Ευρωζώνης, μιλάνε ήδη για νέα αντιλαϊκά μέτρα πέρα και πάνω από το μνημόνιο: Ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, Π. Μοσκοβισί, ανέφερε πως «χρειαζόμαστε νέα μέτρα μετά την ψήφιση των προαπαιτούμενων», ενώ μετά τη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ την περασμένη Δευτέρα, ο πρόεδρός του, Γ. Ντάισελμπλουμ, μίλησε για ένα μεγάλο αριθμό «μεταρρυθμίσεων» που απομένει να εφαρμοστεί, αλλά και «καινούργιες μεταρρυθμίσεις πρέπει να σχεδιαστούν, όπως είναι οι παρεμβάσεις στο Ασφαλιστικό και την αγορά εργασίας».

Τα βασικά μεγέθη

Τα βασικά μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού εμφανίζονται ως εξής:

ΑΕΠ: Στο 2,3% αναμένεται ο ρυθμός της κατρακύλας για το 2015, διαδικασία που θα συνεχιστεί και το 2016, με περαιτέρω πτώση 1,3%. Σε απόλυτα μεγέθη, το ΑΕΠ του 2016 εκτιμάται σε 173,36 δισ. ευρώ.

Ακαθάριστες επενδύσεις: Στο 16,5% φτάνει η κατρακύλα για το 2015. Για το 2016 αναμένεται ανάκαμψη, μόλις 4,5%, υπό την προϋπόθεση της εφαρμογής των σαρωτικών αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων.

Απασχόληση - ανεργία: Ρυθμοί υποχώρησης 1,6% (2015) και 1% (2016) προβλέπονται για την «απασχόληση», με αύξηση της επίσημης ανεργίας από 24,6% το 2014 σε 25,4% το 2015 και 25,8% το 2016.

Για το 2016, ανάμεσα σε άλλα, προβλέπονται:

Καθαρά έσοδα (τακτικός προϋπολογισμός): Διαμορφώνονται στα 53,3 δισ. ευρώ, οριακά μειωμένα από τον αναθεωρημένο στόχο του 2015 (53,48 δισ.).

Δαπάνες (τακτικός προϋπολογισμός): Εμφανίζονται στα 48,9 δισ. ευρώ, ενώ στο σχετικό κονδύλι δεν καταγράφονται τα ποσά για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, που συνεχίζουν σε ρότα διόγκωσης...

Κρατικό χρέος: Σε ρότα συνεχιζόμενης απογείωσης διαμορφώνεται η μάζα του κρατικού χρέους, που θα τροφοδοτηθεί και από τη νέα δανειακή σύμβαση. Το 2016, εκτιμάται στα 342,7 δισ. ευρώ (192,4% του ΑΕΠ), από 325,5 δισ. ευρώ (181,8% του ΑΕΠ) το 2015, σύμφωνα με το προσχέδιο προϋπολογισμού, όπου ενσωματώνονται οι εκτιμήσεις των επιτελείων της Ευρωζώνης. Την ίδια ώρα, σε εξέλιξη βρίσκονται και οι «καραμπόλες» σχετικά με τη βιωσιμότητα του κρατικού χρέους. Το ΔΝΤ, για το 2015 το υπολογίζει στο 194,1% του ΑΕΠ (έναντι 181,8% στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού). Η απόκλιση των εκτιμήσεων φτάνει στο αστρονομικό ύψος των 21,4 δισ. ευρώ!

«Οι εκτιμήσεις αυτές ίσως αναθεωρηθούν με τη δημοσιοποίηση περισσότερων στοιχείων για το 2015, τα οποία θα επιτρέψουν τη διαμόρφωση μιας καλύτερης εικόνας για τις επιπτώσεις των κεφαλαιακών ελέγχων και των δημοσιονομικών μέτρων», επισημαίνεται χαρακτηριστικά στο προσχέδιο του προϋπολογισμού.

Βίαιη προσαρμογή στις ανάγκες του κεφαλαίου

Στα 2 δισ. ευρώ φτάνουν το 2015 οι «δημοσιονομικές παρεμβάσεις» (περικοπές κρατικών κονδυλίων, διόγκωση αντιλαϊκών φόρων), στη βάση των συμπληρωματικών μέτρων της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.

Για το 2016, το εύρος των αντιλαϊκών, δημοσιονομικού χαρακτήρα, παρεμβάσεων φτάνει στα 4,35 δισ. ευρώ.

Μεταξύ άλλων:

-- Συντάξεις, εισφορές και λοιπές εισφορές Κοινωνικής Ασφάλισης. Προβλέπεται καρατόμηση ύψους 1,27 δισ. ευρώ.

-- Κοινωνικά επιδόματα: Περικοπές ύψους 105 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό προέρχεται από την καρατόμηση (50%) στο επίδομα θέρμανσης των λαϊκών νοικοκυριών.

-- Πρόσθετοι αντιλαϊκοί φόροι: Διογκώνονται κατά το αστρονομικό ύψος των 2,5 δισ. ευρώ για το 2016 και περίπου 4 δισ. ευρώ για τη διετία 2015 - 2016.

Είναι ενδεικτικό ότι προβλέπονται πρόσθετα έσοδα (22 εκατ. ευρώ) από την επαναφορά του μέτρου που αφορά στην πληρωμή των 5 ευρώ για εξέταση στα νοσοκομεία, ή την εφαρμογή άλλου ισοδύναμου μέτρου.

Σύμφωνα με τους σχετικούς πίνακες, οι οποίοι ενσωματώνονται στον προϋπολογισμό, το 2016 τα κρατικά έσοδα θα αυξηθούν κατά:

  • 1,47 δισ. ευρώ από τον ΦΠΑ.
  • 301 εκατ. ευρώ από την αύξηση της εισφοράς αλληλεγγύης.
  • 10,5 εκατ. ευρώ από τις «αλλαγές» στο νόμο για τα ληξιπρόθεσμα χρέη στην εφορία.
  • 80,5 εκατ. ευρώ από την αύξηση της προκαταβολής φόρου για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
  • 15 εκατ. ευρώ από την αύξηση της προκαταβολής φόρου για τους αγρότες.
  • 200 εκατ. ευρώ από την αύξηση του συντελεστή φόρου για τα ενοίκια κ.ά.

Παράλληλα, γίνεται λόγος για «μακροοικονομικούς και δημοσιονομικούς κινδύνους» που σχετίζονται με παράγοντες όπως η «σταθερότητα του οικονομικού περιβάλλοντος», η «χρηματοπιστωτική ευστάθεια», η «ανάπτυξη θετικών προσδοκιών» για την οικονομία. Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, μάλιστα, μέσω του προσχεδίου προϋπολογισμού, επισημαίνει ότι «κατά τους πρώτους μήνες του 2015», ξεκίνησε «ένας νέος κύκλος δυσμενών προσδοκιών, με αποτέλεσμα τη χειροτέρευση του οικονομικού κλίματος, την επιδείνωση της ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα και την επιβράδυνση της οικονομίας προς την ανάκαμψη».

Σήμερα, στο 4σέλιδο «Διεθνή και Οικονομία» φιλοξενούμε τα εξής θέματα:

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ 2016: Νέα αντιλαϊκά μέτρα 4,35 δισ. ευρώ για λογαριασμό του κεφαλαίου και στο βάθος ...ΔΝΤ και ΕΕ δείχνουν πρόσθετο «καπέλο»!

ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΧΩΡΩΝ ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ (TPP): Ασία - Ειρηνικός στο επίκεντρο σφοδρών μονοπωλιακών ανταγωνισμών

ΥΠΟΘΕΣΗ «ΦΟΛΚΣΒΑΓΚΕΝ»: Ανοίγει πολλούς «ασκούς του Αιόλου» στο διεθνή ανταγωνισμό ανάμεσα σε ΗΠΑ - Γερμανία

Με αφορμή την υπόθεση της «Φολκσβάγκεν»

«Σκαραβαίοι», που προορίζονται για το Μεξικό, φορτώνονται σε γερμανικά λιμάνια, το 1977

Associated Press

«Σκαραβαίοι», που προορίζονται για το Μεξικό, φορτώνονται σε γερμανικά λιμάνια, το 1977
Η υπόθεση του λογισμικού στους πετρελαιοκινητήρες της «Φολκσβάγκεν» (VW) που παραπλανούσε τους ελέγχους καυσαερίων, ώστε να μετρώνται μειωμένοι οι ρύποι, αυτό δηλαδή που αποκαλείται «σκάνδαλο Φολκσβάγκεν», αποκαλύφθηκε στις ΗΠΑ. Και το σκάνδαλο της «Ζήμενς» στην Ελλάδα αποκαλύφθηκε από έρευνα μεγάλου δικηγορικού γραφείου των ΗΠΑ που ξεκίνησε μετά από καταγγελίες αμερικανικών επιχειρήσεων. Στην Ελλάδα, είχε σχέση με το σύστημα παρακολούθησης C4i, (κάμερες παρακολούθησης στους δρόμους), ως μέσο για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Το C4i είχε αγοραστεί από την αμερικανική SAIC («Science Applications International Corp»), η οποία διεκδίκησε το έργο σε κοινοπραξία με άλλες εταιρείες της Ευρώπης και της Ελλάδας. Βασικό στέλεχος της κοινοπραξίας και εργολάβος του συστήματος ήταν η «Ζήμενς», η οποία διέθετε ένα από τα σημαντικότερα υποσυστήματα του C4i, το λεγόμενο ΤΕΤΡΑ. Δηλαδή η «Ζήμενς» συνεργαζόταν με τη SAIC. Οταν η «Ζήμενς» μπήκε στην αγορά οπλικών συστημάτων και μάλιστα σε 160 χώρες (σε τόσες έψαχναν σκάνδαλα με μίζες της «Ζήμενς»), τότε άρχισαν οι Αμερικάνοι να βγάζουν σκάνδαλα στη φόρα. Ηταν θέμα οξύτατου ανταγωνισμού. Παρόμοιο ζήτημα είναι και αυτό της «Φολκσβάγκεν».

Ο όμιλος VW έχει και στο παρελθόν κατηγορηθεί για σκάνδαλα, όπως η υπόθεση βιομηχανικής κατασκοπείας με την πρόσληψη στη VW του Lopez που εργαζόταν μέχρι τότε στην «Οπελ» και πήρε μαζί του πολλά βιομηχανικά και εμπορικά μυστικά.

Από παλιότερη κινητοποίηση εργατών της «Φολκσβάγκεν», στη βόρεια Γερμανία

Associated Press

Από παλιότερη κινητοποίηση εργατών της «Φολκσβάγκεν», στη βόρεια Γερμανία
Το 2008, όταν εκδηλώθηκε η οικονομική κρίση στις ΗΠΑ, ο τότε Πρόεδρος Μπους ενίσχυσε με κρατικό χρήμα, όχι μόνο τις τράπεζες, αλλά και τους επιχειρηματικούς ομίλους στη βιομηχανία με πρώτη απ' όλες την αυτοκινητοβιομηχανία. Εδωσε τεράστια ποσά στη μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ τη «Τζένεραλ Μότορς», αλλά και στη «Φορντ». Τότε είχε ζητήσει από τη Γερμανία να χρηματοδοτήσει τη θυγατρική της «Τζένεραλ Μότορς» στη Γερμανία που είναι η «Οπελ». Η Α. Μέρκελ αρνήθηκε, θεωρώντας ότι χρηματοδοτεί με γερμανικό χρήμα αμερικάνικο επιχειρηματικό όμιλο. Είχε πει χαρακτηριστικά ότι δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει μια αυτοκινητοβιομηχανία, με κίνδυνο το χρήμα να φύγει για τις ΗΠΑ. Να σημειώσουμε ότι και η γερμανική «Φορντ» είναι θυγατρική της αμερικάνικης «Φορντ». Εχει τη σημασία του να το θυμόμαστε ως ένα στοιχείο που δείχνει επίσης τους οξύτατους ανταγωνισμούς μεταξύ ΗΠΑ - Γερμανίας που ενισχύονται σε συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Υπάρχει προϊστορία

Βεβαίως, χρειάζεται να υπενθυμίσουμε μερικά στοιχεία των σχέσεων ΗΠΑ - Γερμανίας. Η Γερμανία, ως ηττημένο κράτος στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν κατεστραμμένη οικονομικά. Και επίσης ελεγχόταν το δυτικό της τμήμα από το στρατό των ΗΠΑ, Αγγλίας, Γαλλίας και το ανατολικό της από το σοβιετικό, Κόκκινο Στρατό, στο πλαίσιο της άνευ όρων παράδοσής της στον αντιχιτλερικό συνασπισμό, με την προοπτική να γίνει ενιαίο κράτος χωρίς στρατό. Το 1949 με απόφαση των τριών καπιταλιστικών κρατών, το δυτικό τμήμα της έγινε κράτος με δικό του νόμισμα, ως ιμπεριαλιστικό προπύργιο απέναντι στα σοσιαλιστικά κράτη της ανατολικής Ευρώπης. Ετσι και το ανατολικό κομμάτι έγινε ξεχωριστό, εργατικό κράτος που άρχισε να οικοδομεί το σοσιαλισμό. Οι ΗΠΑ ενίσχυσαν τα μέγιστα τη Δυτική Γερμανία (Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας), οικονομικά και με το σχέδιο Μάρσαλ, για να γίνει ένα από τα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη της Ευρώπης, ως αντισοσιαλιστικός μοχλός, γι' αυτό και οι αμερικανικές θυγατρικές αυτοκινητοβιομηχανίες.

Οι ΗΠΑ χτύπησαν τη «Φολκσβάγκεν» τη μεγαλύτερη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία (είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο και έχει εξαγοράσει τις γερμανικές «Πόρσε» και «Αουντι», την ισπανική «Σέατ» και την τσέχικη «Σκόντα»), που έχει και μια σημειολογία για τους Γερμανούς αστούς. «Φολκσβάγκεν» σημαίνει «αυτοκίνητο του λαού». Φτιάχτηκε με εντολή του Χίτλερ στον μηχανικό Φ. Πόρσε. Ηταν ένα φτηνό στην κατασκευή, ανθεκτικό όμως, αερόψυκτο αμάξι. Λέγεται ότι ο Χίτλερ είπε να φτιάξουν ένα φτηνό λαϊκό αυτοκίνητο, για να έχουν οι εργάτες, ο λαός, αυτοκίνητο, αφού ήταν εύκολη λόγω φτήνιας η απόκτησή του και αποτελούσε δείκτη ευημερίας του λαού. Γι' αυτό του έδωσε αυτήν την ονομασία. Ηταν μέσο ενσωμάτωσης στο ναζισμό. Η ουσία όμως είναι διαφορετική. Ηθελε ένα γρήγορο, απλό στην κατασκευή, αερόψυκτο αυτοκίνητο για το γερμανικό στρατό, αφού μπορούσε να κινείται σε διαφορετικές θερμοκρασίες, είτε σε πολύ χαμηλές, π.χ. ΕΣΣΔ, είτε σε πολύ υψηλές, Αφρική. Προετοιμαζόταν για τον πόλεμο. Ηταν δε κρατική αυτοκινητοβιομηχανία. Λαϊκό αυτοκίνητο, λοιπόν, και αυθεντική γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, αυτή είναι η σημειολογία.

