• ΕΚΘΕΣΗ ΙΟΒΕ: Ανάκαμψη για το κεφάλαιο με χρηματοδότη τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων!
• «ΠΡΑΣΙΝΗ» ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΙΣ ΗΠΑ: Ανάπτυξη του κλάδου εν μέσω αντιφάσεων και ανταγωνισμών
• ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ: Σχέδιο για «μίνι Σένγκεν» ανάμεσα σε Σερβία, Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία
• ΓΕΡΜΑΝΙΑ - ΕΕ: Αυξάνονται οι προτάσεις για ισχυρότερη «ευρωπαϊκή παρέμβαση» και στρατιωτικά στη διεθνή σκηνή

Μάλιστα, όπως εκτιμάται, ο νέος πακτωλός από την αρπαγή των αποθεματικών συνολικού ύψους περίπου 100 δισ. ευρώ σε ορίζοντα 40 ετών θα προέλθει κατά κύριο λόγο από τα αποθεματικά της «νέας επικουρικής», που προωθεί η κυβέρνηση για τους νεοεισερχόμενους στην «αγορά εργασίας» και αναμένεται να συμβάλει με 80 δισ. ευρώ σύμφωνα με το ΙΟΒΕ. Τα παραπάνω συνδυάζονται και με την ελάφρυνση και απαλλαγή των επιχειρήσεων από ασφαλιστικές «υποχρεώσεις», καθώς, όπως λένε, «ταυτόχρονα, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών οδηγεί σε αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα ή περίπου 100 χιλ. άτομα (κατά μέσο όρο στα πρώτα χρόνια)», δηλαδή στο έδαφος των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων και βέβαια της «ευέλικτης» εργασίας.

«Τα μέτρα ενίσχυσης της εγχώριας κεφαλαιαγοράς και η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος λειτουργούν συμπληρωματικά», λέει το ΙΟΒΕ (φωτ. αρχείου)

-- «Με τα υψηλά ποσοστά εισφορών για κύρια και επικουρική σύνταξη, περιορίζονταν σημαντικά τα κίνητρα ειδικά για επενδύσεις σε κινητές αξίες». Ουσιαστικά, πρόκειται για τη νέα επιχείρηση «αναδιανομής» πόρων για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου. Οπως λένε, «παρότι τα ποσοστά αναπλήρωσης από τον διανεμητικό πυλώνα έχουν υποχωρήσει, η Ελλάδα παραμένει ουραγός όσον αφορά το μέγεθος του κεφαλαιοποιητικού πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος».

-- «Εάν το 50% των νέων αποταμιεύσεων που προκύπτουν από την προτεινόμενη μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού κατευθυνθούν σε εγχώριες τοποθετήσεις, το ΑΕΠ της χώρας εκτιμάται ότι θα είναι αυξημένο σε βάθος 40 ετών κατά 8,6 δισ. ευρώ σε σταθερές τιμές του 2016», ενώ σε περίπτωση που το παραπάνω ποσοστό ανέλθει σε 75%, η μακροχρόνια επίδραση στο ΑΕΠ εκτιμάται σε περίπου 10,8 δισ. ευρώ.

Οπως χαρακτηριστικά τονίζεται στην έκθεση, «τα μέτρα ενίσχυσης της εγχώριας κεφαλαιαγοράς και η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος λειτουργούν συμπληρωματικά».

Στο πλαίσιο αυτό, το ΙΟΒΕ σημειώνει πως «τα προτεινόμενα μόνιμα κίνητρα για την τόνωση επιλεγμένων κατηγοριών επενδύσεων μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο του εθελοντικού κεφαλαιοποιητικού πυλώνα ασφάλισης με αυξημένα όρια φοροαπαλλαγών και εφόσον οι συμμετοχές σε αυτόν τον πυλώνα κατευθύνονται σε επιλεγμένες κατηγορίες εγχώριων επενδύσεων».

Ενδεικτικά, αναφέρονται τα κίνητρα για προαιρετική κεφαλαιοποιητική ασφάλιση, καθώς επίσης και για τοποθετήσεις σε μετοχικά, μεικτά και εταιρικά αμοιβαία κεφάλαια, «πράσινες» επενδύσεις, υποδομές κ.ά. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, «τα προτεινόμενα μέτρα ενέχουν διαχειρίσιμο δημοσιονομικό κόστος έως 1,8% του ΑΕΠ κατά την πρώτη πενταετία, μειούμενο στο χρόνο», προτείνοντας ακόμη τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών μεσοσταθμικά κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες, την ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών πυλώνων Ασφάλισης κ.ά.

Συμπληρωματικά με τα παραπάνω, το ΙΟΒΕ σημειώνει πως θα μπορούσαν να θεσπιστούν κίνητρα για συμμετοχή στην κεφαλαιαγορά, όπως μερίσματα από «νεοφώτιστες» εταιρείες, εκπτώσεις φόρου για συμμετοχή σε αυξήσεις κεφαλαίου, αναμόρφωση στο φορολογικό καθεστώς των αμοιβαίων κεφαλαίων εσωτερικού κ.ά.

Προτείνει δηλαδή επιπλέον «διευκολύνσεις» και «κίνητρα» στους επιχειρηματικούς ομίλους, ώστε να ανοίξουν ακόμα πιο γρήγορα τα νέα πεδία κερδοφορίας για τους ιδιωτικούς ασφαλιστικούς ομίλους, μαζί με το παραπέρα ξήλωμα της Κοινωνικής Ασφάλισης.

Την ίδια ώρα, οι διατάξεις του φορολογικού νομοσχεδίου της κυβέρνησης, που βρίσκεται σε διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης, μεταξύ άλλων προβλέπουν καθιέρωση «συμβολικού» φόρου για εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία, αμοιβαίου κεφαλαίου ακινήτων και εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου, καθώς ο (υποτιθέμενος) φόρος διαμορφώνεται με βάση το ισχύον επιτόκιο παρέμβασης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (σήμερα σε μηδενικά επίπεδα), με «προσαύξηση 1%». Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη, «με την καταβολή του φόρου αυτού εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση της εταιρείας και των μετόχων της», ενώ σε συνέχεια αυτών, προτείνονται τα πρόσθετα κίνητρα από την πλευρά του ΙΟΒΕ.

