Θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.

Θα ακολουθήσει συναυλία με το μελοποιημένο από τον Θάνο Μικρούτσικο έργο του Γιάννη Ρίτσου, «Καντάτα για τη Μακρόνησο».

Στο κάλεσμά τους για την επίσκεψη, η ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ και η ΟΠ Αττικής της ΚΝΕ σημειώνουν:

«Τιμάμε τους χιλιάδες κομμουνιστές και αγωνιστές του λαϊκού κινήματος που εξορίστηκαν, υπέστησαν σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια, θυσιάστηκαν στον αγώνα για την υπόθεση της εργατικής τάξης και του λαού.

Παράλληλα, διεκδικούμε να αναδειχθεί η Μακρόνησος πραγματικά σε ιστορικό τόπο που να μπορούν ο λαός και η νεολαία να έρθουν σε επαφή με την ιστορία του λαϊκού κινήματος της χώρας μας. Γι' αυτό το λόγο να διαμορφωθεί κατάλληλο λιμάνι ώστε να μπορεί να συνδεθεί με γραμμή πλοίου και να καταστεί, με αυτό τον τρόπο, επισκέψιμη.

Το αστικό κράτος από το 1947, σε συνθήκες ένοπλης αντιπαράθεσης με το λαϊκό κίνημα - τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, λειτούργησε τη Μακρόνησο ως χώρο εξορίας, βασανιστηρίων και μηχανισμού απόσπασης "δηλώσεων μετανοίας" - τη λεγόμενη από τους ίδιους "εθνική αναβάπτιση".

Στο στόχαστρό του βρέθηκαν οι δυνάμεις που έδωσαν το αίμα τους στην Εθνική Αντίσταση, αγωνιστές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ και ο αιμοδότης τους, το ΚΚΕ. Επιδίωκαν με αυτό τον τρόπο από τη μια να αποκόψουν τους εξόριστους από το να βρεθούν μαζί με τους υπόλοιπους αγωνιστές του ΔΣΕ και να ενταχθούν σε αυτόν και από την άλλη να κάμψουν το αγωνιστικό φρόνημα του λαού, να χτυπήσουν την πολιτική επιρροή του ΚΚΕ, να εξευτελίσουν στα μάτια του λαού τους κομμουνιστές, αξιοποιώντας όσους υπέγραφαν.

Χιλιάδες φαντάροι, αξιωματικοί και άλλοι λαϊκοί αγωνιστές γνώρισαν τη φρίκη του αστικού κράτους. Τα "αναμορφωτικά" ειδικά τάγματα οπλιτών Α', Β', Γ' συναγωνίζονταν μεταξύ τους για το ποιο θα διακριθεί για τις μέθοδες και τις επινοήσεις του βασανισμού, στα μέσα εξόντωσης και αργού θανάτου των κρατουμένων με σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια. Χιλιάδες ήταν αυτοί που άντεξαν όρθιοι και δεν υπέκυψαν!

Αντλούμε συμπεράσματα από την 100χρονη ηρωική πορεία του ΚΚΕ και του λαϊκού κινήματος.

Οσοι στάθηκαν ηρωικά μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, στις εξορίες και τις φυλακές, δε γεννήθηκαν ήρωες. Δεν ήταν πως δε λογάριαζαν τη ζωή τους και τις οικογένειες που άφηναν πίσω τους. Ολα αυτά τα είχαν μέσα στο μυαλό και την καρδιά τους και ακριβώς εδώ κρύβεται το μεγαλείο τους, στο γεγονός δηλαδή πως η πίστη στο σκοπό τους τους έκανε να υπερνικήσουν αυτόν το φόβο, να βάλουν πάνω από το "εγώ" το "εμείς". Να βάλουν πάνω από το φόβο για την απώλεια της ζωής τους το καθήκον να δώσουν ό,τι είχαν για ένα μεγάλο σκοπό, την απαλλαγή της ανθρωπότητας από την καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Η επίσκεψή στη Μακρόνησο αποτελεί φόρο τιμής στην ηρωική ιστορία του ΚΚΕ, σε όλους όσους πολέμησαν με πρωτοφανέρωτη τόλμη απέναντι σε ασύγκριτα πολλαπλάσιες δυνάμεις, νικώντας ακόμα και τον ίδιο το θάνατο, όντας σίγουροι για τις θυσίες τους. Σίγουροι ότι η ταξική πάλη δε θα τελειώσει μαζί τους, αλλά θα ριζώσει πιο βαθιά στην επαναστατική σπορά. Σίγουροι ότι το Κόμμα θα τραβήξει μπροστά κάτω από όλες τις συνθήκες.

Στο σημερινό μας αγώνα για να πάρει η εργατική τάξη την εξουσία, τιμάμε τους συντρόφους και συντρόφισσες, τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες που στήθηκαν μπροστά στα εκτελεστικά αποσπάσματα, που στάλθηκαν στις εξορίες και στις φυλακές με έναν όρκο: Συνεχίζουμε!».

Στο σημερινό 4σέλιδο «Κομματική Ζωή και Δράση» μπορείτε να διαβάσετε τα εξής:

-- Επίσκεψη - εκδήλωση στη Μακρόνησο: Η ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ και η ΟΠ Αττικής της ΚΝΕ τιμούν τους χιλιάδες κομμουνιστές και αγωνιστές του λαϊκού κινήματος που εξορίστηκαν στο ελληνικό «Νταχάου».

-- Δυτική Ελλάδα: Με εκδήλωση στη Δίβρη Ηλείας οι Οργανώσεις του Κόμματος και της ΚΝΕ τιμούν την 3η Μεραρχία του ΔΣΕ.

