Σάββατο 28 Μάρτη 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 14
ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (ΤΕΤΡΑΣΕΛΙΔΟ)
ΣΟΥΗΔΙΑ - Σ. ΑΡΑΒΙΑ
Εντάσεις στις σχέσεις με φόντο τη διαπάλη μονοπωλίων

Από πρόσφατη επίσκεψη του Σουηδού βασιλιά Κάρολου ΙΣΤ' στη Ριάντ
Από πρόσφατη επίσκεψη του Σουηδού βασιλιά Κάρολου ΙΣΤ' στη Ριάντ
«Ταραγμένος» μήνας ήταν, από τις πρώτες κιόλας μέρες, ο Μάρτης για τις σχέσεις Σουηδίας - Σαουδικής Αραβίας, δηλαδή των δυο αστικών τάξεων. Η «φωτιά» άναψε προσχηματικά στις 8 Μάρτη με τις επικρίσεις της Σουηδέζας υπουργού Εξωτερικών Μάργκοτ Βάλστρομ, που διαλαλούσε τη «φεμινιστική εξωτερική πολιτική» της και την ίδια ώρα επέκρινε την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο σαουδαραβικό βασίλειο, χαρακτηρίζοντας «μεσαιωνική» την καταδικαστική ποινή του Σαουδάραβα αντικυβερνητικού μπλόγκερ στο διαδίκτυο Ραΐφ Μπαντάουι με 10ετή φυλάκιση και 1.000 βουρδουλιές. Τα σχόλιά της δεν πέρασαν απαρατήρητα. Προκάλεσαν οργή στην ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας σε τέτοιο βαθμό ώστε στην υπουργική διάσκεψη του Αραβικού Συνδέσμου στο Κάιρο Σαουδάραβες αξιωματούχοι εμπόδισαν στις 9 Μάρτη την προγραμματισμένη ομιλία της Σουηδέζας υπουργού για τα δικαιώματα των γυναικών.

Στις 11 Μάρτη ήρθε η ανακοίνωση της σουηδικής κυβέρνησης πως δεν θα ανανεώσει το πενταετές συμβόλαιο στρατιωτικής συνεργασίας και παροχής υψηλής τεχνολογίας ύψους άνω του μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων που είχε ξεκινήσει προ 10ετίας. Η απόφαση, ωστόσο, φαίνεται πως είχε ληφθεί καιρό πριν από την κεντροαριστερή σουηδική κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων, προκαλώντας την αντίδραση μέρους του σουηδικού μεγάλου κεφαλαίου.

Στις 6 Μάρτη, 31 διευθυντικά στελέχη σουηδικών βιομηχανιών και αλυσίδων λιανικής, όπως οι SAAB, «Atlas Copco», Η&Μ, ΙΚΕΑ, «Ericsson», «Electrolux AB», «Invester AB», «Volvo» κ.ά. δημοσίευσαν στη μεγαλύτερης κυκλοφορίας σουηδική εφημερίδα «Dagens Nyheter» ανοικτή επιστολή με την οποία ζητούσαν ανανέωση της πενταετούς στρατιωτικής συμφωνίας με τη Σαουδική Αραβία, σημειώνοντας ότι «οι μπίζνες και το εμπόριο είναι το καλύτερο εργαλείο για την εξωτερική πολιτική» και το πλέον αποτελεσματικό «μέσο προώθησης ανθρωπιστικού δικαίου και δημοκρατίας». Σημείωναν ακόμη ότι σε περίπτωση τερματισμού του πενταετούς χρυσού συμβολαίου, «θα θιχτεί η αξιοπιστία της χώρας» στους εταίρους, θα χαθούν κέρδη δισεκατομμυρίων σουηδικών κορονών και «μακροπρόθεσμα σουηδικές θέσεις εργασίας».

Ακολούθησε η ανάκληση του Σαουδάραβα πρέσβη από τη Στοκχόλμη και η απόφαση της Ριάντ να σταματήσει την ανανέωση βίζας για Σουηδούς επιχειρηματίες που βρίσκονται στη Σ. Αραβία.

Η κλιμάκωση της έντασης στις διμερείς σχέσεις πήρε ευρύτερες διαστάσεις όταν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακάλεσαν επίσης τον πρεσβευτή τους από τη Στοκχόλμη, θεωρώντας πως οι δηλώσεις της υπουργού Εξωτερικών δεν συνιστούν απλές επικρίσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Σ. Αραβία, αλλά ευρύτερη αποδοκιμασία για το Ισλάμ και τον ισλαμικό νόμο (σαρία) που εφαρμόζει η Ριάντ. Ακολούθησαν παρόμοιες αντιδράσεις και από άλλες χώρες του Αραβικού Συνδέσμου.

Στο μεσοδιάστημα ο Σουηδός βασιλιάς Κάρολος ΙΣΤ' κλήθηκε να αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο, ανακοινώνοντας ότι θα συναντηθεί με την υπουργό Εξωτερικών Μ. Βάλστρομ στις 30 Μάρτη.

