Πέμπτη 3 Μάη 2018
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 11
ΝΕΟΛΑΙΑ (ΤΕΤΡΑΣΕΛΙΔΟ)
Οι εξελίξεις στα ΤΕΙ και η θέση του ΚΚΕ

Αποσπάσματα από την ομιλία του Νίκου Σοφιανού στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης

«Οι εξελίξεις στα ΤΕΙ της χώρας και η θέση του ΚΚΕ», ήταν ο τίτλος της εκδήλωσης που διοργάνωσαν οι Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης την Τετάρτη 25/4, με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου και ομιλητή τον Νίκο Σοφιανό, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Στην ομιλία του, ο Ν. Σοφιανός αναφέρθηκε στις εξελίξεις που διαγράφονται για τα ΤΕΙ, μετά την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής από τη συνένωση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά, αλλά και τις αντίστοιχες συζητήσεις για συγχωνεύσεις Ιδρυμάτων που γίνονται σε όλη τη χώρα και προβάλλονται ως αναβάθμιση των ΤΕΙ που θα συγχωνευτούν με πανεπιστήμια. Σε αυτό το πνεύμα, ο Ν. Σοφιανός έθεσε στην ομιλία του μια σειρά ερωτήματα για τις πραγματικές συνέπειες αυτών των αναδιαρθρώσεων, σημειώνοντας μεταξύ άλλων:

Τι σημαίνει «ανταγωνιστικό» Ιδρυμα

«Μας λένε ότι κερδίζουν τα Ιδρύματα, γιατί θα προκύψουν πιο ανταγωνιστικά Προγράμματα και απόφοιτοι. Στην πραγματικότητα, πρέπει να σκύψουμε πάνω στον πυρήνα της στρατηγικής τους για να κατανοήσουμε τι σημαίνει ανταγωνιστικός απόφοιτος, ανταγωνιστικό Τμήμα. Ανταγωνιστικός είναι αυτός που έχει εκπαιδευτεί να μαζεύει προσόντα, αδιάφορο αν έχει πλήρη γνώση της επιστήμης του. Αυτό άλλωστε μπορεί να μη χρειάζεται κιόλας, να είναι κοστοβόρο για το αστικό κράτος για να τα παρέχει σε όλους τους φοιτητές - σπουδαστές, όπως είναι απαίτηση και δυνατότητα των καιρών. Ανταγωνιστικός είναι αυτός που είναι φτηνός εργαζόμενος, προσαρμόσιμος και ευέλικτος, αυτός που σκέφτεται για λογαριασμό της εταιρείας και όχι για τα δικαιώματά του, τα δικαιώματα των εργαζομένων και της τάξης του. Ανταγωνιστικό Τμήμα είναι αυτό που έχει ένα πρόγραμμα σπουδών κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της αγοράς, ακόμα και αν αυτά είναι πρόσκαιρα, συγκυριακά. Ανταγωνιστικό είναι το Τμήμα που προσελκύει χορηγούς, που δεν δίνει λεφτά για τη φοιτητική μέριμνα γιατί δεν είναι ανταποδοτική λειτουργία. Δίνει μόνο εκεί που του επιστρέφεται κέρδος, μόνο εκεί που υπάρχει συμφέρον και ενδιαφέρον από τους επιχειρηματίες.


Μας είπαν, επίσης, η κυβέρνηση και τα άλλα αστικά κόμματα, ότι τα Τεχνολογικά Ιδρύματα της χώρας γίνονται όντως ανώτατα, εξισώνονται δηλαδή με άλλα υπάρχοντα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Είναι όμως έτσι; Για ποια εξίσωση μιλούν, όταν πάλι διατηρούνται οι κατηγοριοποιήσεις πτυχίων και των ίδιων των Τμημάτων στο ίδιο επιστημονικό αντικείμενο; Δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση για πραγματική εξίσωση με τα πανεπιστήμια, αφού συνεχίζεται και διευρύνεται η κατηγοριοποίηση των Ιδρυμάτων, των Τμημάτων, των πτυχίων και των αποφοίτων».