Δεν είναι τυχαίο ότι για πρώτη φορά τα ρεπορτάζ των αστικών ΜΜΕ κάνουν λόγο για ισχυρό χτύπημα της Γερμανίας. Υπάρχει και η προϊστορία της πρόσληψης στη VW του Lopez της «Οπελ» (θυγατρική της «General Motors»), που στην επιχειρηματική γλώσσα λέγεται εξαγορά, αλλά και η άρνηση της Μέρκελ να χρηματοδοτήσει την «Οπελ», όταν το ζήτησε ο Πρόεδρος Μπους το 2008.

Βεβαίως, οι οξύτατοι ανταγωνισμοί μεταξύ ΗΠΑ - Γερμανίας εκδηλώνονται σε πολλούς τομείς. Κυρίως έχουν στο επίκεντρό τους τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων (ΤΤΙΡ) για την οποία αντιδρά η Γερμανία. Επίσης, οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν ενεργά στις αντιθέσεις μέσα στην Ευρωζώνη, επιδρούν στη δημιουργία συμμαχιών στο εσωτερικών της, (π.χ. Νότος εναντίον Βορρά), αναπτύσσουν ιδιαίτερες σχέσεις (π.χ. Γαλλία - ΗΠΑ κόντρα στη Γερμανία). Που δείχνουν ότι στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης βρίσκεται το ποιο κράτος θα έχει την πρωτοκαθεδρία στην Ευρώπη, οι ΗΠΑ ή η Γερμανία.

Χτύπημα με γενικότερες προεκτάσεις

Στο «Βήμα της Κυριακής», 4/10/2015, δημοσιεύτηκε ομιλία του υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας Φ. Β. Σταϊνμάγερ στην επέτειο της 3ης Οκτώβρη, μέρας της Γερμανικής Ενότητας, όπου ανέφερε: «Η Γερμανία φέρει ευθύνη για τη συνδιαμόρφωση της μελλοντικής διεθνούς τάξης πραγμάτων. Για εμάς είναι σαφές ότι για την πολιτική μας μπορεί να υπάρξει μόνο ένα ρεαλιστικό και νομιμοποιημένο πλαίσιο και αυτό είναι η ευρωπαϊκή ενότητα. Επειτα από δύο πολέμους και τη διχοτόμηση της Γερμανίας, η ευρωπαϊκή ενότητα αποτελεί τη μόνη πειστική απάντηση για την πολιτική οργάνωση στο κέντρο της Ευρώπης». Η Γερμανία ενισχύθηκε ως ιμπεριαλιστική δύναμη μετά την αντεπανάσταση και την επανένωση Ομοσπονδιακής (Δυτικής) και Λαοκρατικής (Ανατολικής) Γερμανίας. Η δε προώθηση της άρσης απαγόρευσης της δράσης του στρατού της εκτός των συνόρων της, σημαίνει και τυπική δυνατότητα να κάνει ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Η καπιταλιστική οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με την ανισόμετρη ανάπτυξη, την έφερε κάτω από την Κίνα, τρίτη δύναμη, δηλαδή, στην πυραμίδα. Θεωρεί δε την υπόλοιπη ΕΕ (η ΕΕ ενιαία είναι δεύτερη στην πυραμίδα) ζωτικό της χώρο που θέλει να «παίζει» ενιαία σε όφελός της στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό. Η υπονόμευσή της από τις ΗΠΑ είναι ένα ακόμη στοιχείο στο πλαίσιο του μεταξύ τους ανταγωνισμού που έχουμε αναφέρει πιο πάνω.

Υπάρχει ακόμη μία λεπτομέρεια σε σχέση με τη «Φολκσβάγκεν» που είναι ουσιαστική. Σε άρθρο των Tony Czuczka, Arne Delfs στο «Bloomberg» που αναδημοσίευσε η «Καθημερινή», 3/10/2015, αναφέρονται τα εξής:

«Στη Volkswagen AG, οι πολιτικές διασυνδέσεις έχουν βαθιές ρίζες. Εν μέρει αυτό οφείλεται στο ότι η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία είναι σύμβολο της αναβίωσης της Δυτικής Γερμανίας μετά τους ναζί και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το βάρος του ονόματος της Volkswagen είναι και ζήτημα θέσεων εργασίας. Σχεδόν το ένα τρίτο των 600.000 θέσεων εργασίας βρίσκεται στη Γερμανία, μη συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων που απασχολούνται στην αλυσίδα εφοδιασμού των μοντέλων της. Ωστόσο, οι στενές σχέσεις με πολιτικούς παράγοντες είναι όλη η ουσία του κύρους της Volkswagen. Οταν ιδιωτικοποιήθηκε η αυτοκινητοβιομηχανία το 1960, το κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας, όπου βρίσκεται η έδρα της, διατήρησε μειοψηφία αρνησικυρίας και μια θέση στο εποπτικό συμβούλιο για τον πολιτικό ηγέτη της περιφέρειας. Πρόεδροι, καγκελάριοι και υπουργοί έχουν υπηρετήσει στο κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας με τη Volkswagen στο πλευρό τους. Ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, υπήρξε μέλος του εποπτικού συμβουλίου της Volkswagen. Αυτό το πλέγμα των στενών σχέσεων με πολιτικούς και της επίγνωσης του ρόλου που παίζει η αυτοκινητοβιομηχανία στην οικονομία καταδεικνύει την απειλή στην ευημερία της χώρας από το σκάνδαλο.

Η κ. Μέρκελ έχει εμπλακεί ξανά σε ζητήματα του κλάδου αυτοκινητοβιομηχανιών. Το 2013 άσκησε την επιρροή της προκειμένου να χαλαρώσει ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των αυτοκινήτων, μια κίνηση που επαινέθηκε από τη VDA, το λόμπι των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών. Για να δικαιολογήσει τότε την απόφασή της αναφέρθηκε στην ανάγκη προστασίας των θέσεων εργασίας μαζί με το περιβάλλον, τονίζοντας πως δεν πρέπει να αποδυναμωθεί η βιομηχανική βάση της χώρας. Τα αυτοκίνητα αναλογούν, σχεδόν, στο 20% των εξαγωγών της χώρας, συνολικού ύψους 1,33 τρισ. ευρώ ή 1,5 τρισ. δολαρίων. Δηλαδή, εκπροσωπούν μία στις επτά θέσεις εργασίας στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης».

Φαίνεται, λοιπόν, ότι υπάρχουν παραπάνω λόγοι από τους καθαρά οικονομικούς, για να χτυπηθεί η συγκεκριμένη αυτοκινητοβιομηχανία από τις ΗΠΑ.

Ο ρόλος του ICCT

Πώς ανακάλυψαν, σύμφωνα με διάφορα ρεπορτάζ αστικών ΜΜΕ, το «σκάνδαλο»; Ολα ξεκίνησαν από το γερμανικό παράρτημα του ICCT (International Council on Clean Transportation - Διεθνές Συμβούλιο για Καθαρές Μεταφορές), που είναι ένα μη κερδοσκοπικό ινστιτούτο με γραφεία στην Ουάσιγκτον, στο Σαν Φρανσίσκο και το Βερολίνο.Το ICCT ιδρύθηκε το 2001. Η δε χρηματοδότησή του προέρχεται από διάφορα ιδρύματα, όπως ο οργανισμός ClimateWorks Foundation, αλλά και ιδιώτες, όπως ένας από τους ιδρυτές της Hewlett - Packard.