-- Δυτική Μακεδονία: Εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Γ. Γιαννούλη, ηγετικό στέλεχος του ΔΣΕ, πραγματοποιεί την Κυριακή 28/8 η ΕΠ Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ.

-- Ανταπόκριση από την εκδήλωση των ΚΟ Φλώρινας και Καστοριάς για τον διοικητή του Αρχηγείου Δυτικής Μακεδονίας του ΔΣΕ, Νίκο Θεοχαρόπουλο (Σκοτίδα).

Οι ενδιαφερόμενοι για την επίσκεψη - εκδήλωση στη Μακρόνησο μπορούν να δηλώνουν συμμετοχή στο τηλέφωνο 210.52.82.523 και στις Κομματικές Οργανώσεις και Οργανώσεις της ΚΝΕ.

Για τη μεταφορά στη Μακρόνησο, με λεωφορεία από την Αθήνα και με πλοίο από το Λαύριο, η συμμετοχή είναι 10 ευρώ το άτομο, μαζί με την επιστροφή. Η αναχώρηση από το Λαύριο θα γίνει στις 17.00.

Η φωτογραφία από το δελτίο ταυτότητας του Γ. Ρίτσου στη Μακρόνησο (από το βιβλίο του Γιώργου και της Ηρώς Σγουράκη, «Γιάννης Ρίτσος» Αυτοβιογραφία)

Λόγια του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, που εισάγουν τον αναγνώστη στην ποιητική συλλογή «Μακρονησιώτικα», που κυκλοφόρησε πρόσφατα και από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».

Τα «Μακρονησιώτικα» γράφτηκαν τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 1949 στο κολαστήριο της Μακρονήσου, όπου ο Ρίτσος βρισκόταν ήδη εξόριστος από το Μάη του '49 κι ενώ είχε μεταφερθεί από το Κοντοπούλι της Λήμνου, που είχε αρχικά εξοριστεί. Τα ποιήματα κατάφεραν να φυλαχθούν, με τη βοήθεια συνεξορίστων του ποιητή, που τα έθαψαν στο χώμα μέσα σε σφραγισμένα μπουκάλια. Από εκεί τα διέσωσε ο Μάνος Κατράκης, παίρνοντάς τα μαζί του όταν μεταφέρθηκε τον Ιούλη του 1950 στον Αη Στράτη.

Εκδόθηκαν για πρώτη φορά από το εκδοτικό του ΚΚΕ, «Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις», τον Ιούλη του 1957 στο Βουκουρέστι, στην πολιτική προσφυγιά. Ο τίτλος που είχε δώσει ο ποιητής στη συλλογή ήταν «Πέτρινος Χρόνος», όμως κατά την αποστολή των δακτυλογραφημένων χειρογράφων στο Βουκουρέστι παράπεσε το εξώφυλλο κι έτσι πρωτοκυκλοφόρησαν με τον αυτοσχέδιο τίτλο «Μακρονησιώτικα». Ο «Πέτρινος Χρόνος», με τον αρχικό του πια τίτλο, εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1974, σε αναθεωρημένη από τον ποιητή έκδοση, από τις εκδόσεις «Κέδρος». Η συλλογή περιλήφθηκε τον Οκτώβρη του 1975 στα «Επικαιρικά» (Ε' τόμο των Ποιημάτων).

Από την παραπάνω συλλογή, ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποίησε 6 ποιήματα (Ο Ντικ, Ο Αλέξης, Οι Γερόντοι, Φεγγάρι, Χρέος, Χρόνος), που κυκλοφορούν στο δίσκο «Καντάτα για τη Μακρόνησο - Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι», το 1976. Η «Καντάτα» είναι έργο πρωτοποριακό για την εποχή της. Στοιχεία ατονικής μουσικής, ηθοποιοί να αποδίδουν παράλληλα αποσπάσματα από τα ποιήματα του Ρίτσου... Οι μελωδίες, οι ερμηνείες, το σενάριο, η ενορχήστρωση λειτουργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να εισάγουν τον ακροατή στη φρίκη της Μακρονήσου, εκεί που όπως γράφει και ο ποιητής, «Απ' την αρχή μαθαίνουμε το αλφάβητο. /Απ' την αρχή μαθαίνουμε το φόβο και τον πόνο. /Απ' την αρχή μαθαίνουμε τη ζωή και το θάνατο. /Α.Β.Γ. /Α.Β.Γ. /Α.Β.Γ. /Είναι κοντά η Λευτεριά, σύντροφοι /μια και μάθαμε, σύντροφοι, να πεθαίνουμε /μάθαμε και να ζούμε, σύντροφοι».

Ο δίσκος σημαδεύτηκε από την καταπληκτική ερμηνεία της Μαρίας Δημητριάδη. Στα χορικά συμμετείχε ομάδα δέκα ηθοποιών και τραγουδιστών, ανάμεσά τους οι Σάκης Μπουλάς, Αφροδίτη Μάνου, Γιάννης Ζουγανέλης, Γιώργος Μιχαηλίδης, Γιώργος Κιμούλης.

Η Επιτροπή Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ διοργανώνει, την Κυριακή 28/8, εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Επταχωρίτη Γιώργο Γιαννούλη, ηγετικό στέλεχος του ΔΣΕ, στις 11 π.μ., στην πλατεία Επταχωρίου Καστοριάς.

