Κυριακή 14 Μάρτη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 14
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
Επικίνδυνη κουλτούρα ενταγμένη στην καπιταλιστική λογική

Η άγνοια των περισσοτέρων που χρησιμοποιούν συμπληρώματα διατροφής για το τι ακριβώς καταναλώνουν αυξάνει την επικινδυνότητα του φαινομένου, επισημαίνουν οι ειδικοί
Η άγνοια των περισσοτέρων που χρησιμοποιούν συμπληρώματα διατροφής για το τι ακριβώς καταναλώνουν αυξάνει την επικινδυνότητα του φαινομένου, επισημαίνουν οι ειδικοί
«Είμαι ...εθισμένος στα συμπληρώματα διατροφής. Μου αρέσει να δοκιμάζω διαφορετικά πράγματα και έκανα το λάθος να μην ερευνήσω και να βεβαιωθώ αν αυτό που πήρα είναι νόμιμο».

Η δήλωση αυτή (έγινε στο «ESPN») ανήκει στον καλαθοσφαιριστή Χουάν Ντίξον, ο οποίος είχε βρεθεί θετικός σε έλεγχο ντόπινγκ, όταν αγωνιζόταν στον Αρη. Τη χρησιμοποιούμε ενδεικτικά. Την άποψη και την τακτική του, δυστυχώς, ακολουθούν πολλοί.

Το θέμα δεν είναι (πρώτιστα), όπως ο Ντίξον και οι ομοϊδεάτες του (θέλουν να) νομίζουν, το νόμιμο ή παράνομο. Αλλά η ...μόδα (και) των συμπληρωμάτων διατροφής, η ελαφρότητα με την οποία κάποιος δοκιμάζει ή/και χρησιμοποιεί. Η σύνδεση βελτίωσης στην αθλητική απόδοση με τα συμπληρώματα διατροφής, τα οποία συνδέονται (ιδεολογικά και πρακτικά) και με το ντόπινγκ. Εν τέλει το θέμα και η ουσία βρίσκονται στην κουλτούρα που έχει δημιουργηθεί. Η οποία εξυπηρετεί τον πλουτισμό των εταιρειών παραγωγής και τους μεσάζοντες. Επίσης, αποτελεί σημαντικό κομμάτι της γενικότερης διαστρέβλωσης του τι είναι αθλητισμός.

Οπως παραδέχονται οι ειδήμονες, πλέον η έκταση του φαινομένου (και) με τα συμπληρώματα διατροφής είναι θέμα δημόσιας υγείας. Οι μύθοι, η παραπλάνηση, οι κίνδυνοι, τα προϊόντα και τα συμφέροντα είναι πολύ μεγάλοι. Ακόμα και γονείς εκθέτουν - εκούσια ή ακούσια - τα παιδιά τους (!), με στόχο καλύτερες επιδόσεις, οι οποίες σχετίζονται με το αντάλλαγμα... Το πιο αποτελεσματικό «όπλο», και σ' αυτή τη μάστιγα, είναι η αλλαγή κουλτούρας και η πραγματική ενημέρωση.

Φαίνεσθαι και είναι

Η ανεξέλεγκτη πώληση και χρήση των συμπληρωμάτων διατροφής κάνει τις πολυεθνικές του χώρου να θησαυρίζουν
Η ανεξέλεγκτη πώληση και χρήση των συμπληρωμάτων διατροφής κάνει τις πολυεθνικές του χώρου να θησαυρίζουν
Κάποιοι εξανίστανται μιλώντας για τα καθαρά συμπληρώματα διατροφής (όντως υπάρχουν). Τα γεγονότα έχουν αποδείξει και η έρευνα του «Ρ» επιβεβαίωσε ότι πολλές φορές το φαίνεσθαι απέχει από το είναι. Αναδείχθηκαν επίσης καθοριστικές παράμετροι, όπως η έλλειψη ελέγχων, η τεχνητή δημιουργία αναγκαιότητας των συμπληρωμάτων διατροφής, η (κατα)χρήση χωρίς την άποψη των ειδικών.

