Κυριακή 23 Νοέμβρη 2014
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 12
ΑΓΡΟΤΙΚΑ
ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ
Ενισχύει τη συγκέντρωση της παραγωγής και της γης

Επεκτείνονται με γοργούς ρυθμούς τα προγράμματα συμβολαίων σε μία μεγάλη γκάμα προϊόντων, με τη συμμετοχή αγροτών και επιχειρήσεων

Ούτε αξιοπρεπές εισόδημα στη μικρομεσαία αγροτιά, ούτε φτηνά και ποιοτικά προϊόντα στους εργαζόμενους μπορεί να εξασφαλίσει η συμβολαιακή γεωργία

Icon

Ούτε αξιοπρεπές εισόδημα στη μικρομεσαία αγροτιά, ούτε φτηνά και ποιοτικά προϊόντα στους εργαζόμενους μπορεί να εξασφαλίσει η συμβολαιακή γεωργία
Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο επιταχύνει τη διείσδυσή του στην εγχώρια αγροτοκτηνοτροφική παραγωγή. Πρωταγωνιστής αναδεικνύεται η Τράπεζα Πειραιώς, αφού καρπώθηκε το κερδοφόρο κομμάτι της πρώην Αγροτικής Τράπεζας μέσω των προγραμμάτων συμβολαιακής γεωργίας.

Σ' αυτά συμμετέχουν πλέον περισσότεροι από 14.000 αγροτοκτηνοτρόφοι σε ολόκληρη τη χώρα, 90 επιχειρήσεις εμπορίας και μεταποίησης αγροτικών προϊόντων και συνεταιρισμοί, ενώ τα συνολικά κονδύλια πίστωσης που έχουν χορηγηθεί ξεπερνούν τα 440 εκατ. ευρώ.

Η Τράπεζα Πειραιώς, τα τελευταία χρόνια, εμφανίζεται ως «σανίδα σωτηρίας» στο αντικειμενικό πρόβλημα ρευστότητας που έχουν πολλοί παραγωγοί, με προφανή σκοπό να συμβάλλει στην καπιταλιστικοποιήση της αγροτικής παραγωγής, με έμφαση στα εξαγώγιμα και πρώτης τάξης προϊόντα, όπως είναι το ελληνικό βαμβάκι, ο καπνός, το βιομηχανικό ροδάκινο, η κορινθιακή σταφίδα κ.ά. αλλά και στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων.

Η τράπεζα προσφέρει στους αγρότες «την απαιτούμενη ρευστότητα τη στιγμή που τη χρειάζονται» αλλά και «εγγυημένη πληρωμή της παραγωγής» σε προσυμφωνημένη τιμή, στην ημερομηνία παράδοσης του προϊόντος. Πρακτικά, το σύστημα προχρηματοδότησης για την έναρξη της παραγωγικής δραστηριότητας λειτουργεί ως ένα κλασικό σύστημα δανεισμού, (άλλωστε αυτό είναι αναγκαίο όταν δεν υπάρχουν κεφάλαια και συνήθως στην αγροτική παραγωγή αυτό συμβαίνει), με ιδιαίτερα υψηλό επιτόκιο, που κυμαίνεται από 4% έως και 8%, αναλόγως με το προϊόν και το χρόνο αποπληρωμής του ποσού από τον παραγωγό, αλλά και με υποθήκευση της κινητής (επιδοτήσεις) και ακίνητης περιουσίας του.

Η ουσιώδης διαφορά σε σχέση με τα απλά αγροτικά δάνεια συνίσταται στο ότι, με την υπογραφή της σύμβασης, ο παραγωγός παραδίδει υποχρεωτικά το προϊόν του στον αντίστοιχο έμπορο ή μεταποιητή, που επίσης συμμετέχει στο πρόγραμμα της Τράπεζας Πειραιώς, σε προσυμφωνημένη τιμή, οφείλοντας ταυτόχρονα το προϊόν που θα παραδώσει να ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ποιότητας. Αυτά τα χαρακτηριστικά καθορίζονται και ελέγχονται από το μεταποιητή που συνάπτει τη συμφωνία. Αποτελούν κριτήρια διαμόρφωσης της προσυμφωνημένης τιμής, άρα και μοχλός για τη συμπίεσή της προς τα κάτω. Αυτή ακριβώς η διαδικασία ανοίγει το δρόμο της συγκεντροποίησης και της καθετοποίησης της παραγωγής μέσω της τράπεζας.