Θα μιλήσει η Θεανώ Καπέτη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

Ο Γιώργος Γιαννούλης ήταν γέννημα - θρέμμα της περιοχής του Γράμμου. Γεννήθηκε το 1915 στο Επταχώρι Καστοριάς, ένα από τα πιο σημαντικά κεφαλοχώρια του Γράμμου. Στο Επταχώρι τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο και επειδή ήταν άριστος μαθητής ο πατέρας του, ο μπαρμπα - Κώστας, κάνοντας πολλές θυσίες, τον έστειλε στο Γυμνάσιο στο Τσοτύλι, για να συνεχίσει το σχολείο. Τέλειωσε το Γυμνάσιο με Αριστα το 1934 και το 1935 μπαίνει στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Την ίδια χρονιά γίνεται μέλος του ΚΚΕ. Οντας φοιτητής δουλεύει ως υπάλληλος - γραφιάς στο δικηγορικό γραφείο του Φίλιππα Δραγούμη. Το 1938 πήρε το δίπλωμά του και πηγαίνει στο στρατό, στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών στη Σύρο, όπου διακρίθηκε ανάμεσα στους δόκιμους συμφοιτητές του για τις στρατιωτικές του ικανότητες. Τελειώνοντας τις σπουδές του στη σχολή τον κρατάνε για εκπαιδευτή της καινούργιας σειράς εφέδρων αξιωματικών.

Μέσα στη σχολή ο Γιαννούλης έγινε μέλος της Οργάνωσης Αντιφασιστικού Μετώπου των αξιωματικών. Στη διάρκεια των χρόνων που ήταν στη σχολή μιλούσε συνεχώς για το μόχθο των ανθρώπων στα κατσάβραχα του Γράμμου, τη φτώχεια και τις στερήσεις των κατοίκων του, σε αντιπαράθεση με τα πλούτη και τη χλιδή που υπήρχαν αλλού.

Το 1940, όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Γιαννούλης είναι διμοιρίτης στο αλβανικό μέτωπο, όπου και τραυματίστηκε. Μόλις εμφανίστηκαν οι πρώτες αντάρτικες ομάδες του ΕΛΑΣ, ο Γιαννούλης συνέβαλε να ξεσηκωθούν τα Καστανοχώρια και τα Πευκοχώρια για να πολεμήσουν ενάντια στους κατακτητές. Τον ακολουθούν στο ξεσήκωμα η Ζούζουλη, το Επταχώρι, η Χρυσή, το Πεύκο, η Κυψέλη και άλλα χωριά. Το Γενάρη του 1943 τοποθετείται μέλος της Διοίκησης του Υπαρχηγείου Γράμμου του ΕΛΑΣ. Του ανατέθηκε να οργανώσει την εκστρατεία των πρώτων συγκροτημάτων του ΕΛΑΣ του Γράμμου. Τον χαρακτήριζε το πνεύμα της πρωτοβουλίας, της κίνησης και της δράσης. Πάντα επιτίθονταν και ήταν ενάντια στη στατικότητα και την άμυνα.

Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, την περίοδο της «λευκής» τρομοκρατίας, ο Γιαννούλης, όπως και άλλοι κομμουνιστές, κατέφυγε στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας. Εκεί, το καλοκαίρι του '46, του δίνεται η εντολή από το Κόμμα να οργανώσει τις πρώτες ομάδες ανταρτών στο Γράμμο. Εγινε ένας από τους θαυμάσιους αξιωματικούς του ΔΣΕ και πήρε το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη. Το 1947 ήταν στη Διοίκηση του Αρχηγείου Κεντρικής - Δυτικής Μακεδονίας. Στη συνέχεια, το 1948, αναλαμβάνει διοικητής της 102ης Ταξιαρχίας, η οποία ανήκε στην 670 μονάδα, που υπαγόταν άμεσα στο Γενικό Αρχηγείο. Ως αξιωματικός στην περιοχή πήρε μέρος σε πολλές μάχες τα 2 αυτά χρόνια.

Στις 14 Ιούνη 1948 ξεκίνησε στη Βόρεια Πίνδο η μεγάλη μάχη του Γράμμου, που έμελλε να κρατήσει σχεδόν 70 μέρες, έως την 20ή προς 21η Αυγούστου, οπότε και πραγματοποιήθηκε ο περίφημος ελιγμός των δυνάμεων του ΔΣΕ στο Βίτσι. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε διάρκεια και σκληρότερο πολεμικά γεγονός σε όλη τη διάρκεια της τρίχρονης αναμέτρησης. Τα αντίπαλα στρατόπεδα προετοιμάζονταν καιρό γι' αυτή τη μεγάλη μάχη και καθόρισαν τις στρατιωτικές τους επιδιώξεις.

Η βασική επιδίωξη του ΔΣΕ ήταν:

-- Να δεσμεύσει και να φθείρει τις κύριες δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού στη Βόρεια Πίνδο.

-- Να δώσει έτσι τη δυνατότητα στις δυνάμεις του ΔΣΕ που δρούσαν στη Θεσσαλία, στη Ρούμελη, στην Πελοπόννησο και την Ηπειρο να αναπτυχθούν και να δημιουργήσουν καταστάσεις πιο απειλητικές για τον αντίπαλο από αυτήν που αντιμετώπιζε στο Γράμμο.

-- Να διατηρήσει αξιόμαχες τις κύριες δυνάμεις του ΔΣΕ που δρούσαν σε Σμόλικα - Γράμμο.

Από την άλλη, η εγχώρια στρατιωτικο-πολιτική ηγεσία με τους ξένους συμμάχους της οργανώθηκε για τη μάχη με στόχο την οριστική συντριβή του ΔΣΕ. Εκπόνησε το «Σχέδιο Κορωνίς», το οποίο δήλωνε ακριβώς την κορωνίδα της νίκης, το επιστέγασμα που θα ερχόταν μετά τη χαραυγή της, ονομασία που δόθηκε στο σχέδιο επιχειρήσεων στη Ρούμελη, δύο μήνες νωρίτερα, τον Απρίλη και Μάη του 1948. Ωστόσο, ούτε η χαραυγή ούτε η κορωνίδα έγιναν πραγματικότητα. Με βάση το «Σχέδιο Κορωνίς», θα κινούνταν οι κύριες δυνάμεις από την περιοχή Νεστορίου και Κόνιτσας με στόχο να καταληφθεί η γραμμή κατά μήκος των συνόρων. Στη συνέχεια, να επεκταθεί η κατοχή στο ορεινό συγκρότημα Γράμμου - Σμόλικα - Ζαγορίων επιδιώκοντας τη συντριβή των δυνάμεων του ΔΣΕ. Το σχέδιο σκόνταψε στον ηρωισμό και τη μαχητικότητα των υπερασπιστών του Γράμμου και τροποποιήθηκε αρκετές φορές στη διάρκεια των 88 ημερών.