Πρόσφατα (ως τελευταίο χρονικά παράδειγμα) η αμερικανική εταιρεία «Bodybuilding.com LCC» απέσυρε 65 συμπληρώματα λόγω βάσιμων ενδείξεων ότι περιέχουν συστατικά που πρόσφατα χαρακτηρίστηκαν ως αναβολικά στεροειδή... Για να κατανοήσουμε για τι ακριβώς μιλάμε, παραθέτουμε σχετική ανακοίνωση του ΕΟΦ: «Η χρήση αναβολικών στεροειδών είναι πολλαπλά επικίνδυνη, αφού είναι δυνατόν να προκαλέσει οξεία ηπατική βλάβη, αλλά και μακροχρόνιες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες σε άνδρες, γυναίκες και παιδιά, όπως συρρίκνωση των όρχεων, αύξηση των μαστών και στειρότητα στους άνδρες, αρρενοποίηση στις γυναίκες και μειωμένο ύψος στα παιδιά»...

Σε μελέτη του εργαστηρίου της ΔΟΕ στην Κολωνία (τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο «International Journal of Sports Medicine» το 2004) αναλύθηκαν 634 μη ορμονούχα σκευάσματα διατροφής από 13 χώρες και από 215 διαφορετικούς προμηθευτές. Το 91,2% από αυτά αγοράστηκε από καταστήματα λιανικής πώλησης, 8,2% από το διαδίκτυο και 0,3% ήταν τηλεφωνική παραγγελία.

Τα 94 (14,8%) βρέθηκε ότι περιείχαν απαγορευμένα Αναβολικά Ανδρογόνα Στεροειδή. Σε ποσοστό 24,5% είχαν προορμόνες ναδρολόνης και τεστοστερόνης, 68,1% προορμόνες μόνο τεστοστερόνης και 7,5% προορμόνες μόνο ναδρολόνης. Συμπληρώματα που σε έλεγχο ντόπινγκ θα έδειχναν τον χρήστη τους θετικό αγοράστηκαν στην Ολλανδία (25,8%), στην Αυστρία (22,7%), στο Ηνωμένο Βασίλειο (18,8%) και στην Αμερική (18,8%). Ακόμα σε έρευνα που έγινε το 1998, από το Τμήμα Υγείας της Καλιφόρνιας, βρέθηκε ότι το 10-15% των ελεγχθέντων ασιατικών σκευασμάτων περιείχαν μόλυβδο, υδράργυρο ή αρσενικό...

Η αντίληψη που επιβάλλει σήμερα το καπιταλιστικό σύστημα για το τι είναι αθλητισμός και τα πρότυπα που προκύπτουν από αυτό είναι βασική αιτία για τη χρήση ουσιών, τονίζουν στον «Ρ» άνθρωποι του αθλητισμού
Η αντίληψη που επιβάλλει σήμερα το καπιταλιστικό σύστημα για το τι είναι αθλητισμός και τα πρότυπα που προκύπτουν από αυτό είναι βασική αιτία για τη χρήση ουσιών, τονίζουν στον «Ρ» άνθρωποι του αθλητισμού
Περίπου το 40% των συμπληρωμάτων λαμβάνεται από το γενικό πληθυσμό και το υπόλοιπο από αθλητές. Το 2000 πωλήθηκαν παγκοσμίως 3,1 εκατομμύρια κιλά κρεατίνης. Για συμπληρώματα διατροφής δαπανήθηκαν παγκοσμίως 46 δισεκατομμύρια δολάρια...

Ανεξέλεγκτες οι πολυεθνικές

«Τα συμπληρώματα διατροφής, βάσει του νόμου, πρέπει να πωλούνται μόνο από τα φαρμακεία. Οποιοδήποτε άλλο κανάλι είναι παράνομο. Στην πραγματικότητα όμως αυτό δε συμβαίνει. Οι μεγάλες δόσεις που χρειάζονται κάποιοι ή κάποια ειδικά σκευάσματα που χρειάζονται δεν υπάρχουν στα φαρμακεία. Ετσι, τα εισάγουν. Είτε μέσω Ιντερνετ, είτε μέσω άλλων τρόπων και τα διοχετεύουν μέσω άλλων καταστημάτων. Θα μου πείτε, γιατί; Γιατί τα καταστήματα αυτά σπανίως ελέγχονται», μας είπε ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής, Κώστας Λουράντος.