Το ICCT είχε ξεκινήσει πριν από λίγα χρόνια να ασχολείται με τη σύγκριση των εκπομπών ρύπων από τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα στην Ευρώπη, όπως αυτές οι εκπομπές καταγράφονταν στους επίσημους κρατικούς ελέγχους, και με τις εκπομπές ρύπων, όπως καταγράφονταν στον αυτοκινητόδρομο. Το Συμβούλιο είχε σκεφθεί ότι χρειάζονται έρευνες και στις ΗΠΑ. «Μία από τις υποθέσεις που κάναμε ήταν ότι στη συγκεκριμένη χώρα ήταν πολύ αυστηρότερες οι προδιαγραφές από ό,τι στην Ευρώπη, οπότε και οι πραγματικές εκπομπές θα ήταν πολύ χαμηλότερες», αναφέρει ο Ανούπ Μπαντιβάντεκαρ, διευθυντής του προγράμματος επιβατικών οχημάτων στο ICCT.

Για σχεδόν ένα χρόνο, οι επιστήμονες του γερμανικού παραρτήματος ICCT ερευνούσαν τις πραγματικές εκπομπές ρύπων των αυτοκινήτων με κινητήρες πετρελαίου, ειδικά δε των οξειδίων του αζώτου (ΝΟx), τα οποία επηρεάζουν ιδιαίτερα το αναπνευστικό των ανθρώπων, όντας νευροτοξικά και καρκινογόνα σε μεγάλες συγκεντρώσεις.

Στη διάρκεια αυτών των ερευνών διαπιστώθηκαν ανακολουθίες στις εκπομπές ρύπων σε μοντέλα της VW και της BMW και όπως είπε στο «Spiegel online» ο διευθυντής Ευρωπαϊκού παραρτήματος κ. Peter Mock «σκεφτήκαμε να δώσουμε αυτά τα στοιχεία στους συναδέλφους μας στις ΗΠΑ».

Ετσι, οι Αμερικανοί ξεκίνησαν να ψάχνουν με τη βοήθεια και του πανεπιστημίου της West Virginia, η έδρα Εναλλακτικών Καυσίμων του οποίου έχει τον απαραίτητο φορητό εξοπλισμό (PEMS) για την καταγραφή της σύστασης των καυσαερίων σε πραγματικές συνθήκες κίνησης του οχήματος. (Πηγές: ιστοσελίδα «newsbeast.gr», 29/9/2015 και «Καθημερινή», 3/10/2015).

Το περιβαλλοντικό πλαίσιο της Ευρώπης έχει επικεντρωθεί στις εκπομπές CO2 και οι εκπομπές του ντίζελ είναι χαμηλές σε περιεκτικότητα CO2. Τα οξείδια του αζώτου (NOx) και τα σωματίδια αιθάλης μπήκαν ως στοιχεία στους ρύπους, όταν μπήκαν σε ισχύ οι σούπερ αυστηρές προδιαγραφές Euro 6, δηλαδή μόλις πρόσφατα, το Σεπτέμβρη.

Πολλές συμπτώσεις μαζί στο ζήτημα της έρευνας μετά το «κάρφωμα» στις ΗΠΑ. Το ICCT χρηματοδοτείται από έναν από τους ιδρυτές της αμερικανικής «Hewlett - Packard», μονοπώλιο στον τομέα της πληροφορικής και της ψηφιακής τεχνολογίας. Το οποίο κάνει έρευνες στη Γερμανία και τις πασάρει στους Αμερικανούς. Μάλιστα, αυτές οι έρευνες γίνονται με το αυστηρό πλαίσιο των ΗΠΑ για την εκπομπή ρύπων που συμπεριλαμβάνει και τα οξείδια του αζώτου (ΝΟx), ενώ στη Γερμανία αυτά δε συμπεριλαμβάνονται στους ρύπους, που ελέγχουν μόνο διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Το ICCT δεν αναθέτει την έρευνα για τα αυτοκίνητα της VW στις ΗΠΑ σε οποιοδήποτε πανεπιστήμιο, αλλά στο West Virginia, στην έδρα των εναλλακτικών καυσίμων. Στην υπόθεση εμπλέκουν και τη γερμανική «Bosch», που είναι ο προμηθευτής των αντιρρυπαντικών συστημάτων με την οποία ήταν εξοπλισμένα τα αυτοκίνητα VW.

Εχουμε, λοιπόν, μπλέξιμο στην υπόθεση και εταιρειών ψηφιακής τεχνολογίας που δημιουργούν και αντιρυπαντική τεχνολογία για τα αυτοκίνητα, αλλά ταυτόχρονα και πανεπιστήμιο - έδρα εναλλακτικών καυσίμων. Σε όλ' αυτά, ήδη υπάρχει οξύτατος ανταγωνισμός και ενδοκλαδικός στους κλάδους καυσίμων, αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, αυτοκινήτου, και διακλαδικός, αφού οι τρεις κλάδοι ενιαιοποιούνται στο αυτοκίνητο.

Επιδράσεις στα καύσιμα

Με την αποκάλυψη του «σκανδάλου Φολκσβάγκεν», πολλά ρεπορτάζ των αστικών ΜΜΕ έκαναν λόγο για αρνητική επίδραση στην παραγωγή πετρελαίου ντίζελ ως καυσίμου αυτοκινήτων.

Αλλωστε, μικρά αυτοκίνητα με κινητήρες ντίζελ μπορούν το ίδιο, όπως και τα βενζινοκίνητα, να κυκλοφορούν σε όλη σχεδόν την ΕΕ. Το 2014, το 41% των αυτοκινήτων στην Ευρώπη κινούνταν με πετρέλαιο ντίζελ σε σχέση με το 27% που ίσχυε πριν δέκα χρόνια, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Είναι το αποτέλεσμα της μείωσης των φόρων κατανάλωσης στο πετρέλαιο ντίζελ σε σχέση με τη βενζίνη σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη (εξαίρεση είναι η Βρετανία) και των σχετικά χαλαρών περιβαλλοντικών προτύπων για τους κινητήρες ντίζελ, που επιτρέπουν υψηλότερες εκπομπές οξειδίων του αζώτου και βλαβερών σωματιδίων.

Ορισμένες χώρες, όπως το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ισπανία, έχουν επιβάλει μείωση των φόρων επί των αυτοκινήτων ντίζελ. Στη Γαλλία, η «Πεζό» κέρδισε ακόμη και την κυβερνητική εγγύηση μιας τέτοιας φορολογικής πολιτικής πριν θέσει ως προτεραιότητα την ανάπτυξη των κινητήρων ντίζελ έναντι των βενζινοκίνητων.

Ως αποτέλεσμα, οι περισσότερες χώρες του πυρήνα της ΕΕ έχουν περισσότερα αυτοκίνητα ντίζελ στο δρόμο από οποιοδήποτε άλλο είδος. Μόνο στην Ολλανδία και, σε περιορισμένο βαθμό, στη Γερμανία, έχουν αντισταθεί στην τάση, αποφεύγοντας τις πολιτικές ενίσχυσης της χρήσης τέτοιων καυσίμων, βάζοντας αυξημένα τέλη κυκλοφορίας.

