Σε σπηλιές στην Ισπανία, όπου πριν από 50.000 χρόνια κατοικούσαν ομάδες ανθρώπων του Νεάντερταλ, βρέθηκαν τρυπημένα κελύφη από το όστρακο χτένι, βαμμένα με κόκκινες και κίτρινες μπογιές ορυκτής προέλευσης. Για την εποχή εκείνη είναι ό,τι κοντινότερο στα σημερινά κοσμήματα. Οι Νεάντερταλ ίσως τα φορούσαν στο λαιμό τους περασμένα σε κορδόνι, για να σηματοδοτήσουν κάποια κοινωνική πληροφορία που σχετιζόταν με τον φέροντα το κόσμημα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που βρίσκονται διακοσμητικά αντικείμενα σε καταυλισμούς αυτού του ξαδέρφου του σύγχρονου ανθρώπου. Ομως η χρονολόγηση των νέων ευρημάτων στα 10.000 χρόνια πριν την άφιξη του Χόμο Σάπιενς στην Ευρώπη, σημαίνει ότι δεν υπάρχει πιθανότητα τα κοσμήματα να ήταν έκφραση απλού μιμητισμού αυτού που έβλεπαν να κάνουν κάποιοι γείτονες άνθρωποι του Κρομανιόν. Ισως τελικά οι Νεάντερταλ να μην υστερούσαν και τόσο πνευματικά από τους Σάπιενς και να βρίσκεται αλλού η αιτία του χαμού τους, μερικές χιλιάδες χρόνια μετά την άφιξη των τελευταίων στην Ευρώπη, την κοιτίδα των Νεάντερταλ.