Τα αποθεματικά των συνταξιοδοτικών ταμείων και των ασφαλιστικών εταιρειών, που είναι επενδεδυμένα στην κεφαλαιαγορά, αντιστοιχούν σε μόλις 8% του ΑΕΠ, έναντι 81,9% κατά μέσο όρο στην ΕΕ, επισημαίνει το ΙΟΒΕ, δείχνοντας βέβαια το διαθέσιμο «κοίτασμα» χρηματοδότησης προς τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθυμίζουν ότι «η ενδυνάμωση της κεφαλαιαγοράς έχει αναγνωριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως κρίσιμος παράγοντας για την κινητοποίηση αποταμιεύσεων και επενδύσεων». Και τονίζεται ότι ο Γενικός Απαλλακτικός Κανονισμός της ΕΕ (651/2014) δίνει τη δυνατότητα στα κράτη - μέλη να θεσπίσουν μέτρα ενίσχυσης της χρηματοδότησης εγχώριων επενδύσεων, χωρίς να παραβιάζεται το καθεστώς των κρατικών ενισχύσεων εντός της ενιαίας αγοράς, με αρκετά κράτη - μέλη (όπως Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Πορτογαλία) να έχουν ήδη εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες που προσφέρει ο νέος «απαλλακτικός κανονισμός», υιοθετώντας τέτοια μέτρα ενδυνάμωσης των κεφαλαιαγορών.

Εξάλλου, η λεγόμενη «Ενωση Κεφαλαιαγορών» αποτελεί βασικό άξονα γύρω από το σχέδιο για την «εμβάθυνση της ΟΝΕ». Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «μέσα από ένα μείγμα κανονιστικών και μη κανονιστικών μεταρρυθμίσεων, το σχέδιο αυτό επιδιώκει να συνδέσει καλύτερα τις αποταμιεύσεις με τις επενδύσεις», με στόχο να ενισχύσει το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα με την παροχή «εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης». Πρόκειται για το ζήτημα της διοχέτευσης «φρέσκων και φτηνών» κεφαλαίων προς τα ευρωπαϊκά μονοπώλια, ανεξάρτητα από το όποιο μείγμα νομισματικής πολιτικής θα εφαρμόζει η πλευρά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Επιπλέον, στο πλαίσιο και του περσινού «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», η Κομισιόν έχει «συστήσει» «ελάφρυνση της φορολόγησης της εργασίας», δηλαδή των ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλονται μέσω της εργοδοσίας, αλλά και παρεμβάσεις για την ανακύκλωση της «ευέλικτης» εργασίας, με κατεύθυνση την «αποτελεσματικότητα και την επάρκεια των ενεργών πολιτικών για την αγορά εργασίας». Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται, «η σύσταση αυτή συνάδει με τις αρχές του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων», ουσιαστικά με τις παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων.

Ανεμογεννήτρια της «General Electric» στη Βρετανία

Αξίζει να αναφέρουμε ορισμένα στοιχεία γύρω από τον τομέα της «πράσινης» οικονομίας στις ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια, η κατανάλωση Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές παρουσιάζει σημαντική άνοδο στην χώρα και αυξάνει συστηματικά το μερίδιό της στο σύνολο της τελικής κατανάλωσης Ενέργειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ενέργειας (ΕΙΑ) το συνολικό μερίδιο των ΑΠΕ έφτασε στο 2018 το 11% της συνολικής τελικής κατανάλωσης, οπότε η παραγωγή Ενέργειας από βιομάζα, ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά και γεωθερμία έφτασαν στο υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 50 χρόνων. Μεγαλύτερο μερίδιο παραγωγής Ενέργειας από ΑΠΕ κατέχουν οι τεχνολογίες παραγωγής από βιομάζα, με συνολικό ποσοστό 45%.¹

Το υπόλοιπο 89% της τελικής κατανάλωσης προέρχεται από τα ορυκτά καύσιμα και πιο συγκεκριμένα το μερίδιο του άνθρακα ανήλθε στο 13%, του πετρελαίου στο 36%, των πυρηνικών στο 8% και του φυσικού αερίου στο 31%. Το πετρέλαιο παρέχει σχεδόν το 92% της τελικής κατανάλωσης Ενέργειας στον τομέα των Mεταφορών.

Την ίδια χρονιά, το 95% της συνολικής κατανάλωσης Ενέργειας στις ΗΠΑ προήλθε από εγχώριες πηγές, στοιχείο που κάνει τα πράγματα εξαιρετικά σύνθετα σε ό,τι αφορά το ζήτημα της μετάβασης σε «πράσινες» μορφές Ενέργειας και στην πλήρη υιοθέτηση της λεγόμενης «νέας Πράσινης Συμφωνίας».

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία αναφορικά με τις συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα εκφρασμένες σε κατά κεφαλήν μετρικούς τόνους (mtpc - υπολογισμός με βάση τη συσχέτιση του συνολικού πληθυσμού μιας χώρας με το σύνολο των εκπομπών ρύπων κατ' έτος).

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι ΗΠΑ αν και σταδιακά από τη δεκαετία του 1970 μειώνουν το ποσοστό τους σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, το 2014 παρέμεναν σταθερά η πρώτη χώρα σε επίπεδο εκπομπών παγκοσμίως. Πιο συγκεκριμένα, οι εκπομπές διοξειδίου στις ΗΠΑ με όρους κατά κεφαλήν μετρικών τόνων ανήλθε στις 16.503 mtpc έναντι 4.981 mtpc στον υπόλοιπο κόσμο.

Η διαφορά είναι υπερτριπλάσια, ωστόσο από τις αρχές του 2000 οι ΗΠΑ μειώνουν κατ' έτος το παραπάνω μέγεθος, αφού βρίσκονταν στους 20.179 mtpc, ενώ οι εκπομπές στον υπόλοιπο κόσμο ανέρχονταν στους 4.038 mtpc.² Το παραπάνω στοιχείο προφανώς και σχετίζεται με το επίπεδο της βιομηχανικής παραγωγής την τελευταία 20ετία και την εξαγωγή βιομηχανικών δραστηριοτήτων από τις ΗΠΑ σε άλλες χώρες, ωστόσο είναι ζήτημα που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.

