«Τι έγινε, η Θεσσαλονίκη θα πάρει όλο το χώρο;», «ε, καλά, δεν έχεις δει τίποτα ακόμα, κάτσε να 'ρθει η Αθήνα...». Και κάποτε, στις 5.40 μ.μ. για την ακρίβεια, ήρθε και η Αθήνα. Και τότε ο αχανής χώρος στη Βίγλα Πισοδερίου γέμισε σκηνές και χιλιάδες πρόσωπα, φωτεινά πρόσωπα, συνθήματα, γλέντι κι ίσως το πιο σπουδαίο, πρόσωπα που πατούσαν με προσοχή στη γη και κοίταζαν με μάτια διάπλατα τον γύρω χώρο αναζητώντας τα σημάδια που θα τους βεβαίωναν ότι «εκεί είναι η Βίγλα Λούτζερ, εκεί του Γκόγκου η Γκλάβα και εκεί βόρεια η Μπέλα Βόδα και να, κάτω εκεί το Πισοδέρι, εδώ από κάτω τ' Αλωνα, πιο πέρα το Μπούφι, πίσω από εκείνη τη ράχη οι Καρυές, ο Λευκώνας, το Πλατύ, ο Λαιμός, ο Αγ. Γερμανός, κι απέναντι η Πύλη που ήταν η έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ και πιο πίσω το Βροντερό με το μεγάλο νοσοκομείο. Να, εδώ απ' τις κεραίες ίσια κάτω νότια είναι το Λέσιτς, κι απέναντι οι Πολενάτες, τα Κουκλουθούρια (πόσες ματωμένες ιστορίες έχουμε διαβάσει γι' αυτά...) και παραδίπλα η Κούλα και το Πλατύ. Και ξέρεις, εδώ δεν πάτησε ποτέ ο αστικός στρατός όσο υπήρχε ο Δημοκρατικός Στρατός...».

Η κατασκήνωση του 25ου Αντιιμπεριαλιστικού Διημέρου της ΚΝΕ είναι ζωντανή μια μέρα πριν, έτσι που στην πράξη να 'ναι τριήμερο. Μια βδομάδα πριν, δεκάδες σύντροφοι από τις Οργανώσεις της Βόρειας Ελλάδας ήρθαν στο χώρο και μετέτρεψαν ένα χιονοδρομικό κέντρο σε κατασκήνωση υποδοχής χιλιάδων νεολαίων, που από χτες το πρωί καταφτάνουν εδώ από κάθε γωνία της Ελλάδας. Εδώ, μέσα σ' ένα καταπληκτικής ομορφιάς δάσος οξιάς - μ' ό,τι σημαίνει αυτό για όσους έχουν νιώσει το διαρκές θρόισμα της οξιάς - στις πηγές του βόρειου κλάδου του Αλιάκμονα, εδώ στα νότια αντερείσματα του Βαρνούντα στα σύνορα της Ελεύθερης Ελλάδας, που υπήρξε για τρία ολόκληρα χρόνια, από το 1947 έως και το 1949, χτυπά από το μεσημέρι της Παρασκευής η καρδιά του σύγχρονου νεολαιίστικου επαναστατικού κινήματος.

Εδώ, από την είσοδο ακόμα, σ' ένα προς ένα τα ταμπλό του φωτογραφικού αφιερώματος, ξετυλίγεται η Ιστορία της ένοπλης πάλης του εργατικού κινήματος της χώρας μας σ' εκείνη τη στιγμή της ιστορικής εξέλιξης που επιχειρήθηκε η «έφοδος στον ουρανό» κι εγκαταστάθηκαν σε πάνω από 35 χωριά της περιοχής θεσμοί της λαϊκής εξουσίας.

Εδώ, στη Βίγλα Πισοδερίου, κάμποσες χιλιάδες ΚΝίτες και ΚΝίτισσες διακηρύσσουν από την είσοδο ακόμα της κατασκήνωσής τους: «Αυτή είναι η Ιστορία μας, διδασκόμαστε». Μέσα σ' ένα κλίμα που μοιάζει και είναι γιορτή, ξετυλίγονται συζητήσεις, ανταλλάσσονται γνώσεις, γίνονται επισκέψεις στα διπλανά υψώματα, χωρίς να λείπει στιγμή αυτό καθαυτό το γλέντι. Τόσο πολλά πράγματα σε τόσο λίγο χρόνο. Μια ομάδα συντρόφων προσομοίωσε περπατώντας ένα 8ωρο την πορεία της 14ης Ταξιαρχίας, άλλοι περπάτησαν στα μονοπάτια της 108, ενώ τα σκήπτρα της «δόξας» πήρε χωρίς διαγωνισμό μια ομάδα συντρόφων που εντόπισε και αποκάλυψε μια σειρά αποθηκών του ΔΣΕ στην περιοχή της Πρέσπας, κι όχι μόνο αυτό, αλλά σκάβοντας επί διήμερο αποκάλυψε και απέδωσε, επισκέψιμο πλέον, ένα αμπρί - αποθήκη του ΔΣΕ. Παρασκευή σούρουπο πια, με τις Οργανώσεις της Αττικής να έρχονται ακόμα, την Κρήτη να είναι κάπου κοντά στο δρόμο για εδώ, τη Θεσσαλία να έχει ήδη φτάσει, τη Μακεδονία να είναι κυρίαρχη στο χώρο από νωρίς, όλα σιγά σιγά παίρνουν το δρόμο τους γι' αυτό που είναι το κεντρικό γεγονός της βραδιάς: Η συζήτηση για τους θεσμούς της Λαϊκής Εξουσίας έτσι όπως εγκαθιδρύθηκαν και λειτούργησαν στην περιοχή. Η νύχτα προδιαγράφεται ήδη μακριά καθώς μετά τη συζήτηση ακολουθούν ντόπια συγκροτήματα με χάλκινα και άλλα καλά...