«Ο ΕΟΦ καλά καλά δεν μπορεί να ελέγξει τα φαρμακεία. Η δομή του, σχετικά με τους ελέγχους, δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε τέτοια ζήτηση. Δεν προλαβαίνουν, δε γίνεται. Δεν υπάρχουν άνθρωποι, δεν υπάρχει σωστή δομή. Σε κάθε περιοχή υπάρχουν αρκετά καταστήματα που πουλάνε συμπληρώματα διατροφής. Τα οποία ελέγχονται μόνο τη μέρα της άδειας λειτουργίας. Ο καθένας λοιπόν μπορεί να φέρει οτιδήποτε»...

Μέχρι και αναβολικές ουσίες είναι δυνατόν να κρύβονται σε ένα σκεύασμα συμπληρωμάτων διατροφής
Μέχρι και αναβολικές ουσίες είναι δυνατόν να κρύβονται σε ένα σκεύασμα συμπληρωμάτων διατροφής
Η Βέτα Πανουτσάκου, επόπτρια Δημόσιας Υγείας στη Νομαρχία Αθηνών, επισήμανε: «Σε ελέγχους που κάνουμε οι υπηρεσίες της Νομαρχίας τα συναντάμε πολύ συχνά και σε άλλα καταστήματα. Στην πραγματικότητα πωλούνται παντού και ανεξέλεγκτα. Φαίνεται ότι θα τα δοκιμάσουμε, θα πάθουμε και μετά θα αποσυρθούν».

Και πρόσθεσε: «Αναδεικνύεται ότι ακόμα και στον ευαίσθητο τομέα των συμπληρωμάτων διατροφής, τα οποία είναι σκευάσματα που προσομοιάζουν αρκετά με τα φάρμακα, η κατασκευή τους βρίσκεται στα χέρια πολυεθνικών που παρασκευάζουν και δρουν χωρίς κανένα πλαίσιο. Ενώ υπάρχει νόμος που ορίζει ότι αυτά πρέπει να διατίθενται μόνο στα φαρμακεία, υπερισχύει ο νόμος της ελεύθερης αγοράς και γι' αυτό βρίσκονται σε καταστήματα, μπακάλικα, γυμναστήρια, καταστήματα βιολογικών προϊόντων, κλπ. Αποδεικνύεται ότι οι οποιεσδήποτε διατάξεις και οργανισμοί είναι ανίσχυροι μπροστά στους όρους που βάζει η ελεύθερη αγορά».

Σιχαμένη κοινωνία

Οπως δήλωσε στον «Ρ» η Χαρά Σπηλιοπούλου (ιατροδικαστής, αναπλ. καθηγήτρια, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Καταπολέμησης του Ντόπινγκ - ΕΣΚΑΝ), «τα συμπληρώματα διατροφής προορίζονται για πρόληψη ή θεραπεία διαφόρων καταστάσεων, εντούτοις δεν κατατάσσονται ούτε και ελέγχονται όπως τα φάρμακα. Δεν αποτελούν το αντιστάθμισμα μιας σωστής διατροφής. Ο αθλητής που ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή με επαρκείς θερμίδες δε χρειάζεται τέτοια σκευάσματα».

Τα αποτελέσματα της δράσης τους «μπορεί να είναι τελείως διαφορετικά σε ενήλικες και σε εφήβους ή παιδιά. Δεν μπορεί να προβλεφθεί κάθε ανεπιθύμητη ενέργειά τους. Η λήψη συμπληρωμάτων ενδέχεται να απειλήσει την υγεία, ειδικά όταν ληφθούν σε πολύ υψηλές δόσεις. Επιπλέον, ειδικά για τους αθλητές, μπορεί να οδηγήσουν σε θετικό αποτέλεσμα κατά τον έλεγχο ντόπινγκ».

Αποκαλυπτική ήταν η απάντησή της στο γιατί οι αθλητές παίρνουν συμπληρώματα διατροφής. «Αλλοι για τη ρύθμιση του βάρους τους, άλλοι γιατί πιστεύουν ότι δεν έχουν σωστή διατροφή. Κάποιοι τα παίρνουν γιατί τα χρησιμοποιούν πολλοί συναθλητές τους. Επειδή οι εμπορικές εταιρείες ισχυρίζονται ότι ωφελούν κατά την άθληση, τους τα δίνουν οι προπονητές και οι γιατροί τους, πιστεύουν ότι με τα συμπληρώματα θα βελτιωθεί η αγωνιστική τους απόδοση»...