Στο μεταξύ, αντικείμενο διαπάλης, ανταγωνισμών και «προβληματισμών» αποτελούν τα τεράστια ποσά που απαιτούνται για τη μετάβαση σε ένα σύστημα «μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα», όπως διατείνονται οι υπέρμαχοι της «Νέας Πράσινης Συμφωνίας», ποσά που οι επικριτές του έχουν υπολογίσει ότι ξεπερνούν τα 23 τρισ. δολάρια, κάτι περισσότερο δηλαδή από ένα ετήσιο αμερικανικό ΑΕΠ.

Αλλά και το ποια είναι η κατάλληλη «ισορροπία» ώστε από τη μια οι ΗΠΑ να μη χάσουν την κούρσα του διεθνούς ανταγωνισμού σε ό,τι αφορά την «πράσινη» Ενέργεια, αλλά από την άλλη να μην απεμπολήσουν και τα πλεονεκτήματα που τους δίνει στον παγκόσμιο ανταγωνισμό η φτηνή Ενέργεια από ορυκτά καύσιμα κ.τ.λ.

Ενδεικτική, για παράδειγμα, είναι μια σειρά άρθρων και αναφορών που έχει δημοσιεύσει τελευταία το Κέντρο Φορολογικής Πολιτικής των ΗΠΑ (Tax Policy Center, συνεργασία των ινστιτούτων «Brookings» και «Urban Institute») σχετικά με το κατά πόσον μια «Νέα Πράσινη Συμφωνία» μπορεί να συνεισφέρει στις ΗΠΑ όλα όσα υποστηρίζουν οι υπέρμαχοί της.

Σε πρόσφατο άρθρο που κυκλοφόρησε αναλυτής του παραπάνω ινστιτούτου, επισημαίνονται οι δυσκολίες και οι αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν στην οικονομία των ΗΠΑ από την υλοποίηση του συνόλου των πολιτικών που προβλέπει η «Νέα Πράσινη Συμφωνία», με έμμεσες αναφορές στην οικονομική πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στον παγκόσμιο καπιταλιστικό ανταγωνισμό.

Παρ' όλα αυτά, το «πράσινο Νιου Ντιλ» δεν απορρίπτεται στο σύνολό του, καθώς αναγνωρίζονται μια σειρά θετικών συνεπειών που θα προκύψουν στις ΗΠΑ, με όρους κερδοφορίας των ομίλων που εμπλέκονται σε αυτό, προτείνοντας έτσι την υιοθέτηση ορισμένων πλευρών, δίχως βεβαίως να αμφισβητηθεί η σταθερή οικονομική «ανάπτυξη» που επιτυγχάνει ο αμερικανικός καπιταλισμός εξαιτίας της χρήσης ορυκτών καυσίμων.³

Από αυτήν τη σκοπιά, είναι δεδομένο ότι οι επιχειρηματικοί όμιλοι των ΗΠΑ δεν μπορούν να απουσιάσουν και από τη νέα «κούρσα» του διεθνούς ανταγωνισμού που ακούει στο όνομα «πράσινη Ενέργεια», όπως δείχνει και το «παρών» που δηλώνουν ήδη μερικά από τα μεγαλύτερα αμερικανικά μονοπώλια.

Σημαντικότερη εταιρεία κατασκευής ανεμογεννητριών με τεράστια διεθνή παρουσία είναι η πασίγνωστη «General Electric», που ανάμεσα στις υπόλοιπες δραστηριότητες αναπτύσσει συστηματικά τον εταιρικό κλάδο των τεχνολογιών ΑΠΕ. Πρόσφατα εξαγόρασε τον τομέα παραγωγής Ενέργειας και τις δραστηριότητες ανάπτυξης δικτύων ηλεκτρισμού από τη γαλλική «Alstom» έναντι 13 δισ. δολαρίων και τον Απρίλη του 2017 εξαγόρασε ακόμη μια μεγάλη εταιρεία παραγωγής εξαρτημάτων ανεμογεννητριών, τη δανέζικη «LM Wind Power». Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η «GE» έχει προσφέρει και την «τεχνογνωσία» για τη νέα μονάδα φυσικού αερίου του Ομίλου Μυτιληναίου που εγκαινιάστηκε πρόσφατα.

Επιπλέον, η «GE» έχει ανακοινώσει ότι το κύριο βάρος των δραστηριοτήτων της θα πέσει τα επόμενα χρόνια στις ΑΠΕ, στην ανάπτυξη συστημάτων παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής Ενέργειας, διατηρώντας από τις παραδοσιακές της δραστηριότητες τον κλάδο των αερομεταφορών, ενώ σταδιακά θα εγκαταλείψει τις υπόλοιπες.

Στο Κολοράντο των ΗΠΑ βρίσκονται και οι μονάδες παραγωγής ανεμογεννητριών της δανέζικης «Vestas Wind Systems», εταιρεία που είναι από τις μεγαλύτερες παραγωγής ανεμογεννητριών στον κόσμο - στην Ελλάδα από τη συγκεκριμένη εταιρεία προέρχεται το 50% των συνολικών εισαγωγών ανεμογεννητριών - και έχει έδρα στη Δανία. Η χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας - όσα μπορεί να σημαίνει αυτό το μέγεθος - ξεπερνά σήμερα τα 13 δισ. ευρώ, ενώ πολύ πρόσφατα η άλλη μεγάλη αμερικανική εταιρεία που ειδικεύεται στην παραγωγή μπαταριών και «καθαρών» οχημάτων η «Tesla» δημιούργησε με τη «Vestas» κοινό εταιρικό σχήμα για την παραγωγή τεχνολογιών ΑΠΕ και αποθήκευσης ηλεκτρικής Ενέργειας.

