ΚΡΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ: «Πλεονάσματα» στις πλάτες του λαού για τη θωράκιση της καπιταλιστικής κερδοφορίας

ΗΠΑ - ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Εντονες αντιθέσεις και αλληλεξαρτήσεις, σκληρό οικονομικό και γεωπολιτικό παζάρι

ΕΕ: Ανησυχία για την εισαγωγή της «Τεχνητής Νοημοσύνης» στην παραγωγή, στον ανταγωνισμό με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: «Κόμβος» ενεργειακών σχεδίων και ανταγωνισμών η Ελλάδα

Ενδεικτικά πάντως του τι έχουν να περιμένουν εργαζόμενοι και λαϊκά στρώματα από τα σχετικά παζάρια των καπιταλιστών, όπως και συνολικά από τη λεγόμενη «επόμενη μέρα», που είναι ήδη εδώ, είναι τα όσα καταγράφουν τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ) και ανακοινώθηκαν σχετικά με τα «φαραωνικά» πλεονάσματα, στο έδαφος της αντιλαϊκής πολιτικής.

Σε αυτά καταγράφεται το εύρος της αντιλαϊκής κλιμάκωσης από το τέλος του 2014 μέχρι και το 2017, δηλαδή της περιόδου της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ:

-- Το σύνολο των δαπανών από 89,77 δισ. το 2014 συρρικνώθηκε στα 85,32 δισ. ευρώ το 2017. Σε απόλυτα μεγέθη το ποσό αυτό φτάνει σε 4,45 δισ. ευρώ, και βέβαια έρχεται να προστεθεί στα αντιλαϊκά μέτρα των προηγούμενων κυβερνήσεων. Οι κάθε είδους κρατικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ συμπιέστηκαν από 50,25% το 2014 στο 48,01% το 2017.

-- Το σύνολο των κρατικών εσόδων από 83,3 δισ. το 2014 εκτινάχτηκε στα 86,77 δισ. ευρώ το 2017. Σε αυτό το επίπεδο, με τη συμβολή της φοροληστείας (μείωση αφορολόγητου, διόγκωση ΦΠΑ και άλλων χαρατσιών στη λαϊκή κατανάλωση), καταγράφεται περαιτέρω αφαίμαξη λαϊκού εισοδήματος ύψους 3,47 δισ. ευρώ, με τα κρατικά έσοδα να απογειώνονται από το 46,63% του ΑΕΠ το 2014 στο 48,82% το 2017.

-- Σε αυτό το φόντο, η αντιλαϊκή «δημοσιονομική προσαρμογή» της περιόδου 2015 - 2017 της σημερινής κυβέρνησης (έσοδα, δαπάνες) έχει ήδη προσθέσει 7,92 δισ. ευρώ, που βέβαια θα αποδίδουν σε ετήσια βάση οι κρατικοί προϋπολογισμοί των επόμενων ετών, χώρια βέβαια τα επόμενα μέτρα, όπως για την περαιτέρω κατακρεούργηση των συντάξεων και του αφορολόγητου ορίου.

-- Σε αυτήν την πορεία, τα πρωτογενή πλεονάσματα στον κρατικό προϋπολογισμό του 2017 διαμορφώθηκαν πάνω από 7 δισ. ευρώ. Πρόκειται για την απόδοση των μέτρων «μόνιμου χαρακτήρα και επαναλαμβανόμενης απόδοσης», τα οποία και θα πολλαπλασιαστούν στα επόμενα, λεγόμενα «μεταμνημονιακά» χρόνια, με νέες παρεμβάσεις στις καταβαλλόμενες συντάξεις και στο αφορολόγητο όριο των μισθωτών και των συνταξιούχων. Σύμφωνα με την ταξινόμηση και τη μεθοδολογία της Γιούροστατ, το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2017 «κλείδωσε» στο 4% του ΑΕΠ και σε όρους μνημονίου στο 4,2%, δηλαδή ήταν υπερδιπλάσιο του αντιλαϊκού στόχου (1,75% του ΑΕΠ) που έχει τεθεί για την ίδια χρονιά.

Μάλιστα, το επερχόμενο «πακέτο» στη φάση της «ωρίμανσής» του από το 2020 (με την εφαρμογή του μειωμένου αφορολόγητου) και αφού βέβαια από το 2019 θα έχουν προηγηθεί περικοπές συντάξεων, θα αποφέρει στο κρατικό ταμείο πρόσθετα ποσά ύψους πάνω από 2% του ΑΕΠ, ή περισσότερα από 3,8 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Αυτά έρχονται να προστεθούν στη μόνιμη και ήδη υπάρχουσα παρακαταθήκη με τα 7,92 δισ. της σημερινής κυβέρνησης, σε συνέχεια βέβαια της κλιμάκωσης από τους προκατόχους της.

Ετσι, τα παλαιότερης και επόμενης φουρνιάς αντιλαϊκά μέτρα έρχονται να «προικοδοτήσουν» την «επόμενη μέρα» του κεφαλαίου, με ποσά της τάξης των 12 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Για το πώς τα «μαξιλάρια ασφαλείας» που δημιουργεί η κυβέρνηση για λογαριασμό του κεφαλαίου «μεταφράζονται» στη ζωή των λαϊκών στρωμάτων, αρκεί να δει κανείς τι σηματοδοτεί η διάλυση του αφορολόγητου ορίου, που έχει συμφωνηθεί να εφαρμοστεί το αργότερο από το 2020:

-- Για παράδειγμα, σε συνταξιούχο με εισόδημα 8.500 ευρώ (αφορολόγητο μέχρι σήμερα) θα επιβάλλεται φόρος ύψους 620 ευρώ, ποσό που έρχεται να προστεθεί στην περαιτέρω κατακρεούργηση των συντάξεων που ξεκινά από το 2019.