Ευρύτερο «ανακάτεμα» της τράπουλας

Η απόφαση για τερματισμό του στρατιωτικού πενταετούς συμβολαίου με τη Σαουδική Αραβία, που το 2014 αναδείχθηκε η πρώτη παγκοσμίως στις εισαγωγές όπλων, προκαλεί προβληματισμό. Η Σουηδία είναι ο 12ος εξαγωγέας όπλων παγκοσμίως και το πενταετές συμβόλαιο στρατιωτικών εξοπλισμών, που περιελάμβανε μαχητικά «Gripen», της εταιρείας «Saab», μέχρι αντιαεροπορικούς πυραύλους και υψηλή τεχνολογία αιχμής σε τηλεπικοινωνίες και ραντάρ, απέφερε στους Σουηδούς βιομηχάνους πάνω από 560.000.000 δολάρια μεταξύ 2011-2014. Μόνον πέρσι τα κέρδη από τις εξαγωγές της Σουηδίας στη Σ. Αραβία στο πλαίσιο του συμβολαίου πλησίασαν τα 40.000.000 δολάρια.

Οπως είδαμε παραπάνω, η απόφαση μη ανανέωσης του πενταετούς συμβολαίου δεν είχε την πλήρη στήριξη όλων των σουηδικών καπιταλιστικών ομίλων. Ωστόσο, φαίνεται πως μάλλον δεν ήταν ούτε σπασμωδική, ούτε βιαστική κίνηση, καθώς δείχνει να αντανακλά την επιλογή ενός άλλου μέρους της σουηδικής αστικής τάξης να χρησιμοποιήσει το πρόσχημα των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στη Σ. Αραβία για να προετοιμάσει το μάλλον πρόσφορο έδαφος για μπίζνες στο Ιράν: Μια άλλη σημαντική χώρα της περιοχής, ανταγωνιστή όχι μόνον των Σαουδαράβων και άλλων μοναρχιών του Περσικού Κόλπου, αλλά και των Ισραηλινών και των Τούρκων, που επίσης δεν βλέπουν με καλό μάτι την πιθανότητα επίτευξης διεθνούς συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Δεν είναι τυχαίο πως η επιλογή αυτή γίνεται σήμερα, περίοδο ολοκλήρωσης των μαραθώνιων πολύμηνων σκληρών παζαριών που πραγματοποιούνται ανάμεσα στις πέντε χώρες-μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Κίνα) και τη Γερμανία (γνωστή ως Ομάδα 5+1). Ως τις 31 Μάρτη υποτίθεται πως θα πρέπει να έχει επιτευχθεί μία κατ' αρχήν συμφωνία-πλαίσιο, εάν βεβαίως δεν δοθεί άλλη μία παράταση μέχρι την επιτυχή ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης. Εάν αυτή τελικά επιτευχθεί (όπως φαίνεται να θέλουν οι ΗΠΑ και ορισμένες από τις ισχυρότερες χώρες της Ευρώπης), τότε θα πρέπει κανείς να αναμένει σημαντικές γεωπολιτικές αλλαγές, ανακατατάξεις και ευρύτερο «ανακάτεμα» της τράπουλας από δεκάδες ξένα μονοπώλια που συνωστίζονται εδώ και καιρό στην αυλή της Τεχεράνης, επιδιώκοντας μπίζνες στο «παρθένο» για τα ξένα καπιταλιστικά κέντρα έδαφος του Ιράν, λόγω των πολυετών διεθνών κυρώσεων. Είναι, για παράδειγμα, ενδεικτικό του «τρελού χορού» δισεκατομμυρίων δολαρίων που ορέγονται να στήσουν τα μονοπώλια στο Ιράν η εκτίμηση ορισμένων οικονομικών αναλυτών ότι μόνο για την αναβάθμιση του ενεργειακού δικτύου της χώρας και την αύξηση των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου απαιτούνται επενδύσεις πάνω από 200 δισεκατομμύρια δολάρια!

Επίσης το Ιράν διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στα νέα δίκτυα αγωγών και των εμπορικών «δρόμων του μεταξιού», που προωθεί και η Κίνα.

Σχεδιασμοί σε βάρος των λαών

Επιπλέον, η άρση των διεθνών κυρώσεων έναντι του Ιράν έχει να σημάνει πολλά και για την ΕΕ μεταξύ άλλων και σε ό,τι αφορά την πολυπόθητη ενεργειακή απεξάρτησή της από τη Ρωσία. Γενικότερα οι συμμαχίες ανάμεσα σε καπιταλιστικά κράτη και με δεδομένο το ρόλο και άλλων αναδυόμενων οικονομικών δυνάμεων, όπως οι Κίνα, Ινδία, αναδιαμορφώνονται συνεχώς, με γνώμονα τα συμφέροντα των μονοπωλίων.