Αρα, υπάρχει και λιγότερος φόρος κατανάλωσης στο ντίζελ σε σχέση με τη βενζίνη και λιγότερος φόρος στα αυτοκίνητα με κινητήρα ντίζελ.

Φαίνεται ότι τα κίνητρα που δόθηκαν ήταν αποτέλεσμα απαιτήσεων της πετρελαϊκής βιομηχανίας, καθώς με τις πωλήσεις πετρελαίου κίνησης να υποχωρούν, αφού λόγω οικονομικής κρίσης μειώθηκαν οι μεταφορές, τα διυλιστήρια έπρεπε να πουλήσουν το καύσιμο ντίζελ που περίσσευε.

Την ίδια εποχή, οι ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες μετατόπιζαν την παραγωγή τους προς τα υβριδικά και ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το 2013, το ICCT κατέγραφε ότι στην Ιαπωνία ο στόλος των υβριδικών και ηλεκτρικών οχημάτων ανερχόταν στο 21%, το μεγαλύτερο ποσοστό παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, οι πρώτες χώρες στη χρήση αυτής της τεχνολογίας ήταν τη χρονιά εκείνη η Νορβηγία και η Ολλανδία, με ποσοστά 12,8% και 11,3%, αντίστοιχα, η δε Γερμανία είχε μόλις 1%.

Σχετικά με το πετρέλαιο ντίζελ, το «Bloomberg» σε άρθρο του (έγραψαν και άλλα ΜΜΕ), αναφέρει τα εξής: «Εάν προκύπτει ένα συμπέρασμα από την παραπλάνηση της Volkswagen για τις εκπομπές καυσαερίων των μοντέλων της είναι ότι αυτό το σκάνδαλο θα επηρεάσει μακροπρόθεσμα την αγορά του πετρελαίου ντίζελ. Τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια προσανατολίζουν τις τελευταίες δεκαετίες την παραγωγή τους στο πετρέλαιο ντίζελ, ανταποκρινόμενα στις μεταβολές και τις προδιαγραφές που τέθηκαν στους στόλους αυτοκινήτων της ηπείρου.

Στην πορεία αυξήθηκαν απότομα οι εισαγωγές, οδηγώντας σε μια αφθονία των αποθεμάτων του πετρελαίου ντίζελ».

«Οι αρνητικές συνέπειες στη ζήτηση θα γίνουν αισθητές κυρίως στον τομέα διύλισης και επεξεργασίας. Τα τελευταία χρόνια, νέα διυλιστήρια στην Ασία, στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη έχουν επενδύσει σημαντικά στη μετατροπή του βαρύτερου αργού πετρελαίου σε ντίζελ. Η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου ντίζελ έχει φτάσει σε σημείο κορεσμού. Οι βιομηχανίες διυλίσεως που παράγουν ντίζελ θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν όλο και πιο εχθρική αγορά, καθώς το προϊόν τους θα υπόκειται πλέον σε εξονυχιστικές έρευνες» (Tom Kool (OilPrice.com) - Zero Hedge, Greek Finance Forum).

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το «Bloomberg», «η Ευρώπη διαθέτει ρεκόρ αποθεμάτων σε υγραέριο - που είναι, σχεδόν, όμοιο με το πετρέλαιο ντίζελ - που διατηρούνται σε αυτόνομα τάνκερ αποθήκευσης στο Βέλγιο και την Ολλανδία. Ετσι, η οποιαδήποτε αναπροσαρμογή της αγοράς αναμένεται να είναι εύκολη, δεδομένου ότι οι προμήθειες υγραερίου στην Ευρώπη εκτιμώνται στα 3,6 εκατ. μετρικούς τόνους και βρίσκονται στην Αμβέρσα, στο Ρότερνταμ και το Αμστερνταμ». Εχουμε, επομένως, ανταγωνισμό ανάμεσα στον κλάδο πετρελαίου και σ' αυτόν του υγραερίου; Ισως.

Αλλά φαίνεται ότι υπάρχουν γενικότεροι ανταγωνισμοί στην αυτοκινητοβιομηχανία, που έχουν σχέση και με τον τομέα Ενέργειας, όπως φαίνεται παραπάνω. Ανταγωνισμοί ανάμεσα στα μονοπώλια που παράγουν ντιζελοκίνητα, βενζινοκίνητα, με αυτά που παράγουν υβριδικά ή ηλεκτροκίνητα. Και από πίσω βεβαίως είναι και τα μονοπώλια του τομέα Ενέργειας.

Και η ψηφιακή τεχνολογία

Εδώ, επίσης, δεν πρέπει να υποτιμηθεί η σχέση της αυτοκινητοβιομηχανίας με την ψηφιακή τεχνολογία. Τόσο στην υπόθεση «αντιρρυπαντική τεχνολογία» όσο και στη γενικότερη λειτουργία των αυτοκινήτων που λειτουργούν πλέον με αυτήν την τεχνολογία.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μεγαλύτερα μονοπώλια στον κόσμο της πληροφορικής και της ψηφιακής τεχνολογίας είναι αμερικανικά. Στο «Βήμα της Κυριακής» 4/10/2015, υπήρχε δίπλα σε ρεπορτάζ για το «σκάνδαλο Φολκσβάγκεν» το εξής ρεπορτάζ: «Καθώς τα οχήματα νέας γενιάς τείνουν να προσομοιάζουν όλο και περισσότερο σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, η ιδέα της αποστολής ασύρματων ενημερώσεων λογισμικού των ψηφιακών συστημάτων του αυτοκινήτου ανάγεται σε μείζον θέμα συζήτησης αλλά και ανταγωνισμού μεταξύ των αυτοκινητοβιομηχανιών.

Το ενδιαφέρον για την τεχνολογία OTA (Over-The-Air), η οποία επιτρέπει σε ορισμένες λειτουργίες των αυτοκινήτων να αναβαθμίζονται αυτόματα μέσω ασύρματων δικτύων χωρίς την επίσκεψη σε συνεργείο ή αντιπροσωπεία, έχει οδηγήσει τις μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες σε αλλαγή νοοτροπίας.

Και αυτό γιατί, όπως επισημαίνει το MarketWatch, θα προσφέρει δυνατότητες όπως η μείωση του κόστους εγγυήσεων, η αύξηση του ποσοστού επιδιόρθωσης προβλημάτων λογισμικού που οδηγούν σε ανακλήσεις οχημάτων, η βελτίωση της ικανοποίησης των πελατών από τη μείωση των επισκέψεων στην αντιπροσωπεία για αναβαθμίσεις του λογισμικού ή διορθώσεις.

Σύμφωνα μάλιστα με τις εκτιμήσεις της IHS Automotive, η συνολική εξοικονόμηση κόστους παγκοσμίως από τη χρήση της νέας τεχνολογίας θα ξεπεράσει τα 35 δισ. δολάρια το 2022 από μόλις 2,7 δισ. δολάρια που είναι σήμερα και προέρχεται κυρίως από την εξοικονόμηση πόρων που συνδέονται με την ενημέρωση συστημάτων τηλεματικής.

Η αμερικανική εταιρεία ερευνών προβλέπει, τέλος, ότι μέσα στα επόμενα τρία με πέντε χρόνια οι περισσότερες, αν όχι όλες, οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα προσφέρουν πλατφόρμες με πλήρεις δυνατότητες OTA ενημερώσεων που θα περιλαμβάνουν όλα τα συστήματα του οχήματος (ασφάλεια, συστήματα μετάδοσης κίνησης, πέδησης, ψυχαγωγίας κ.ά.).

