Για τις εξελίξεις στην Τουρκία, τη δράση των κομμουνιστών, τις δυσκολίες αλλά τις δυνατότητες που υπάρχουν είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με τον σύντροφο Κεμάλ Οκουγιάν, Α' Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚ Τουρκίας και εκπρόσωπο του περιοδικού του κόμματος «Γκελενέκ» («Gelenek») στη «Διεθνή Κομμουνιστική Επιθεώρηση», η Συντακτική Επιτροπή της οποίας συνεδρίασε πρόσφατα στην Αθήνα.

-- Ποια είναι η πολιτική, κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα στην Τουρκία; Ξέρουμε για τις διώξεις και μελών του κόμματος και εσάς προσωπικά. Πώς αντιδρά το κόμμα;

-- Η Τουρκία διανύει μια μακρά και βαθιά πολιτική κρίση που, προς το παρόν, δεν περιλαμβάνει και την οικονομική κρίση, παρότι η τουρκική οικονομία είναι πολύ εύθραυστη, με διάλυση της κρατικής περιουσίας και μια διαρκή επίθεση στα δικαιώματα της εργατικής τάξης, ενώ παρατηρείται και τεράστια διαρροή πλούτου και υψηλό επίπεδο ξένων επενδύσεων. Η κυβέρνηση εξελίσσει μια γενικευμένη κοινωνική επίθεση, που περιλαμβάνει και τους Κούρδους, τις κοσμικές δυνάμεις ενάντια στο θρησκευτικό φονταμενταλισμό. Και φυσικά οι κομμουνιστές βρισκόμαστε μόνιμα στο στόχαστρο. Γίνονται επιθέσεις στα γραφεία μας, ενάντια στα μέλη μας με την κατηγορία της προσβολής του Προέδρου Ερντογάν. Και εγώ ο ίδιος αντιμετωπίζω για τον ίδιο λόγο δικαστική δίωξη σε τρεις διαφορετικές υποθέσεις (η μία ξεκίνησε στις 5 Μάη, αλλά αναβλήθηκε για τον ερχόμενο Σεπτέμβρη). Το κόμμα έχει αποφασίσει να εντείνει τον επιθετικό πολιτικό αγώνα.

-- Ποιες είναι οι προτεραιότητες του κόμματος αυτήν την περίοδο;

-- Πρώτα απ' όλα, προσπαθούμε να ηγηθούμε της πάλης ενάντια στην παραπέρα ισλαμοποίηση της χώρας. Εκδηλώνεται μια μεγάλη κοινωνική δυσαρέσκεια και ο δικός μας στόχος είναι να της δώσουμε ταξικό προσανατολισμό. Γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρη η σύνδεση του λεγόμενου πολιτικού Ισλάμ με την επίθεση στην εργατική τάξη και σήμερα γίνεται σχετικά πιο εύκολο για εμάς να την καταδείξουμε στον κόσμο της δουλειάς. Ο δεύτερος βασικός στόχος είναι να οικοδομήσουμε οργανώσεις του κόμματος στους χώρους δουλειάς και ο τρίτος να εντείνουμε την προετοιμασία των μελών μας σε όλα τα επίπεδα σε αυτήν τη χαοτική περίοδο. Εχουμε αρκετές αδυναμίες, αλλά το κόμμα αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς.

-- Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει το λαϊκό κίνημα τη διαίρεση που υπάρχει ανάμεσα σε θρησκευτικές και κοσμικές δυνάμεις; Οι ταξικά προσανατολισμένες δυνάμεις πώς παρεμβαίνουν και τι απήχηση έχουν;

