Την εποχή που γράφτηκε το έργο, ο κόσμος έβγαινε από τα ερείπια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και προσπαθούσε να επαναπροσδιοριστεί, για να χτίσει ξανά τη ζωή του. Ηταν η περίοδος της αυτοεξορίας του συγγραφέα στις ΗΠΑ και ο αρχικός τίτλος ήταν, «Ο Καυκασιανός κύκλος με τη κιμωλία». Το έργο ολοκληρώθηκε το 1945. Σ΄ έναν κόσμο, όπου θριαμβεύουν η αδικία, η αλαζονεία της εξουσίας και του πλούτου, σε μια εποχή σκληρή και δύσκολη όπως αυτή που ζούμε σήμερα, ο Μπρεχτ, παραμένει μέγας ποιητής - οραματιστής και μέσα από τη θεατρική πράξη μεταφέρει την πίστη του στο θρίαμβο της Δικαιοσύνης και άρα της Ανθρωπότητας.

«Ο κύκλος με την κιμωλία» είναι ένα γοητευτικό, λαϊκό παραμύθι. Η Γρούσα που είναι υπηρέτρια σε αρχοντικό, παίρνει κοντά της το γιο του άρχοντα, όταν αυτός δολοφονείται από επαναστάτες και η μητέρα του τον εγκαταλείπει κυνηγημένη. Με θυσίες κρατάει το παιδί κοντά της, μέχρι την ημέρα που η βιολογική μητέρα του επιστρέφει και το διεκδικεί δικαστικά, κατηγορώντας την Γρούσα ότι της το έκλεψε. Ο Αζντάκ, ένας λαϊκός, μέθυσος και κουτοπόνηρος άνθρωπος, που όλως τυχαίως χρίζεται δικαστής, καλείται να αποφασίσει για την τύχη του παιδιού, επιλέγοντας μία σολομώντεια λύση: Τοποθετεί το παιδί μέσα σ' έναν κύκλο και ζητά από τις δύο γυναίκες να το τραβήξουν από τα χεράκια του με δύναμη, η καθεμιά προς το μέρος της. Οποια καταφέρει να το βγάλει από τον κύκλο, θα το κρατήσει δικό της για πάντα. Η βιολογική μητέρα το τραβά με δύναμη, ενώ η Γρούσα που δε θέλει να το πονέσει, το αφήνει. Η αληθινή αγάπη είναι οδηγός για την κρίση του Αζντάκ: Μητέρα του παιδιού είναι εκείνη που το αξίζει και η Γρούσα δικαιώνεται.

Το έργο που κυριαρχείται από το αντιπολεμικό πνεύμα του συγγραφέα, είναι μια αλληγορία, μια παραβολή «για τον πειρασμό της καλοσύνης», σύμφωνα με τα λόγια του Μπρεχτ. Με αυτό, το 1957 ο Κάρολος Κουν σύστησε στο ελληνικό κοινό τον πρωτοπόρο Γερμανό δραματουργό, ενώ η παράσταση του Θεάτρου Τέχνης σε απόδοση Οδυσσέα Ελύτη και μουσική Μάνου Χατζιδάκι έμεινε ιστορική.

Σκηνικά - Κοστούμια: Λίλη Πεζανού. Χορογράφος: Αμαλία Μπένετ. Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος. Δραματουργική επεξεργασία: Μανώλης Δούνιας. Παίζουν: Αιμίλιος Χειλάκης, Μαρία Πρωτόπαππα, Ελισάβετ Μουτάφη, Αποστόλης Τότσικας. Αφηγητής ο Δημήτρης Λιγνάδης. Παίζουν επίσης: Δέσποινα Γιαννοπούλου, Παναγιώτης Εξαρχέας, Σταύρος Καραγιάννης, Κώστας Κορωναίος, Ελένη Κούστα, Χριστιάννα Μαντζουράνη, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Αγγελος Μπούρας, Γιώργος Παπανδρέου, Γρηγόρης Ποιμενίδης, Σπύρος Τσεκούρας, Βαγγέλης Ψωμάς.