Οπως είναι φυσικό, τα νέα αυτά δεδομένα δεν αλλάζουν μόνο τη φύση των οχημάτων, αλλά και τον επιχειρηματικό κόσμο του αυτοκινήτου. Εταιρείες που προσφέρουν την τεχνολογία OTA έχουν γίνει περιζήτητες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και το αυξανόμενο ενδιαφέρον έχει πυροδοτήσει ένα κύμα εταιρικών σχέσεων, επενδύσεων, συγχωνεύσεων και εξαγορών.

Ο Ορεν Μπετζαλέλι, επικεφαλής στρατηγικής της Redbend (εταιρεία λογισμικού), μιλώντας στο Reuters δήλωσε ότι πριν από τέσσερα χρόνια ήταν δύσκολο να φθάσει κανείς "ακόμη και ως την πόρτα των αυτοκινητοβιομηχανιών. Αντίθετα, σήμερα τα συστήματα ΟΤΑ είναι τόσο σημαντικά για τους κατασκευαστές αυτοκινήτων που μπορούμε να έλθουμε σε επαφή απευθείας με τους αντιπροέδρους των εταιρειών".

Το στέλεχος της ισραηλινής εταιρείας ανέφερε ότι ήδη περίπου δέκα εταιρείες αυτοκινήτων είναι πελάτες της Redbend, χωρίς όμως να αποκαλύψει στο αμερικανικό πρακτορείο ποιες είναι αυτές.

Πρωτοπόρος της χρήσης της νέας τεχνολογίας παραμένει η Tesla, η οποία έχει ήδη συμπεριλάβει στα ηλεκτρικά αυτοκίνητά της πάνω από 75 χαρακτηριστικά μέσω της τεχνολογίας OTA.

Στο παιχνίδι της ψηφιακής τεχνολογίας μπαίνει πλέον δυνατά και η General Motors. Η διευθύνουσα σύμβουλος της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Μέρι Μπάρα προανήγγειλε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Reuters ότι η εταιρεία σκοπεύει να αξιοποιήσει πλήρως τη συνδεσιμότητα των αυτοκινήτων της, προσφέροντας μεταξύ άλλων περισσότερες δυνατότητες αυτόνομης οδήγησης και βοηθητικών υπηρεσιών μέσω εφαρμογών για έξυπνα κινητά.

Καθώς η ψηφιακή εποχή εισχωρεί για τα καλά και στον κλάδο του αυτοκινήτου, η GM και ορισμένες ακόμη από τις συμβατικές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Φορντ, η BMW, η Daimler και η "πληγωμένη", λόγω του πρόσφατου σκανδάλου, Volkswagen, πασχίζουν να μη μείνουν πίσω στην κούρσα του ανταγωνισμού απέναντι σε εταιρείες με ρίζες στη βιομηχανία της ψηφιακής τεχνολογίας, όπως η Apple, η Google, η Tesla, η Uber κ.ά.».

Αυτή η επιθετική πολιτική των αμερικανικών μονοπωλίων ψηφιακής τεχνολογίας στην αυτοκινητοβιομηχανία έχει σχέση με την υπόθεση «Φολκσβάγκεν» και τους ανταγωνισμούς ΗΠΑ - Γερμανίας; Με δεδομένο ότι η Γερμανία δεν είναι τεχνολογικά στο ίδιο επίπεδο; Θυμίζουμε μόνο ότι η Κομισιόν έχει ξεκινήσει εξονυχιστικό έλεγχο για μεγάλη φοροδιαφυγή των «Apple» και «Google» που δρουν στα κράτη - μέλη της ΕΕ. Αν και αυτό δεν είναι αιτία «πολέμου» μεταξύ ΗΠΑ - Γερμανίας, τότε τι είναι;

Η σχέση κόστους - κέρδους καθορίζει τα πάντα

Ορισμένοι αναλυτές του κλάδου αυτοκινήτου θεωρούν ότι η υπόθεση της VW δίνει την ευκαιρία στις αυτοκινητοβιομηχανίες της Ευρώπης να κάνουν στροφή από τους ντιζελοκινητήρες στα υβριδικά και ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η στροφή δεν θα είναι εύκολη, αν και «οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες διαθέτουν την τεχνολογία που απαιτείται, για να γίνουν ανταγωνιστικές στην αγορά ηλεκτρικών οχημάτων. Σε επιχειρηματικό επίπεδο, ωστόσο, η απομάκρυνση από το ντίζελ - η οποία θα πρέπει τώρα να επιταχυνθεί - θα είναι εξαιρετικά δαπανηρή, επιφέροντας πολύ μεγαλύτερο κόστος σε σχέση με τα πρόστιμα που κατά πάσα πιθανότητα θα επιβληθούν στις αυτοκινητοβιομηχανίες, στον απόηχο του σκανδάλου της VW» (ιστοσελίδα «capital.gr», 23/9/2015).

Πράγματι υπάρχουν δύο βασικά ζητήματα που έχουν σχέση με τη γραμμή παραγωγής. Η εγκατάλειψη παραγωγής αυτοκινήτου ντίζελ καταστρέφει μέσα παραγωγής που ακόμη δεν έχουν απαξιωθεί. Η γενίκευση παραγωγής υβριδικών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ιδιαίτερα των ηλεκτρικών, που ακόμη είναι στο στάδιο δοκιμής, απαιτούν επενδύσεις που δεν θα φέρουν γοργές αποσβέσεις και κέρδη. Γι' αυτό εκτιμούν ότι το κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο από τα πρόστιμα. Αλλωστε, η «Φολκσβάγκεν» λέγεται ότι έχει 200 δισ. ευρώ τζίρο το χρόνο.

Εν κατακλείδι, η υπόθεση της «Φολκσβάγκεν» έχει ανοίξει όχι έναν αλλά πολλούς «ασκούς του Αιόλου» στο διεθνή ανταγωνισμό ανάμεσα σε ΗΠΑ - Γερμανία. Μένει να δούμε τη συνέχειά του.


Σ.

ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΧΩΡΩΝ ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ (TPP)
Ασία - Ειρηνικός στο επίκεντρο σφοδρών μονοπωλιακών ανταγωνισμών

Οι πολυετείς διαπραγματεύσεις ανέδειξαν συγκλίσεις και αντιθέσεις μεταξύ μονοπωλίων. Στο πλάνο, οι διαπραγματευτές ΗΠΑ και Ιαπωνίας σε συνάντηση που έγινε τον Ιούλη, στη Χαβάη
Οι πολυετείς διαπραγματεύσεις ανέδειξαν συγκλίσεις και αντιθέσεις μεταξύ μονοπωλίων. Στο πλάνο, οι διαπραγματευτές ΗΠΑ και Ιαπωνίας σε συνάντηση που έγινε τον Ιούλη, στη Χαβάη
Υποδεχόμενος την υπογραφή - σε πρώτη φάση - της TPP (Trans Pacific Partnhership, Δι-ειρηνική Συνεργασία ή Σύμφωνο Συνεργασίας Χωρών του Ειρηνικού), ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε μεταξύ άλλων: «Οταν πάνω από το 95% των πιθανών πελατών μας ζει εκτός συνόρων, δεν μπορούμε να αφήσουμε χώρες όπως η Κίνα να συγγράφουν τους κανόνες της παγκόσμιας οικονομίας... Εμείς θα πρέπει να συγγράφουμε αυτούς τους κανόνες, ανοίγοντας νέες αγορές για να μπουν τα αμερικανικά προϊόντα... Δυναμώνει (η ΤΡΡ) τις στρατηγικές μας σχέσεις με τους εταίρους και συμμάχους μας σε μια περιοχή που θα είναι ζωτικής σημασίας στον 21ο αιώνα». Δήλωση χαρακτηριστική για τις προσδοκίες που έχει (και) η αμερικανική πλουτοκρατία από την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, αλλά και για τις γεωπολιτικές προεκτάσεις που μπορεί να αποκτήσει η συμφωνία, με δεδομένη την ανοιχτά δηλωμένη «στροφή» των ΗΠΑ προς την περιοχή Ασίας - Ειρηνικού.