Στον τομέα των φωτοβολταϊκών, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής και ανάπτυξης τεχνολογιών με παρουσία σε όλο τον κόσμο και η μεγαλύτερη στο δυτικό ημισφαίριο - σε ορισμένες τεχνολογίες φωτοβολταϊκών υψηλής απόδοσης είναι πρώτη στον κόσμο - είναι η «First Solar» με εργοστάσια παραγωγής σε ΗΠΑ, Μαλαισία, Βιετνάμ και πωλήσεις τον προηγούμενο χρόνο που ξεπέρασαν τα 3,5 δισ. δολάρια. Εξίσου σημαντική εταιρεία ανάπτυξης τεχνολογιών και παραγωγούς φωτοβολταϊκών συστημάτων στην αμερικανική αγορά είναι η «Sunpower Corp.» με 6.600 άμεσα απασχολούμενους και πωλήσεις το 2018 που έφτασαν τα 1,8 δισ. δολάρια. Η εταιρεία έχει εξαγοράσει επίσης την «Greenbotics Inc.» εταιρεία παραγωγής ρομποτικών συστημάτων καθαρισμού και συντήρησης φωτοβολταϊκών συστημάτων μεγάλης κλίμακας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο γαλλικός ενεργειακός όμιλος «Total» εξαγόρασε το 60% της επιχείρησης το 2011 και επίσης ήταν από τις εταιρείες του χώρου που εξαιρέθηκαν από τους δασμούς που επέβαλε η προεδρία Τραμπ στις εισαγωγές φωτοβολταϊκών πάνελ στις ΗΠΑ, μέτρο που κυρίως στοχεύει στον κινεζικό ανταγωνισμό.

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι τόσο η εξέλιξη της τεχνολογίας φωτοβολταϊκών πάνελ όσο και το σύστημα φορολογικών ελαφρύνσεων για τη στήριξη των επενδύσεων στον τομέα που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ, έχουν οδηγήσει σε μια μεγάλη μείωση του κόστους παραγωγής ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά. Στις αρχές του 2000, το μέσο κόστος των φωτοβολταϊκών στις ΗΠΑ ανερχόταν στα 10 δολάρια ανά watt, ενώ το 2013, η τιμή είχε πέσει κάτω από τα 4 δολάρια. Μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι από το χώρο των υπηρεσιών και της βιομηχανίας, όπως η «Walmart», η «Verizon» και η «Apple» τροφοδοτούν όλο και περισσότερο τις εγκαταστάσεις τους με ηλεκτρική Ενέργεια προερχόμενη από φωτοβολταϊκά. Τον περασμένο Φλεβάρη καταγράφηκε η μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία αγοράς ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά ύψους 850 εκατ. ευρώ, όταν η «Apple» αγόρασε 130 MW από την «First Solar».

Σε ό,τι αφορά τις μεταφορές, η «Tesla» είναι σήμερα η μεγαλύτερη εταιρεία στον κόσμο που αναπτύσσει τεχνολογίες «καθαρής» Ενέργειας για τον κλάδο - τα γνωστά πλέον ηλεκτρικά οχήματα - παράλληλα με τεχνολογίες αποθήκευσης ηλεκτρικής Ενέργειας - συσσωρευτές - αλλά και παραγωγής «πράσινης» Ενέργειας. Πρόκειται για εταιρεία που απασχολεί αυτήν τη στιγμή στις ΗΠΑ 48.000 εργαζόμενους και η χρηματιστηριακή της αξία αποτιμάται στα 58 δισ. δολάρια.

Οι παραπάνω είναι μερικές από τις πλέον χαρακτηριστικές αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα. Τα τελευταία χρόνια δημιουργείται με ταχύτατους ρυθμούς τεράστιος αριθμός επιχειρήσεων που ασχολείται με τεχνολογίες παραγωγής φίλτρων που μειώνουν τους βιομηχανικούς ρύπους αλλά και τους ρύπους των οχημάτων, εταιρείες διαχείρισης απορριμμάτων για την παραγωγή Ενέργειας αλλά και διαχείρισης υδάτων για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Είναι δύσκολο να καταγραφεί το συνολικό μέγεθος της «πράσινης» οικονομίας στις ΗΠΑ, ωστόσο πρόσφατη μελέτη του «London College» που δημοσίευσαν αμερικανικά μέσα πριν από λίγες μέρες, αποτιμά τη συνολική αξία της στα 1,3 τρισ. δολάρια, ενώ οι εργαζόμενοι στον τομέα ξεπερνούν τα 9,5 εκατομμύρια.⁴

Ολες οι προβλέψεις αναφέρουν ότι ο τομέας αυτός στις ΗΠΑ θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς όπως επίσης και η δραστηριότητα των επιχειρηματικών ομίλων του χώρου, εκτός συνόρων. Τέλος, να σημειώσουμε ότι στο πλαίσιο της πολιτικής κρατικών επιδοτήσεων στην «πράσινη» Ενέργεια, που εφαρμόζεται και στις ΗΠΑ, το 2016 μόνο για τις ΑΠΕ χορηγήθηκαν άμεσα 11 δισ. δολάρια και επιπλέον 3 δισ. χορηγήθηκαν για δράσεις ενεργειακής αποδοτικότητας. Τα παραπάνω ποσά βέβαια είναι μικρά για το μέγεθος της αμερικανικής οικονομίας, ωστόσο χρησιμοποιούνται ενδεικτικά, αφού η γενική υποστήριξη που απολαμβάνει ο χώρος, όπως οι φοροαπαλλαγές, τα υπερβαίνει κατά πολύ σε μέγεθος. Εννοείται, βέβαια, ότι αυτή η πολιτική υποστήριξης των πράσινων επιχειρήσεων συνεχίστηκε και κατά την περίοδο της προεδρίας Τραμπ, ανεξάρτητα από το γεγονός των ανακοινώσεων περί αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα και τις δεσμεύσεις που αυτή προτάσσει.

Παραπομπές:

1. https://www.eia.gov/energyexplained/us-energy-facts/#tab3

2. https://data.worldbank.org/indicator/EN.ATM.CO2E.PC?end=2014&locations=US-1W&start=1960&view=chart

3. https://www.taxpolicycenter.org/taxvox/green-new-deal-would-cost-lot-green

4. https://www.cnbc.com/2019/10/16/us-green-economy-generates-1point3-trillion-and-employs-millions-new-study-finds.html

Τρεις δεκαετίες μετά από τις φρούδες υποσχέσεις για «παγκόσμια ειρήνη», «ελευθερία» και «ευημερία» των λαών και μετά από αμέτρητες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις του ΝΑΤΟ, της ΕΕ ή κρατών - μελών της, της Ρωσίας κ.ά. σε όλα τα μήκη και πλάτη, σήμερα οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις οξύνονται επικίνδυνα. Δεν κρύβονται η διάσταση συμφερόντων μεταξύ ακόμη και παραδοσιακών «συμμάχων» και η όλο και μεγαλύτερη δυσκολία να επιτευχθούν συμβιβασμοί, ενώ όλες οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις παίρνουν τα μέτρα τους ενισχύοντας τη στρατιωτική και γεωπολιτική τους ισχύ.