Ο Ν. Σοφιανός θύμισε την εμπειρία από τη δήθεν ανωτατοποίηση των ΤΕΙ το 2001, προσθέτοντας ότι «και η σημερινή κυβέρνηση το έχει δηλώσει καθαρά: Οι όποιες αλλαγές, καταρχήν, δεν είναι ενιαίες σε όλη τη χώρα. Θα γίνουν ανάλογα με το τι συμφέρει σε κάθε περιοχή, με βάση το περιφερειακό αναπτυξιακό σχέδιο και το ρόλο των ιδρυμάτων. Δηλαδή, όχι απλά δεν μιλάμε για εξίσωση, αλλά πλέον ολοκληρώνεται το τοπίο που θέλει να υπάρχουν ιδρύματα α', β' και γ' κατηγορίας και αντίστοιχοι απόφοιτοι. Πολλαπλασιάζεται και το φαινόμενο να έχουμε Σχολές και Τμήματα που έχουν ακόμα και ίδιους ακριβώς τίτλους, αλλά έχουν άλλα προγράμματα και περιεχόμενο σπουδών. Ολα αυτά δεν συνιστούν καθόλου εξίσωση. Αντίθετα, πολλαπλασιάζουν τις διαιρέσεις και κατηγοριοποιήσεις, την προσαρμογή του περιεχομένου σπουδών κάθε Τμήματος σε κριτήρια πέρα και έξω από τις ανάγκες της επιστήμης και του λαού.

Λύνεται άραγε έτσι το τεράστιο πρόβλημα της ανεργίας των αποφοίτων, της ετεροαπασχόλησης;


Σήμερα η ανεργία των νέων έχει φτάσει σε τραγικά επίπεδα. 1 στους 2 είναι άνεργος, μεγαλώνει η ανεργία και για τους νέους με υψηλή ειδίκευση. Ειδικά για τους αποφοίτους των ΤΕΙ το πρόβλημα παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Είναι άραγε ζήτημα χαρακτήρα των πτυχίων τους, των Σχολών που σπουδάζουν; Μας λένε δήθεν ότι άμα διατηρηθεί ο τεχνολογικός χαρακτήρας, θα είναι πιο εύκολο για τον απόφοιτο ΤΕΙ να αναζητήσει δουλειά. Μα μέχρι τώρα, τέτοιος ήταν ο χαρακτήρας των σπουδών και τσάκιζαν κόκαλα η ανεργία, η ετεροαπασχόληση, η εγκατάλειψη των σπουδών. Μήπως αν γίνεται το πτυχίο "πτυχίο πανεπιστημίου", θα βελτιωθεί καθόλου η κατάσταση; Ως Κόμμα απαντάμε όχι.

Το πρόβλημα της ανεργίας, ιδιαίτερα σε κάποιους κλάδους σήμερα, κλάδους που μάλιστα ήταν εύρωστοι κάποια χρόνια πριν (όπως οι Κατασκευές, τα οικονομικά και λογιστικά επαγγέλματα, τα γεωπονικά), δεν λύνεται με άξονα το χαρακτήρα των σπουδών ή του πτυχίου. Πολύ περισσότερο, οι εργασιακές σχέσεις, με τι όρους δηλαδή θα δουλεύει ο απόφοιτος, τι μισθό, τι ωράρια, αν θα είναι ασφαλισμένος, αν θα πληρώνεται υπερωρίες, τι σύμβαση θα υπογράφει, δεν έχουν να κάνουν με το χαρακτήρα των σπουδών του. Σε όλους τους κλάδους, με εξαίρεση κάποια διευθυντικά στελέχη που η αστική τάξη κρατάει κυρίως για τα δικά της τέκνα, οι μισθοί είναι αυτοί που ξέρουμε: 511 ευρώ για τους κάτω των 25 ετών. Για πλήρες ωράριο, για να μην υπολογίσουμε τα τετράωρα, την εκ περιτροπής εργασία κ.λπ. Το πρόβλημα λοιπόν της ανεργίας είναι υπαρκτό και θα παραμένει ακόμα και στη φάση της καπιταλιστικής ανάκαμψης. Αλλωστε, είναι καθαρό ότι και σε κλάδους που ανακάμπτουν, που έχουν τεράστια κέρδη (π.χ. τουρισμός, Ενέργεια κ.ά.), οι μισθοί συνεχίζουν την κατρακύλα, τίποτα δεν δόθηκε πίσω από αυτά που έκλεψαν από τους εργαζόμενους στα χρόνια της κρίσης. Κανένας εργαζόμενος σε κανέναν κλάδο δεν εξαιρείται από τα μέτρα των μνημονίων, τα προαπαιτούμενα, τους εφαρμοστικούς νόμους.