-- Για μισθωτό με 1 προστατευόμενο παιδί, το αφορολόγητο συνθλίβεται στα 5.909 από 8.864 ευρώ. Για ετήσιο εισόδημα στα 9.000 ευρώ (643 ευρώ το μήνα για 14 μισθούς στις ιδιωτικές επιχειρήσεις) ο φόρος θα φτάνει στα 680 ευρώ, από περίπου 30 ευρώ σήμερα. Ετσι, η πρόσθετη επιβάρυνση φτάνει στα 650 ευρώ το χρόνο, εξέλιξη που ισοδυναμεί με την αφαίρεση ενός ακόμη μισθού από την πλευρά της φοροληστείας.

Φυσικά στην ατζέντα, πέρα από την καρατόμηση του αφορολόγητου ορίου, εντάσσονται σειρά άλλων αντιλαϊκών μέτρων πέρα από τους εκατοντάδες ήδη ψηφισμένους μνημονιακούς νόμους, μεταξύ άλλων και η «διεύρυνση της φορολογικής βάσης» για την επιβολή των φόρων στη μικρή ακίνητη περιουσία.

Η απογείωση της φοροληστείας άλλωστε αποτελεί μέτρο «μόνιμου χαρακτήρα και επαναλαμβανόμενης απόδοσης» και βέβαια θα εφαρμόζεται «βρέξει - χιονίσει» και ανεξάρτητα από την όποια υπεραπόδοση των πρωτογενών πλεονασμάτων στους κρατικούς προϋπολογισμούς.

Να σημειωθεί ότι η νέα φουρνιά με τα προαπαιτούμενα της 4ης «αξιολόγησης» περιλαμβάνει και την κατάθεση νέου Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ ) 2019 - 2022, όπου και θα ενσωματώνεται το σύνολο των αντιλαϊκών «πακέτων» της προηγούμενης περιόδου, μαζί βέβαια και τα προνομοθετημένα μέτρα της διετίας 2019 - 2020. Το υπό διαμόρφωση ΜΠΔΣ που θα κατατεθεί στη Βουλή θα περιλαμβάνει ακόμη την «αξιολόγηση» των αντιλαϊκών μέτρων της προηγούμενης διετίας (2016 - 2017), τις νεότερες εκτιμήσεις για το 2018, καθώς βέβαια τον προγραμματισμό για την 4ετία 2019 - 2022.

Την ίδια ώρα, οι προβλέψεις των ιμπεριαλιστικών οργανισμών και των αστικών επιτελείων αναφορικά με τους ρυθμούς ανάκαμψης του ΑΕΠ στην ελληνική οικονομία έχουν όρο και προϋπόθεση την κλιμάκωση της αντιλαϊκής πολιτικής και των αναδιαρθρώσεων.

Χαρακτηριστική σε αυτό το επίπεδο είναι και η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με την οποία με το σενάριο της εντατικής εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, η ανάκαμψη του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί σε ελαφρά υψηλότερα επίπεδα τα επόμενα χρόνια, συγκεκριμένα στο 2,3% το 2030, στο 1,8% το 2040, στο 1,3% το 2050 και στο 1,2% το 2060.

Στο σενάριο εφαρμογής μόνο των αντιλαϊκών μέτρων που ήδη έχουν συμφωνηθεί με τους «θεσμούς» ο ρυθμός ανάκαμψης θα επιβραδυνθεί στο 1,8% το 2030 και σε επίπεδα κάτω του 1% στη συνέχεια, στην περίπτωση που δεν επεκταθεί το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.

Οι διεθνείς εκθέσεις ρομποτικής, όπως αυτή που έγινε πρόσφατα στη νότια Κίνα, επιβεβαιώνουν τον «πόλεμο» που μαίνεται ανάμεσα σε μονοπώλια από ΗΠΑ, ΕΕ, Κίνα

Ολα αυτά, προφανώς, δεν έχουν σχέση με τα συμφέροντα των εργαζομένων, αλλά με το πώς από καλύτερες θέσεις τα ευρωενωσιακά μονοπώλια θα μπουν στον διεθνή ανταγωνισμό, στο φόντο των σαρωτικών τεχνολογικών αλλαγών που φέρνουν οι εφαρμογές της αυτοματοποίησης. Ετσι, στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβάλλουν ως στόχο σε αυτήν την «κούρσα» έως το 2018 να προωθηθούν συγκεκριμένα μέτρα στους τομείς της εργασίας και της εκπαίδευσης, μεταξύ των οποίων:

• Προγράμματα επανεκπαίδευσης σε συνεργασία με μονοπώλια, εργοδοτικά συνδικάτα, ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα και αρμόδιες δημόσιες αρχές, σε χώρους δουλειάς που αναμένεται να αυτοματοποιηθούν πλήρως με την οικονομική υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ESF).
• Συγκέντρωση αναλυτικών στοιχείων ώστε να γίνει προετοιμασία σε πιο ευάλωτους τομείς της αγοράς εργασίας και «ενημέρωση» σε επίπεδο ΕΕ, εθνικό, τοπικό.
• «Ψηφιακές ευκαιρίες μαθητείας» τη διετία 2018-'20 σε φοιτητές και νεαρούς απόφοιτους πανεπιστημίων, ώστε να αποκτήσουν προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες.
• Ενθάρρυνση της συνεργασίας μονοπωλίων και πανεπιστημίων, ώστε να μείνουν για δουλειά σε χώρες της ΕΕ περισσότεροι επιστήμονες, που σήμερα μεταναστεύουν στις ΗΠΑ με ετήσιες αποδοχές πολλών εκατοντάδων χιλιάδων δολαρίων...
• Προτάσεις για τη σύνταξη του επόμενου χρηματοπιστωτικού πλαισίου της ΕΕ για την περίοδο 2021-'27 για την ενίσχυση της απόκτησης προηγμένων ψηφιακών ικανοτήτων σε κλάδους εργαζομένων.

