Στην «Αυλαία» (Αγίου Ορους 15 και Κωνσταντινουπόλεως, 210 3474.074) σήμερα και αύριο θα δοθούν οι δύο τελευταίες συναυλίες του συγκροτήματος «GHETONIA - ΓΕΙΤΟΝίΑ», με ελληνόφωνα τραγούδια της Κάτω Ιταλίας. Το ελληνόφωνο συγκρότημα από το Σαλέντο αποτελούν οι: ROBERTO LICCI (τραγούδι, κιθάρα), SALVATORE COTARDO (σαξόφωνο, κλαρίνο), EMMANUELE LICCI (κλασική κιθάρα, φωνή), ADMIRS KURTAJ (ακορντεόν), ANTONIO COTARDO (φλάουτο), FRANCO NUZZO (ταμπορέλο, κρουστά), GIORGIO VENDOLA (κοντραμπάσο).

Τα ελληνόφωνα τραγούδια της Κάτω Ιταλίας είναι οι κύριοι φορείς της παράδοσης της «γκρεκάνικης» γλώσσας (του «griko»), που παραμένει ζωντανή στις δυο ελληνόφωνες κοινότητες: του Σαλέντο (9 ελληνόφωνα χωριά, 40.000 περίπου κάτοικοι) και της Καλαβρίας (άλλα τόσα χωριά, λιγότερος πληθυσμός). Ενα ποιητικό, «τραγουδιστό» γλωσσικό ιδίωμα που διασώζει αρχαία στρώματα της ελληνικής γλώσσας, με νεότερες ιταλικές προσμείξεις, όποια άποψη κι αν δεχτεί κανένας για την καταγωγή του: του Morosi ότι προερχόταν από τη γλώσσα των βυζαντινών του 9ουαι. ή των GerhardRohlfs - Γ. Χατζηδάκι ότι το πλήθος δωρικών και άλλων αρχαίων λεξικολογικών στοιχείων πάει στη Μεγάλη Ελλάδα του 8ου π.Χ. αι.

Αρκετά χρόνια τώρα γίνεται μια προσπάθεια επικοινωνίας Ελλάδας - Κάτω Ιταλίας, που τονώνει τη δουλειά των ομάδων που δουλεύουν για τη γλώσσα και τα τραγούδια στα ελληνόφωνα χωριά του Σαλέντο και της Καλαβρίας. Εκατό χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση αυτής της παράδοσης στο ελληνικό κοινό από τον μεγάλο ποιητή από την Καλημέρα, Vito Domenico Palumbo (στιχουργός του γνωστού τραγουδιού «Καληνύφτα»), στον «Παρνασσό», το 1895, η γοητευτική παράδοση των Ελληνόφωνων της Κάτω Ιταλίας γίνεται, όλο και περισσότερο κομμάτι της ελληνικής μουσικής πραγματικότητας.

Κεντρική παρουσία σ' αυτήν την επικοινωνία, το συγκρότημα «Ghetonia» («Γειτονία»), αποτελεί την πιο προχωρημένη έκφραση ενός ρεύματος στη νεότερη γενιά της Grecίa Salentina να ξαναψάξουν μέσα από τα ελληνόφωνα τραγούδια μια γλωσσική και πολιτιστική «ταυτότητα» που περιθωριοποίησε και απειλεί με εξαφάνιση σ' αυτά τα χωριά η κυρίαρχη ιταλική κουλτούρα (εξ ου και το γλωσσικό παίγνιο «gheto» - «Ghetonia» είναι ενδεικτικό).

Η «Γειτονία» επεξεργάζεται τη μαγική σύνθεση τριών πολιτιστικών ρευμάτων στις παραδόσεις της Κάτω Ιταλίας: Την ελληνόφωνη παράδοση της Grecia Salentina. Την τελετουργική - θεραπευτική παράδοση του ταραντισμού. Τα τραγούδια και τις αφηγήσεις στο ιδιαίτερο ιταλικό γλωσσικό ιδίωμα της ευρύτερης περιοχής του Otranto (της αρχαιοελληνικής αποικίας Υδρούς). Πυρήνας της «Γειτονίας», αλλά και της συνολικότερης ζωντανής μουσικής του Σαλέντο, είναι ο Ρομπέρτο, τραγουδιστής - αφηγητής - τροβαδούρος, που γνώρισε τους τελευταίους της παλιάς γενιάς και μεταφέρει την παράδοση στους νεότερους σπουδαγμένους μουσικούς, που προσθέτουν στο συγκρότημα τις δικές τους μουσικές ανησυχίες.