Επρόκειτο επί της ουσίας για μια μάχη μεταξύ Δαβίδ και Γολιάθ. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ απαρτίζονταν από το Αρχηγείο Δυτικής Μακεδονίας που επιχείρησε στο Βόρειο Γράμμο (ανατολική πλευρά, βόρειος Γράμμος και κοιλάδα του Αλιάκμονα) με δύναμη κοντά στους 4.000 μαχητές, και από την 670 μονάδα που επιχειρούσε στο Νότιο Γράμμο (κοιλάδα Σαραντάπορου, Σμόλικας κ.λπ.) με δύναμη κοντά στους 3.000 μαχητές. Εδώ υπαγόταν και η 102η ταξιαρχία με διοικητή τον Γ. Γιαννούλη. Το άθροισμα των μάχιμων δυνάμεων ανερχόταν έτσι κοντά σε 7.000 μαχητές. Από την άλλη πλευρά, διατέθηκαν 6 μεραρχίες πεζικού, ενώ το σύνολο των μάχιμων δυνάμεων έφθανε τους 70.000 άνδρες.

Ο συσχετισμός δυνάμεων διαμορφώθηκε σε 1 προς 10 σε έμψυχο υλικό και 1 προς 50 στα μέσα. Σε ένα μέτωπο έκτασης μεγαλύτερο των 100 χιλιομέτρων αναλογούσαν, στην καλύτερη περίπτωση, 100 μαχητές για κάθε χιλιόμετρο. Αυτό ήταν και το καθοριστικό στο ρήγμα που πέτυχε ο κυβερνητικός στρατός στον Τάλιαρο, απέναντι από το Επταχώρι, για να προωθήσει τις θέσεις του και αφού είχε ήδη τροποποιηθεί το επιχειρησιακό του σχέδιο. Μετά από σκληρές συγκρούσεις μέρα και νύχτα με υπέρτερες δυνάμεις, αποφασίστηκε στις 18 Αυγούστου η αποχώρηση από το Γράμμο, που υλοποιήθηκε με τον ελιγμό στις 20 - 21 Αυγούστου από την περιοχή Φούσια - Μονόπυλο - Σλημνίτσα, οπότε και πέρασαν 8.000 άνδρες του ΔΣΕ στο Βίτσι.

Στις 20 Αυγούστου 1948, δικάστηκε από το στρατοδικείο της 670 μονάδας σε θάνατο και εκτελέστηκε ο Γεώργιος Γιαννούλης. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της εκτέλεσής του, ο Γεώργιος Γιαννούλης θεωρήθηκε ο άμεσος υπεύθυνος για τον αιφνιδιασμό και την απώλεια του Κάμενικ, για την απώλεια του Γκόλιο, επίσης και για την απώλεια της Μπάτρας, φέρνει μεγάλη στρατιωτική ευθύνη για τις απώλειες αυτές.

Η εκτέλεση του Γιώργου Γιαννούλη ήταν άδικη, παίρνοντας υπόψη και το αγωνιστικό του παρελθόν. Η υποψία για συνεργασία με τον ταξικό εχθρό, που έγινε στην πράξη άτυπη κατηγορία, ήταν αβάσιμη (υποψία για επαφές με αστό πολιτικό παράγοντα της περιοχής της Καστοριάς και με τον Φίλιππο Δραγούμη, που τότε ήταν υπουργός των Στρατιωτικών).

Οταν το Γενάρη του '47 ο Δραγούμης ως υπουργός έστειλε εκπρόσωπό του στον Γιαννούλη για να τον εξαγοράσει και να εγκαταλείψει το ΔΣΕ, εκείνος του έστειλε γράμμα που μάλιστα το δημοσιοποίησε την ίδια στιγμή. Ανάμεσα σε άλλα αναφέρει: «Σκεφτήκατε πολύ ταπεινά, σκεφτήκατε πολύ άτιμα, πολύ χυδαία, νομίζοντας πως με ταξίματα, πόστα και χρυσάφι και ανώτερες σπουδές στο εξωτερικό, θα μπορούσατε να εξαγοράσετε τη συνείδηση ενός τίμιου λαϊκού αγωνιστή, αληθινού πατριώτη και πιστού γιου της δημοκρατίας».

Το 1962 γράφτηκε άρθρο στο «Νέο Κόσμο», στο οποίο αναφερόταν ότι η ΚΕ του ΚΚΕ ακύρωσε προηγούμενες αποφάσεις και αποκατέστησε τη μνήμη συντρόφων, ανάμεσα στα ονόματα των οποίων ήταν και του Γιαννούλη.

Για το χώρο της εκδήλωσης δρομολογούνται πούλμαν από:

Λεχαινά στις 7.30 π.μ., κεντρική πλατεία, Ανδραβίδα στις 7.45 π.μ., καφενείο του Τσάκωνα, Γαστούνη στις 8 π.μ., ΚΤΕΛ, Αμαλιάδα στις 8.15 π.μ., Αγιο Τρύφωνα, Πύργο στις 8.30 π.μ., πλατεία ΟΤΕ, Ζαχάρω στις 8.15 π.μ., φανάρια, Κρέστενα στις 8.30 π.μ., διασταύρωση του Τριχάκη.