Η φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι η ΕΕ δεν μπορεί να στηρίζεται στη λεγόμενη «soft power» (σ.σ. μαλακή εξουσία), για πολιτική, οικονομική και πολιτιστική επιρροή, καθώς «από μόνη της δεν αρκεί για τις αξιώσεις μας ως Ευρωπαίων στον κόσμο». Η «γλώσσα της ισχύος», εξήγησε, σημαίνει «από τη μια να χτίσουμε τους δικούς μας "μύες", σε τομείς όπου για πολύ καιρό στηριζόμαστε σε άλλους - όπως στην πολιτική ασφαλείας και την άμυνα (σ.σ. στις ΗΠΑ)» και ταυτόχρονα «να χρησιμοποιήσουμε την υφιστάμενη δύναμη πιο στοχευμένα για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα».

Αναφέρθηκε σε ανταγωνιστικά ιμπεριαλιστικά κέντρα όπως η Ρωσία, η οποία «πιέζει τα σύνορα της Ευρώπης με τη δύναμη της ισχύος και επιπλέον προσπαθεί να γεμίσει κάθε κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ» (όπως στη Συρία), αλλά και στην οικονομική πολιτική της Κίνας.

Μιλώντας για την ανάγκη «να γίνουμε πιο στρατηγικοί με γνώμονα τα εξωτερικά συμφέροντα της Ευρώπης», η νέα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρθηκε ιδιαίτερα στα Δυτικά Βαλκάνια, μετά το μπλοκάρισμα της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων για Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία από Γαλλία, Ολλανδία, Δανία. «Απαιτήσαμε πολλά από τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, τα έχουν εκπληρώσει όλα - τώρα πρέπει να κρατήσουμε τον λόγο μας και να αρχίσουμε τις ενταξιακές συνομιλίες», είπε και προειδοποίησε: «Αν εμείς οι Ευρωπαίοι δεν προσφέρουμε προοπτική στα Δυτικά Βαλκάνια, τότε άλλοι θα καλύψουν αυτό το κενό, είτε πρόκειται για την Κίνα, είτε για τη Ρωσία, την Τουρκία ή τη Σαουδική Αραβία».

Πλευρές των αντιθέσεων και των αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των μελών της λυκοσυμμαχίας του ΝΑΤΟ επανήλθαν στην επιφάνεια με αφορμή την τοποθέτηση του Γάλλου Προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, στο «Economist», που αμφισβήτησε τον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, λέγοντας πως η συμμαχία είναι «εγκεφαλικά νεκρή» λόγω έλλειψης «στρατηγικού συντονισμού» και ηγεσίας. Εστίασε τα πυρά του στη δράση των ΗΠΑ και της Τουρκίας στη Συρία, χωρίς συντονισμό με τη «συμμαχία». «Θα πρέπει να επανεκτιμήσουμε την πραγματικότητα του τι είναι το ΝΑΤΟ, υπό το πρίσμα της δέσμευσης των ΗΠΑ», είπε ο Μακρόν και κάλεσε την Ευρώπη να αρχίσει να αυτοπροσδιορίζεται ως μια «γεωπολιτική δύναμη» που θα «ελέγχει το πεπρωμένο της».

Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο σε όλους ότι η ΕΕ - ακόμη κι αν λειτουργούσε ως ενιαίο σύνολο - δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στις δικές της στρατιωτικές δυνάμεις για την «ασφάλειά» της και για τη συμμετοχή σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Το μερίδιο των κρατών - μελών του ΝΑΤΟ που δεν είναι μέλη της ΕΕ, στις συνολικές αμυντικές δαπάνες του ΝΑΤΟ μετά το Brexit, θα είναι περίπου 80%.

Είναι χαρακτηριστική η επιδίωξη της Γερμανίας έως το 2031 να προσφέρει το 10% του συνόλου των στρατιωτικών δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ, όπως υπογράμμισε τη Δευτέρα η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας, Ανεγκρετ Κραμπ - Καρενμπάουερ. Μέρες πριν η ίδια είχε δεσμευτεί «μέχρι το 2031 να επιτευχθεί ο στόχος των αμυντικών δαπανών στο 2% του ΑΕΠ», όπως έχουν συμφωνήσει τα κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ έως το 2024, διευκρινίζοντας ξανά ότι «δεν πρόκειται για μια υπόσχεση προς την Αμερική ή τον Πρόεδρό της, αλλά για τα δικά μας συμφέροντα ασφαλείας».

«Το ΝΑΤΟ είναι ο κεντρικός πυλώνας της άμυνάς μας, αλλά γίνεται όλο και πιο σαφές ότι εμείς οι Ευρωπαίοι, τα ευρωπαϊκά κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ, θα πρέπει να αναλάβουμε μεγαλύτερη ευθύνη στο μέλλον», είπε την Κυριακή η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, στο εβδομαδιαίο βιντεοσκοπημένο μήνυμά της, συμπεριλαμβάνοντας και τη Μεγάλη Βρετανία.

Ομοίως, σε κυριακάτικο άρθρο του ο σοσιαλδημοκράτης Γερμανός ΥΠΕΞ, Χάικο Μάας, σημειώνει πως «θα ήταν λάθος αν υπονομεύαμε το ΝΑΤΟ. Χωρίς τις ΗΠΑ, ούτε η Γερμανία ούτε η Ευρώπη θα μπορέσουν να προστατευτούν αποτελεσματικά». Παράλληλα, επαναφέρει την ανάγκη για ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφαλείας, που θα συμπυκνώνει την εξωτερική και αμυντική πολιτική, στο οποίο η Βρετανία πρέπει επίσης να εκπροσωπείται, ακόμη και αν εγκαταλείψει την ΕΕ.

