Το θράσος του κεφαλαίου της λεγόμενης «πολιτιστικής βιομηχανίας» δεν έχει όρια. Τα τελευταία χρόνια και με αφορμή την «πειρατεία», δηλαδή την παράνομη(;) διακίνηση οπτικοακουστικών έργων, κυρίως μέσω του διαδικτύου, έχει επιδοθεί σε μια προπαγανδιστική επίθεση, με την οποία επιχειρεί να παρουσιάσει τις τραγικές συνέπειες του καπιταλισμού για τους εργαζόμενους, όπως η ανεργία, ούτε λίγο - ούτε πολύ ως ...«συνέπεια» της «πειρατείας»!

Τελευταίο «κρούσμα» αυτού του προπαγανδιστικού μηχανισμού αποτελεί η πρόσφατη «κοινή» παρουσία «συνδικάτων και οργανισμών της καλλιτεχνικής βιομηχανίας» (sic) - όπως αναφέρεται στο σχετικό τηλεγράφημα του ΑΠΕ - στις Βρυξέλλες, οι οποίοι παρουσίασαν έκθεση για τη «χασούρα» κερδών αυτής της βιομηχανίας από την «πειρατεία», «πασπαλισμένη» και με «δάκρυα» για τις θέσεις εργασίας που υποτίθεται ότι θα χαθούν λόγω αυτής της αιτίας.

Ο Γουίλιαμ Μονιέ, πρόεδρος του δίκτυου EURO-MEI (Δίκτυο Ενωσης Ευρωπαϊκών Μέσων, Ψυχαγωγίας και Τεχνών), υπογράμμισε «την ανάγκη να υιοθετηθούν πολιτικές σε σχέση με το διαδίκτυο που θα προστατεύουν καλύτερα τις καλλιτεχνικές δημιουργίες από τη διανομή τους μέσω μη εξουσιοδοτημένων δικτύων. Η ανάπτυξη των δικτύων διανομής, κατεβάσματος και της παράνομης ζωντανής αναμετάδοσης καλλιτεχνικών έργων που υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα (...) είναι μία σημαντική απειλή για την καλλιτεχνική βιομηχανία από την άποψη της απώλειας θέσεων εργασίας και εσόδων».

Σύμφωνα με την έκθεση, «εξαιτίας της πειρατείας» θα χαθούν από την καλλιτεχνική βιομηχανία 1,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και 240 δισεκατομμύρια ευρώ από τώρα μέχρι το 2015. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, το 2008 η «καλλιτεχνική βιομηχανία» αποτελεί το 6,9% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ενωσης (860 δισεκατομμύρια ευρώ) και προσφέρει 14 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, «όμως η πειρατεία ταινιών, τηλεοπτικών σειρών, μουσικής και λογισμικών έχει ήδη προκαλέσει απώλεια 10 δισεκατομμυρίων ευρώ και 185.000 θέσεων εργασίας».

Είναι φανερό πως αυτό που «καίει» τα μονοπώλια της «πολιτιστικής βιομηχανίας» είναι τα κέρδη τους και όχι οι δημιουργοί ή οι εργαζόμενοι σε αυτήν. Διότι, καταρχήν, οι απολύσεις και η ανεργία είναι φαινόμενα σύμφυτα του καπιταλισμού, της καπιταλιστικής οικονομίας, που το μοναδικό της κριτήριο είναι η ανανεούμενη κερδοφορία του κεφαλαίου μέσω της απρόσκοπτης αναπαραγωγής του. Από αυτή την άποψη, ο «μπαμπούλας» των στοιχείων για τις θέσεις εργασίας που προαναγγέλλεται, μέσω της έκθεσης, ότι θα χαθούν, δεν είναι αποτέλεσμα της «πειρατείας», με τον ίδιο τρόπο που καμία «πειρατεία» δεν ευθύνεται για τα «τσουνάμι» των απολύσεων που γίνονται καθημερινά σε όλο τον κόσμο με αφορμή την καπιταλιστική κρίση, σε όλους τους κλάδους της παραγωγής.