Η τράπεζα παρεμβαίνει στο σύνολο της παραγωγικής διαδικασίας: Από την προμήθεια αγροτικών εφοδίων μέχρι την τελική συγκομιδή, τον έλεγχο των ποιοτικών χαρακτηριστικών του προϊόντος μέχρι τη μεταφορά, την τυποποίηση ή μεταποίησή τους.

Οπως προαναφέραμε, το συγκεκριμένο πρόγραμμα προωθείται σε μια περίοδο που η συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγών αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, σε βαθμό τέτοιο που με ολοένα και με μεγαλύτερη δυσκολία ξεκινά η κάθε νέα καλλιεργητική περίοδος για τα μικρομεσαία αγροτικά νοικοκυριά.

Το ίδιο πρόβλημα ρευστότητας αντιμετωπίζουν επίσης μικροί και μεσαίοι έμποροι αλλά και μικρές μεταποιητικές βιομηχανίες στην επαρχία, όπως και συνεταιριστικές μονάδες συσκευασίας, επεξεργασίας και τυποποίησης αγροτικών προϊόντων. Επίσης, πολλές φορές κατά το παρελθόν ήταν συνηθισμένο το φαινόμενο και υπήρχε πριν από την κρίση, αγρότες που παρέδιδαν τη σοδειά τους να εισέπρατταν τα χρήματά τους από τους εμπόρους ή τους μεταποιητές ακόμη και ένα χρόνο μετά, ίσως και παραπάνω.

Ειδικά τα τελευταία χρόνια από το ξέσπασμα της κρίσης, μετά τις περικοπές στις επιστροφές ΦΠΑ, στον ΕΦΚ πετρελαίου, τα «τσουχτερά» τιμολόγια αγροτικού ρεύματος, τη συνολική αύξηση του κόστους παραγωγής -ακόμη και υπό συνθήκες μείωσης των τιμών πετρελαίου- το πρόβλημα της ρευστότητας στον αγροτικό χώρο είναι ασφυκτικό, ειδικά για τη μικρομεσαία εκμετάλλευση.

Είναι φανερό λοιπόν οτι αυτή η συνένωση αγροτοκτηνοτρόφων παραγωγών με εμπόρους και μεταποιητές μέσω της τράπεζας, και μπροστά στις δυσκολίες των αγροτοκτηνοτρόφων παραγωγών, ανοίγει την πόρτα της συγκέντρωσης, άρα της καπιταλιστικοποίησης της αγροτικής παραγωγής μέσα και από την καθετοποίηση.

Στο «πνεύμα» και το «γράμμα» της νέας ΚΑΠ

Σε αυτό το «εύφορο» περιβάλλον, η Τράπεζα Πειραιώς εμφανίζεται στους παραγωγούς σαν ο «μάγος με τα δώρα», κινούμενη φυσικά πάνω στους άξονες που έχουν χαράξει κυβέρνηση και ΕΕ, καθώς η επέκταση της συμβολαιακής γεωργίας αποτελεί βασική τους πολιτική στον εγχώριο πρωτογενή τομέα, η οποία πρέπει να τηρηθεί απαρέγκλιτα κατά τις επιταγές της νέας ΚΑΠ και για την εξυπηρέτηση της κερδοφορίας των μονοπωλίων του αγροτοδιατροφικού συμπλέγματος.

Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν είναι καθόλου περίεργο το γεγονός ότι σήμερα περίπου ο ένας στους τέσσερις αγροτοτοκτηνοτρόφους δηλώνει ότι ενδιαφέρεται να προβεί σε κάποια μορφή συμφωνίας συμβολαιακής γεωργίας στο άμεσο μέλλον, ενώ σχεδόν το 13,7% των παραγωγών ήδη έχουν υιοθετήσει τη συμβολαιακή γεωργία, σύμφωνα με τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας του τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ.