Τμήμα του Αρχηγείου Ταϋγέτου παρελαύνει με τις εορταστικές κονκάρδες στο στήθος των ανταρτών

Η εκδήλωση ξεκινά στις 10.30 π.μ., με ομιλητή τον Βίκτορα Θωμόπουλο, μέλος του Γραφείου Περιοχής Δυτικής Ελλάδας του ΚΚΕ.

Θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια αναμνηστικής πλάκας, αφιερωμένης στην 3η Μεραρχία και τον διοικητή της Στέφανο Γκιουζέλη. Ειδική αναφορά θα γίνει στον Κώστα Κανελλόπουλο (αντισυνταγματάρχη, επιτελάρχη και διοικητή της Σχολής Αξιωματικών) που έπεσε ηρωικά στην ευρύτερη περιοχή. Θα ακολουθήσει μικρή πορεία μέσα στο χωριό.

Απ' την παραμονή θα λειτουργεί έκθεση φωτογραφικού υλικού για τον ΔΣΕ και τη δράση της 3ης Μεραρχίας και έκθεση βιβλίου της «Σύγχρονης Εποχής».

Η επιλογή του όμορφου χωριού Δίβρη για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης δεν είναι τυχαία. Εκεί, στις 28 και 29 του Οκτώβρη του 1948 πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις για την επέτειο των δυο χρόνων από την ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ. Ο Αρίστος Καμαρινός, στο βιβλίο του «Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Πελοπόννησο» (εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»), αναφέρει χαρακτηριστικά: «Στις 20 Οκτωβρίου 1948 όλα τα τμήματα που είχαν πάρει μέρος στη μάχη της Ζαχάρως και τρεις λόχοι των Αρχηγείων Μαινάλου, Αργολιδοκορινθίας και Αχαΐας - Ηλείας, με επικεφαλής τους διοικητές των Αρχηγείων, συγκεντρώθηκαν στον Ερύμανθο, στην κωμόπολη Δίβρη, την "πρωτεύουσα", όπως την αποκαλούσαμε, της Ελεύθερης περιοχής Αχαΐας - Ηλείας, για να γιορτάσουν την δεύτερη επέτειο της ίδρυσης του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ (28/10/1946).

«Στ' άρματα όλα για τη νίκη»! Ανάγνωση της Ημερήσιας Διαταγής του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, της 28/10/1948, σε παρατεταγμένα Τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού στην Πελοπόννησο

Στη γιορτή πήραν μέρος και αντιπροσωπείες της τοπικής αυτοδιοίκησης πολλών χωριών της Ελεύθερης Περιοχής, των Οργανώσεων του ΕΑΜ, του ΚΚΕ και της Δημοκρατικής Νεολαίας, καθώς και μαθητές Δημοτικών Σχολείων, με τους δασκάλους τους».

Στο ίδιο μέρος, στις 25/11/1948, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στελεχών του Αρχηγείου Πελοποννήσου. Συνήλθε στο «Μοναστήρι της Δίβρης», με θέμα την «Ανασυγκρότηση των τμημάτων του ΔΣΠ με το σχηματισμό της 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ» και πήραν μέρος σ' αυτή στρατιωτικά και πολιτικά στελέχη του Αρχηγείου Πελοποννήσου και των Αρχηγείων Μαινάλου, Αργολιδοκορινθίας, Αχαΐας - Ηλείας, μέχρι το βαθμό του ταγματάρχη. Εισηγήθηκε ο διοικητής του Αρχηγείου, υποστράτηγος Στέφανος Γκιουζέλης και μετά την εισήγησή του, ο επιτελάρχης του Αρχηγείου Κώστας Κανελλόπουλος ανακοίνωσε την οργανωτική διάρθρωση της 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ.

Στη διοίκησή της ήταν οι:

Η ηγεσία της 3ης Μεραρχίας (Πελοποννήσου) του ΔΣΕ. Στη μέση ο Στ. Γκιουζέλης

Πολιτικός Επίτροπος: Βαγγέλης Ρογκάκος, αντισυνταγματάρχης, μέλος του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ

Βοηθός Πολιτικού Επιτρόπου: Κωνσταντίνος Μουλόπουλος, μέλος του ΓΠ Πελοποννήσου του ΚΚΕ, αντιπρόσωπος της «Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης» στην Πελοπόννησο

Επιτελάρχης: Γιώργης Κονταλώνης, αντισυνταγματάρχης.

Η δράση της 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ αποτελεί σημαντικό κομμάτι της τρίχρονης εποποιίας. Ιδιαίτερα το 1948, ο ΔΣΕ στην Πελοπόννησο κάνει εκατοντάδες επιθέσεις σε βάσεις του αστικού στρατού και σημειώνει σειρά μεγάλων στρατιωτικών επιτυχιών, που υποχρεώνουν τον αστικό στρατό να εγκαταλείψει σταδιακά τις βάσεις του στην ύπαιθρο. Τη χρονιά αυτή, ο ΔΣΕ εδραιώνει την κυριαρχία του σε μια σχετικά εκτεταμένη ελεύθερη περιοχή.

Το 1949, η 3η Μεραρχία του ΔΣΕ μπήκε στην τελική αναμέτρηση με άλυτο το πρόβλημα του ανεφοδιασμού της σε οπλισμό και πυρομαχικά, πράγμα που τελικά σφράγισε την έκβασή της. Με την άμεση ανάμειξη των Αμερικανών επιτελών, το αστικό στρατόπεδο συγκέντρωσε συντριπτικά υπέρτερες δυνάμεις και αφού ξεκαθάρισε τα μετόπισθεν με ένα τεράστιο κύμα συλλήψεων και σοβαρά χτυπήματα στις Οργανώσεις του ΚΚΕ στις μεγάλες πόλεις, άρχισε τις εκκαθαρίσεις του σχεδίου «Περιστερά». Ακολούθησε η σθεναρή και ηρωική αντίσταση των δυνάμεων του ΔΣΕ, με τους μαχητές και τα στελέχη του (μηδέ εξαιρουμένου του ίδιου του Μεράρχου) να πέφτουν ηρωικά στον τίμιο αγώνα.