Δεύτερον, η «πειρατεία», επίσης δεν αποτελεί κάποιο είδος «δυσλειτουργίας» του συστήματος: Είναι επίσης συστατικό του στοιχείο, σύμφυτο της άναρχης και ασύδοτης λειτουργίας του και ως τέτοιο δεν απειλεί παρά την αυτο-νομιμοποίηση του κεφαλαίου να δρα και μ' αυτή τη μορφή που το ίδιο ονομάζει «πειρατεία» και να κερδοσκοπεί εκμεταλλευόμενο και τους εργάτες του πνεύματος και της τέχνης. Οι οποίοι φυσικά, όπως και το κοινό τους, δηλαδή οι λαοί, αποτελούν και τα μοναδικά θύματα της λειτουργίας και των δύο αυτών παράλληλων τρόπων «έκφρασης» της έτσι κι αλλιώς εγκληματικής λειτουργίας του καπιταλισμού. Πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι με την «πειρατεία» εννοείται η οργανωμένη παράνομη διανομή. Διότι το κεφάλαιο επιχειρεί να ενοχοποιήσει κάθε έναν που «κατεβάζει» ένα τραγούδι ή μια ταινία από το διαδίκτυο αντί να τα χρυσοπληρώσει στις αίθουσες και στα δισκοπωλεία. Αυτή είναι και μια τρίτη, ίσως, πλευρά του θέματος: Ποιος επιχειρείται πραγματικά να ελεγχθεί μέσω αυτής της σπέκουλας με την «πειρατεία»; Μήπως πίσω από όλη αυτή την προπαγανδιστική επίθεση επιχειρείται προοπτικά - και με πρόσχημα μόνο την «πειρατεία» - ο πλήρης έλεγχος, «τσουβάλιασμα» και «μάντρωμα» κάθε διαφορετικής πολιτισμικής έκφανσης που δε θα δίνει οικονομικά ή και ιδεολογικά διαπιστευτήρια στον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό;

Ως προς αυτό μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν. Προς το παρόν όμως, αυτή η «ανησυχία» εκ μέρους των μονοπωλίων μόνο ερωτηματικά προκαλεί, αφού η «πολιτιστική βιομηχανία» μόνο «ανήσυχη» δεν πρέπει να είναι. Διότι, εν μέσω κρίσης (και «πειρατείας»...), μόνο το Χόλιγουντ, αποχαιρέτησε το 2009 με ρεκόρ κερδοφορίας! Συγκεκριμένα, τα έξι μεγαλύτερα στούντιο των ΗΠΑ «τσέπωσαν» το 2009 συνολικά 10,7 δισ. δολάρια, υπολογίζοντας μόνο τις εισπράξεις εκτός ΗΠΑ και Καναδά! Πρόκειται για ρεκόρ όλων των εποχών, που «μεταφράζεται» σε αύξηση 7% έναντι του 2008 και 11% έναντι του 2007. Η σχεδόν κατά 20% αύξηση των κερδών των αμερικανικών κινηματογραφικών μονοπωλίων σε μια τριετία αποτελεί ρεκόρ από μόνη της. Η «FOX» έρχεται πρώτη με 23% της παγκόσμιας αγοράς. Ακολουθούν: «Sony» 21%, «Warner Bros» 17%, «Disney» 16%, «Παραμάουντ» 12%, «Γιουνιβέρσαλ» 11%. Είναι πραγματικά κυνικό να γίνεται λόγος για «προστασία» της καλλιτεχνικής δημιουργίας, όταν μόνο η ταινία «Αβαταρ» του Κάμερον, που εισπράττει με απίστευτους ρυθμούς από παντού, έκανε ταυτόχρονη πρεμιέρα σε 14.461 αίθουσες ανά τον κόσμο, μεταξύ αυτών οι 3.671 με μηχανήματα τρισδιάστατης προβολής. Μίλησε κανείς για «πολυπολιτισμικότητα»;

Το ότι η «πειρατεία» χρησιμοποιείται αποπροσανατολιστικά από το ...«νόμιμο» κεφάλαιο προκύπτει και από το γεγονός ότι ακόμη και ο όρος «πολιτιστική βιομηχανία» παραπέμπει στην ενδυνάμωση των μονοπωλίων του χώρου από τους διάφορους ιμπεριαλιστικούς πόλους, τόσο με στόχο την κερδοφορία, μέσω της πλήρους εμπορευματοποίησης του πολιτισμού, όσο και την ιδεολογική χειραγώγηση. Πάλι με θύματα τους δημιουργούς και το λαό. Το αν και πόσο «απειλεί» η «πειρατεία» αυτή τη διαδικασία προκύπτει και από τα στοιχεία που οι ίδιοι οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί προβάλλουν «πανηγυρικά» όταν θέλουν να «αποδείξουν» τη «δυναμική» τους.