Το θέμα βέβαια δεν αφορά μόνο τους αθλητές υψηλών επιδόσεων αλλά όποιον εν γένει αθλείται. Ακόμα και μικρά παιδιά στα οποία οι ίδιοι οι γονείς προωθούν τις υφιστάμενες αντιλήψεις. «Μου ήρθε πρόσφατα μια μαμά με μια μπροσούρα που είχε "κατεβάσει" από το Ιντερνετ. Ηθελε να δώσει κάποιο σκεύασμα στο παιδί της, για να έχει καλύτερες αθλητικές επιδόσεις», θυμήθηκε ο Κ. Λουράντος.

«Εκεί είναι το θέμα, στους γονιούς. Το παιδί τι γνωρίζει; Ο γονέας πιέζει το παιδί. Δυστυχώς, η κοινωνία μας έχει φτάσει στο σημείο οι ίδιοι οι γονείς να σπρώχνουν τα παιδιά τους. Ξέρεις τι κάνουνε οι γονείς, δάσκαλοι κλπ., οι οποίοι ντοπάρουνε στον ερασιτεχνικό αθλητισμό παιδιά; Τι τους μαθαίνουν; Οτι με μια βοήθεια, οποιαδήποτε και αν είναι αυτή, με οποιοδήποτε κόστος, έχεις μια προσωρινή κερδοφόρα στιγμή. Αδιαφορείς για το μέλλον. Κοιτάς το τώρα. Να γίνω καλός αθλητής, να πάρω πρωτάθλημα...

Είναι μια σιχαμένη κοινωνία η οποία δεν έχει βάλει κανόνες ή δεν τους σέβεται. Δε σέβεται τα παιδιά που είναι το μέλλον της και πάνω τους χτίζει. Και επιτρέπει σε εμάς τους μεγάλους να τα διαβρώνουμε, για δικό μας όφελος. Αυτοί οι μπαμπάδες και αυτές οι μαμάδες κερδίζουν από το παιδί. Καυχιούνται για το παιδί που είναι πρωταθλητής. Δεν τους ενδιαφέρει με ποιο τρόπο έγινε πρωταθλητής. Βεβαίως η κοινωνία δεν τα κάνει τυχαία όλα αυτά. Ενδιαφέρεται μόνο για το κέρδος».

Το σύστημα είναι ένοχο

Ο Νίκος Γαρδίκης, γυμναστής - προπονητής κολύμβησης και πρώην πρόεδρος του Σωματείου Γυμναστών Ν. Αττικής, τόνισε ότι τα κίνητρα κάποιου που καταφεύγει σε τέτοιες λύσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τους λόγους για τους οποίους αθλείται, ωστόσο είναι στενά συνδεδεμένα με τα όσα επιβάλλονται και προβάλλονται σήμερα στην κοινωνία. Η διαφήμιση συγκεκριμένων προτύπων, οι αξίες και τα ήθη που επιβάλλει το καπιταλιστικό σύστημα είναι αυτά που οδηγούν στα λάθος μονοπάτια.

«Στον αθλητισμό επικρατεί η άποψη ότι καλύτερος αθλητής είναι αυτός που έχει κάνει το ρεκόρ. Δεν είναι αυτονόητο αυτό, όπως και ποτέ δεν ήταν. Ποτέ ο αθλητισμός δεν προέβαλλε κάτι τέτοιο. Ξαφνικά μετά από πολλά χρόνια και όταν άρχισαν να μπαίνουν στον αθλητισμό οι λογικές του κέρδους, έφθασε πλέον να γίνει αυτονόητο...

Η έλλειψη αθλητικής παιδείας ή/και η λανθασμένη αντίληψη περί του τι είναι αθλητισμός, είναι η βάση που ξεκινάνε όλα αυτά. Σήμερα έχουμε φθάσει σε σημείο να μειώνονται οι ώρες γυμναστικής στο γυμνάσιο όσο και στο λύκειο και φαίνεται ότι το ίδιο θα γίνει και στο Δημοτικό. Παράλληλα, η απουσία των ελεύθερων χώρων, η έλλειψη αθλητικών εγκαταστάσεων καθώς και οργανωμένων προγραμμάτων άθλησης με ειδικευμένους γυμναστές που να δώσουν σωστές βάσεις σε ένα παιδί που θέλει να ασχοληθεί με τον αθλητισμό δημιουργούν ένα ρευστό σκηνικό με αποτέλεσμα ένα παιδί να μην έχει τα απαραίτητα εφόδια ώστε να ξέρει τι έχει να αντιμετωπίσει».