Ο πρόεδρος της γερμανικής Βουλής, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο την περασμένη Τετάρτη για τα 30 χρόνια από την πτώση του τείχους του Βερολίνου, αναφέρθηκε στις αντιθέσεις εντός του ΝΑΤΟ, λέγοντας πως «εταίροι μας στον τομέα της ασφάλειας» συμπεριφέρονται επί του παρόντος «όπως ούτε οι επικριτές της Συμμαχίας δεν πίστευαν ποτέ ότι είναι δυνατόν», με σαφείς υπαινιγμούς σε ΗΠΑ και Τουρκία ως προς τη Συρία. Η συνοχή αποτελεί «βασική προϋπόθεση για να ασκήσει η Ευρώπη παγκόσμια πολιτική».

Παράλληλα, το κάθε κράτος - μέλος ενισχύεται στρατιωτικά, όπως χαρακτηριστικά δείχνουν και οι πρόσφατες προαναγγελίες της Κραμπ - Καρενμπάουερ για περισσότερες αποστολές των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων στο εξωτερικό. Επί του παρόντος, 3.200 Γερμανοί στρατιώτες συμμετέχουν σε αποστολές στο Κόσοβο, στη Συρία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στη Μεσόγειο κοντά στο Μαρόκο, στη Δυτική Σαχάρα, στο Μάλι, στο Σουδάν, στο Νότιο Σουδάν, στη Σομαλία, στο Κέρας της Αφρικής.

«Οπως κάθε άλλη χώρα του κόσμου, έχουμε τα δικά μας στρατηγικά συμφέροντα», σημείωσε η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας, ορίζοντάς τα από την Αφρική, το Αφγανιστάν μέχρι την περιοχή Ασίας - Ειρηνικού, ως «έμπρακτη αλληλεγγύη» προς την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία απέναντι στις «ηγεμονικές φιλοδοξίες άλλων δυνάμεων στην περιοχή», δηλαδή της Κίνας.

Η ίδια υπογράμμισε πως το ΝΑΤΟ «παραμένει αποφασιστικός ακρογωνιαίος λίθος της ασφάλειάς μας», αλλά επίσης «η χώρα θα πρέπει να διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο σε θέματα διεθνούς ασφάλειας».

Ως μία από τις προτεραιότητες της επερχόμενης γερμανικής προεδρίας στο Συμβούλιο της ΕΕ κατά το β' εξάμηνο του 2020, η υπουργός ανέφερε την «ενίσχυση του ευρωπαϊκού σκέλους του ΝΑΤΟ». «Θέλουμε μια σίγουρη ευρωπαϊκή αμυντική ένωση. Είμαστε ισχυροί, οικονομικά, πολιτικά και - εφόσον το θέλουμε - στρατιωτικά», σημείωσε. Διαφορετικά «άλλοι θα αναδιαμορφώσουν την παγκόσμια τάξη».

Ο πρόεδρος της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου και πρώην πρεσβευτής της Γερμανίας στις ΗΠΑ, Βόλφγκανγκ Ισινγκερ, υποστήριξε ότι «δεν μπορούμε να μιλάμε για εγκεφαλικό θάνατο», καθώς «οι Αμερικανοί εταίροι μας έχουν αυξήσει την παρουσία τους στην Ευρώπη και σχεδιάζουν την πιο μεγάλη στρατιωτική άσκηση που έγινε ποτέ», με συμμετοχή 20.000 Αμερικανών στρατιωτών. Από την άλλη, «αν ήμουν Πρόεδρος της Γαλλίας, θα ανησυχούσα για τους ΝΑΤΟικούς εταίρους που δεν συντονίζονται με άλλους», πέταξε τη «σπόντα» για τη Συρία.

Ο γερμανικός Τύπος εστιάζει στις αντιθέσεις μεταξύ ΕΕ - ΗΠΑ, αλλά θεωρεί πως «τίποτα δεν έχει ακόμη κριθεί». «Παρά τις πομπώδεις ομιλίες του (Προέδρου των ΗΠΑ) Ντόναλντ Τραμπ, οι Αμερικανοί ενίσχυαν ήσυχα τη στρατιωτική τους παρουσία στην Ευρώπη υπό την προεδρία του και σήμερα σταθμεύουν περισσότεροι Αμερικανοί στρατιώτες στην ΕΕ, απ' ό,τι στο τέλος της θητείας του Μπ. Ομπάμα», αναφέρουν γερμανικά δημοσιεύματα υπογραμμίζοντας ότι η ΕΕ προετοιμάζεται για ένα ενδεχόμενο «απομάκρυνσης» των ΗΠΑ, σε μια λογική που συμπυκνώνεται στο εξής: «Διευρύνουμε το ρόλο της Ευρώπης στο ΝΑΤΟ και ενισχύουμε τη δική μας αμυντική ικανότητα».

Με μια «νηφάλια προσέγγιση» η συζήτηση που προκάλεσε ο Εμ. Μακρόν «μπορεί σίγουρα να συμβάλει». «Στην πραγματικότητα, ο Γάλλος Πρόεδρος διέγνωσε νεκροφάνεια. Προσπάθειες αναβίωσης μπορεί ακόμα να είναι επιτυχείς», σημειώνεται σε άρθρο στην «Zeit».

Εξάλλου, μετά από τηλεφωνική συνομιλία Μακρόν - Τραμπ τη Δευτέρα για τη Συρία, το Ιράν και το ΝΑΤΟ, ο Γάλλος Πρόεδρος δήλωσε: «Διαπιστώσαμε συμφωνία σε πολλά. Θα συναντηθούμε πριν από τη διάσκεψη κορυφής του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο τον Δεκέμβρη», επιβεβαιώνοντας τη ρευστότητα στις διεθνείς εξελίξεις και ανακατατάξεις, όπως και τα σύνθετα παζάρια που είναι σε εξέλιξη.

