Τόσο στη συζήτηση για το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, όσο και στην ιδεολογική αντιπαράθεση με τους απολογητές του καπιταλισμού, ανεκτίμητη παραμένει η γνώση που έχει συγκεντρωθεί από τα ίδια τα πρώτα βήματα της σοσιαλιστικής επανάστασης. Τότε ακριβώς που παιζόταν το «ποιος - ποιον». Ερωτήματα όπως για το αν συνεχίζεται και με ποιους όρους η ταξική πάλη ακόμα και τότε που η εργατική τάξη έχει πάρει την εξουσία, βρήκαν την απάντησή τους μέσα στη φωτιά της επαναστατικής διαδικασίας. Στην πράξη, για να ανοίξει ο δρόμος για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Το πλούσιο συγγραφικό έργο που άφησε πίσω του ο Λένιν, όχι ως μνημειακή αναφορά, αλλά ως η δική του έμπρακτη συμβολή στην καθοδήγηση της επαναστατικής διαδικασίας, μας δίνει σημαντικότατα στοιχεία και για την αντιπαράθεση και για τα προβλήματα που έχει να λύσει η επαναστατική εξουσία και για τα καθήκοντα στα οποία καλούνται να αντεπεξέλθουν οι κομμουνιστές.

Παράδειγμα, η μάχη για τη λύση του επισιτιστικού προβλήματος. Τότε, την άνοιξη του 1918, που η νεαρή σοβιετική Ρωσία βγαίνει από τον πόλεμο κατεστραμμένη, λεηλατημένη. Με την πείνα να αναδεικνύεται σε κεντρικό πρόβλημα καθώς το κρατικό μονοπώλιο στα τρόφιμα έχει μεν νομοθετηθεί, αλλά σαμποτάρεται στην πράξη. Τότε που, ενώ ο κόσμος πεινάει, οι αστοί συνεχίζουν να κερδίζουν μέσα από το λαθραίο εμπόριο. Ο Λένιν διαβλέπει ότι διεξάγεται μια σκληρή μάχη για την ίδια την εξουσία. Βάζει καθαρά θέμα απειλής να νικήσει η αντεπανάσταση αν δεν εφαρμοστεί σιδερένια η δικτατορία του προλεταριάτου. Απευθύνεται στους εργάτες της Πετρούπολης που είναι ένα από τα πιο συνειδητά τμήματα της εργατικής τάξης, τους καλεί σε μια μεγάλη «σταυροφορία» ενάντια στους παραβάτες και υπέρ του έργου της συγκέντρωσης, της μεταφοράς και της κατανομής, τόσο «του ψωμιού για τους ανθρώπους», όσο και «του ψωμιού για τις μηχανές», τα καύσιμα. Εξηγεί πως αυτό το καθήκον είναι πιο δύσκολο από την εξέγερση. «Ο ηρωισμός, τονίζει, μιας μακρόχρονης και επίμονης οργανωμένης δουλιάς σε κλίμακα όλου του κράτους είναι απροσμέτρητα πιο δύσκολος, μα και γι' αυτό απροσμέτρητα μεγαλύτερος από τον ηρωισμό των εξεγέρσεων». Δείχνει πως πρόκειται για μάχη σε καθεστώς επαναστατικής εξουσίας με τον ίδιο τον καπιταλισμό.

Συναφές και το πρόβλημα τού πώς στην πράξη οι εργάτες υπερασπίζονται όχι μόνο τη δική τους εξουσία, αλλά κύρια τις ίδιες τις νέες σχέσεις παραγωγής. Εκεί όπου έννοιες όπως «εθελοντισμός» αποκτούν ένα ριζικά διαφορετικό περιεχόμενο από αυτό που οι καπιταλιστές πλασάρουν, για να καρπωθούν οι ίδιοι περισσότερη απλήρωτη εργασία.

Ανοιξη του 1919, μαίνεται ο εμφύλιος. Κοντά στις ανάγκες του μετώπου και οι ανάγκες των μετόπισθεν. Διαπιστώνεται ότι δεν αρκεί μόνο η οργάνωση και ο έλεγχος αλλά και η αύξηση της παραγωγικότητας. Αυτό πραγματεύεται το άρθρο για τα Κομμουνιστικά Σάββατα. Με αφορμή το παράδειγμα της συνέλευσης των εργατών σιδηροδρομικών του τμήματος Μόσχας - Καζάν που αποφάσισαν να δουλεύουν 6 ώρες το Σάββατο παράγοντας πραγματική αξία «για να αποκτήσουμε υπεροχή απέναντι στον ταξικό εχθρό». Εδώ απαντάται το ερώτημα «εθελοντισμός από ποιον για ποιον».

(Το άρθρο για την πείνα και η συμπλήρωσή του περιέχονται στον τόμο 36 σελ. 356 - 364 της έκδοσης των Απάντων του Λένιν από τη «Σύγχρονη Εποχή»).