Η συμβολαιοποίηση της γεωργίας δεν είναι φυσικά κάτι το νέο στην εγχώρια αγροτική παραγωγή. Πάντοτε οι αγρότες υπέγραφαν κάποιου είδους συμφωνητικά με τους εμπόρους ή τους μεταποιητές, στη σταφίδα, τα κοτόπουλα, τα σιτηρά ή το βαμβάκι αλλά και σε άλλα προϊόντα, τα συμφωνητικά έχουν μακρά ιστορία.

Ομως, για πρώτη φορά σε τόσο μαζικό βαθμό και με προοπτικές επέκτασης του φαινομένου, ολόκληρη η παραγωγική διαδικασία μπαίνει κάτω από την ομπρέλα ενός ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, το οποίο ταυτόχρονα έχει θέσει υπό τον έλεγχό του το σύνολο των πιστώσεων προς τον αγροτικό τομέα, των υποθηκών γης και πάγιου εξοπλισμού αλλά και το σύνολο της καταβολής των επιδοτήσεων -που φτάνουν τα 20 δισ. ευρώ μέχρι το 2020- και των κονδυλίων ασφάλισης της παραγωγής.

Ετσι, οι ισχυρότεροι κρίκοι της «αλυσίδας», τράπεζες - μονοπώλια του αγροτοδιατροφικού χώρου, αποκτούν τεράστιες δυνατότητες καθορισμού και ελέγχου των ειδών, της ποιότητας και των ποσοτήτων που θα παραχθούν στην ελληνική γη.

Με λίγα λόγια, η επέκταση της συμβολαιακής γεωργίας αποτελεί ένα ακόμη εργαλείο για τη συγκέντρωση της παραγωγής από τα μονοπώλια και στον αγροτικό χώρο. Ετσι το πρόβλημα του όποιου μικρού και πολυδιάσπαρτου κλήρου υπάρχει ακόμη, θα ξεπερνιέται στο βαθμό που θα επεκτείνεται η καπιταλιστικοποίηση της αγροτικής παραγωγής, την οποία ενισχύει και η συμβολαιοποίηση.

Επεκτείνεται από την Κρήτη ως τον Εβρο

Εκπρόσωποι της τράπεζας έχουν ξεκαθαρίσει ότι τα προϊόντα που τους ενδιαφέρουν να ενταχθούν σε προγράμματα συμβολαιοποίησης είναι κατ' αρχήν εκείνα που έχουν εξαγωγική προοπτική. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι, σε ποσοστό που φτάνει το 90%, όσα προϊόντα έχουν ενταχθεί σε κάποιο τέτοιο πρόγραμμα καταλήγουν σε αγορές του εξωτερικού. Επαληθεύεται δηλαδή ότι η τράπεζα επενδύει σε καλλιέργειες που μπορούν να αποφέρουν κέρδος και όχι με κριτήριο τις διατροφικές ανάγκες του λαού, που μπορεί να καλύψει με επάρκεια η εγχώρια παραγωγή.

Η τράπεζα εξαρχής «στόχευσε» στους παραγωγούς συμπύρηνου ροδάκινου, ένα κατ' εξοχήν εξαγώγιμο εγχώριο προϊόν, με ιδιαίτερη δυναμική κερδοφορίας, εξαιτίας των ποιοτικών του χαρακτηριστικών, που το καθιστούν από τα καλύτερα στις παγκόσμιες αγορές. Ακολούθησε η συμφωνία με καπνοκαλλιεργητές από τους νομούς Σερρών, Καβάλας, Δράμας και Πιερίας και τη μεταποιητική εταιρεία «ΜΙΣΣΙΡΙΑΝ ΑΕ», η οποία έχει συνάψει συμφωνία συνεργασίας με την αμερικανική πολυεθνική «Philip Morris» τριετούς διάρκειας.