Ο πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής και νυν προπονητής Σάββας Κωφίδης ήταν κατηγορηματικός ότι «το πρόβλημα της χρήσης συμπληρωμάτων διατροφής από τους αθλητές υψηλών επιδόσεων και κυρίως από τους νέους που αθλούνται είναι βαθύτερο και συνδέεται με μια σειρά άλλων προβλημάτων που υπάρχουν στην κοινωνία.

Οπως, για παράδειγμα, τα προβλήματα που υπάρχουν στον τρόπο που λειτουργεί το σχολείο σήμερα. Η γενικότερη παιδεία που παρέχεται ή τα πρότυπα που δημιουργούνται. Και αρχίζουν να επηρεάζουν, να συμβάλλουν καθοριστικά στη διαμόρφωση χαρακτήρα από την παιδική ηλικία. Εγκλωβίζονται εξ αρχής από την παιδική τους ηλικία σε ένα σύστημα εκμετάλλευσης. Το ίδιο το σύστημα εκπαίδευσης τους στερεί την ενημέρωση και δεν τους δίνει τη γνώση για το πώς θα πρέπει να σταθούν απέναντι σε τέτοιου είδους φαινόμενα. Εχουμε να κάνουμε με ένα σύστημα που πουλάει την παιδεία, πουλάει τη γνώση, πουλάει τις ανάγκες, άρα πουλάει και τα χάπια. Ενα σύστημα που αδυνατεί να εξασφαλίσει το μέλλον στα παιδιά και τα ρίχνει στην αρένα κερδίζοντας από την προσπάθεια που θα κάνουν για να βρουν τη λύση.

Το καπιταλιστικό σύστημα είναι αυτό που καλλιεργεί και συντηρεί τη ματαιοδοξία, όπως τη λέω εγώ, και όχι φιλοδοξία όπως επιμένουν κάποιοι να την ονομάζουν. Αυτή βρίσκει έκφραση και στον τομέα του αθλητισμού. Το σύστημα δίνει κάποια κίνητρα για να δημιουργηθεί ο ψευτοανταγωνισμός, με αποτέλεσμα οι αθλητές να ψάχνουν οποιονδήποτε τρόπο για να αναρριχηθούν, να φθάσουν στην επιτυχία.

Ακόμα και αυτούς τους τρόπους που μπορεί να είναι επικίνδυνοι για την ίδια τους την υγεία, όπως η χρήση επικίνδυνων συμπληρωμάτων διατροφής ή αναβολικών. Πλέον έχουμε φθάσει σε ένα σημείο που δεν ανταγωνίζονται οι αθλητές αλλά τα φάρμακα. Μια επιτυχία δε θεωρείται αποτέλεσμα άσκησης και προπόνησης ενός αθλητή, αλλά του τι φάρμακα παίρνει. Υπάρχει ένας χορός εκατομμυρίων και η βιτρίνα του είναι οι αθλητές οι οποίοι καταναλώνουν τα φάρμακα και επί της ουσίας με τις επιδόσεις τους τα διαφημίζουν.

Οι ευθύνες του κράτους για όλα αυτά τα ζητήματα είναι μεγάλες. Οταν έχεις να κάνεις με ένα κράτος που σήμερα συνδέεται άμεσα με το κεφάλαιο και τα κέρδη του, είναι λογικό να μην κάνει πολλά όταν, για παράδειγμα, σε ένα θέμα κρύβονται τεράστια κέρδη για τις πολυεθνικές του χώρου. Το σίγουρο είναι ότι όσες επιτροπές και να φτιαχτούν, όσα μέτρα και να παρθούν, δεν υπάρχει περίπτωση το πρόβλημα να χτυπηθεί στην ουσία του.

Ο αθλητής θα πρέπει να καταλάβει μόνος του και να αναθεωρήσει αυτά που κάποιοι του παρουσιάζουν σαν αξίες. Να καταλάβει ότι εάν κάνει ένα άλμα στα 3 μ. δεν έχει περισσότερη αξία από ένα γιατρό που σώζει μια ζωή. Να ξεφύγει από τον κόσμο των ψευδαισθήσεων που τον κάνει να κυνηγάει τη δόξα και το χρήμα».


Γ. Κ.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