Πέμπτη 3 Ιούνη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 30
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΖΑΝ ΚΟΚΤΟ
Η πεντάμορφη και το τέρας

Ο Ζαν Κοκτό, που επέστρεψε τα μεταπολεμικά χρόνια στον κινηματογράφο μετά από 16χρονη απουσία, ενσάρκωσε ίσως περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο σκηνοθέτη, τη λογοτεχνική τάση του γαλλικού σινεμά της εποχής.

Το 1946 έγραψε και σκηνοθέτησε - μαζί με τον Ρενέ Κλεμάν - μια μαγευτικά όμορφη παραλλαγή, σε οπτικό στιλ βασισμένο στη ζωγραφική του Vermeer, του μύθου που έχει τον τίτλο «Η Πεντάμορφη και το Τέρας» και που πρωτοεμφανίστηκε στη Γαλλία στα μισά του 18ου αιώνα. Η ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου κατατάσσει την ταινία του Κοκτό στα σημαντικότερα επιτεύγματα του φανταστικού σινεμά. Ο Σλοβάκος σουρεαλιστής σκηνοθέτης Juraj Herz το 1979 πραγματοποίησε ριμέικ της εν λόγω ταινίας, στο οποίο ύφανε γαλλικές και κεντροευρωπαϊκές λαϊκές παραδόσεις μαζί. Οι αμερικανικές εκδοχές του ίδιου μύθου είναι επίσης αρκετές. Αναφέρουμε τη βερσιόν του Edward Cahn από το 1963, την τηλεοπτική εκδοχή που σκηνοθέτησε ο Fielder Cook το 1976, καθώς και την πασίγνωστη animation μεταφορά της Ντίσνεϊ, από το 1991.

Η ασπρόμαυρη ταινία του Κοκτό ξεκινά με επίκληση της αφέλειάς μας, κάτι που συνιστά προϋπόθεση αλλά και προσανατολισμό ως προς τον τρόπο ανάγνωσης του φιλμικού κειμένου. Επιπλέον, ο δημιουργός μάς ξεκαθαρίζει εξαρχής ότι αυτό που πρόκειται να παρακολουθήσουμε είναι ένα παραμύθι του τύπου «Μια φορά κι έναν καιρό...» χωρίς όμως νεράιδες. Το κλασικό αυτό αριστούργημα, παρά τα 64 έτη ύπαρξής του, παραμένει ικανό να γραπώνει και να αιχμαλωτίζει τον θεατή ήδη από τις πρώτες του στιγμές, αποτελεί δε - κατά τον δημιουργό - τον αληθινό καθρέφτη που αντικατοπτρίζει με σάρκα και οστά τα όνειρά του. Το θεμελιώδες δομικό στοιχείο αυτού του εξωπραγματικού ρεαλισμού που μοιάζει πιο αληθινός κι απ' την ίδια την αλήθεια, συνίσταται στη λειτουργία του ρυθμού. Στο μυθικό πύργο του Τέρατος δεν υπάρχουν έμψυχα όντα, τα άψυχα όμως ζουν και αναπνέουν ως έμψυχα. Η ανεπαίσθητη κίνηση, στο αριστουργηματικό εύρημα, των ανθρώπινων «μπράτσων» των κηροπηγίων με τη φλόγα να τρεμοπαίζει. Το αόρατο ανθρώπινο χέρι που σερβίρει κρασί. Τα πρόσωπα των πέτρινων αγαλμάτων που ζωντανεύουν, τα μάτια τους φαντάζουν αεικίνητες μπίλιες, που όχι απλά παρακολουθούν την εξέλιξη της δράσης αλλά επιπλέον σχολιάζουν και προτρέπουν - ως κορυφαίοι του χορού σε αρχαίο δράμα. Η διάχυτη θεατρικότητα της κινηματογραφικής κατασκευής υποστηρίζεται κύρια από το ζεύγος Πεντάμορφη και Τέρας (Ζοζέτ Ντε και Ζαν Μαρέ), συνίσταται δε κατά βάση στις στυλιζαρισμένες, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την κινησιολογία, ερμηνείες, στην εκφορά και άρθρωση του εκπληκτικά στρογγυλού λόγου, στη μουσική, στο ενδυματολογικό και σκηνογραφικό μέρος. Ολα, ισάξια και ισοβαρή συστατικά στοιχεία μιας ενιαίας εικόνας όπου κυριαρχούν τα αντικείμενα/σύμβολα της προσωπικής μυθολογίας του δημιουργού, οι βασικές του θεματικές, και το αναγνωρίσιμό του ύφος.

Παίζουν: Ζαν Μαρέ, Ζοζέτ Ντε, Μίλα Παρέλι, Ναν Ζερμόν, Μισέλ Οκλερ, κ.ά.

Παραγωγή: Γαλλία (1946).


Κορυφή σελίδας
Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