Ανεξάρτητα από το εάν τελικά η συγκεκριμένη συμφωνία θα εφαρμοστεί (καθώς υπάρχουν σοβαρές διαφωνίες σε όλες σχεδόν τις χώρες, εξαιτίας αντικρουόμενων συμφερόντων και προτεραιοτήτων των διαφορετικών μερίδων του κεφαλαίου και μάλιστα η υποψήφια για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον δήλωσε «καθόλου ευχαριστημένη»), οι υπογραφές που στις 5 Οκτώβρη έβαλαν οι υπουργοί Εμπορίου των 12 χωρών - μελών σε ένα κοινό κείμενο αναδεικνύουν ότι η συγκεκριμένη περιοχή του πλανήτη συγκεντρώνει το ενδιαφέρον ισχυρών μονοπωλίων, ενώ το ίδιο το εγχείρημα της δημιουργίας μιας τόσο μεγάλης αγοράς ανατροφοδοτεί παλιές και νέες ενδοϊμπεριαλιστικές συνεργασίες και συμβιβασμούς, δημιουργώντας ταυτόχρονα ένα νέο πεδίο εκδήλωσης όλο και σφοδρότερων ανταγωνισμών.

Μια τεράστια αγορά

Στην ΤΡΡ συμμετέχουν σήμερα οι: ΗΠΑ, Ιαπωνία, Μαλαισία, Βιετνάμ, Σιγκαπούρη, Μπρουνέι, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδάς, Μεξικό, Χιλή, Περού. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα και η αμερικανική κυβέρνηση, η συμφωνία αφορά μια αγορά συνολικά 800 εκατομμυρίων ανθρώπων και οικονομίες που αθροιστικά αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Οι υπογραφές έπεσαν μετά από 5ήμερες διαπραγματεύσεις στην Ατλάντα των ΗΠΑ και ενώ είχαν προηγηθεί σχεδόν 10 χρόνια σκληρών «παζαριών» με κάθε πλευρά να προσπαθεί να διασφαλίσει κατά το μέγιστο δυνατό τη θέση των μονοπωλίων που εκπροσωπούσε έναντι των ανταγωνιστών της. Στους κλάδους που φαίνεται ότι το πάρε - δώσε ήταν πολύ έντονο, όπως προκύπτει από σειρά δημοσιευμάτων, ήταν οι αυτοκινητοβιομηχανία, όπου Αμερικανοί και Ιάπωνες εμφανίζονται να «κονταροχτυπήθηκαν» αρκετά, ανήσυχοι από το περαιτέρω άνοιγμα αγορών όπου μέχρι πρόσφατα κυριαρχούσαν. Αντίστοιχα και στη Φαρμακοβιομηχανία φαίνεται ότι υπήρξαν σημαντικές διαφωνίες πάνω σε ζητήματα σχετικά με την πατέντα (το δικαίωμα δηλαδή της εταιρείας που πρώτη παράγει ένα φάρμακο να έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα για ένα χρονικό διάστημα). Μάλιστα, σύμφωνα με δυτικά ΜΜΕ, αμερικανικές εργοδοτικές ενώσεις του κλάδου, όπως η Biotecnology Industry Asociation, εξέφρασαν «απογοήτευση» για το περιεχόμενο της συμφωνίας, που προμηνύει αντιπαραθέσεις.

Πάντως, πολλοί έσπευσαν να μιλήσουν για μια «μεγάλη νίκη» των ΗΠΑ και της κυβέρνησης Ομπάμα. Με δεδομένη τη θέση των ΗΠΑ στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, αλλά και παράγοντες όπως η τεράστια ανισομετρία που χαρακτηρίζει την οικονομική ανάπτυξη των μελών της ΤΡΡ, η αμερικανική πλουτοκρατία αποκτά σοβαρά πλεονεκτήματα για την ενίσχυση της δράσης της σε μια από τις πολυπληθέστερες περιοχές του πλανήτη, με πολλές ανερχόμενες δυνάμεις, αγορές όπου οι ρυθμοί καπιταλιστικής ανάπτυξης είναι όχι μόνο θετικοί αλλά και σε (σχετικά) υψηλά επίπεδα, με μεγάλο φυσικό πλούτο, κρίσιμη γεωστρατηγική θέση. Συν τοις άλλοις, η περιοχή είναι πολύ κοντά στην «αυλή» της Κίνας, η οποία αν και παραμένει ένας από τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους των περισσότερων από τις 12 χώρες δε συμμετέχει στην ΤΡΡ, δηλαδή δε μοιράζεται προνομιακούς όρους δράσης που διασφάλισε η Ουάσιγκτον. Με λίγα λόγια, το μέλλον της ΤΡΡ σαφώς και αλληλεπιδρά με τη συνολικότερη αναμέτρηση στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα.

Οροι που ευνοούν τα μονοπώλια

Στα ενημερωτικά δελτία Τύπου, που έσπευσαν να διανείμουν τόσο ο ίδιος ο Λευκός Οίκος όσο και το Γραφείο Εμπορικής Αντιπροσωπείας των ΗΠΑ (που χειρίστηκε τις διαπραγματεύσεις εκ μέρους της Ουάσιγκτον) εμφάνισαν ως σημαντικές πλευρές της συμφωνίας τη μείωση δασμών (συνολικά 18.000 που μέχρι σήμερα επιβάλλονταν για αμερικανικά προϊόντα σε χώρες της «ζώνης» της ΤΡΡ), αλλά και ζητήματα όπως «ο καθορισμός του ρόλου των κρατικών επιχειρήσεων στην παγκόσμια οικονομία». Το συγκεκριμένο σημείο έχει ειδική σημασία καθώς αφορά τη διευκόλυνση της δράσης των μονοπωλίων σε μια σειρά κλάδους στρατηγικής σημασίας, όπου σε πολλές χώρες της περιοχής μέχρι πρότινος «κυριαρχούσαν» κρατικές εταιρείες και σήμερα, με το «άνοιγμά» τους γεννούν ελπίδες για τη διοχέτευση διεθνών κεφαλαίων που έχουν λιμνάσει και ψάχνουν διέξοδο.

Πρόκειται για κλάδους όπως Ενέργεια, Μεταφορές, Νερό κ.τ.λ. που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, επιδρούν καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας και για αυτό προσελκύουν το ενδιαφέρον ισχυρών επιχειρηματικών κολοσσών που αναζητούν όχι απλά τρόπους ενίσχυσης της κερδοφορίας τους, αλλά συνολικότερης εδραίωσής τους σε αναδυόμενες αγορές όπως η Νοτιοανατολική Ασία (από την οποία σημαντικές χώρες συμμετέχουν στην ΤΡΡ και άλλες όπως οι Φιλιππίνες και η Ταϊλάνδη έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να ενταχθούν).