Την ώρα που τα σημαντικά επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνικής θα μπορούσαν να μειώσουν τον εργάσιμο χρόνο, να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας, λόγω των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Διευρύνονται οι εργασιακές σχέσεις - «λάστιχο», η εργασία χωρίς δικαιώματα, η κακοπληρωμένη εργασία, τελικά εντείνεται η εκμετάλλευση.

Παρά τα βαρύγδουπα για «το μέλλον της εργασίας», τις «ίσες ευκαιρίες», την «ασφάλεια, προστασία και αποτροπή κοινωνικού αποκλεισμού», η επιδίωξη του ευρωενωσιακού κεφαλαίου να βγει μπροστά στον ανταγωνισμό με την Κίνα, τις ΗΠΑ κ.λπ., εξυπηρετείται ακριβώς από τα προαναφερόμενα αντεργατικά - αντιλαϊκά μέτρα που κάνουν πιο φτηνή και ευέλικτη την εργατική δύναμη.

Κατά τ' άλλα, η ΕΕ παραπονιέται για ...παραβίαση των κανόνων ανταγωνισμού, γιατί όπως έλεγε πρόσφατα ο επόπτης της ΕΕ της Αρχής Προστασίας Δεδομένων, Τζιοβάνι Μπουταρέλι, σε ομιλία του με θέμα «Τηλεπικοινωνίες και Φόρουμ ΜΜΕ: Τεχνητή Νοημοσύνη και το μέλλον της Ψηφιακής Ενιαίας Αγοράς»: «Μία χούφτα παικτών είναι ικανή να καθορίσει τους όρους και τις συνθήκες στις οποίες οι ανταγωνιστές αναμένεται να κινηθούν» και ότι «ορισμένες εταιρείες έχουν γίνει τόσο ισχυρές που γίνονται πλέον υπαρξιακή απειλή στη δημοκρατία».

Ολα αυτά λέγονται περισσότερο για το θεαθήναι, αφού ο καπιταλισμός και η ανισόμετρη ανάπτυξή του έχει τους δικούς της νόμους. Ούτε επίσης μπορούν να έχουν σημαντικό αποτέλεσμα προτάσεις που γίνονται από επιστήμονες σε Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ελβετία, Ολλανδία, που πρότειναν στα τέλη Απρίλη τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου για τη Μάθηση και Ευφυή Συστήματα (European Lab for Learning and Intelligence Systems, ELLIS), που θα έχει την έδρα του σε διάφορες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, με πρότυπο το ερευνητικό κέντρο πυρηνικής φυσικής στο Cern της Ελβετίας. Στο ELLIS, λένε, θα μπορέσουν να δουλέψουν πολλές χιλιάδες εξειδικευμένοι επιστήμονες και να παράξουν γνώση και τεχνολογίες αιχμής. Ανεξάρτητα αν θα διευκολυνθεί η έρευνα, η κίνηση αυτή δεν μπορεί να είναι σε κενό αέρος, αφού το πλαίσιο είναι καθορισμένο από τους ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής.

Ενδιαφέρον έχει και η ανάλυση του αμερικανικού ινστιτούτου γεωπολιτικών αναλύσεων «Stratfor», που παρατηρούσε σε πρόσφατη ανάλυσή του ότι οι ψηφιακές αγορές της ΕΕ δεν είναι και τόσο «ενιαίες», παρά την ελεύθερη κίνηση φυσικών αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των χωρών - μελών. Ο συντάκτης του άρθρου, Matthew Bey, παρατηρούσε, επίσης, ότι οι νόμοι για τις ροές ψηφιακών δεδομένων στην ΕΕ συχνά διαφέρουν από χώρα σε χώρα, τονίζοντας ότι η πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα «είναι το καύσιμο που χρησιμοποιούν πολλές εταιρείες ΤΝ». Ο ίδιος θεωρεί πιθανώς ανασταλτική για τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών μονοπωλίων την εφαρμογή κανονισμού της ΕΕ για τα ψηφιακά δεδομένα, τα οποία δεν συνιστούν καν «ζήτημα» σε Κίνα και ΗΠΑ...

Ο αναλυτής διαπιστώνει και άλλα εμπόδια που φέρνουν σε μειονεκτική θέση τα ευρωπαϊκά μονοπώλια αυτοματοποίησης. Οπως π.χ. οι γλωσσικές και πολιτισμικές διαφορές, αφού μπορεί τα Αγγλικά και τα Γερμανικά να είναι πιο συχνά ομιλούμενες γλώσσες στην ΕΕ, όμως φωνητικά και πολιτισμικά διαφέρει η χρήση τους από χώρα σε χώρα, δυσκολεύοντας την εφαρμογή προγραμμάτων αυτοματοποίησης με φωνητικές εντολές όπως η «έξυπνη» συσκευή «Alexa» της «Amazon». Επιπλέον, επισημαίνει ότι για τα μονοπώλια αυτοματοποίησης, που θέλουν τη μερίδα του λέοντος στις διεθνείς αγορές, είναι καθοριστικό το μέγεθος της αγοράς που εποφθαλμιούν. Οπως αναφέρει, στις ΗΠΑ τα τεχνολογικά μονοπώλια «έχουν μεγαλύτερες βάσεις δεδομένων στη διάθεσή τους για να μετατρέψουν μία καινοτόμα εφαρμογή τεχνολογίας σε προσιτό οικιακό προϊόν μέσα σε μία νύχτα». Και παρατηρεί: «Στην ΕΕ οι εταιρείες πρέπει να υπερπηδήσουν ρυθμιστικά και πολιτισμικά εμπόδια ώστε να αναπτυχθούν και να διαδώσουν τις πιο ισχυρές καινοτομίες σε χρήστες των χωρών - μελών. Η εξεύρεση χρηματοδότησης είναι ένα επιπρόσθετο εμπόδιο. Αν και το ΑΕΠ στην ΕΕ είναι περίπου 17 τρισ. δολάρια ετησίως, οι ευρωπαϊκές τεχνολογικές εταιρείες έχουν πρόσβαση σε μικρότερα ποσά κεφαλαίων από τους ανταγωνιστές τους σε Κίνα και ΗΠΑ». Και καταλήγει: «Η αφθονία κεφαλαίων μαζί με καλύτερες ευκαιρίες στις αγορές δίνουν στις εταιρείες ΗΠΑ και Κίνας μεγαλύτερο προβάδισμα από τους ανταγωνιστές τους στην ΕΕ».

