Πέμπτη 23 Οχτώβρη 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 30
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
Λορέντ Καντέτ
ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ

Από όπου και αν κοιτάξεις την ταινία, θα σε συγκινήσει! Γιατί δείχνει απόλυτα ειλικρινής! Το θέμα που την απασχολεί δεν εφευρέθηκε σε κάποιο κεφάλι και στη συνέχεια ...εγκεφαλικά πέρασε στην οθόνη. Το φιλμ «Ανάμεσα στους Τοίχους» είναι η ίδια η ζωή. Η ζωή σε ρεαλιστική απόδοση, χωρίς περιττά φτιασιδώματα και ψευτιές. Χωρίς εύκολους συναισθηματισμούς, για να κερδηθούν συμπάθειες και ...εισιτήρια. Μια τάξη ενός σχολείου σε μια προβληματική γειτονιά του Παρισιού και οι μάσκες πέφτουν! Το καπιταλιστικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι παγιδευμένο μέσα στα καπιταλιστικά πολιτικά και κοινωνικά αδιέξοδα.

Το σχολείο που απασχολεί την ταινία είναι ένα πολυπολιτισμικό σχολείο. Ενα φαινόμενο καινούριο για κάποιες χώρες, όπως η δική μας για παράδειγμα. Αλλά πολύ παλιό φαινόμενο για αποικιοκρατικές χώρες, όπως η Γαλλία, για παράδειγμα επίσης. Και στις δύο περιπτώσεις, πάντως, το πρόβλημα πήρε ή θα πάρει άγριες διαστάσεις. Γιατί, τίποτα δε δείχνει ότι θα σταματήσει αυτό το ποτάμι των μετακινήσεων των πληθυσμών. Αυτό το ανθρώπινο ποτάμι, που φορτωμένο την πείνα του, τις άγνοιές του, τους φόβους και τις προκαταλήψεις του, μαζί με τα άλλα εκατομμύρια προβλήματα που γεννάει και μεταφέρει, γεννάει και προσθέτει προβλήματα στο ήδη προβληματικό εκπαιδευτικό σύστημα των χωρών «υποδοχής»! Χωρών υποδοχής με χιλιάδες δικά τους ταξικά προβλήματα.

Οσο προχωρούσε η ταινία, τόσο μεγάλωνε το άγχος μου. Οι μαθητές και οι δάσκαλοι έμοιαζαν να είναι καταδικασμένοι να κάνουν κύκλους γύρω από τον εαυτό τους. Και έτσι που τίποτα δεν άλλαζε ριζικά, όλα μέσα, αλλά κυρίως έξω από το σχολείο, έμεναν αμετακίνητα, κατέληγα τραγικά πως η ανθρώπινη κοινωνία, εκτός αν αλλάξει μυαλά, που πρέπει οπωσδήποτε να αλλάξει, δεν μπορεί παρά να περιστρέφεται ατέλειωτα γύρω από τον άξονά της, προσθέτοντας καθημερινά νέα προβλήματα, νέα αδιέξοδα. Εκείνο που μεγάλωνε την απελπισία μου, είναι πως και τα ...μονοπολιτισμικά καπιταλιστικά σχολεία στα λόγια μόνο είναι μονοπολιτισμικά. Στις τάξεις όλων των καπιταλιστικών σχολείων λειτουργούν οι εσωτερικές «φυλετικές» διακρίσεις. Ανάλογα τις οικονομικές δυνατότητες της οικογένειας, ανάλογα την περιοχή, κλπ., και αφού η ζωή έξω από το σχολείο συνεχίζει να παράγει ανισότητες, το εκπαιδευτικό σύστημα δείχνει και είναι παγιδευμένο. Ερωτήματα που βασανίζουν τα κεφάλια των μαθητών είναι αδύνατο να απαντηθούν από τους δασκάλους (αν περιοριστούν στο «ωρολόγιο» πρόγραμμα). Οι απαντήσεις, λοιπόν, που ακούγονται είναι άλλα λόγια να αγαπιόμαστε!

Τι γίνεται, λοιπόν; Τι μπορεί να γίνει; Τίποτα! Οποιος πιστέψει πως το συγκεκριμένο κοινωνικό σύστημα, ο καπιταλισμός, μπορεί να αυτογιατρευτεί, σίγουρα χάνει τον καιρό του. Οπως τον έχασαν και οι δάσκαλοι του συγκεκριμένου σχολείου της ταινίας. Οι οποίοι, ενώ «έλυναν» το ένα πρόβλημα, έκοβαν το ένα κεφάλι, ένα δεύτερο πρόβλημα, ένα δεύτερο κεφάλι, ξεπηδούσε από την άλλη μεριά. Η καπιταλιστική Λερναία Υδρα υπάρχει χάρις στην ικανότητά της να γεννάει κεφάλια (προβλήματα). Πρέπει, για να γίνουμε αποτελεσματικοί, να τελειώνουμε οριστικά με τη Λερναία Υδρα. Πρέπει να τη χτυπήσουμε στην καρδιά. Εκεί που βρίσκεται το δηλητήριο της αναπαραγωγής της.