-- Είναι αλήθεια ότι οι εργατικές μάζες είναι διαιρεμένες στη στάση τους απέναντι στο πολιτικό Ισλάμ. Αυτός δεν είναι ο μοναδικός άξονας διαίρεσης, υπάρχουν και οι εθνοτικές διαιρέσεις, ωστόσο η ένταση μεταξύ των κοσμικών δυνάμεων και του πολιτικού Ισλάμ δεν αφορά στην ατομική πίστη. Είναι κυρίως ένας αγώνας για τα δικαιώματα των εργαζόμενων γυναικών ενάντια στην προσπάθεια αποκλεισμού τους από την κοινωνική ζωή. Ενας αγώνας για τα κοινωνικοοικονομικά δικαιώματα της εργατικής τάξης ενάντια στην προσπάθεια οι κοινωνικές κατακτήσεις να αντικατασταθούν από φιλανθρωπικούς μηχανισμούς. Αγώνας για δημόσια και δωρεάν επιστημονική εκπαίδευση ενάντια στο σύστημα θρησκευτικής εκπαίδευσης. Για δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας ενάντια στο ιδιωτικό και αντεπιστημονικό σύστημα Υγείας, που αρχίζουν να χρησιμοποιούν οι ιμάμηδες πέρα από τους γιατρούς. Είναι, επίσης, αγώνας ενάντια στη νομιμοποίηση του σκοταδισμού του «Ισλαμικού Κράτους», της «Αλ Νούσρα» και άλλων εγκληματικών οργανώσεων που έχουν χιλιάδες μέλη και στην Τουρκία έτοιμα να παλέψουν ενάντια στην εργατική τάξη και τους κομμουνιστές.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα αντιτίθεται στην ιδέα του κοινού μετώπου ενάντια στο πολιτικό Ισλάμ, που περιλαμβάνει σοσιαλδημοκράτες, φιλελεύθερους ή το κουρδικό κίνημα. Για μας, είναι βασικό ζήτημα να ενοποιηθεί ο αγώνας ενάντια στο θρησκευτικό φονταμενταλισμό με την πάλη ενάντια στην αστική τάξη που έχει σημαντικά οφέλη από τη λεγόμενη ισλαμοποίηση.

Σε αυτήν την κατεύθυνση έχουμε δημιουργήσει συσπειρώσεις, καθώς λαϊκός κόσμος αρχίζει να καταλαβαίνει τη σύνδεση του καπιταλισμού με το πολιτικό Ισλάμ. Υπάρχει η δυνατότητα, αλλά και η αναγκαιότητα να δημιουργηθεί ένα ταξικό εργατικό κίνημα. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να οργανώσουμε τους εργάτες που επηρεάζονται από θρησκευτικά δόγματα, αλλά κυρίως υποφέρουν από την πολιτική εξουσία και την καπιταλιστική εκμετάλλευση.

-- Βλέπουμε το ρόλο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και της τουρκικής κυβέρνησης στην περιοχή. Πιστεύετε ότι μια γενικευμένη σύγκρουση είναι πιθανή; Πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, για παράδειγμα την κατάσταση στο Αιγαίο;

-- Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια γενικευμένη σύρραξη. Βέβαια, υπάρχουν σημάδια που δείχνουν ότι ο βασικός άξονας της σύγκρουσης είναι αυτός του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, των ΗΠΑ με την Κίνα. Δεν ξέρουμε ακόμα, αλλά αυτές φαίνονται οι δύο βασικές πλευρές. Και οι δύο ηγεσίες, Ρωσίας και ΗΠΑ, τείνουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Θα λέγαμε ότι κατά κάποιον τρόπο η τουρκική κυβέρνηση έχασε την πρωτοβουλία σε αυτό που ονομάζουμε Νεοθωμανισμό. Στην πραγματικότητα, στη Συρία δεν προχώρησαν όπως ήθελε οι επιδιώξεις της.

Υπάρχουν αντιθέσεις και ανάμεσα στον Ρ. Τ. Ερντογάν και τις ΗΠΑ, όπως και με την ΕΕ. Αυτές οι δυνάμεις φαίνεται να θέλουν να αντικαταστήσουν τον Ερντογάν με κάποιον πιο βολικό και προβλέψιμο, αλλά αυτός φαίνεται ότι διατηρεί τις δυνάμεις του, έχει τα «χαρτιά» του, την εκλογική ισχύ, τη στήριξη ισχυρών τμημάτων του κεφαλαίου, την ικανότητα να ελίσσεται και έχει εναλλακτικές (η περίπτωση του πρωθυπουργού Νταβούτογλου και η απομάκρυνσή του είναι χαρακτηριστική). Στην πραγματικότητα, η Τουρκία έχει πρόβλημα με τους Κούρδους και το μεγαλύτερο μέρος του στρατού είναι εμπλεκόμενο σε αυτό το ζήτημα και επικεντρώνεται στα συριακά σύνορα.

Βεβαίως, η αντιπαράθεση και ο ανταγωνισμός του τουρκικού με το ελληνικό κεφάλαιο και οι εθνικιστικές ιδεολογίες πάντα δημιουργούν μια επικίνδυνη βάση για μια σύγκρουση ανάμεσα στις δύο χώρες. Για παράδειγμα, βλέπουμε την αυξανόμενη ένταση στην περιοχή του Αιγαίου και βεβαίως η θέση μας είναι σε ταξική διεθνιστική κατεύθυνση για την κοινή πάλη των δύο λαών.