Πέμπτη 3 Ιούνη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 30
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΑΝ ΦΟΝΤΕΝ
Coco before Chanel

Η αφίσα της ταινίας
Η αφίσα της ταινίας
Μέσα από την οπτική της Αν Φοντέν και την ερμηνευτική γραμμή της Οντρέ Τοτού, αποκομίζει κανείς την αίσθηση ότι η προσέγγιση του θέματος επικεντρώνεται στην απόδοση ειδικού βάρους στο συνδυασμό ψυχισμού και χαρακτήρα της Σανέλ, όπως διαμορφώθηκαν μέσα από τα δυσάρεστα και δύσκολα που της φύλαγε μια ζωή πλούσια σε προσβολές και καταπίεση.

Η μητέρα της πεθαίνει νωρίς, ο πατέρας εγκαταλείπει τις δυο μικρές του κόρες σε ορφανοτροφείο και έκτοτε χάνεται από τη δύστροπη και τραχιά ζωή των αδελφών, που ράβουν στριφώματα και τραγουδούν ως δεσποινίδες, σε πνιγμένα στους καπνούς επαρχιακά κακόφημα καταγώγια. Η προσέγγιση αυτή μοιάζει να προλειαίνει το έδαφος, ώστε, κατά κάποιο τρόπο, να μετριάζεται και να κατατάσσεται σε γενικά πλαίσια ανθρώπινης αδυναμίας, η συμπεριφορά του ιστορικού προσώπου Κοκό Σανέλ ή Gabrielle Bonheur Chanel (1883-1971), που τα κρίσιμα χρόνια 1939-1945 η πεμπτουσία της γυναικείας κομψότητας χαριεντιζόταν κάτω από τα παπλώματα, με αξιωματούχους των Ες-Ες. Πράξεις collaborateur, συνεργάτη δηλαδή του κατακτητή, πράξη που απέχει παρασάγγας από κάθε έννοια γοητείας, χάρης και λεπτότητας. Τόσο το φιλμ της Φοντέν, όσο και ακόμα μία πρόσφατη κινηματογραφική παραγωγή με τίτλο «Coco Chanel & Igor Stravinsky» τηρούν σιγήν ιχθύος για κείνα τα χρόνια. Δικαιολογίες, βέβαια, υπάρχουν, η οριοθέτηση του μύθου δεν ακουμπά χρονικά το γεγονός που στιγμάτισε την Σανέλ με ρετσινιά ανεξίτηλη, την οποία κουβαλούσε ως το θάνατό της και που αποδείχθηκε πολύ δύσκολο να ξεπετάξει από τις ζέρσεϊ φούστες της. Πού ξέρετε, όμως, μπορεί σε λίγα χρόνια η ευρωένωση να της απονείμει και ειδικής κοπής ευρωενωσιακό μετάλλιο για τη συνεργασία της με τους Ναζί και ας βρισκόταν στο Παρίσι και όχι στο Βισί του Πετέν.

Βασισμένη στο βιβλίο «L' irreguiliere ou mon itineraire Chanel» της Edmonde Charles - Rouxs, η ταινία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και φεμινιστική. Μια γυναίκα με έντονα στοιχεία πρωτοφεμινισμού, που προπορεύεται της εποχής της. Το οστέινό της σώμα, η ανδρόγυνη στάση της, το σικ στον τρόπο που κινείται, στον τρόπο που υπάρχει. Μια γυναίκα που αγωνιά να αναρριχηθεί ταξικά και να επικυρώσει την καταξίωση και κυριαρχία της μέσα από την οικονομική της ανεξαρτησία. Ενδοιασμούς για τα μέσα που θα την οδηγήσουν στο σκοπό δεν έχει. Αν πρέπει, ας είναι οι εύποροι εραστές ή παντός είδους χορηγοί - φθάνει ό,τι γίνεται, να γίνεται με καθωσπρεπισμό, όπως επιβάλλουν οι κώδικες της τάξης, στο libro d' oro της οποίας επιθυμεί να καταχωρηθεί ως προεξέχον μέλος. Η ερμηνεία της Οντρέ Τοτού, μινιμαλιστική σε χειρονομίες και έκφραση σώματος, βασίζεται και εστιάζει στο βλέμμα το οποίο όχι μόνον αντικατοπτρίζει σκέψεις και κρίσεις του υποδυόμενου ρόλου, αλλά εξερευνά και καταγράφει τα συμφραζόμενα κάθε περιβάλλοντα χώρου. Το μεγαλύτερο ταλέντο της αντικομφορμίστριας - και καθόλου επαναστάτριας - Σανέλ είναι το βλέμμα της. Υπερευαίσθητο και ταυτόχρονα γυάλινο, πειθαρχημένο και παγερά υπολογιστικό να προγραμματίζει το μέλλον, να ρουφά αχόρταγα οτιδήποτε κινείται στην ακτίνα όρασής του και να το μετουσιώνει σε αισθητική εφαρμογή με πλατφόρμα ένα νέο ενδυματολογικά, κατά βάση, στιλ που όμως έρχεται σαν ιστορική εξέλιξη της αστικής, γυναικείας απελευθέρωσης.

Η σκηνοθέτης επιλέγει ξεκάθαρα να ξεδιπλώσει το μύθο της σε τεθλασμένη οδό, η οποία δε στοιχίζεται ακριβώς πίσω από τη βιογραφία - με τη συνήθως, αγκυλωμένη ιστορική αναπαράσταση, που πνίγει την αφήγηση λόγω της πιστής αναπόλησης που περνά από τους διαδρόμους των σκηνογραφικών σκαλωσιών της ταινίας εποχής. Δε στοιχίζεται, όμως, ούτε πίσω από το κλασικό μελόδραμα, που θα περιόριζε το μύθο και την πρωταγωνίστριά του στο ρυάκι ενός συναισθηματικού μελό. Η Φοντέν κόβει και ράβει την ταινία της στα μέτρα ενός υβριδίου που δεν υπόκειται στους φορμαλισμούς των προαναφερθέντων ειδών και σφραγίζεται από υψηλή κομψότητα, όχι μόνον ενδυματολογικής, αλλά πρωτίστως ερμηνευτικής τάξης, αναφέρομαι στην αποκαλυπτική ερμηνεία του Βέλγου Μπενουά Πελβούρντ, που κάποιες φορές, σε ντουέτο με την Τοτού - την ατμομηχανή της αφήγησης - αγγίζουν ανυπέρβλητα επίπεδα αλήθειας. Παρατήρηση. Πλήθος βιογραφικών ταινιών. Μακρύς ο κατάλογος με τόσες πολλές ζωές μυθιστορηματοποιημένες κατά τρόπο που να φαντάζουν μοναδικές στην πράξη. Οι διαφορές βεβαίως αποδεικνύονται από ελάχιστες έως ανύπαρκτες σε αυτήν τη μακρά λίστα βιογραφικών πονημάτων, πλήρως όμως άχρηστων. Αξιομνημόνευτη είναι η τελευταία σκηνή της ταινίας, η οποία είναι όχι μόνον εξαίρετη κινηματογραφικά για το παιχνίδισμα του μη εικονιζόμενου και του αντικατοπτρισμού, αλλά και για το χρονικό άλμα, από φιλμ εποχής σε απεικόνιση μεταπολεμικής αισθητικής.

Παίζουν: Οντρέ Τοτού, Μπενουά Πελβούρντ, Εμανουέλ Ντεβός, Αλεσάντρο Νιβόλα, Μαρί Ζιλέν, κ.ά.

Παραγωγή: Γαλλία (2009).


Κορυφή σελίδας
Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