Δείτε την ταινία και αν εσείς έχετε άλλη πρόταση, εγώ είμαι στη διάθεσή σας να το συζητήσουμε. Η εικόνα που θα δείτε στο συγκεκριμένο σχολείο, χωρίς να θέλω να την κατακρίνω, είναι «μικρότερη» από την πραγματικότητα. Τα καπιταλιστικά σχολεία, ανάλογα την περιοχή, αλλά και ανάλογα και τη χώρα ...ποικίλλουν. Κανένας, πιστεύω, δε θα ισχυριστεί, πως η αναπτυγμένη Γαλλία είναι το μέτρο. Κάτω από αυτήν, τα πράγματα είναι, όπως καταλαβαίνετε, απείρως χειρότερα! Εμείς, για παράδειγμα, κάνουμε μάθημα μέσα σε ...κοντέινερ! Σε σχολεία ερείπια, χωρίς αυλές και χωρίς τα απαραίτητα υλικά για την εκπαίδευση. Δε θα αναφερθώ στην Ασία, στην Αφρική, στη Λατινική Αμερική. Πάντως, είμαι υποχρεωμένος να θυμίσω, πως και εκεί μαθητές - άνθρωποι, παιδιά για την ακρίβεια, γεμίζουν τις αίθουσες, δάσκαλοι λιώνουν τα συκώτια τους για να διδάξουν. Και αυτό, σε καμία περίπτωση, δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Τα δάκρυά μας για τα πολυπολιτισμικά σχολεία των παρισινών προαστίων μοιάζουν κροκοδείλια, αν δεν είναι και δάκρυα για τα σχολεία όλου του κόσμου!

Τα παραπάνω δε μου προέκυψαν, η ταινία μού τα προκάλεσε! Και αυτό μετράει στα πολύ θετικά της. Μιλάμε για μια σοβαρή ταινία. Κανένας θεατής, ακόμα και ο πιο αδιάφορος, δε θα βγει από την αίθουσα χωρίς πληγές! Το φιλμ του Λορέντ Καντέτ πληγώνει! Και προβληματίζει. Θα έλεγα πως πρέπει να τη δουν όλοι οι μαθητές, όλοι οι γονείς και προπαντός όλοι οι δάσκαλοι. Σε όλους έχει κάτι να πει. Ολοι θα αναλογιστούν τις ευθύνες τους.

Για πληρέστερη ανάγνωση της ταινίας θα σας δώσω μερικές χρήσιμες πληροφορίες. Οι δάσκαλοι είναι πραγματικοί δάσκαλοι και οι μαθητές πραγματικοί μαθητές. Παρ' όλα αυτά, η ερμηνεία όλων είναι περισσότερο από επαγγελματική! Και ας σημειωθεί, τόσο τα παιδιά όσο και οι δάσκαλοι, παίζουν ρόλους κόντρα στην ιδιοσυγκρασία τους. Οι «αυστηροί» δάσκαλοι δεν είναι, κατ' ανάγκη, αυστηροί, και οι «κακοί» μαθητές, δεν είναι, κατ' ανάγκη, κακά παιδιά! Η ταινία στηρίζεται στο βιβλίο του κεντρικού ήρωα - καθηγητή (Φρανσουά Μπεγκαντού). Οι διάλογοί της προέκυψαν και κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Μιλάμε, δηλαδή, για μια ταινία ...πείραμα! Ενα πείραμα που βραβεύτηκε στις Κάνες με τον «Χρυσό Φοίνικα» (2008). Το ομόφωνο σκεπτικό της κριτικής επιτροπής των Κανών, ανάμεσα στα άλλα, αναφέρει: «Ανάμεσα στους λόγους που συμφωνήσαμε ομόφωνα στην επιλογή μας, υπήρξε η υψηλή τέχνη της συγκεκριμένης ταινίας». Συμφωνούμε και προσυπογράφουμε!

Παίζουν: Φρανσουά Μπεγκαντού (ο καθηγητής), Εσμεράλντα Κουερτανί, Αγγέλικα Σάντσιο, Βέι Χουάνγκ, Χαριέτ Κασαρουχάντα, Λουίζ Γκρίνμπεργκ, κ.ά. (οι μαθητές).


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