AP

«Δεν υπάρχουν νέες Γιουγκοσλαβίες αλλά μόνο καλύτερη και περισσότερη ποιότητα ζωής για τους πολίτες», υποστήριξε ο Βούτσιτς σε δηλώσεις που έκανε στην Οχρίδα μαζί με τον Ζάεφ (στη μέση) και τον Ράμα (δεξιά)

Διόλου τυχαία, η πρωτοβουλία για «μίνι Σένγκεν» μεταξύ Σερβίας, Βόρειας Μακεδονίας και Αλβανίας προωθείται με φόντο την άρνηση ορισμένων από τις ισχυρότερες χώρες της ΕΕ (Γαλλία, Ολλανδία κ.ά.) να δώσουν «πράσινο φως» για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Παράλληλα, οι προσπάθειες αυτές καταβάλλονται σε ένα σύνθετο σκηνικό πολιτικοοικονομικής ρευστότητας σε σημαντικές χώρες της περιοχής, ενώ επίκειται το νέο μεγάλο παζάρι μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας για «συμφωνία ομαλοποίησης σχέσεων» και αμοιβαίας «αναγνώρισης», ώστε να προχωρήσουν (όπου καταστεί δυνατό) οι ιμπεριαλιστικοί σχεδιασμοί «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης». Δεν είναι μυστικό πως η «μίνι Σένγκεν» προωθείται στο φόντο του σφοδρού ανταγωνισμού δυτικών ιμπεριαλιστικών χωρών με ισχυρούς αντιπάλους που δραστηριοποιούνται εδώ και χρόνια στην περιοχή, όπως είναι η Ρωσία, η Κίνα και η Τουρκία, αυξάνοντας τη γεωπολιτική και οικονομική επιρροή τους. Σε αυτό το πλαίσιο, οι δυνάμεις που διαμέλισαν προ 30ετίας την πρώην Γιουγκοσλαβία, δημιουργώντας μικρές και πιο αδύναμες χώρες, πιέζουν για «συσπειρώσεις» και ενώσεις «χωρίς σύνορα», όχι βεβαίως για το καλό των λαών της περιοχής, αλλά για την αύξηση της κερδοφορίας του μεγάλου ντόπιου και ξένου κεφαλαίου...

Το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ζώνης «μίνι Σένγκεν» στα Δυτικά Βαλκάνια έγινε στις 10 Οκτώβρη στο Νόβι Σαντ της Σερβίας, με τη σύνοδο των ηγετών Σερβίας, Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας, σε μία περίοδο που είχε ήδη γίνει σαφές το «όχι» της ΕΕ για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων σε Τίρανα και Σκόπια. Οι τρεις ηγέτες αποφάσισαν τότε να βάλουν μπροστά το σχέδιο «ανοίγματος» των μεταξύ τους συνόρων μεταξύ 2020 - 2021, με την προοπτική να ενταχθούν σύντομα και οι άλλες τρεις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο και το Κόσοβο. Το σχέδιο για «μίνι Σένγκεν» δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία», αλλά τακτική που προέκυψε έπειτα από την άρνηση της ΕΕ να ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με Σκόπια και Τίρανα. Αυτό φαίνεται πως λειτούργησε ως επιπρόσθετος «καταλύτης» εξελίξεων, κυρίως προς τη μεριά της κυβέρνησης του Αλβανού πρωθυπουργού Εντι Ράμα, που έδειξε να πείθεται πως ήρθε η ώρα για «συμβιβασμούς» και περιφερειακή συνεργασία με το Βελιγράδι.

Η αλλαγή στη στάση του Αλβανού πρωθυπουργού δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητη. Μέχρι πρότινος συνήθιζε να προβάλλει διάφορα προσκόμματα και εμπόδια σε μία ευρύτερη «συνεργασία» στα Δυτικά Βαλκάνια, έχοντας ως προτεραιότητα από το Δεκέμβρη του 2018 την κατάργηση τελωνείων και συνόρων με το Κοσσυφοπέδιο και την εναρμόνιση επίσημων εγγράφων ώστε να αναβιώσει το πλάνο της λεγόμενης «Μεγάλης Αλβανίας», για τις ανάγκες της αλβανικής αστικής τάξης. Η αλλαγή τακτικής του Ράμα εκδηλώνεται επίσης σε μία περίοδο επιδείνωσης των σχέσεών του με τον πρώην πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου Ράμους Χαραντινάι, με επιστέγασμα τις κατηγορίες του τελευταίου στην εκπομπή «360 Grade TV» στον αλβανικό τηλεοπτικό σταθμό «Ora News» (17 Οκτώβρη) πως «την τελευταία στιγμή» εμπόδισε το σχέδιο του Ράμα και των ηγετών Κοσόβου και Σερβίας, Θάτσι και Βούτσιτς, για ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου. Μέσα από το σχέδιο αυτό οι τρεις ηγέτες φέρεται πως σκόπευαν να έχουν προσωπικά οικονομικά οφέλη ύψους 10 δισ. ευρώ από την αλλαγή του στάτους κβο στην εκμετάλλευση των μεγάλων ορυχείων Trepca, στο βορειοανατολικό Κοσσυφοπέδιο.

Οι καταγγελίες Χαραντινάι οδήγησαν σε μήνυση εναντίον του από τον Ράμα για συκοφαντία, ωστόσο εκδηλώνονται σε μία φάση παρατεταμένης πολιτικής ρευστότητας στο Κοσσυφοπέδιο, όπου ένα μήνα μετά τις εκλογές του Οκτώβρη τα ενδοαστικά παζάρια συνεχίζονται για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης, με πιθανό πρωθυπουργό τον αρχηγό της «Αυτοδιάθεσης» Αλμπιν Κούρτι. Εναν πολιτικό που, ας μην ξεχνάμε, επιδιώκει εδώ και μήνες να ιδρύσει παράρτημα της «Αυτοδιάθεσης» και στην Αλβανία, προκαλώντας ανοιχτά τον σοσιαλδημοκράτη Ράμα ως σύμβολο του κατεστημένου και της διαφθοράς... Είναι φανερό πως οι ενδοαστικές «ζυμώσεις» στο Κοσσυφοπέδιο αφορούν τον επόμενο μεγάλο γύρο διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε Βελιγράδι και Πρίστινα στις Βρυξέλλες, τον οποίο προωθούν - πότε σε συνεννόηση και πότε σε κόντρα μεταξύ τους - ΗΠΑ και ΕΕ, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν την εντεινόμενη γεωπολιτική και οικονομική επιρροή ανταγωνιστών τους στα Δυτικά Βαλκάνια.

