Το κοινό χαρακτηριστικό για όλα τα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Αθήνας, που διαπιστώνει η μελέτη του ΕΜΠ, είναι η απουσία ελεύθερων χώρων, που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως χώροι καταφυγής των κατοίκων σε περίπτωση ενός ισχυρού καταστροφικού σεισμού.

Ενα άλλο σημαντικό πρόβλημα που εντοπίζεται επίσης, είναι ότι σε ορισμένα διαμερίσματα παρουσιάζεται έντονα η έλλειψη έργων υποδομής, αλλά και η δυσκολία στην εξυπηρέτηση γειτονιών από κέντρα Υγείας, κέντρα Πρώτων Βοηθειών και μεγάλων νοσοκομειακών μονάδων. Υπάρχουν - σε αυτό το πλαίσιο - Διαμερίσματα στα οποία υπάρχει ανεπαρκής εξυπηρέτηση από εγκαταστάσεις και κέντρα περίθαλψης. Αλλα ενδεικτικά προβλήματα είναι:

Η παλαιότητα πολλών κτιρίων, δημόσιων ή ιδιωτικών - πέρα από τις κατοικίες - όπου εργάζεται, φοιτά και διασκεδάζει ο λαός και η νεολαία, στα οποία ασφαλώς απαιτείται να γίνει προσεισμικός έλεγχος και ενίσχυση όπου χρειαστεί. Η ανάμειξη κατοικίας ή και σχολείων με άλλες δραστηριότητες - από καταστήματα και «κέντρα υγειονομικού ενδιαφέροντος» (μαγαζιά), μέχρι βιομηχανικές δραστηριότητες, βενζινάδικα και αποθήκες καυσίμων, υποσταθμοί της ΔΕΗ κ.ά., που θα μπορούσαν να μεταβληθούν σε περίπτωση σεισμού στην κυριολεξία σε «βόμβες». Προβλήματα, όμως, εντοπίζονται ακόμη και σε σχολεία, όσον αφορά στην εκκένωση και ασφαλή μεταφορά των μαθητών.

Ολα τα παραπάνω, που συνοπτικά παρουσιάσαμε ισχύουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο για τα περισσότερα δημοτικά διαμερίσματα. Στη μελέτη, όμως, παρουσιάζονται και ορισμένα απ' τα βασικότερα πολεοδομικά, συγκοινωνιακά και κοινωνικά προβλήματα, που αντιμετωπίζει το κάθε διαμέρισμα, τα οποία έχουν βέβαια σχέση και με τη διακίνηση και σωτηρία του πληθυσμού σε περίπτωση ενός καταστροφικού σεισμού, πέρα από το γεγονός ότι καταδεικνύουν γενικότερα τις ασφυκτικές συνθήκες, στις οποίες είναι αναγκασμένοι να ζουν καθημερινά οι κάτοικοι της πρωτεύουσας. Από την πλευρά της, η διοίκηση του δήμου Αθήνας, ισχυρίζεται πως την παρακάτω μελέτη έχει λάβει υπόψη της, στην υλοποίηση και κατάρτιση στα σχέδια αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών που έχει καταρτίσει.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα απ' την αρχή:

(Κέντρο Αθήνας, Κολωνάκι, Εξάρχεια, πλ. Βάθης, Κουκάκι, Φιλοπάππου)

Σύμφωνα με τη μελέτη, το κυριότερο από τα πολεοδομικά - λειτουργικά και κοινωνικά προβλήματα, που παρουσιάζονται στο κέντρο της Αθήνας είναι «η εξαιρετικά δυσμενής σχέση οικοδομικού όγκου ελεύθερων χώρων στο δυτικό τμήμα του Διαμερίσματος (δυτικότερα του άξονα Πατησίων - Αιόλου και βορειότερα της Ερμού)».

Οι επιπτώσεις «κατά την άμεση μετά το σεισμικό γεγονός περίοδο» είναι:

• Αποκλεισμός δρόμων, εκδήλωση πυρκαγιών (λόγω παρουσίας αποθηκών και βιοτεχνιών με εύφλεκτα ή εκρηκτικά υλικά). Δυσκολίες στην εκκένωση πολυώροφων κτιρίων.
• Ατακτη και χωρίς προσανατολισμό κίνηση πεζών και συνακόλουθα τραυματισμοί στις διαδρομές κυκλοφορίας προς μάταιη αναζήτηση ασφαλούς καταφυγής.
• Αδυναμία προσέγγισης των θέσεων καταστροφών, τραυματισμών και παγιδεύσεων από τα συνεργεία έκτακτης παροχής βοήθειας.
• Καταστροφή οικοδομημάτων και αγαθών ιστορικής και αισθητικής σπουδαιότητας καθώς και αποθεμάτων του βιομηχανικού και εμπορικού τομέα.

(Δουργούτι, Γούβα, Παγκράτι, Μετς, Προφ. Ηλίας)

Ορισμένα απ' τα βασικά κοινωνικά προβλήματα, στις γειτονιές του εν λόγω διαμερίσματος, θεωρούνται κατά τη μελέτη: Η παρουσία υποβαθμισμένων γειτονιών. Η έλλειψη έργων υποδομής. Η «δυσμενής σχέση οικοδομικού όγκου - ελεύθερων χώρων». Η απομόνωση γειτονιών από μεγάλους ελεύθερους χώρους (λόγω της «περίφραξής» τους από μεγάλους οδικούς άξονες ταχείας κυκλοφορίας). Η ελλιπής εξυπηρέτηση γειτονιών από κέντρα Υγείας και Α' Βοηθειών και μεγάλες νοσοκομειακές μονάδες.