Το ίδιο διάστημα, αξιωματούχοι της ΕΕ, παρατηρώντας τον ανταγωνισμό σε ΗΠΑ και Κίνα, κάνουν την ανάγκη «φιλοτιμία», πασχίζοντας να εμφανίσουν τα ευρωπαϊκά μονοπώλια αυτοματοποίησης ως «εναλλακτικά» ή «πιο αποτελεσματικά», επειδή, τάχα, μπορούν να γίνουν η «γέφυρα» ανάμεσα στον «άκρατο φιλελευθερισμό» των ιδιωτικών μονοπωλίων στις ΗΠΑ και την «πανταχού παρούσα ισχυρή παρουσία του κινεζικού κράτους» στα μονοπώλια τεχνολογίας στην Κίνα.

Οι διάφοροι κανονισμοί που προσπαθούν να επιβάλλουν, μέσω ντιρεκτίβων της ΕΕ, εμφανίζονται ως δήθεν «αντιμονοπωλιακά μέτρα» που «ωφελούν τους καταναλωτές». Στην ΕΕ, η πρόσβαση ενός μονοπωλίου (δηλαδή μιας ισχυρής καπιταλιστικής επιχείρησης) στις αγορές συνοδεύεται «από ειδική ευθύνη μη στρέβλωσης του ανταγωνισμού». Εταιρείες που έχουν βρεθεί να παραβιάζουν αυτήν την ευθύνη, συμπεριλαμβανομένων και των αμερικανικών όπως π.χ. «Microsoft» και «Google», έχουν τεθεί στο επίκεντρο έρευνας αρμόδιων υπηρεσιών της ΕΕ, αντιμετωπίζοντας βαριά πρόστιμα. Μελετάται επίσης το ενδεχόμενο φορολόγησης τεχνολογικών κολοσσών με 3%, ώστε να εξευρεθούν περαιτέρω επενδύσεις για τα ευρωπαϊκά μονοπώλια αυτοματοποίησης.

Αντίστοιχα, στις ΗΠΑ, οι νόμοι «κατά των μονοπωλίων» εστιάζονται περισσότερο στο πώς μία εταιρεία μονοπωλεί την αγορά, παρά στο πώς λειτουργεί μόλις γίνει μονοπώλιο.

Μπροστά σε αυτές τις προκλήσεις για το κεφάλαιο, οι ηγέτες ισχυρότερων χωρών της ΕΕ, όπως η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, επιχειρούν να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα των μονοπωλίων τους προσφέροντας επιπρόσθετα κίνητρα και προνομιακούς όρους. Η Μέρκελ έχει ανακοινώσει πολιτικές στο πλαίσιο της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης (Βιομηχανίας 4.0) και ο Μακρόν τον περασμένο Μάρτη ανακοίνωσε επενδύσεις αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ για την προστασία των συμφερόντων των γαλλικών μονοπωλίων, ενόψει των σαρωτικών αλλαγών που έρχονται.

Ο ανταγωνισμός και σε αυτόν τον τομέα αυτοματοποίησης, Τεχνητής Νοημοσύνης, ρομποτικής αναμένεται να είναι σφοδρότατος.

Copyright 2018 The Associated

Από την πρόσφατη συνάντηση στον Λευκό Οίκο

Η επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελάριου, Αγκελα Μέρκελ, στην Ουάσιγκτον στις 27 Απρίλη, όπου συναντήθηκε με τον Αμερικανό Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, ανέδειξε ορισμένες πλευρές των αντιθέσεων και αλληλεξαρτήσεων. Η καγκελάριος υπογράμμισε πως το πρώτο ταξίδι στο εξωτερικό μετά την επανεκλογή της σηματοδοτεί «ότι οι διατλαντικές σχέσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη Γερμανία», ενώ ευχαρίστησε πολύ τις ΗΠΑ που «συνέβαλαν σημαντικά στην επανένωση της Γερμανίας», με την ανατροπή του σοσιαλισμού στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία.

Αξίζει να σημειωθεί ακόμα πως λίγες μέρες πριν από το ταξίδι της, η Μέρκελ είχε χαρακτηρίσει τις διατλαντικές σχέσεις «έναν θησαυρό» που θέλει να διαφυλάξει. Από την πλευρά του ο Τραμπ αναφέρθηκε στην «επί δεκαετίες συμμαχία και φιλία μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ» και είπε πως οι «σημερινές διαφορετικές προκλήσεις και ευκαιρίες» θα οδηγήσουν σε ενίσχυση των αμερικανογερμανικών σχέσεων. Το βέβαιο είναι πως το παζάρι είναι και θα παραμείνει σκληρό.