Σε αυτό το κάδρο περιφερειακών εξελίξεων θα πρέπει να επισημανθεί και η επίσης παρατεταμένη πολιτική ρευστότητα στη γειτονική Βοσνία - Ερζεγοβίνη, όπου αφενός επιτείνεται το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις για νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αφετέρου ο λαός υποφέρει από την 25ετή φτώχεια και ανέχεια που επιβάλλουν οι ιμπεριαλιστές ΕΕ και ΗΠΑ μετά τη Συνθήκη του Ντέιτον για τον τερματισμό των συγκρούσεων στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Είναι φανερό πως οι παραπάνω εξελίξεις «δένουν» με τις πιέσεις ΗΠΑ και ΕΕ σε Δυτικά Βαλκάνια για «μεταρρυθμίσεις», στο φόντο ευρύτερων ανταγωνισμών, και για «κλείσιμο εκκρεμοτήτων» στις διμερείς σχέσεις χωρών της περιοχής, όπως έγινε πέρυσι με τη Συμφωνία των Πρεσπών μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας για να ενταχθεί η δεύτερη στο ευρωατλαντικό πλαίσιο. Αλλωστε, μόλις πριν από λίγες βδομάδες (25 Οκτώβρη) η πρωθυπουργός της Σερβίας Αννα Μπράνμπιτς υπέγραψε στη Μόσχα συμφωνία για ένταξη στην Ευρασιατική Οικονομική Ενωση, αποκτώντας πρόσβαση στις αγορές 183 εκατομμυρίων ανθρώπων σε Ρωσία, Καζακστάν, Κιργιζία, Λευκορωσία και Αρμενία. Αυτά ενώ παζαρεύει αγορές όπλων από ρωσικά μονοπώλια της πολεμικής βιομηχανίας και φλερτάρει με το ΝΑΤΟ, ενισχύοντας τη συνεργασία με το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο στο πλαίσιο του λεγόμενου «Συνεταιρισμού για την Ειρήνη».

Στο συγκεκριμένο πολυσύνθετο περιφερειακό περιβάλλον, αποφασίστηκε να δοθεί μεγαλύτερη ώθηση στο σχέδιο «μίνι Σένγκεν», το περασμένο Σαββατοκύριακο (9 και 10 Νοέμβρη), κατά τη συνάντηση των πρωθυπουργών Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ και Αλβανίας Εντι Ράμα με τον Πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς στην Οχρίδα. Δεν ήταν μόνοι, καθώς στη συνάντηση παρέστησαν ο προεδρεύων του Συμβουλίου Υπουργών της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, Ντένις Ζβίζντι, και η υπουργός Οικονομίας του Μαυροβουνίου, Ντράγκιτσα Σεκούλιτς, που αντιμετώπισε επιφυλακτικά την πρωτοβουλία για «μίνι Σένγκεν», θεωρώντας πως «θα ήταν σπατάλη ενέργειας, μια που το Μαυροβούνιο έχει ήδη ανοίξει τα σύνορα και κατάργησε όλα τα εμπόδια στο εμπόριο με τις γειτονικές χώρες». Αυτή της η δήλωση ωστόσο προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Σέρβου Προέδρου, που επισήμανε ότι το Μαυροβούνιο έχει ανοίξει τα σύνορά του «για όλους πλην της Σερβίας» και ότι οι καθυστερήσεις που εξακολουθούν στα μεθοριακά περάσματα των δύο χωρών «δεν ωφελούν κανέναν»... Επιπλέον, αισθητή ήταν από τη συνάντηση της Οχρίδας η απουσία του Κοσοβάρου ηγέτη Χασίμ Θάτσι, ο οποίος σε ανάρτηση στο Facebook δικαιολόγησε την απόφασή του λέγοντας ότι «προτεραιότητα» για την Πρίστινα «παραμένει η ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ».

Παρά τις αντιδράσεις αυτές και έχοντας έκδηλη στήριξη από Βερολίνο, Βρυξέλλες, Παρίσι και Ουάσιγκτον, οι τρεις ηγέτες αποφάσισαν μεγαλύτερη ελευθερία στη μετακίνηση των πολιτών με τη σταδιακή χρήση αστυνομικής ταυτότητας αντί διαβατηρίου, από τον ερχόμενο Δεκέμβρη ή μέχρι το πρώτο πεντάμηνο του 2020, πριν από τη νέα Σύνοδο Κορυφής ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων, που θα γίνει στο Ζάγκρεμπ τον επόμενο Μάη. Επιπλέον αποφάσισαν:

• Μεγαλύτερη ελευθερία στην κίνηση κεφαλαίων, υπηρεσιών και αγαθών.
• Την υιοθέτηση κοινών κριτηρίων για τη διέλευση εμπορευμάτων και οχημάτων, την αναγνώριση κρατικών εγγράφων, τίτλων σπουδών και επαγγελματικών δικαιωμάτων, τη δραστική μείωση της γραφειοκρατίας στους μεθοριακούς σταθμούς και στα τελωνεία.
• Την προώθηση νευραλγικών νομοθετικών μεταρρυθμίσεων σε νομολογία, φορολογία.
• Κοινά ερευνητικά προγράμματα για τη συνεργασία πανεπιστημίων και την ανταλλαγή φοιτητών.
• Σχέδια για νέες επενδύσεις και «αναπτυξιακά» έργα που θα ωφελήσουν ευρύτερα τα Δυτικά Βαλκάνια.
• Συνοριακή συνεργασία στην καταπολέμηση «του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας».

Οι σχεδιασμοί αυτοί προωθούνται με γοργούς ρυθμούς, δείχνοντας τη σύγκλιση συμφερόντων και αναγκών ανάμεσα στις αστικές τάξεις χωρών της περιοχής, ως ένα ενδιάμεσο στάδιο πριν από τη διαπραγμάτευση ή την επίτευξη των στόχων για «ευρωατλαντική ολοκλήρωση». Η απόφαση των τριών ηγετών να προγραμματίσουν την επόμενη σύνοδο στις 21 Δεκέμβρη στο Δυρράχιο της Αλβανίας προδίδει σπουδή για επιτάχυνση των διαδικασιών υλοποίησης των σχεδίων για τη «μίνι Σένγκεν». Αν αυτό θα ευοδωθεί, μένει να φανεί. Σε συνθήκες σφοδρού ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, πάντως, δεν θα πρέπει να αποκλείονται καθυστερήσεις ή και αλλαγές σχεδίων.