Ο διοικητής της 3ης Μεραρχίας, προς τιμήν του οποίου θα αποκαλυφθεί αναμνηστική πλάκα, γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1912. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) εγκαταστάθηκε στην Κηφισιά δουλεύοντας ως οικοδόμος. Σε νεαρή ηλικία έγινε μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας (ΟΚΝΕ) και το 1935 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Σύντομα εξελίχθηκε σε στέλεχος του ΚΚΕ - Γραμματέας Αχτιδικής Επιτροπής Βορείων Προαστίων της Αθήνας.

Στη δικτατορία του Μεταξά πιάστηκε και εξορίστηκε στη Φολέγανδρο. Τον Ιούνη του 1941 δραπέτευσε και πρωτοστάτησε στη δημιουργία των Οργανώσεων του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, καθώς και του εφεδρικού ΕΛΑΣ Αθηνών. Αναδείχτηκε σε Καπετάνιο του Α' Σώματος Στρατού του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Αθηνών και με την ιδιότητα αυτή πήρε μέρος στη μάχη της Αθήνας το Δεκέμβρη του 1944.

Την περίοδο Μάρτης 1945 - Ιούνης 1946 δούλεψε στην παρανομία ως καθοδηγητής των Οργανώσεων του ΚΚΕ σε δυο Αχτίδες της περιοχής Αθηνών και ως καθοδηγητής των Οργανώσεων του ΚΚΕ στη Μεσσηνία μετά το «Κίνημα Μαγγανά» (Φλεβάρης 1946). Το Φλεβάρη του 1947, με εντολή του Κόμματος κατατάχτηκε στο Δημοκρατικό Στρατό Στερεάς Ελλάδας. Με διαταγή του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ ονομάστηκε συνταγματάρχης Πολιτικός Επίτροπος. Το Γενάρη του 1948, επικεφαλής μιας 14μελούς ομάδας πολιτικοστρατιωτικών στελεχών, έφτασε στην Πελοπόννησο έπειτα από Διαταγή του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ και ανέλαβε στρατιωτικός διοικητής της 3ης Μεραρχίας (Πελοποννήσου) του ΔΣΕ, με το βαθμό του συνταγματάρχη και στη συνέχει προήχθη σε υποστράτηγος. Με την ανασυγκρότηση του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ εκλέχτηκε Γραμματέας του ΓΠ.

Η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (30-31 Γενάρη 1949) αποφάσισε την πρόσληψή του ως αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και τη συμμετοχή του στο Πολεμικό Συμβούλιο που δημιουργήθηκε για τη διεύθυνση του ΔΣΕ και των πολεμικών επιχειρήσεων.

Στις 31 Αυγούστου 1949 σκοτώθηκε σε ενέδρα κυβερνητικού στρατιωτικού τμήματος και θάφτηκε έξω από το νεκροταφείο του χωριού Καστανιά (Καστόρι) Λακωνίας.

Σειρά συγκεντρώσεων και άλλων εκδηλώσεων πραγματοποιούν και αυτήν τη βδομάδα Κομματικές Οργανώσεις του ΚΚΕ σε όλη τη χώρα:

-- Στις 8.30 μ.μ., σε συγκέντρωση στην πλατεία του χωριού Αγρα θα μιλήσει ο Σταύρος Τάσσος.

-- Σε εκδήλωση της ΚΟ Καστοριάς στο Νεστόριο (κάτω πλατεία), στις 7.30 μ.μ., θα μιλήσει ο Γιώργος Τίγκας, μέλος της ΕΠ Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ. Θα ακολουθήσει λαϊκό γλέντι.

-- Η ΚΟΒ Πικρολίμνης Κιλκίς του ΚΚΕ διοργανώνει ποντιακό γλέντι στην ταβέρνα «Γεύσεις και Νότες» στο Παλιό Αγιονέρι, στις 8.30 μ.μ.

-- Εκδήλωση μνήμης και τιμής για τους εκτελεσθέντες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης (ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΕΠΟΝ) και του ΔΣΕ διοργανώνουν η ΤΕ Κοζάνης του ΚΚΕ και το Παράρτημα Ποντοκώμης της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, στις 11 π.μ., στο μνημείο των πεσόντων στην Ποντοκώμη. Στην εκδήλωση θα μιλήσει ο Κώστας Χατζηδαμιανός, μέλος του ΓΠ Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ.

-- Σε συγκέντρωση στο Βελβεντό, στο «Σκεπασμένο» Αγίας Τριάδας, στις 9 μ.μ., θα μιλήσει η Ειρήνη Γκαμπράνη, μέλος της ΤΕ Υπαίθρου Κοζάνης του ΚΚΕ.

-- Η ΤΕ Αρκαδίας του ΚΚΕ διοργανώνει εκδήλωση για τον ΔΣΕ στο Χάνι του Κουλουρά (διασταύρωση Αγίου Ιωάννη - Πλατάνου) στις 11 π.μ., με ομιλητή τον Ν. Κουτουμάνο, Γραμματέα της ΕΠ Πελοποννήσου του ΚΚΕ. Θα γίνουν αποκαλυπτήρια μνημείου προς τιμήν των Ιωάννη Αρχοντα (Τασόγιαννη) και Ιωάννη Σαγκά (Νικηταρά) και των άλλων μαχητών του ΔΣΕ στην περιοχή. Θα ακολουθήσει γλέντι στο χάνι του Κοπανίτσα. Την ίδια μέρα, στις 10.30 π.μ., θα γίνουν αποκαλυπτήρια τιμητικής πλάκας στο χώρο όπου δολοφονήθηκε ο Ι. Αρχοντας στα Σιώματα. Λεωφορείο αναχωρεί στις 7.30 π.μ. από τη Μεγαλόπολη και στις 8.30 π.μ. από την Τρίπολη (πλ. Κολοκοτρώνη).

-- Εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους πεσόντες ΕΛΑΣίτες στη μάχη του Τσαλ Νταγ (29/7/44) διοργανώνουν η ΕΠ Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης του ΚΚΕ, το αντίστοιχο Συμβούλιο Περιοχής της ΚΝΕ και τα Παραρτήματα της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, στις 11 π.μ., στον Πλαταμώνα (Ολατζάκ) Καβάλας. Λεωφορεία θα αναχωρήσουν στις 9 π.μ. από το Δημοτικό Κήπο Καβάλας. Στην εκδήλωση θα μιλήσει ο Χρήστος Λαρίσης, Γραμματέας του ΣΠ Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης της ΚΝΕ. Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Μπάμπης Φωτιάδης, μέλος του ΔΣ της ΕΕ της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ. Θα ακολουθήσει γλέντι με αντάρτικα και λαϊκά τραγούδια.

-- Εκδήλωση τιμής και μνήμης για τα 72 χρόνια από την απελευθέρωση του Διδυμοτείχου από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής διοργανώνουν η ΤΟ Εβρου του ΚΚΕ και το Παράρτημα Διδυμοτείχου - Ορεστιάδας της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ στις 7.30 μ.μ., στο μνημείο ηρώων στο Διδυμότειχο.

Ο Ν. Θεοχαρόπουλος (Σκοτίδας)

Η ΤΟ Γρεβενών του ΚΚΕ διοργάνωσε εκδήλωση στο Κυπαρίσσι, τη γενέτειρα του Νίκου Θεοχαρόπουλου. Εκεί που τον Ιούνη του 2008 τοποθετήθηκε ο ανδριάντας του, στο πλαίσιο μεγάλης πολιτικής εκδήλωσης για τα 90 χρόνια του ΚΚΕ. Στην ομιλία του, ο Κώστας Παύλου, μέλος της ΤΕ Γρεβενών του ΚΚΕ, αναφέρθηκε στη ζωή και τη δράση του θρυλικού Σκοτίδα, στην ξεχωριστή προσωπικότητά του, στις αρετές του, στη συμβολή του στον αγώνα του ΔΣΕ.

Οι ΚΟ Φλώρινας και Καστοριάς του ΚΚΕ πραγματοποίησαν εκδήλωση στο Βατοχώρι του Δήμου Πρεσπών, στο Βίτσι, εκεί όπου ο πολέμαρχος των βουνών της Πίνδου τραυματίστηκε θανάσιμα στις 11/8/1949. Στην εκδήλωση μίλησε η Μιμίκα Ναλπαντίδου, μέλος της Επιτροπής Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων, ενώ η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την ανάγνωση των ονομάτων 37 μαχητών του ΔΣΕ που η καταγωγή τους ήταν από την τοπική κοινότητα του Βατοχωρίου και σκοτώθηκαν στις μάχες της περιόδου 1946-1949. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε και ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Βατοχωρίου, Νίκος Φάτσης.

Στην ομιλία της στην εκδήλωση στο Βατοχώρι, η Μ. Ναλπαντίδου τόνισε μεταξύ άλλων:

Από την εκδήλωση στο Βατοχώρι

Στη σχεδόν εκατοντάχρονη δύσκολη και ηρωική πορεία του ΚΚΕ, αναδείχτηκαν χιλιάδες κομμουνιστές - λαϊκοί αγωνιστές, οι οποίοι πάλεψαν για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, του λαού και του τόπου. Στην τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ, άξιοι, πρωτοπόροι κομμουνιστές αγωνιστές έδωσαν τα πάντα για τη λευτεριά, την ανεξαρτησία και το σοσιαλισμό.

(...) Μπροστά στο γιορτασμό των 100 χρόνων του Κόμματός μας, η ανάδειξη του αγώνα του ΔΣΕ έχει τεράστια σημασία. Τιμάμε τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, την προσφορά του και εμπνεόμαστε από τον τιτάνιο αγώνα του. Μελετάμε, διδασκόμαστε, συνεχίζουμε. Αυτή είναι η καλύτερη και μεγαλύτερη τιμή για τους χιλιάδες μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ που "έπεσαν σε άνιση μάχη κι αγώνα".

(...) Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν πέρα για πέρα δίκαιος. Αποτέλεσε τη μαζική, λαϊκή, ένοπλη απάντηση στην αδίστακτη επιχείρηση της αστικής τάξης να υποδουλώσει ή να εξοντώσει το μεγάλο ΕΑΜικό κίνημα, προκειμένου να στερεώσει την αντιλαϊκή της εξουσία.

(...) Μέσα από τις μικρές και μεγάλες νίκες, κάποτε και τις οδυνηρές ήττες και τα προσωρινά πισωγυρίσματα, το επαναστατικό κίνημα της εργατικής τάξης διδάσκεται, ανασυντάσσεται και προχωρά. Γίνεται πιο ικανό και ισχυρό στην πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού και με περισσότερη ορμή εφορμά για τη νίκη των λαών, το σοσιαλισμό».