Οσον αφορά τις προσδοκίες συγκεκριμένα του αμερικανικού κεφαλαίου, ώθηση θα δοθεί σε τομείς (και) βαριάς βιομηχανίας, αν αναλογιστεί κανείς ότι στους φόρους που μειώνονται ή εξαλείφονται περιλαμβάνονται:

-- Φόροι που αφορούσαν εξαγωγές αμερικανικού μηχανολογικού εξοπλισμού και έφταναν μέχρι και το 59%. Τα κέρδη που «παίζονται» είναι πολλά, αφού μόνο το 2014, οι συνολικές αμερικανικές εξαγωγές του είδους στη «ζώνη» της ΤΡΡ έφτασαν τα 56 δισ. δολάρια.

-- Φόροι που αφορούσαν εξαγωγές πουλερικών, σόγιας και φρούτων που έφταναν μέχρι και 40%, 35% και 40%, αντίστοιχα.

-- Φόροι για προϊόντα που σχετίζονται με την αυτοκινητοβιομηχανία, που έφταναν μέχρι και 70%. Το 2014 οι αμερικανικές εξαγωγές έφτασαν τα 89 δισ. δολάρια.

-- Φόροι που αφορούν τον κλάδο της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών και έφταναν μέχρι και το 35%. Το 2014 οι αμερικανικές εξαγωγές έφτασαν τα 36 δισ. δολάρια.


Αναστασία ΜΟΣΧΟΒΟΥ

«Τροφή» για νέες γεωπολιτικές διεργασίες

Η νέα συμφωνία είναι σίγουρο ότι θα δώσει «τροφή» και για νέες γεωπολιτικές διεργασίες στην περιοχή, όπου πυκνώνουν άλλωστε οι εστίες των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών (βλέπε κατάσταση στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, μεταρρυθμίσεις που «βγάζουν» ξανά εκτός συνόρων τις Ενοπλες Δυνάμεις της Ιαπωνίας, «ανανέωση» της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στον Ειρηνικό κ.τ.λ.).

Σχολιάζοντας την υπογραφή της συμφωνίας, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, Σίνζο Αμπε, τη χαρακτήρισε «ένα αποτέλεσμα μέγιστης σημασίας όχι μόνο για την Ιαπωνία αλλά (συνολικά) για το μέλλον της περιοχής Ασίας - Ειρηνικού». Την ίδια στιγμή, ήταν ενδεικτικό ότι πρόσθεσε πως, αν η Κίνα ενταχθεί μια μέρα, αυτό «θα συνέβαλλε σε μεγάλο βαθμό στην ασφάλεια της Ιαπωνίας όπως επίσης και στη σταθερότητα όλης της περιοχής Ασίας - Ειρηνικού», εξηγώντας ότι έτσι θα βάθαινε η αμοιβαία εξάρτηση (μεταξύ των χωρών της περιοχής).

Στο Πεκίνο, το υπουργείο Εμπορίου εξέδωσε μια «προσεκτική» ανακοίνωση τονίζοντας - σύμφωνα με το πρακτορείο «Σινχουά» - ότι «η Κίνα είναι ανοιχτή σε κάθε μηχανισμό που ακολουθεί τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομική ενοποίηση της περιοχής Ασίας - Ειρηνικού. Η Κίνα ελπίζει ότι η συμφωνία (ΤΡΡ) και άλλες συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου στην περιοχή μπορούν να δώσουν ώθηση η μία στην άλλη και να συνεισφέρουν στο εμπόριο, στις επενδύσεις και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής».

Φοβούνται τις «εναλλακτικές»

Την ίδια στιγμή, ενδεικτικές των αντιφάσεων που χαρακτηρίζουν τις σχέσεις των μονοπωλίων είναι οι παροτρύνσεις εκλεκτών αστικών «ιδρυμάτων» για την άμεση ένταξη της Κίνας. Ετσι, το γνωστό «Ινστιτούτο Μπρούκινγκς», σε ανάλυσή του από τις 21 Σεπτέμβρη, με τίτλο «Γιατί η Κίνα θα έπρεπε να συμμετάσχει στην ΤΡΡ», υποστήριζε ότι αν η Κίνα ενταχθεί στη συμφωνία, τα κέρδη για τις ΗΠΑ θα πενταπλασιάζονταν μέχρι το 2025.

Επιπλέον, το «Μπρούκινγκς» επιλέγει να αναφερθεί και σε σχέδια που κατά καιρούς έχουν προβληθεί ως «εναλλακτικές» στην ΤΡΡ, όπως η Regional Comprehensive Economic Partnhership (RCEP - Περιφερειακή Ολοκληρωμένη Οικονομική Σχέση). Πρόκειται για μια ακόμα συμφωνία που βρίσκεται στα σκαριά με στόχο τη δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου, στην οποία συμμετέχουν οι χώρες της ASEAN (Βιετνάμ, Ινδονησία, Καμπότζη, Λάος, Μαλαισία, Μπρουνέι, Μιανμάρ, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες) και οι Κίνα, Αυστραλία, Ιαπωνία, Νέα Ζηλανδία, Ινδία και Νότια Κορέα. Οι διαπραγματεύσεις άρχισαν το 2012 και σύμφωνα με τα πρώτα σχέδια προβλεπόταν ότι θα ολοκληρωθούν τέλη του 2015. Ωστόσο, τίποτα συγκεκριμένο δεν είναι ακόμα γνωστό και το παζάρι για την ΤΡΡ φαίνεται να έχει επισκιάσει προς το παρόν όλες τις άλλες «κολεγιές» που εξετάζονται στην περιοχή.

Τέλος, παραθέτουμε ένα απόσπασμα από άρθρο με το οποίο η βρετανική εφημερίδα «Τέλεγκραφ» αντέδρασε στην υπογραφή της ΤΡΡ, αναδεικνύοντας τον προβληματισμό των αστών που μεγαλώνει εξαιτίας των παρατεταμένων δυσκολιών να ξεπεραστεί η κρίση, εξαιτίας της όξυνσης του ανταγωνισμού για τη μοιρασιά αγορών και πρώτων υλών, εξαιτίας ανακατατάξεων στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Εγραφε, λοιπόν, η «Τέλεγκραφ» στις 6 Οκτώβρη: «Η Νέα Ζηλανδία μπορεί να διαπραγματευτεί εμπορικές συμφωνίες τεραστίων διαστάσεων όπως η ΤΡΡ. Γιατί η Βρετανία δεν μπορεί; Να η απάντηση: Είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση - μια καταστροφική περιοχή για συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και μια περιοχή της οποίας το μερίδιο στο παγκόσμιο ΑΕΠ πραγματικά συρρικνώνεται... Την ίδια στιγμή, στην άλλη μεριά του Ατλαντικού (across the Atlantic), η θαρραλέα, μικρή μας σύμμαχος Νέα Ζηλανδία μόλις εξασφάλισε εμπορική πρόσβαση στο σχεδόν 40% του παγκόσμιου ΑΕΠ με την κατάληξη της TPP στην Ατλάντα. Καθώς οι εντάσεις εδώ (σ.σ. στην Ευρώπη) μεγαλώνουν πέρα από κόκκινες γραμμές και επαναδιαπραγματεύσεις με την Ευρώπη, ίσως θα πρέπει να θυμηθούμε ότι η ΕΕ αντιπροσωπεύει μόλις το 23% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Και το ακόμα χειρότερο είναι ότι το μερίδιο (της ΕΕ) είναι 23% και συρρικνώνεται. Η Νέα Ζηλανδία μόλις ολοκλήρωσε μια διαπραγμάτευση με τις αγορές του μέλλοντος. Εμείς ακόμα διαφωνούμε σχετικά με τις αγορές του παρελθόντος».


Α. Μ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