«Ισχυροποιούμε το ΚΚΕ, για δυνατό εργατικό κίνημα και Κοινωνική Συμμαχία. Για την εξουσία - το σοσιαλισμό». Το σύνθημα αυτό του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΕ δέσποζε σε κάθε σημείο: Εξω από την αίθουσα, σαν γιγάντιο πανό στην πρόσοψη της έδρας της ΚΕ του Κόμματος. Μέσα στην αίθουσα, στη μία μετά την άλλη τις ομιλίες των αντιπροσώπων.

Παντού, ενθουσιασμός και συγκίνηση, σε κάθε χώρο, πριν ακόμα αρχίσουν την Πέμπτη οι εργασίες του Συνεδρίου. Στα ταμπλό της ειδικής έκθεσης μέσα από την οποία παρουσιαζόταν η εκατόχρονη Ιστορία του ΚΚΕ, στις προθήκες με τα υλικά από το Αρχείο του ΚΚΕ, στα πρόσωπα των συντρόφων, συνέδρων αλλά και εκατοντάδων άλλων που είχαν προσκληθεί στην έναρξη των εργασιών.

Στα μάτια όσων έπαιρναν στα χέρια τους την ειδική έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ, με τη διαδρομή και τη θυσία 28 μελών της ΚΕ που εκτελέστηκαν ή σκοτώθηκαν, παλεύοντας χωρίς ταλάντευση στις επάλξεις του αγώνα της εργατικής τάξης και του λαού.

Εκτιμάμε τη δράση μας, βγάζουμε συμπεράσματα, χαράσσουμε καθήκοντα, είπε παρουσιάζοντας την Εισήγηση, εκ μέρους της απερχόμενης ΚΕ, ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας. Και η συζήτηση αναπτύχθηκε στις επόμενες μέρες ακριβώς μ' αυτόν το στόχο: Την ισχυροποίηση του Κόμματος, ώστε να είναι διαρκώς το Κόμμα της κοινωνικής ανατροπής, να μπορεί να φέρει σε πέρας τον ιστορικό, πρωτοπόρο ρόλο του, αξιοποιώντας και βαθαίνοντας με την ταξική πάλη τις αντιθέσεις και αντιφάσεις του καπιταλιστικού συστήματος.

Με ατσαλωμένες δυνάμεις, προετοιμασμένες για δύσκολες και αποφασιστικές μάχες, για πολιτική δράση χωρίς ταλαντεύσεις και καθυστερήσεις, για καθημερινή ακούραστη δουλειά που θα δημιουργεί συνεχώς πολύτιμες εφεδρείες, που θα αντικαθιστούν, θα ανανεώνουν, θα διευρύνουν τις δυνάμεις του επαναστατικού κινήματος.

Την έναρξη των εργασιών και την παρουσίαση της Εισήγησης παρακολούθησαν, μαζί με τους εκλεγμένους αντιπροσώπους και παρατηρητές, δεκάδες προσκεκλημένοι από φορείς του κινήματος και τους χώρους των Γραμμάτων, της Τέχνης, του Πολιτισμού.

Στην αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ συναντήθηκαν γενιές και γενιές κομμουνιστών, από τους παλαίμαχους της «δρακογενιάς» της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΔΣΕ, μέχρι τους νεότερους εκλεγμένους αντιπροσώπους και τα προσκαλεσμένα στελέχη της ΚΝΕ.

Κάθε γωνιά του κτιρίου είχε διαμορφωθεί κατάλληλα με μεράκι και εθελοντική δουλειά ημερών, για να υποδεχτεί το σπουδαίο γεγονός. Το ίδιο πολύτιμη για την επιτυχία του Συνεδρίου ήταν η προσφορά όλων των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για την παρασκευή του φαγητού τις μέρες του Συνεδρίου, αλλά και η εθελοντική δουλειά δεκάδων συντρόφων σε όλους τους τομείς κατά τη διάρκεια των εργασιών.

Μαζί μας, σ' αυτήν τη μεγάλη στιγμή για το Κόμμα, ήταν αγωνιστές που συμπορεύονται χρόνια με το ΚΚΕ, μέσα από τις γραμμές του εργατικού κινήματος, του αγροτικού, του κινήματος των ΕΒΕ, στους αγώνες των γυναικών και της νεολαίας.

Τα βλέμματα τη μέρα της έναρξης τραβούσαν τα ταμπλό και οι προθήκες της μόνιμης έκθεσης υλικών από την Ιστορία του ΔΣΕ και την πορεία του επαναστατικού κινήματος στη χώρα μας, που λειτουργεί στην είσοδο των γραφείων της ΚΕ του Κόμματος. Τα εκθέματα αυτά συμπληρώθηκαν πρόσφατα με δεκάδες μοναδικά έντυπα και ντοκουμέντα σχετικά με τα 100χρονα από τη Μεγάλη Οχτωβριανή Επανάσταση, που βρίσκονται στο Αρχείο του ΚΚΕ.