Ο Νίκος Θεοχαρόπουλος (Σκοτίδας) γεννήθηκε το 1915 στο Κυπαρίσσι Γρεβενών από εργατική οικογένεια. Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, ως έφεδρος ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού, πολέμησε γενναία στην πρώτη γραμμή του αλβανικού μετώπου και παρασημοφορήθηκε επ' ανδραγαθία.

Με την εισβολή των χιτλερικών στρατευμάτων και την κατοχή της χώρας, ο Νίκος Θεοχαρόπουλος, όπως πολλοί πρωτοπόροι αγωνιστές - κομμουνιστές, δεν έμεινε με χέρια σταυρωμένα. Εντάχθηκε στο ΕΑΜ και βγήκε από τους πρώτους στις γραμμές του ΕΛΑΣ. Αγωνίστηκε ενάντια στους Ιταλοφασίστες και τους Γερμανούς κατακτητές και αναδείχτηκε στη Διοίκηση του Αρχηγείου της Πίνδου. Οι εξαίρετες ικανότητές του τον ανέδειξαν σε καθοδηγητή του Αρχηγείου.

Πήρε μέρος και διακρίθηκε σε πολλές μάχες εναντίον των ναζί κατακτητών. Ιστορικές έμειναν οι μάχες στο Σνίχοβο και στο Φαρδύκαμπο. Στο Φαρδύκαμπο, λίγα χιλιόμετρα από τη Σιάτιστα, στην «Μπάρα» οι αντάρτες του ΕΛΑΣ κατάφεραν όχι μόνο να συντρίψουν τις υπέρτερες δυνάμεις του εχθρού, αλλά συνέλαβαν και 603 Ιταλούς αιχμαλώτους.

Αργότερα, ως καπετάνιος του 28ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, ανέπτυξε πλούσια και σημαντική δράση.

Μετά τη Βάρκιζα και το πογκρόμ που εξαπολύθηκε εναντίον των αγωνιστών της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, των κομμουνιστών - με συλλήψεις, δίκες, βασανιστήρια και εκτελέσεις - ο Ν. Θεοχαρόπουλος, ο θρυλικός Σκοτίδας, διώχτηκε και αναγκάστηκε πολύ γρήγορα να βγει στο βουνό, στις 12/9/1946. Την ίδια περίοδο, το φθινόπωρο του 1946, σχηματίζει την πρώτη ομάδα των Ενοπλων Καταδιωκόμενων Αγωνιστών. Ηταν η περίοδος όπου οι αγωνιστές που απελευθέρωσαν τη χώρα διώκονταν σκληρά από το αστικό κράτος που οικοδομούσαν οι δυνάμεις του κεφαλαίου μαζί με τους Εγγλέζους ιμπεριαλιστές και τους συνεργάτες των ναζί κατακτητών.

Αυτές οι ομάδες των Ενοπλων Καταδιωκόμενων αποτέλεσαν τους πρώτους πυρήνες για τη δημιουργία αργότερα του ΔΣΕ. Ετσι, από το Νοέμβρη του 1947 του ανατέθηκε η Διοίκηση του Αρχηγείου Δυτικής Μακεδονίας του ΔΣΕ. Στην πορεία της σκληρής ένοπλης αναμέτρησης, για την πλούσια, πρωτοπόρα και σημαντική στρατιωτική του δράση ο σύντροφος Νίκος Θεοχαρόπουλος (Σκοτίδας) ονομάστηκε διαδοχικά: Αντισυνταγματάρχης, Συνταγματάρχης και έφτασε στο βαθμό του Υποστράτηγου του Δημοκρατικού Στρατού.

Μέσα σ' αυτή τη σκληρή πάλη, στον ένοπλο αγώνα του εργατικού - λαϊκού κινήματος, του ΚΚΕ, για τη λευτεριά της χώρας, στον αγώνα ενάντια στο αστικό καθεστώς και στον εγγλέζικο και αμερικανικό ιμπεριαλισμό, διακρίθηκαν οι μεγάλες αρετές του. Το 1948 ήταν οργανωτής της Σχολής Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, επιτελάρχης της 670 Μονάδας. Αργότερα, του ανατέθηκε η Διοίκηση της ΧΙ Μεραρχίας και ύστερα η Διοίκηση της Χ Μεραρχίας του ΔΣΕ. Διακρίθηκε για την παλικαριά του στο πεδίο της μάχης και διέθετε μεγάλη τακτική αντίληψη, ήταν εφευρετικός σε στρατηγήματα, τολμηρός στους στρατιωτικούς ελιγμούς. Ηταν πάντα κοντά στους μαχητές. Ενέπνεε απέραντη εμπιστοσύνη και σιγουριά στους μαχητές του και φόβο στους αντιπάλους του. Ηταν σεμνός αγωνιστής, ανώτερος στο ήθος και υπόδειγμα κομμουνιστή.

Ο Σκοτίδας ήταν επικεφαλής των δυνάμεων του ΔΣΕ που κατέλαβαν τη Νάουσα και την κράτησαν 4 μέρες. Ηταν μια σημαντική επιτυχία που ανησύχησε σοβαρά την τότε κυβέρνηση και τις δυνάμεις του ιμπεριαλισμού. Την τελευταία περίοδο της δράσης του, ήταν επικεφαλής του Γραφείου Επιχειρήσεων του Γενικού Αρχηγείου.

Αυτός ο πρωτοπόρος αγωνιστής, ο κομμουνιστής, ο πολέμαρχος των βουνών της Πίνδου, χάθηκε στις 11/8/1949, όταν έπεσε, τραυματισμένος θανάσιμα από εχθρικό βλήμα πυροβολικού, στο ύψωμα του χωριού Βατοχώρι στο Βίτσι. Ηταν τότε επικεφαλής του Γραφείου Επιχειρήσεων του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ.

Ο λαός της περιοχής τον έκανε θρύλο και τραγούδι και θα τον θυμάται αιώνια.