Με στοιχεία των αρχών της τρέχουσας δεκαετίας παρατηρείται αύξηση του διεθνούς εμπορίου πολιτιστικών «προϊόντων» και υπηρεσιών. Οι σχετικές παγκόσμιες εξαγωγές αυξήθηκαν από 8% σε 27% του ΑΕΠ μεταξύ 1950 και 1998, με το συνολικό εμπόριο να φτάνει το 1997 14 φορές τα επίπεδα του 1950. Από το 1980 έως το 1998 το «πολιτιστικό» εμπόριο πενταπλασιάστηκε. Πρόκειται για στοιχεία που αφορούν τομείς όπως τον κινηματογράφο (παραγωγή, διανομή) και γενικά τα οπτικοακουστικά, τις εκδόσεις, τη δισκογραφία, αλλά και τον τουρισμό. Για τον κινηματογράφο και τα οπτικοακουστικά, τα οικονομικά μεγέθη είναι ιλιγγιώδη. Στις ΗΠΑ, ο κύκλος εργασιών του συγκεκριμένου τομέα πέρασε στη δεύτερη θέση μπροστά από τον τομέα της Πληροφορικής, με μόνο πρώτο τον τομέα της στρατιωτικής βιομηχανίας. Σύμφωνα με την «Unesco», η «πολιτιστική βιομηχανία» των ΗΠΑ είναι πρώτη σε εξαγωγές από το 1996. Αυτός είναι και ο λόγος που το ευρωπαϊκό κεφάλαιο του εν λόγω τομέα προσπαθεί να ανακτήσει το «χαμένο έδαφος». Σε ό,τι αφορά στον εκδοτικό τομέα, ο κύκλος εργασιών στην ΕΕ το 2001 ήταν της τάξης των 22 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό που τον φέρνει πρώτο μεταξύ των οπτικοακουστικών και της μουσικής.

Το 2007, η βρετανική εφημερίδα «Ιντιπέντεντ», παρουσιάζοντας σχετική μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χαρακτηρίζει τον πολιτισμό ως ...«μυστικό οικονομικό όπλο». Απηχώντας το στόχο του κεφαλαίου για ενσωμάτωση του πολιτισμού στη «στρατηγική» της Λισαβόνας για αύξηση της «ανταγωνιστικότητάς» του και με την πλήρη εμπορευματοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης δημιουργίας, η εφημερίδα σημειώνει πως η Ευρώπη «ανακάλυψε» αυτό το «όπλο» σε ένα οικονομικό περιβάλλον, όπου η βιομηχανία βρίσκεται σε πτώση και οι «κεντρικές αρτηρίες» εξουσιάζονται από τις εισαγωγές από την Ανατολή.

«Οι τέχνες και οι δημιουργικές βιομηχανίες κερδίζουν περισσότερα από τα διπλά μετρητά που παράγουν Ευρωπαίοι κατασκευαστές αυτοκινήτων και συμβάλλουν περισσότερο στην οικονομία από τη χημική βιομηχανία, τα ακίνητα, τα τρόφιμα και την επιχείρηση ποτών», σημειώνεται στο άρθρο. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο πολιτιστικός τομέας απασχολεί περίπου 5,8 εκατομμύρια εργαζόμενους, «περισσότερο από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό της Ελλάδας και της Ιρλανδίας μαζί». Κι ενώ οι θέσεις εργασίας εξαφανίστηκαν συνολικά στην ΕΕ μεταξύ του 2002-2004, αυξήθηκαν κατά 1,85% στον πολιτισμό και τους «δημιουργικούς τομείς». Οι εργασιακές σχέσεις βέβαια απηχούν τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, συνολικά, αφού όπως σημειώνεται «οι δημιουργικοί εργαζόμενοι (σ.σ. οι εργαζόμενοι στις "πολιτιστικές βιομηχανίες") τείνουν να εκπαιδευτούν καλύτερα και είναι πιο εύκαμπτοι από άλλους»..!