Μέσα σε μια εξαιρετικά φορτισμένη ατμόσφαιρα, το προεδρείο απηύθυνε ιδιαίτερο χαιρετισμό εκ μέρους του Κόμματος στους δεκάδες βετεράνους συντρόφους και συναγωνιστές που βρίσκονταν στην αίθουσα. Ξεχωριστή αναφορά έγινε στη συμπλήρωση 65 χρόνων από την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, και των τριών συντρόφων του, Δημήτρη Μπάτση, Νίκου Καλούμενου και Ηλία Αργυριάδη, που έγινε στις 30 Μάρτη του 1952.

Ακολούθησε η αναφορά στα στελέχη του Κόμματος, μέλη της ΚΕ και του ΠΓ για πολλά χρόνια, που «έφυγαν» από τη ζωή στα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν από το προηγούμενο 19ο Συνέδριο. Ενός λεπτού σιγή και ένα παρατεταμένο χειροκρότημα μέσα κι έξω από την αίθουσα, ππριν την παρουσίαση της Εισήγησης της ΚΕ στο Συνέδριο.

«Η όλη προσυνεδριακή διαδικασία, η υπερψήφιση των Θέσεων της ΚΕ και η ουσιαστική και δημιουργική συζήτηση που έγινε, αποτελούν ένα σημαντικό βήμα, παρακαταθήκη για τη συνέχεια. Εκφράζουν, ταυτόχρονα, και τη σημαντική δουλειά που έγινε όλα τα προηγούμενα χρόνια με το Πρόγραμμα και τις άλλες επεξεργασίες και θέσεις του Κόμματος», όπως αναφέρεται στην εισήγηση και καταγράφονται ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία της εσωοργανωτικής δουλειάς που προηγήθηκε του Συνεδρίου:

Στις Κομματικές Οργανώσεις Βάσης, θετική ψήφο στις Θέσεις της ΚΕ για το Συνέδριο έδωσε το 99,3% των κομματικών μελών. Στις Συνδιασκέψεις των Τομεακών, της Περιφερειακής και των Οργανώσεων Περιοχής υπέρ ψήφισε το 99,9% των αντιπροσώπων.

Συνεδρίασαν, επίσης, όλα τα καθοδηγητικά όργανα της ΚΝΕ και οι ΟΒ και τοποθετήθηκαν πάνω στις Θέσεις. Στο Κεντρικό Συμβούλιο, στα Συμβούλια Περιοχής και στα Τομεακά Συμβούλια ψηφίστηκαν οι Θέσεις ομόφωνα. Στις Οργανώσεις Βάσης της ΚΝΕ, υπέρ ψήφισε το 99,7% των μελών.

Στον προσυνεδριακό διάλογο μέσα από τις στήλες του «Ριζοσπάστη» και της ΚΟΜΕΠ πήραν μέρος 262 μέλη και φίλοι του Κόμματος και της ΚΝΕ. Τις Θέσεις της ΚΕ πήραν 80.000 άνθρωποι. Εγιναν 850 ανοιχτές συγκεντρώσεις και συσκέψεις για τη συζήτηση των Θέσεων της ΚΕ, με τη συμμετοχή 23.000 φίλων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.

Λίγο πριν την Εισήγηση, είχε προηγηθεί μια επίσης υψηλού συγκινησιακού φορτίου «στιγμή», όταν στη σιγαλιά της αίθουσας, μια κορνέτα στην αρχή, ένα τρομπόνι μετά κι από κοντά ένα φλάουτο, ένα κλαρίνο, δυο πιατίνια, ένα τύμπανο, δυο κιθάρες άρχισαν να παίζουν μια γνώριμη μελωδία, που έγινε καθαρότερη όταν δεκάδες νεολαίοι άρχισαν να τραγουδούν μέσα από τις θέσεις των συνέδρων τον «Οδηγητή» του Κώστα Βάρναλη, με τη φωνή του ποιητή να απλώνεται επίσης στην αίθουσα:

«Δεν είμ' εγώ σπορά της τύχης

Ο πλαστουργός της νιας ζωής

Εγώ 'μαι τέκνο της ανάγκης

Κι ώριμο τέκνο της οργής».

Σβήνοντας ο ήχος του τραγουδιού, μια άλλη θρυλική φωνή, αυτή του Γιάννη Ρίτσου, απλώθηκε στην αίθουσα: «Κάπα Κάπα Εψιλον» έλεγε, ανεβασμένος στο βήμα της μεγάλης εκδήλωσης που είχε γίνει στο γήπεδο του Πανιωνίου, χρόνια πριν, στη λήξη των εργασιών του 10ου Συνεδρίου του Κόμματος.

Κι ακολούθησε μέσα από το σχετικό φιλμάκι ένα μπαράζ εικόνων από την εκατόχρονη Ιστορία του Κόμματος. «Ενας αιώνας αγώνας και θυσία, το Κάπα Κάπα Εψιλον στην πρωτοπορία», ήταν αυτήν τη φορά το σύνθημα, μετά το οποίο άρχισαν κανονικά οι εργασίες του 20ού Συνεδρίου, στη διάρκεια των οποίων κατατέθηκε πλούσιος προβληματισμός, εμπλουτίζοντας τις Θέσεις της ΚΕ και την Εισήγηση για τη διαμόρφωση της τελικής Απόφασης.