Με «χρώμα» ιταλικού νότου και δύο όπερες του ιταλικού βερισμού, παρουσιασμένες από την Εθνική Λυρική Σκηνή, άνοιξε η αυλαία του Ηρωδείου και του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών. Το λυρικό δίπτυχο, που φέρει τη σκηνοθετική υπογραφή του Γκρέιαμ Βικ, ενός από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες λυρικού θεάτρου, περιλαμβάνει την «Καβαλερία Ρουστικάνα» του Πιέτρο Μασκάνι και τους «Παλιάτσους» του Ρουτζέρο Λεονκαβάλο. Σήμερα (9μμ) πραγματοποιείται η τέταρτη και τελευταία παράσταση, σε μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού, σκηνικά - κοστούμια του Γιώργου Σουγλίδη και φωτισμούς του Τζουζέπε ντι Ιόριο. Ερμηνεύουν: «Καβαλερία Ρουστικάνα»: Χαρίκλεια Μαυροπούλου, Γεωργία Ηλιοπούλου, Βαγγέλης Χατζησίμος, Κάρλος Αλμαγκέρ, Μαρία Βλαχοπούλου. «Παλιάτσοι»: Στιούαρτ Νηλ, Ελενα Κελεσίδη, Κάρλος Αλμαγκέρ, Νίκος Στεφάνου, Διονύσης Σούρμπης. Συμμετέχουν: Ορχήστρα και Χορωδία ΕΛΣ και η παιδική χορωδία «ROSARTE». Παρότι πρόκειται για δύο διαφορετικά έργα - η «Καβαλερία Ρουστικάνα» ένα ποίημα, μια ραψωδία δοσμένη ρομαντικά για τη γη και την αγροτική ζωή, ενώ οι «Παλιάτσοι» μια ιστορία μουσικού θεάτρου που εκτυλίσσεται στα παρασκήνια - έχουν και κοινούς θεματικούς άξονες, όπως το πάθος, τη μοιχεία, τη ζήλια, την τιμή, την εκδίκηση. Μελωδίες γεμάτες ένταση, εκφραστικές αρμονίες και ατμοσφαιρική ενορχήστρωση χρωματίζουν τη σφιχτοδεμένη πλοκή, καθώς μπροστά στους θεατές παρουσιάζονται τα συναισθήματα των χαρακτήρων με τον πιο ωμό τρόπο.

Αν το λιτό σκηνικό του Ηρωδείου έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε να έχει «χρώμα» ιταλικού νότου, το «σκηνικό» στο πλαίσιο του οποίου λειτουργεί την τελευταία χρονιά η Εθνική Λυρική Σκηνή και οι εργαζόμενοι σ' αυτήν είναι κάτι παραπάνω από βαρύ. Στο βουλιαγμένο στα χρέη θέατρο, με ευθύνη αποκλειστικά των γαλαζοπράσινων κυβερνήσεων και των εκάστοτε διορισμένων από αυτές διοικήσεων, η επιχείρηση αποδεκατισμού συνεχίζεται. Και είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το πολυδιαφημιζόμενο «νοικοκύρεμα» δεν είναι τίποτα άλλο από εφαρμογή των κυβερνητικών εντολών για τον οικονομικό, εργασιακό και καλλιτεχνικό αποδεκατισμό του κρατικού θεάτρου, προκειμένου να περάσει στη «νέα εποχή» (βλέπε Ιδρυμα «Στ. Νιάρχος») χωρίς ...βαρίδια. Υπενθυμίζουμε ότι οι απαιτήσεις του Ιδρύματος αφορούν αλλαγή του πλαισίου λειτουργίας της ΕΛΣ στην κατεύθυνση μείωσης προσωπικού, κατάργησης κλάδων εργαζομένων, ελαστικών μορφών απασχόλησης, εθελοντισμού κλπ.

Η φετινή καλλιτεχνική σεζόν, που τελειώνει τον Ιούλιο με τον «Ναμπούκο» του Βέρντι, στο Ηρώδειο (26-29/7), είναι μια πρόγευση της κατάστασης που θα επικρατεί στην Εθνική Λυρική Σκηνή του Ιδρύματος «Στ. Νιάρχος». Μια ΕΛΣ των 180 τουλάχιστον παραστάσεων ετησίως, όπως προβλέπει το μνημόνιο συνεργασίας του Ελληνικού Δημοσίου με το Ιδρυμα «Στ. Νιάρχος», αδιαφορώντας για την έλλειψη προσωπικού και την εντατικοποίηση της εργασίας. Το σχέδιο αποψίλωσης του συνόλου του προσωπικού της ΕΛΣ ενόψει του 2015 (Πάρκο Νιάρχου), ώστε να μην υπάρχουν πλέον μόνιμοι εργαζόμενοι, προχωράει κανονικά. Κι επειδή ...το ένα χέρι νίβει τ' άλλο, το ρόλο αυτόν τον είχε αναλάβει ο διορισμένος από τον υπουργό Πολιτισμού πρόεδρος του ΔΣ της ΕΛΣ Ν. Μουρκογιάννης, προσπαθώντας πέρσι να ...πείσει το ΥΠΠΟ και να περάσει τροπολογία σε νομοσχέδιο που θα προέβλεπε μετατάξεις, ακόμα και καλλιτεχνών (!). Αξίζει να σημειωθεί ότι ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Μ. Μιχαηλίδης, επικαλούμενος την ανανέωση του δυναμικού, ζήτησε από το ΔΣ του Μπαλέτου να προσκομίσει προτάσεις σχετικά με μετατάξεις των μεγαλύτερης ηλικίας χορευτών-τριών και δήθεν ανήμπορων να χορέψουν σε άλλες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ. Να θυμίσουμε ότι το Μπαλέτο έχει υπηρεσιακό διευθυντή καθότι ο κ. Μιχαηλίδης έλυσε τη σύμβαση της προηγούμενης διευθύντριας, η οποία ήταν επιλογή του Ν. Μουρκογιάννη.