Λύνονται τα προβλήματα της φοιτητικής μέριμνας, του μεγάλου κόστους σπουδών;


Κάθε άλλο. Κουβέντα δεν είπανε, μελάνι δεν ξοδέψανε για να απαντήσουν στα καυτά ζητήματα του κόστους σπουδών, των ελλιπέστατων υποδομών των ΤΕΙ και των πανεπιστημίων, την έλλειψη συγγραμμάτων. Κυριολεκτικά σφυρίζουν αδιάφορα όποτε γίνονται κινητοποιήσεις από σπουδαστές για ζητήματα κόστους σπουδών, για την έλλειψη Εστιών, την κατάσταση σε αυτές, την απουσία λεσχών σίτισης. Και χειρότερα ακόμα. Στις τελευταίες κινητοποιήσεις των φοιτητών για δωρεάν στέγαση το υπουργείο απάντησε με ΜΑΤ και καταστολή, χλευάζοντας μάλιστα και τους φοιτητές και τους βουλευτές του ΚΚΕ που έκαναν Επίκαιρη Ερώτηση για την κατάσταση στις Εστίες, ότι δήθεν δεν γνωρίζουν καλά την κατάσταση, ότι δραματοποιούμε την εικόνα που παρουσιάζουν οι Εστίες.

Το υπουργείο έχει υπογράψει για δάνειο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την ενίσχυση των υποδομών και το έχει ανακοινώσει με τυμπανοκρουσίες. Καταρχήν, και το δάνειο και τους τόκους θα τα επιστρέψουν οι σπουδαστές και οι οικογένειές τους στο ακέραιο στην ΕΚΤ. Επιπλέον, όμως, να μας πουν τι υποδομές θα είναι αυτές. Τα τελευταία χρόνια γινόμαστε μάρτυρες μιας κατάστασης που δείχνει τα εξής: Κάνουνε συνεδριακά κέντρα, πολυτελή αμφιθέατρα για τις επιχειρήσεις, για να διοργανώνουν τις ημερίδες τους και να μπαινοβγαίνουν ανενόχλητοι οι βιομήχανοι μέσα στους χώρους των ΑΕΙ, σε κυριλέ έδρανα και καθίσματα. Και την ίδια στιγμή, αίθουσες διδασκαλίας δεν υπάρχουν, ταβάνια στάζουν, θέρμανση δεν υπάρχει, λείπει και ο στοιχειώδης εξοπλισμός στα εργαστήρια.

Παίρνονται ουσιαστικά μέτρα για την ενίσχυση των υποδομών, του εκπαιδευτικού και λοιπού προσωπικού;

Τα ΤΕΙ ιδιαίτερα έχουν πολύ σοβαρά προβλήματα έλλειψης διδακτικού προσωπικού. Τόσα χρόνια στηρίζουν τη λειτουργία τους σε συντριπτικό βαθμό στη δουλειά των συμβασιούχων ωρομισθίων, των εκτάκτων, που σε ορισμένες περιπτώσεις έφτανε το 80% και πλέον των διδασκόντων. Πρόκειται για διδάσκοντες περιφερόμενους, με ιδιαίτερα οξυμένο το πρόβλημα στα περιφερειακά ΤΕΙ. Παλεύουν να καλύψουν ώρες, μένουν απλήρωτοι για μήνες, υπογράφουν συμβάσεις 4μηνες πολλές φορές, και αντικειμενικά η διδασκαλία δεν αποτελεί τη μοναδική τους απασχόληση.

Με τις νέες δομές παραμένουν στον αέρα, ενώ θα δοκιμαστούν καταπώς φαίνεται και νέες μορφές ελαστικής απασχόλησης, όπως η γενίκευση της "εφεύρεσης" των πανεπιστημιακών υπότροφων, που προβλέπει ο συμβασιούχος να πληρώνεται εάν και εφόσον το Ιδρυμα έχει εξασφαλίσει σχετικούς πόρους.

Με τα νέα Ιδρύματα το υπουργείο έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα περάσουν από νέες "αξιολογήσεις" όχι μόνο οι συμβασιούχοι, αλλά και οι μόνιμοι διδάσκοντες. Και όλοι γνωρίζουμε πλέον με τι κριτήρια γίνονται αυτές οι "αξιολογήσεις", που, φυσικά, κάθε άλλο παρά ακαδημαϊκά είναι. Λαμβάνονται υπόψη η προσέλκυση προγραμμάτων, η διάθεση για κινητικότητα του διδάσκοντα, η ερευνητική του δραστηριότητα σε συνεργασία με επιχειρήσεις. Αυτό αξιολογείται και αυτό επιβραβεύεται, πάντα με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, δηλαδή με μισή δουλειά.