Οι αριθμοί φανερώνουν πολλά για την αντιπαράθεση, αλλά και τις διαθέσεις για συμβιβασμούς από τις δύο πλευρές: Σύμφωνα με τη γερμανική Στατιστική Υπηρεσία, και το 2017 - όπως και τα προηγούμενα χρόνια - οι ΗΠΑ ήταν η μεγαλύτερη αγορά των γερμανικών εξαγωγών. Οι γερμανικές επιχειρήσεις εξήγαγαν στις ΗΠΑ προϊόντα συνολικής αξίας 111,5 δισ. ευρώ και η Γερμανία είχε το υψηλότερο εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ, ύψους 50,5 δισ. ευρώ. Με αφορμή την επίσκεψη Μέρκελ, ο Λευκός Οίκος δημοσίευσε τα εξής στοιχεία: Το 2017, το συνολικό εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ ανήλθε σε πάνω από 237 δισ. δολάρια. Οι ΗΠΑ εξήγαγαν στη Γερμανία αγαθά αξίας 53,5 δισ. δολαρίων. Κατά τους δύο πρώτους μήνες του 2018, οι ΗΠΑ εξήγαγαν αγαθά αξίας 9 δισ. δολαρίων, αύξηση κατά περίπου 1 δισ. δολάρια σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι.

Η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να μειώσει το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα με την ΕΕ και κυρίως με τη Γερμανία. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου των δύο ηγετών, ο Αμερικανός Πρόεδρος αναφέρθηκε ξανά και ξανά στο «εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την ΕΕ σε αγαθά, που φτάνει στα 151 δισ. δολάρια, συμπεριλαμβανομένου του ετήσιου εμπορικού ελλείμματος ύψους 50 δισ. σε αυτοκίνητα και ανταλλακτικά αυτοκινήτων». Δήλωσε πως θα συνεργαστεί «με την καγκελάριο Μέρκελ για τη μείωση των φραγμών στις αμερικανικές εξαγωγές, προκειμένου να αντισταθμίσουμε αυτές τις εμπορικές ανισορροπίες και να ενισχύσουμε τις οικονομικές μας σχέσεις».

Ενα άλλο στοιχείο της διασύνδεσης των δύο οικονομιών είναι πως στις ΗΠΑ «κατασκευάζονται εκατοντάδες χιλιάδες αυτοκίνητα από γερμανικές εταιρείες και εξάγονται στον κόσμο», προς όφελος της αμερικανικής εξαγωγικής οικονομίας, όπως σημείωσε η Μέρκελ, η οποία πρόσθεσε: «Η Αμερική, με την πρόσφατη φορολογική της μεταρρύθμιση, έγινε ένας πολύ καλός προορισμός για τις εταιρείες μας».

Το 2016, οι άμεσες γερμανικές επενδύσεις στις ΗΠΑ εκτιμήθηκαν σε πάνω από 372 δισ. δολάρια, από τα οποία τα 14 δισ. ήταν σε νέες επενδύσεις (στοιχεία Λευκού Οίκου).

Είναι προφανές πως και οι δύο ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ενδιαφέρονται για μια «συμβιβαστική» λύση και ταυτόχρονα παζαρεύουν σκληρά για τους όρους των εμπορικών τους σχέσεων. Στο πλαίσιο του παζαριού, οι ΗΠΑ έδωσαν παράταση ενός ακόμα μήνα στην ΕΕ για την επιβολή αμερικανικών δασμών σε χάλυβα και αλουμίνιο (έως την 1η Ιούνη), ενώ η Γερμανία τάσσεται υπέρ μιας συζήτησης εφ' όλης της ύλης για τη μείωση των δασμών σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας, τη διευκόλυνση των επενδύσεων και την προώθηση Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου ΕΕ - ΗΠΑ (ΤΤΙΡ).

Ενα άλλο σημείο τριβής που η αμερικανική κυβέρνηση φέρνει διαρκώς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τη Γερμανία είναι η συνεισφορά της τελευταίας στο ΝΑΤΟ σε σχέση με το στόχο του 2% του ΑΕΠ κάθε κράτους - μέλους σε αμυντικές δαπάνες για να «ενισχυθεί η συμμαχία του ΝΑΤΟ». Οι γερμανικές αμυντικές δαπάνες, παρά την αύξηση τα τελευταία χρόνια, φτάνουν στο 1,3% του ΑΕΠ. Πάντως, τόνισε η Μέρκελ, «η Γερμανία θέλει και θα είναι αξιόπιστος εταίρος στο ΝΑΤΟ στην ΕΕ», «πολύ περισσότερο που σήμερα έχουμε επείγουσα ανάγκη ο ένας τον άλλον» σε μια σειρά μέτωπα, όπως στο Ιράν, στο Ιράκ, στη Συρία, στο Αφγανιστάν και στην Αφρική, πρόσθεσε. Βέβαια, όλα αυτά τα μέτωπα αποτελούν και πεδίο σφοδρού ανταγωνισμού για τη διείσδυση των μονοπωλίων, και οι ΗΠΑ δεν βλέπουν με καλό μάτι τη στρατιωτική αυτοτέλεια που επιδιώκει η ΕΕ (ευρωστρατός, PESCO κ.λπ.).

Η καγκελάριος δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει πως «η Γερμανία εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος σταθμός για αμερικανικά στρατεύματα στην Ευρώπη», έχοντας φιλοξενήσει περίπου 17 εκατ. Αμερικανούς στρατιωτικούς από το 1945. Δήλωσε περήφανη που «η Γερμανία σήμερα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη σε συνεισφορά στις αποστολές του ΝΑΤΟ».