Στο πλαίσιο αυτό φαίνεται ότι εκφράζεται και η στάση μέρους των σουηδικών μονοπωλίων και της σουηδικής αστικής τάξης, που εκφράζεται εν μέρει και από τη σημερινή κυβέρνηση Λέφβεν, να επιχειρούν να προλάβουν καταστάσεις και να πιάσουν θέση για ένα καλό κομμάτι από την «πίτα» του Ιράν, εν μέσω σφοδρού ανταγωνισμού.

Αυτές οι ευνοϊκές για το σουηδικό κεφάλαιο συνθήκες επιχειρούνται έντονα να δημιουργηθούν από τις αρχές του 2014. Στις 21/1/14 ο Μάγκνους Σουλτς, εκ μέρους του σουηδικού τραπεζικού ομίλου SEB, μετέβη στην Τεχεράνη, ανακοινώνοντας ότι είναι πρόθυμος για «μόνιμες μπίζνες» και ότι το μόνο που απομένει είναι η άρση των διεθνών κυρώσεων. «Οι σουηδικές εταιρείες δεν ενδιαφέρονται απλώς να πουλήσουν τα προϊόντα τους στο Ιράν, αλλά να σχεδιάσουν ειδικά προϊόντα για αυτή την αγορά», είπε ο Σουλτς, τονίζοντας τις προοπτικές που «ανοίγονται για μια σημαντική ανάπτυξη των εμπορικών διμερών σχέσεων».

Βέβαια, ο Σουηδός πρέσβης στο Ιράν Κρίστοφρερ Γκιλενστριέρνα είχε από το 2007 παρατηρήσει το ζωηρό ενδιαφέρον Σουηδών βιομηχάνων και επιχειρηματιών για την ιρανική αγορά, ιδιαίτερα στους τομείς της βιομηχανίας, των ορυκτών και της Ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών.

Ομως πιο πρόσφατα, τον περασμένο Γενάρη, αντιπροσωπεία 12 εταιρειών που συμμετέχουν στο σκανδιναβικό βιομηχανικό φορέα FKG (Fordons Komponent Gruppen), που ειδικεύεται στο χώρο του αυτοκινήτου και εκπροσωπεί σουηδικά βιομηχανικά μεγαθήρια όπως η «Volvo», η «Saab» και η «Scania», μετέβη στην Τεχεράνη. Σε ανακοίνωση του FKG σημειώθηκε η προθυμία των Σουηδών επιχειρηματιών για «αναβίωση των ιστορικών επιχειρηματικών δεσμών» με την Τεχεράνη, «ενώ αναμένεται η άρση των διεθνών κυρώσεων»... Ενα δίμηνο νωρίτερα,ο FKG είχε διοργανώσει ετήσιο συνέδριο στο Γκέτενμποργκ της Σουηδίας με το κεντρικό χαρακτηριστικό θέμα: «Ιράν: Η Νέα - Παλιά Αγορά»...

Δεν είναι μόνο η Σουηδία που δοκιμάζει τις σχέσεις της με τη Σαουδική Αραβία. Η κυβέρνηση της καγκελαρίου Μέρκελ στη Γερμανία μήνες τώρα εμφανίζεται «διχασμένη», μπλοκάροντας την πώληση 800 αρμάτων μάχης «Λέοπαρντ-2» στη Σ. Αραβία. Παράλληλα, ο Σοσιαλδημοκράτης κυβερνητικός εταίρος της Μέρκελ, αντικαγκελάριος Ζίγκμπαρ Γκιάμπριελ μετέβη στη Ριάντ, συναντήθηκε με τον βασιλιά Σαλμάν, διατύπωσε με τρόπο «ανησυχίες» για τα «ανθρώπινα δικαιώματα» και εξήγησε ότι οι γερμανικές εταιρείες επιφυλάσσονται να επενδύσουν στη Σαουδική Αραβία «λόγω ανησυχιών για τη σταθερότητα της χώρας»! Ο ίδιος δεν δίστασε να πει στο γερμανικό δίκτυο ZDF ότι οι εξαγωγές οπλικών συστημάτων προς τη Σ. Αραβία θέτουν ερωτήματα εάν αυτά θα χρησιμοποιηθούν σε βάρος του σαουδαραβικού πληθυσμού ή θα βρεθούν στα χέρια τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους» σε Συρία και Ιράκ που έχουν απειλήσει να επιτεθούν και στη Σ. Αραβία.

Είναι συνεπώς προφανές πως το μόνο που δεν βρίσκεται πίσω από την πρόσφατη ένταση στις σχέσεις της Σουηδίας (και της Γερμανίας...) με τη Σαουδική Αραβία είναι η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που άλλωστε οι ίδιοι οι ιμπεριαλιστές καταπατούν για να ανοίγουν το δρόμο στα μονοπώλιά τους. Το ίδιο κάνουν και τώρα με άλλον τρόπο.


Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