Και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, που είναι πλέον πραγματικότητα, οι έκτακτοι παραμένουν ξεκρέμαστοι και απλήρωτοι από το Νοέμβρη. Σε Ερωτήσεις που έκανε το Κόμμα μας, η απάντηση ήταν η γνωστή: Ρωτήστε τις διοικήσεις των Ιδρυμάτων. Χρόνια τώρα παρακολουθούμε διδάσκοντες και φοιτητές, στα δίκαια αιτήματά τους, να γίνονται μπαλάκι ανάμεσα στα υπουργεία και στις διοικήσεις. Τώρα, με τα Ιδρύματα να προχωρούν ακόμα περισσότερο την αποκαλούμενη "αυτονομία και αυτοδιοίκηση", αυτός ο εμπαιγμός θα συνεχιστεί και θα οξυνθεί.

Μήπως όμως ενισχύονται τα προγράμματα σπουδών;

Μήπως ενισχύεται το ίδιο το περιεχόμενο σπουδών, ώστε να συνδέεται ο επιστήμονας όλο και περισσότερο και βαθύτερα με το επιστημονικό αντικείμενο, τα παρεμφερή επιστημονικά πεδία, τη γενικότερη επιστημονική και τεχνολογική γνώση, την κοινωνική χρησιμότητα της επιστήμης του;

Καταρχήν, στα νέα Ιδρύματα που σχεδιάζονται με την "πανεπιστημιοποίηση", η συζήτηση για το περιεχόμενο σπουδών, η πιο σοβαρή από όλες, έρχεται πάντα τελευταία. Πρώτα συζητούν με ποιες επιχειρήσεις θα κάνουν μπίζνες, πόσο θα ωφεληθούν οι τοπικοί επιχειρηματίες, και μετά τι είναι αυτό που θα σπουδάζουν οι φοιτητές. Και αυτή η συζήτηση έχει περάσει εξολοκλήρου στα Τμήματα. Προφανώς οι διδάσκοντες και οι διοικήσεις πρέπει να έχουν βαρύνοντα λόγο. Αλλά μήπως δεν πρέπει να υπάρχει μια γενική αρχή με την οποία συγκροτούνται προγράμματα σπουδών, που να υπακούει με μια συγκεκριμένη μεθοδολογία στις εξελίξεις κάθε επιστήμης; Εμείς, μάλιστα, λέμε να υπακούει και στις σύγχρονες διευρυμένες λαϊκές ανάγκες και όχι στα κελεύσματα του κέρδους και των μονοπωλίων.

Τόσα χρόνια παρακολουθούμε συζητήσεις για τα προγράμματα σπουδών και, πραγματικά, τα κριτήρια όλο και βαθύτερα δένονται με τους στόχους της αγοράς, αγνοώντας ή και ερχόμενα ακριβώς σε αντίθεση με τα ίδια τα δεδομένα της επιστήμης. Κόβονται μαθήματα, θεωρητικά και εργαστήρια, γιατί δεν υπάρχουν καθηγητές να τα διδάξουν. Προστίθενται άλλα, γιατί αυτό ζητάει πρόσκαιρα η αγορά. Μπαίνουν συλλήβδην μαθήματα επιχειρηματικότητας, διοίκησης επιχειρήσεων, γιατί αυτή είναι η φιλοσοφία που διαπνέει σήμερα κάθε επιστήμη και τη διδασκαλία της. Δηλαδή, αυτό που ενδιαφέρει τους εργοδότες και την τάξη τους σήμερα είναι πώς θα εκπαιδεύσουν ένα δυναμικό να σκέφτεται αποκλειστικά για το καλό της επιχείρησης, που όχι μόνο δεν είναι δικιά του, αλλά τον καταπιέζει και τον εκμεταλλεύεται. Και να σκέφτεται έτσι, χωρίς να συνειδητοποιεί την αντίφαση: Πώς γίνεται εγώ να πασχίζω για το καλό της εταιρείας που με καταδυναστεύει; Γι' αυτό άλλωστε έχουμε το φαινόμενο Σχολές με ίδια αντικείμενα να έχουν διαφορετικά προγράμματα σπουδών, όσο ενισχύεται η σύνδεση των Ιδρυμάτων με τις τοπικές μεγάλες επιχειρήσεις και τους σχεδιασμούς του κεφαλαίου ανά Περιφέρεια.

