Ο Ταλάτ ήταν ο ίδιος που ξέρουμε χωρίς εκπλήξεις δήλωσε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας, μετά την έναρξη των απευθείας διαπραγματεύσεων με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη.

Η επίσημη πρώτη, που είχε περισσότερο «διαδικαστικό χαρακτήρα», επαναβεβαίωσε την πρόοδο των συνομιλιών και σημειώθηκε ως ένα θετικό βήμα στην πορεία των διαπραγματεύσεων, παρουσία του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Αλεξάντερ Ντάουνερ και του Ειδικού Απεσταλμένου του Ταγιέ Μπρουκ Ζεριχούν.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δ. Χριστόφιας, στην εναρκτήρια δήλωσή του διαβεβαίωσε τους παρευρισκόμενους για «την πλήρη συνεργασία μας», σημειώνοντας ότι «έχει έρθει ο καιρός για να δοθεί τέλος στο από μακρού υφιστάμενο κυπριακό πρόβλημα και για να δοθεί στον κυπριακό λαό το καλύτερο μέλλον που του αξίζει», αναφέροντας ως βάσεις για συμφωνία αυτές που περιγράφονται «στις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου του 1977 και 1979, οι οποίες προβλέπουν το μετασχηματισμό του ενιαίου κράτους σε ένα ομόσπονδο κράτος».

Ο Δ. Χριστόφιας τόνισε ότι «πρέπει να καθοδηγούμαστε από τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, που υποστηρίζουν τη λύση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως περιγράφεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, με μια και μόνη κυριαρχία, ιθαγένεια και διεθνή προσωπικότητα», στην οποία πρέπει, όπως είπε, να «είμαστε προσηλωμένοι», προσθέτοντας ότι «σε αυτές τις πλήρεις διαπραγματεύσεις, που ξεκινούμε επίσημα σήμερα, είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλίσουμε τις βασικές αρχές που μέχρι τώρα μας συνόδευαν σε αυτή τη διαδικασία: Να επιτύχουμε μια συμφωνημένη λύση, η οποία θα εγκριθεί από το λαό σε ξεχωριστά ταυτόχρονα δημοψηφίσματα, χωρίς επιδιαιτησία και τεχνητά χρονοδιαγράμματα, να διασφαλίσουμε ότι οι Κύπριοι θα έχουν την ευθύνη για τη διαδικασία και ότι το αποτέλεσμα θα είναι μια κυπριακή λύση από τους Κύπριους και για τους Κύπριους. Μια άλλη βασική αρχή, η οποία πρέπει να τηρηθεί σε αυτή τη διαδικασία, όπως έγινε σε όλες τις προηγούμενες διαδικασίες, είναι ότι τίποτα δε θα θεωρείται ότι έχει συμφωνηθεί πριν συμφωνηθούν όλα».

Επιπλέον, τόνισε ότι αναμένουμε πως θα επιδειχτεί ένα νέο πνεύμα συμβιβασμού από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και ότι όλοι θα σέβονται την ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της ενωμένης Κύπρου», εκφράζοντας την ελπίδα ότι «οι δυο κοινότητες της Κύπρου θα αφήσουν κατά μέρος τις συγκρούσεις του παρελθόντος, θα επιδείξουν πνεύμα συνεργασίας και θα αναλάβουν κοινή δράση για να αποφασίσουν το μέλλον τους σε μια επανενωμένη πατρίδα».

Ο Μ. Ταλάτ, στη δήλωσή του, επανέλαβε τη θέση για λύση το συντομότερο δυνατό και τους ισχυρισμούς περί «εγκαθίδρυσης ενός νέου συνεταιρισμού», σημειώνοντας πως γνωρίζει ότι στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής οι δυο πλευρές θα έχουν διαφορετικές απόψεις επί διαφόρων πτυχών του Κυπριακού, λέγοντας ότι «εμείς οι δυο ηγέτες έχουμε καταφέρει να καταγράψουμε τις συμφωνίες της 23ης Μαΐου και της 1ης Ιουλίου, καθορίζοντας τη βασική δομή που έχουμε, ένα τουρκοκυπριακό κράτος και ένα ελληνοκυπριακό κράτος, ως συνιστώντα κράτη με ισότιμο καθεστώς».

Σε πρόσθετα σχόλιά του, ο Δ. Χριστόφιας επισήμανε ότι «έχει επιτευχθεί σύγκλιση σε κάποιους τομείς, ενώ έχουν εντοπιστεί αποκλίνουσες απόψεις σε αρκετούς άλλους. Ομως, υπάρχουν θέματα για τα οποία δεν κατέστη δυνατό να συμφωνήσουμε ακόμα και επιτρέψαμε τη συνέχιση της διαδικασίας, νοουμένου ότι το πρόβλημα θα επανεξεταστεί.

Αναφέρομαι στο θέμα των εποίκων, το οποίο περιλαμβάνεται στις αρμοδιότητες της Ομάδας Εργασίας για την Ιθαγένεια, τους Αλλοδαπούς, τη Μετανάστευση και το Ασυλο, η οποία δεν έχει συσταθεί, και το οποίο θέμα πρέπει να συζητηθεί επισταμένα σ' αυτή τη φάση. Αρκετά άλλα σημαντικά θέματα, όπως το θέμα των περιουσιών και του εδάφους, δεν έχουν εξεταστεί επαρκώς και πολλά θέματα απ' όλες τις Ομάδες Εργασίας παραμένουν σε εκκρεμότητα».

Ο Δ. Χριστόφιας τόνισε επίσης ότι «μια λύση στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας υπήρξε μια μεγάλη παραχώρηση που έγινε από τον Πρόεδρο Μακάριο το 1977 και πρέπει να τύχει της δέουσας αναγνώρισης. Θέλω να είμαι σαφής από την αρχή αυτής της διαδικασίας: Με την παραχώρηση αυτή, η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει εξαντλήσει τα όριά της και δεν μπορεί να προχωρήσει πέραν αυτών. Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή ούτε η συνομοσπονδία, ούτε ένας νέος συνεταιρισμός δυο κρατών μέσω "παρθενογένεσης". Η ομοσπονδιακή λύση θα είναι ένας συνεταιρισμός των δυο κοινοτήτων».

Ο Α. Ντάουνερ έκανε λόγο για «μια ιστορική ημέρα για την Κύπρο», λέγοντας ότι «μία λύση θα είναι έμπνευση σε αυτόν τον ανήσυχο κόσμο», δηλώνοντας εντυπωσιασμένος από την καλή θέληση που επέδειξαν οι ηγέτες, την έντονη και προσωπική τους σχέση, καθώς και το καλό τους χιούμορ.

Στις 11 Σεπτέμβρη οι συνομιλίες θα προχωρήσουν επί της ουσίας, με τα πρώτα θέματα προς συζήτηση να είναι η διακυβέρνηση και ο διαμοιρασμός της εξουσίας και την τρίτη συνάντηση να ορίζεται για τις 18 του ίδιου μήνα.