Στη γερμανική ΝΑΤΟική συμβολή αναφέρονται και τα στοιχεία του Λευκού Οίκου που δημοσιεύτηκαν με αφορμή την επίσκεψη Μέρκελ:

• Η Γερμανία είναι το «έθνος - πλαίσιο» (ηγετική δύναμη) της ΝΑΤΟικής αποστολής στο Αφγανιστάν και μόνο το 2017 χορήγησε 2,4 δισ. δολάρια για την «ανάπτυξη και την ασφάλεια» εκεί.
• Από το 2014, η Γερμανία έχει δεσμευτεί για πάνω από 1,3 δισ. δολάρια για το Ιράκ.
• Οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις είναι από τις πιο δραστήριες στο συνασπισμό κατά του ISIS, παρέχοντας στρατεύματα υποστήριξης καθώς και επανδρωμένα αεροσκάφη αναγνώρισης και εναέριου ανεφοδιασμού.
• Η Γερμανία είναι το «έθνος - πλαίσιο» για την ενισχυμένη μελλοντική παρουσία του ΝΑΤΟ στο ανατολικό τμήμα του και συνεισφέρει με 530 άτομα στις ένοπλες δυνάμεις του Κοσσυφοπεδίου.

Η Γερμανία διεκδικεί αναβαθμισμένο οικονομικό και γεωπολιτικό ρόλο στη Μέση Ανατολή και αυτό αποτυπώνεται και στην κόντρα της με τις ΗΠΑ πάνω στη Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, από την οποία τελικά η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε να αποχωρήσει. Η γερμανική κυβέρνηση τίθεται υπέρ της διατήρησης της Συμφωνίας, όμως «συμμερίζεται τις ανησυχίες των ΗΠΑ» για την επιρροή του Ιράν στην περιοχή και ότι απαιτείται «μια λύση για την περιοχή ως σύνολο».

Η Μέρκελ φρόντισε να παρουσιάσει τη Μ. Ανατολή ως «ζωτικό χώρο» της Ευρώπης: «Εχω τονίσει ότι ολόκληρη η περιοχή είναι ύψιστης σημασίας για εμάς. Δεν είναι χιλιάδες μίλια μακριά, όπως οι ΗΠΑ με το Ιράν και τη Συρία. Η Συρία και το Ιράν είναι στην "πόρτα" μας (...) Οταν συμβαίνουν συγκρούσεις στο κατώφλι μας, δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στο να σπεύδουν άλλοι και εμείς να μην συμβάλλουμε», επισήμανε, δηλώνοντας πως η Γερμανία θα προωθήσει πιο αποφασιστικά τα συμφέροντά της.

Γενικότερα η καγκελάριος ανακοίνωσε πως η Γερμανία δεν θα βασίζεται στρατιωτικά και γεωπολιτικά στη βοήθεια των ΗΠΑ - αν και αυτή θα συνεχίσει να υπάρχει: «Η εποχή της μεταπολεμικής τάξης έχει τελειώσει» και «η συμβολή της Γερμανίας θα συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα χρόνια», δηλαδή «εκτός από τη στρατιωτική συμμετοχή, αυτό περιλάμβανε την αναπτυξιακή βοήθεια, την καταπολέμηση των αιτιών της προσφυγιάς και την ετοιμότητα να ασκεί εξωτερική πολιτική». Ως παράδειγμα ανέφερε τη συμμετοχή της Γερμανίας στη «Μικρή Ομάδα» που ασχολείται με τη Συρία, μαζί με τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Σαουδική Αραβία.

«Πρέπει να μάθουμε, ως μια μεγάλη και οικονομικά επιτυχημένη χώρα, να παίζουμε το ρόλο μας, και αν υπάρχουν διαφωνίες θα τις κουβεντιάζουμε με τους συμμάχους μας», κατέληξε και αναφέρθηκε στην κριτική του Τραμπ προς τη Γερμανία: «Οπως μας λέει και ο Πρόεδρος: "Οικονομικά επιτυγχάνετε, αλλά δεν θέλετε να κάνετε τόσο πολλά στρατιωτικά και πολιτικά"»...

Οι πρέσβεις ΗΠΑ - Ιταλίας - Βελγίου - Ισπανίας στο πάνελ του συνεδρίου

Από το βήμα του Συνεδρίου, ο... λαλίστατος Αμερικανός πρέσβης, Τζ. Πάιατ, εξέθεσε τις σταθερές αμερικανικές θέσεις ως προς το «ρόλο - κλειδί» που έχει η Ελλάδα για την ευόδωση των αμερικανικών στόχων στην περιοχή, ειδικότερα σε ό,τι αφορά την «ενεργειακή ασφάλεια» της Ευρώπης, τη σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ για τον περιορισμό τροφοδοσίας της ευρωπαϊκής αγοράς με ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά και την αύξηση των εισαγωγών αμερικανικού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) από τις ευρωπαϊκές αγορές, χαρακτηρίζοντας την Ελλάδα «πυλώνα σταθερότητας» και «ενεργειακό κόμβο» για την Ευρώπη.

Δεν παρέλειψε, βέβαια, να αναφερθεί στο ζήτημα της «ενεργειακής διαφοροποίησης» της ΕΕ, στρεφόμενος για μια ακόμη φορά ανοικτά ενάντια σε δύο βασικά ενεργειακά σχέδια που προωθούνται το τελευταίο χρονικό διάστημα, τον «Turkish Stream» (αγωγό ρωσικού φυσικού αερίου προς τη Νότια Ευρώπη μέσω Τουρκίας), αλλά και τον «Nordstream 2», τον αγωγό που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στη Γερμανία. Και τα δύο αυτά έργα, είπε, θα ενισχύσουν τη δυνατότητα της Ρωσίας «να χρησιμοποιεί την Ενέργεια ως "όπλο"» αντιπαραβάλλοντας σε αυτούς τους σχεδιασμούς την προμήθεια της ευρωπαϊκής αγοράς με αμερικανικό Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ).

Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρέσβης «διαφήμισε» από το βήμα του Συνεδρίου την κατασκευή πλωτής μονάδας αποθήκευσης και υγροποίησης ΥΦΑ στην Αλεξανδρούπολη, έργο που, όπως είπε, «θα δημιουργήσει άλλο ένα σημείο εισόδου του ΥΦΑ στο ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου και ελπίζουμε ότι οι δεσμεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης θα συνειδητοποιηθούν και η Ελλάδα θα αρχίσει σύντομα να εισάγει αμερικανικό LNG»...

Τη δέσμευση, εξάλλου, της ελληνικής κυβέρνησης στον αμερικανικό ενεργειακό σχεδιασμό έσπευσε να επιβεβαιώσει και ο γγ του υπουργείου Περιβάλλοντος Μ. Βεροιόπουλος, χαρακτηρίζοντας το ΥΦΑ ως «αποτελεσματική εναλλακτική πρόταση στην τροφοδοσία με ΦΑ κυρίως λόγω της αύξησης της παραγωγής στις ΗΠΑ» και παράλληλα παραθέτοντας όλα τα σχετικά έργα υποδομής αμερικανικού ενδιαφέροντος που αφορούν την Ελλάδα, δηλαδή τον ελληνοβουλγαρικό διασυνδετήριο αγωγό IGB, τον αγωγό Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας «East Med», τον πλωτό σταθμό ΥΦΑ Αλεξανδρούπολης και την υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στην Καβάλα.

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, αν και με «κομψή» διπλωματική γλώσσα, οι πρέσβεις της Ιταλίας και του Βελγίου εξέφραζαν το... έντονο ενδιαφέρον των χωρών τους για διατήρηση των τιμών ενεργειακών εμπορευμάτων σε χαμηλά, «ανταγωνιστικά» επίπεδα με δεδομένο πάντα το υψηλότερο κόστος του αμερικανικού ΥΦΑ που προσδίδεται εξαιτίας του κόστους υγροποίησης, μεταφοράς και επαναεριοποίησης στις απαιτούμενες ειδικές υποδομές, σε σχέση με τη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω αγωγών.

Παίρνοντας το λόγο, ο πρέσβης της Ιταλίας, Εφίσιο Μαράς, στάθηκε ιδιαίτερα στο ζήτημα των τιμών της Ενέργειας, αφού, όπως χαρακτηριστικά τόνισε, η μεγάλη βιομηχανική βάση της Ιταλίας καθιστά την οικονομία της «ευαίσθητη» στα ζητήματα της Ενέργειας και σε ό,τι αφορά την ασφαλή προμήθεια αλλά και σε σχέση με τις τιμές. «Χρειαζόμαστε ενεργειακή ασφάλεια κι αυτό σημαίνει μακροπρόθεσμα ασφάλεια εφοδιασμού σε χαμηλές τιμές», είπε χαρακτηριστικά, και συνέχισε, λέγοντας πως «εμείς δεν είμαστε πωλητές Ενέργειας, βρισκόμαστε στη θέση του αγοραστή ενεργειακών προϊόντων και αυτό κάνει τα πράγματα περισσότερο σύνθετα», απαντώντας εμμέσως σε όσα ανέφερε προηγούμενα ο Αμερικανός πρέσβης, Τζ. Πάιατ. Αξίζει, εξάλλου, να θυμίσουμε και το δημόσιο «ενδιαφέρον» που έχει εκφράσει η ιταλική πλευρά για την τροφοδοσία του ΤΑΡ και με ρωσικό φυσικό αέριο μέσω του «Τουρκικού Αγωγού» («Turkish Stream»), που κατασκευάζεται με γοργούς ρυθμούς και σύντομα, βάσει χρονοδιαγράμματος, αναμένεται να φτάσει μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα.

Ο πρέσβης της Ισπανίας, Ενρίκε Ρούμπιο, παρουσίασε τις υποδομές που ήδη λειτουργούν στη χώρα του για την αποθήκευση και επαναεριοποίηση ΥΦΑ, σημειώνοντας ότι σήμερα η Ισπανία είναι πύλη εισόδου για το 40% των συνολικών εισαγωγών ΥΦΑ στην Ευρώπη. Σε συνδυασμό με τις εισαγωγές από την Αφρική μέσω αγωγών οι συνολικές ποσότητες αερίου που μπορούν να εισέλθουν στην ισπανική αγορά φτάνουν τα 92 bcm (δισ. κυβικά πόδια), ποσότητα τριπλάσια από τις ανάγκες της χώρας. Γι' αυτό και η Ισπανία προωθεί τη δημιουργία έργων διασύνδεσης με τη Γαλλία, ώστε οι ποσότητες αυτές να μπορέσουν να εισέλθουν στις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης, μιλώντας για την ανάγκη χρηματοδότησης αυτών των επενδύσεων από τα ευρωπαϊκά ταμεία, ζητώντας επίσης τη βοήθεια της Ελλάδας σε επίπεδο ΕΕ για την προώθηση αυτής της προσπάθειας.