Συμφέρει άραγε τους φοιτητές να διδάσκονται αυτά που θέλουν οι επιχειρηματίες; Μήπως έτσι θα βρουν πιο γρήγορα, πιο εύκολα δουλειά ή πιθανόν με καλύτερους όρους;

Η πραγματικότητα δεν είναι καθόλου έτσι. Καταρχήν, γιατί τα επενδυτικά ενδιαφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων μεταβάλλονται διαρκώς. Κυνηγούν συνεχώς τα μεγαλύτερα περιθώρια κερδοφορίας. Σήμερα μπορεί να είναι η λεγόμενη ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, μετά ο αρχαιολογικός και επιστημονικός τουρισμός, μεθαύριο η κάνναβη και οι οργανικές ίνες στην κλωστοϋφαντουργία (το ακούσαμε και αυτό...) και ούτω καθεξής. Γι' αυτό θέλουν ένα δυναμικό κινητικό, να μετακινείται συνεχώς και στις σπουδές του, να μαζεύει καταρτίσεις που τις πληρώνει από την τσέπη του μάλιστα, και να κυνηγά πιστοποιητικά εκεί που τον χρειάζονται οι επιχειρηματίες. Περιορίζοντας όμως το μορφωτικό περιεχόμενο των σπουδών, τη σφαιρική δηλαδή γνώση της επιστήμης, αυτόματα περιορίζεται και η δυνατότητα του κάθε επιστήμονα να αντιλαμβάνεται την κοινωνική χρησιμότητα της επιστήμης του, να μπορεί να παρακολουθεί τις επιστημονικές εξελίξεις. Περιορίζεται ταυτόχρονα και η απαίτηση που πρέπει να έχει να δουλεύει πάνω στο αντικείμενό του και να συμβάλλει μέσω της επιστημονικής του εργασίας στη βελτίωση των όρων ζωής του λαού. Περιορίζεται δραματικά η δυνατότητά του να κάνει έρευνα, να συμμετέχει και να αντιλαμβάνεται τα αποτελέσματα της παραγωγής νέας γνώσης μέσω της έρευνας. Και όλα αυτά στον 21ο αιώνα, που η επιστήμη και η τεχνολογία εμπλουτίζονται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, ενώ η πρόσβαση στα αποτελέσματα, στα συμπεράσματά τους, συρρικνώνεται για τη συντριπτική πλειοψηφία των νέων επιστημόνων.

Μήπως τα διετή προγράμματα κατάρτισης θα αποτελέσουν διέξοδο για κάποιους σπουδαστές, που θα πάρουν έτσι ένα «εύκολο» πτυχίο και θα βρουν γρηγορότερα δουλειά;

Κι αυτό επίσης είναι ένας μεγάλος μύθος, που τον καλλιεργούν σκόπιμα για να κρύβουν κάθε φορά την ταξικότητα της Εκπαίδευσης, και της Τριτοβάθμιας. Αλλωστε, και με τα δικά τους στατιστικά δεδομένα, όσο πιο απαξιωμένο είναι ένα πτυχίο, τόσο μεγαλύτερη η ανεργία που περιμένει τον απόφοιτο, τόσο πιο γρήγορα θα περνά από τη φάση της μισής δουλειάς στην πλήρη ανεργία. Τα διετή προγράμματα δεν τα φτιάχνουν για να βρίσκουν δουλειά οι απόφοιτοι. Δεν αποτελούν ενίσχυση της Τεχνικοεπαγγελματικής Εκπαίδευσης, όπως κομπάζει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι κάνει. Στην πραγματικότητα, αποτελούν τις δομές εκείνες που θα παρέχουν μέσω πρακτικής άσκησης και μαθητείας τζάμπα εργατικό δυναμικό στις μεγάλες επιχειρήσεις, στους τομείς εκείνους που ακριβώς τους χρειάζονται. Γι' αυτό και έτρεξαν και ενόψει του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής να κλείσουν πρώτα τις συμφωνίες με την COSCO και μετά να ανακοινώσουν τα αντικείμενα των διετών προγραμμάτων, καλώντας μάλιστα την ίδια την COSCO, τον ΣΕΒ και τους εφοπλιστές να παρευρίσκονται πρώτο τραπέζι σε κάθε φιέστα παρουσίασης του νέου Πανεπιστημίου. Δεν πρόκειται καθόλου για διέξοδο, λοιπόν».


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