Μετά τις αθρόες απολύσεις, η συρρίκνωση του καλλιτεχνικού προσωπικού συνεχίζεται λόγω συνταξιοδοτήσεων και μη αναπλήρωσης των κενών θέσεων. Ο αριθμός της χορωδίας έπεσε στους 50 (34 αορίστου 16 ορισμένου, από τους οποίους οι 11 λήγουν το καλοκαίρι). Οσον αφορά στους συμβασιούχους καλλιτέχνες ορισμένου χρόνου, ο νέος διευθυντής είπε πως θα γίνουν ανανεώσεις για την καινούρια χρονιά, κάτω από προϋποθέσεις και ανάλογα με τις ανάγκες της νέας σεζόν. Δηλαδή, θα υπάρξει συνέχιση της εργασιακής ομηρίας... Επίσης για τις ανάγκες μεγάλων έργων (έκτακτοι χορωδοί) χρησιμοποιείται προσωπικό με συμβάσεις έργου, όπως άλλωστε έχει προτείνει σε εγκύκλιό του το ΥΠΕΣ. Αυτές όμως οι συμβάσεις έργου είναι στην ουσία συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας (ορισμένου χρόνου), γιατί οι εργαζόμενοι ακολουθούν κανονικά το εβδομαδιαίο πρόγραμμα προβών του συνόλου της χορωδίας και πληρώνονται κατά αποκοπή (με την παράσταση). Δηλαδή, αν χάσει κάποιος μία παράσταση χάνει και τον κόπο ενός και δύο μηνών! Επίσης, το θέατρο με τις συμβάσεις έργου γλιτώνει και εργοδοτικές εισφορές γιατί βάζει ένσημο φθηνότερο (απλών τραγουδιστών και όχι ηθοποιών μελοδραματικού θεάτρου, που έχει αυξημένο ασφάλιστρο). Χαρακτηριστικό αυτής της απαράδεκτης κατάστασης είναι ότι μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, παρέμεναν απλήρωτοι έκτακτοι που συμμετείχαν στις παραγωγές της ΕΛΣ του περασμένου καλοκαιριού!

Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, ότι έχει γίνει πρόταση στο υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να εγκριθούν περίπου 60 προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ για τις ανάγκες του θεάτρου από το Γενάρη, αλλά δε φαίνεται να υπάρχει καμία έγκριση. Ετσι κάθε μήνα, που λήγουν συμβάσεις τεχνικού - βοηθητικού προσωπικού αυτές δεν ανανεώνονται (επικαλούνται το νόμο Ραγκούση).

Οσον αφορά στις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, όπως καταγγέλλουν εργαζόμενοι, υπάρχει καταστρατήγηση των οικονομικών όρων με τρεις συνολικά μειώσεις αποδοχών (νόμοι έκτακτων μέτρων για μνημόνιο). Ειδικά η τελευταία μείωση με το πλαφόν των 1.800 δημιούργησε εργαζομένους της ίδιας ειδικότητας με 5 διαφορετικούς μισθούς. Επίσης, στο όνομα της κρίσης γίνεται συνεχής προσπάθεια προκειμένου οι καλλιτέχνες ν' αποποιηθούν τα πνευματικά τους δικαιώματα για τις παραστάσεις του Ηρωδείου, προκειμένου η ΕΛΣ να διαφημιστεί μέσω της ΕΡΤ ΑΕ. Το ίδιο είχε ειπωθεί και για τις παραστάσεις της ΕΛΣ πέρσι το καλοκαίρι.

Μέσα σ' αυτό το σκηνικό είναι αν μη τι άλλο προκλητικό ν' ακούς από τα χείλη του υπουργού Πολιτισμού - Τουρισμού ότι «στο χώρο του πολιτισμού στην Ελλάδα γίνονται θαύματα» και πως «θα υπάρξει μια σειρά όχι σπασμωδικών κινήσεων, αλλά συστηματικών παρεμβάσεων που θα επιφέρουν ριζικές αλλαγές στο χώρο του Πολιτισμού» (από την πρόσφατη ομιλία του στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής για τις Κρατικές Σκηνές). Ας μην ξεχνάμε ότι ο υπουργός πριν από ένα χρόνο πρωταγωνίστησε στην κακοπαιγμένη «παράσταση» για πιθανό κλείσιμο του μοναδικού μας λυρικού θεάτρου, καλλιεργώντας κλίμα εκφοβισμού και τρομοκρατίας έναντι των εργαζομένων που το υπηρετούν.

Κακά τα ψέματα: Η Λυρική συνεχίζει να είναι αντιμέτωπη με καταιγίδα μέτρων, που επιβουλεύονται την καλλιτεχνική υπόστασή της, το ρόλο και την προσφορά της, καθώς και την εργασία των ανθρώπων που την υπηρετούν. Ολα αυτά τα μέτρα κάθε άλλο παρά στοχεύουν στην αναβάθμισή του ώστε να μπορεί να επιτελεί ανεμπόδιστα τον πολιτιστικό και κοινωνικό του ρόλο. Πλέον και οι πιο ανυποψίαστοι έχουν καταλάβει πως οι διατυμπανιζόμενες «ριζικές αλλαγές» δεν είναι τίποτα άλλο από το περιτύλιγμα μιας εχθρικής για τον πολιτισμό πολιτικής, που επιβουλεύεται δοκιμασμένους πολιτιστικούς οργανισμούς.