Ακολούθησαν συμφωνίες με βαμβακοπαραγωγούς των νομών Ροδόπης και Ξάνθης, σε συνεργασία με τα «Εκκοκκιστήρια - Κλωστήρια Βορείου Ελλάδος ΑΕ», παραγωγούς βρώσιμης ελιάς στην Αιτωλοακαρνανία, κτηνοτρόφους της Θεσσαλίας και γαλακτοβιομηχανίες του ομίλου «ΤΥΡΑΣ ΑΕ». Στο χαρτοφυλάκιό της βρίσκεται ακόμη και συμφωνία στον τομέα των ενεργειακών φυτών. Συγκεκριμένα, για την καλλιέργεια ηλίανθου με την εταιρεία «ΠΑΥΛΟΣ Ν. ΠΕΤΤΑΣ ΑΒΕΕ». Η πιο πρόσφατη συμφωνία συμβολαιακής γεωργίας για την τράπεζα, αφορά στον τομέα των θερμοκηπιακών κηπευτικών και του επιτραπέζιου σταφυλιού στο Ηράκλειο Κρήτης.

Μέσα στο 2014 προχώρησε σε συμφωνίες με παραγωγούς ελαιολάδου του Νομού Ηρακλείου και την εταιρεία «Ευριπίδης Α.Ε.», παραγωγούς υπαίθριων λαχανικών σε Εύβοια και Βοιωτία σε συνεργασία με την εταιρεία «Λαλανίτης Α.Ε.», γαλακτοπαραγωγούς των Μαγνησίας, Λάρισας, Καρδίτσας, Φθιώτιδος και Βοιωτίας και την εταιρεία «Ρούσσας Α.Ε.». Σε πρόγραμμα συμβολαιακής κτηνοτροφίας μπήκαν επίσης γαλακτοπαραγωγοί σε Εβρο, Ξάνθη και Ροδόπη σε συνεργασία με την εταιρεία «Ροδόπη Α.Ε.» αλλά και γαλακτοπαραγωγούς από Αττική, Θεσσαλονίκη, Χαλκιδική και Λάρισα σε συνεργασία με την εταιρεία «ΟΛΥΜΠΟΣ».

Φυσικά η, κατά 90% και πλέον, εξαγώγιμη ελληνική κορινθιακή σταφίδα δε θα μπορούσε να απουσιάζει, καθώς φέτος εισήλθαν σε συμβολαιακά προγράμματα παραγωγοί από τους νομούς Ζακύνθου, Μεσσηνίας, Ηλείας και Κορινθίας σε συνεργασία με την εταιρεία «Παπαδημητρίου Χ. Κ. ΑΒΕΤ». Και αυτές είναι μόνο μερικές ενδεικτικές συμφωνίες που έχει εξασφαλίσει μέχρι σήμερα η τράπεζα.

Μια εξ ορισμού ανισότιμη σχέση

Η συμβολαιοποίηση του μεγαλύτερου μέρους της εγχώριας αγροτοκτηνοτροφικής παραγωγής μεσοπρόθεσμα, στην πραγματικότητα, συνιστά άμεση πρόσδεση του πρωτογενούς τομέα στα μονοπώλια του αγροτοδιατροφικού συμπλέγματος. Αυτά επιθυμούν συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων, σε συγκεκριμένες ποσότητες και τιμές, με προκαθορισμένη ποιότητα που θα προκύπτει από τυποποιημένες καλλιεργητικές πρακτικές.

Η σύναψη συμβολαίου μεταξύ αγροτών και τράπεζας σε καμία περίπτωση δε συνιστά «ισότιμη σχέση», όπου όλοι μπορούν να βγουν κερδισμένοι, όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να υπάρξει σχέση ισοτιμίας μεταξύ μίας ομάδας παραγωγών που δεν μπορεί να προμηθευτεί καύσιμα και άλλα καλλιεργητικά εφόδια για να συνεχίσει να παράγει και ενός τραπεζικού ιδρύματος;


Φώτης ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
«Συνεργατικά σχήματα»: Οχημα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλιακών ομίλων(2019-08-24 00:00:00.0)
Προωθεί τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις σε γεωργία - κτηνοτροφία(2013-10-26 00:00:00.0)
Τώρα ξεπουλάει ο «διαχειριστής»(2012-08-30 00:00:00.0)
Παρέμβαση για τα προβλήματα των μικρομεσαίων αγροτών(2009-11-13 00:00:00.0)
Σήμερα η αγωνιστική συγκέντρωση(2005-07-14 00:00:00.0)
Μέτρα κατά των "εκβιαστών" εμπόρων(1997-02-25 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