Τέλος, ο πρέσβης του Βελγίου, Λικ Λιεμπό, είπε ότι η συμμετοχή μιας βορειοευρωπαϊκής εταιρείας στον ΔΕΣΦΑ και τον ΤΑΡ είναι σαφές μήνυμα ότι η Ελλάδα έχει τεράστιο επενδυτικό ενδιαφέρον και επίσης «τεράστιο μέλλον ως ενεργειακός κόμβος». Στάθηκε κι αυτός στο ζήτημα των τιμών Ενέργειας, λέγοντας ότι όλοι επιθυμούν ένα διαφοροποιημένο μείγμα Ενέργειας, αλλά αυτό που πρωτίστως ενδιαφέρει είναι οι χαμηλές τιμές. Κάτι τέτοιο, συνέχισε, μπορεί να εξασφαλιστεί εάν υπάρχουν πολλά σημεία εισόδου και πολλοί προμηθευτές, αφού το σημαντικό είναι η τιμή της Ενέργειας, ενώ η προέλευσή της κάποιες φορές μπορεί να έχει σημασία κάποιες άλλες όμως όχι. «Εάν υπάρχει προμηθευτής που μπορεί να εξασφαλίσει χαμηλές τιμές εμείς δεν θα πούμε όχι», κατέληξε...

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασαν, επίσης, οι τοποθετήσεις των εκπροσώπων της κοινοπραξίας που έχουν συστήσει οι μονοπωλιακοί όμιλοι «Enagas» (Ισπανία), «Snam» (Ιταλία) και «Fluxys» (Βέλγιο), στην οποία αναμένεται το επόμενο διάστημα να κατοχυρωθεί το 66% του ΔΕΣΦΑ, της εγχώριας εταιρείας διαχείρισης του συστήματος φυσικού αερίου.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η ίδια κοινοπραξία διαχειρίζεται το ελληνικό τμήμα του ΤΑΡ, τον αγωγό μεταφοράς αζέρικου φυσικού αερίου στην ΕΕ, έργο που εκτελείται με την ολόθερμη υποστήριξη των ΗΠΑ και χαρακτηρίζεται «στρατηγικής σημασίας» για την «ενεργειακή διαφοροποίηση» της Ευρώπης. Το εν λόγω έργο προβλέπεται να συνδεθεί με τον σχεδιαζόμενο «κάθετο άξονα» φυσικού αερίου, που αρχικό του τμήμα αποτελεί ο διασυνδετήριος ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB, για την τροφοδοσία των αγορών Ρουμανίας, Σερβίας και βορειότερα, ενώ οι ΗΠΑ επιδιώκουν την τροφοδοσία του με ΥΦΑ από τον πλωτό σταθμό επαναεριοποίησης της Αλεξανδρούπολης.

Ο διευθύνων σύμβουλος της «Enagas», Μαρσελίνο Αρμπουρούα, χαρακτήρισε πολύ σημαντική την επένδυση της ισπανικής εταιρείας στον ΔΕΣΦΑ ενόψει και των σχεδιαζόμενων επενδύσεων σε μικρής κλίμακας εγκαταστάσεις Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Ελλάδα, αλλά και την επέκταση χρήσης φυσικού αερίου στις μεταφορές, οδικές και θαλάσσιες. Υπό αυτό το πρίσμα, χαρακτήρισε εξαιρετικής σημασίας την ενίσχυση των υποδομών φυσικού αερίου στη Νότια Ευρώπη, οι οποίες θα αναπτύξουν τη συγκεκριμένα αγορά και πρόσθεσε επίσης ότι υπάρχουν θετικές προοπτικές για τη χρηματοδότηση τέτοιων επενδύσεων και από τον τραπεζικό τομέα, εφόσον επιτευχθούν κατάλληλες εμπορικές συμφωνίες.

Αντίστοιχα, η αντιπρόεδρος της ιταλικής «Snam», Μαρί Γκάλι, σημείωσε ότι τα επόμενα χρόνια το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο θα διαδραματίσει σημαντικότατο ρόλο στην Ευρώπη αλλά και στις παγκόσμιες αγορές εξαιτίας της γρήγορης επέκτασής του σε Κίνα και Ινδία, σε μια περίοδο μεγάλης προσφοράς προϊόντος η οποία αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο. Είπε ακόμη ότι η Ελλάδα θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για τα ενεργειακά πράγματα της ΕΕ, καθώς βρίσκεται στο «σταυροδρόμι» ενεργειακών οδεύσεων από διάφορους προμηθευτές και από αυτήν την άποψη ο ρόλος της Ελλάδας είναι «κομβικός» για την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και διαφοροποίηση. Στάθηκε κι αυτή στο επενδυτικό πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ, εφόσον ολοκληρωθεί και η μεταβίβαση της εταιρείας στην κοινοπραξία, το οποίο στοχεύει στην περαιτέρω βελτίωση των υποδομών του, ώστε να υπάρχει δυνατότητα για επιπλέον ροές φυσικού αερίου και από άλλες πηγές.

Ο εκπρόσωπος της βελγικής «Fluxys», διευθυντής του εμπορικού τομέα, Αρνο Μπουξ, εξέθεσε τη δραστηριότητα της εταιρείας του στον τομέα επαναεριοποίησης του ΥΦΑ, λέγοντας ότι τα επόμενα χρόνια πανευρωπαϊκά και στην Ελλάδα θα υπάρξει μεγάλη ανάπτυξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας εξαιτίας των αλλαγών που συντελούνται στα ναυτιλιακά καύσιμα, αλλά και της ανάπτυξης επενδύσεων στον τομέα της μικρής κλίμακας ΥΦΑ. Μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες στην παραπάνω κατεύθυνση διαπίστωσε στην εγχώρια αγορά, εξαιτίας του ειδικού βάρους που έχουν οι θαλάσσιες μεταφορές και η ύπαρξη πολλών νησιών που επιτρέπουν την ανάπτυξη τέτοιου τύπου εγκαταστάσεων.