Οι κυριότερες επιπτώσεις, που αναμένονται κατά το σεισμό, είναι:

• Διακοπή λειτουργίας των «γραμμών ζωής» και αποκλεισμός οδών από ερείπια στην αυθαίρετη περιοχή λόφου Κυνοσάργους.
• Συμφόρηση στις μικρές πλατείες συνοικιών.
• Αδυναμία διακίνησης και καθυστερήσεις στην επέμβαση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, λόγω και των μεγάλων αποστάσεων από τις αντίστοιχες εγκαταστάσεις.
• Εγκλωβισμός ατόμων σε ερείπια, ασανσέρ κλπ.

(Πετράλωνα, Βοτανικός, Ρουφ)

Τα ιδιαίτερα στοιχεία που χαρακτηρίζουν αυτό το διαμέρισμα, είναι: Η προχωρημένη υποβάθμιση του πολεοδομικού φυσικού περιβάλλοντος. Η έλλειψη έργων υποδομής στις περιοχές αυθαίρετης δόμησης (π.χ. Μαρκόνι και Βοτανικός). Μειωμένος βαθμός ασφάλειας για τους απασχολούμενους, τους κατοίκους, τους περαστικούς έναντι ατυχημάτων στο οδικό δίκτυο, πλημμυρών, πυρκαγιών και εκρήξεων σε αποθήκες και παραγωγικές μονάδες. Επίσης, η μεγάλη απόσταση ορισμένων γειτονιών από ελεύθερους χώρους ή τεράστιες δυσκολίες πρόσβασης σε αυτούς τους χώρους.

Οι άμεσες επιπτώσεις είναι:

• Τραυματισμοί και παγιδεύσεις, σε παλιά, αυθαίρετα ή κακοσυντηρημένα κτίρια.
• Αδυναμία προσέγγισης ορισμένων ελεύθερων χώρων και χρησιμοποίησής τους ως χώρων καταφυγής, λόγω ιδιοκτησιακού καθεστώτος και καθεστώτος λειτουργίας τους (π.χ. προαύλιο Γεωπονικού Πανεπιστημίου).
• Καταστροφές ή παύση λειτουργίας βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Προβλήματα στις εγκαταστάσεις του υποσταθμού της ΔΕΗ.
• Προβλήματα στις σιδηροδρομικές γραμμές και την κίνηση του ΗΣΑΠ.

(Ακαδημία Πλάτωνος, Σεπόλια, Κολοκυνθού, Κολωνός, Νιρβάνα)

Η ανεπάρκεια ελεύθερων χώρων, χώρων πρασίνου και αναψυχής, είναι το κύριο στοιχείο που χαρακτηρίζει το διαμέρισμα. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν: Η μικρή έκταση και συχνά η ακατάλληλη θέση των σχολείων. Η ανάμειξη της κατοικίας με οχλούσες δραστηριότητες. Η ανεπαρκής εξυπηρέτηση του διαμερίσματος από εγκαταστάσεις και κέντρα περίθαλψης. Η απομόνωσή του από τα άλλα Διαμερίσματα και το κέντρο του Δήμου, λόγω της διαμεσολάβησης του φράγματος της σιδηροδρομικής γραμμής. Η κακή ποιότητα των έργων υποδομής και των κτιριακών κατασκευών, σε αρκετές γειτονιές.

Οι επιπτώσεις αμέσως μετά το σεισμό:

• Παγίδευση ατόμων σε παλαιές, κακοσυντηρημένες, αυθαίρετες κατασκευές. Παγίδευση πεζών και οχημάτων, προβληματικά τμήματα του οδικού δικτύου. Τραυματισμοί πεζών. Συμφόρηση σε χώρους καταφυγής. Συμφόρηση οδικών αξόνων που αποτελούν τους μοναδικούς άξονες εξόδου από το διαμέρισμα (Λένορμαν, Σεπολίων και Λιοσίων).
• Προβλήματα ασφαλούς εκκένωσης των σχολείων.
• Αδυναμία προσέγγισης των θέσεων συμβάντων επείγουσας ανάγκης από τα συνεργεία παροχής βοήθειας.
• Προβλήματα στις σιδηροδρομικές γραμμές.

(Προμπονάς, Ριζούπολη, Πατήσια, Αγ. Ελευθέριος)

Εξίσου άσχημη η κατάσταση και σε αυτό το διαμέρισμα. Συγκεκριμένα, παρατηρείται πλήρης απουσία χώρων πρασίνου. Ανάμειξη κατοικίας με οχλούσα βιομηχανία (Προμπονάς). Εξαιρετικά μεγάλες πληθυσμιακές πυκνότητες. Υψηλή οικοδομική φόρτιση. Ανεπαρκές και ανασφαλές πεζοδρομικό δίκτυο. Κακή κυκλοφοριακή και συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση.

Αποτελέσματα, μετά το σεισμό:

• Πανικός των κατοίκων και αδυναμία εξεύρεσης ασφαλών ελεύθερων χώρων καταφυγής, παράλληλα με το συνωστισμό στους υπάρχοντες.
• Κυκλοφοριακός αποκλεισμός της οδού Αχαρνών (κύριος άξονας εξόδου από το Διαμέρισμα και το συγκρότημα της πρωτεύουσας γενικότερα).
• Δυσκολίες στην εκκένωση σχολείων και βρεφονηπιακών σταθμών.
• Τραυματισμοί στο πεζοδρομικό δίκτυο - παγίδευση οχημάτων σε αδιέξοδα και στενούς δρόμους.
• Αδυναμία των συνεργείων έκτακτης επέμβασης να προσεγγίσουν ορισμένες θέσεις καταστροφών.
• Βλάβες στις γραμμές του ΗΣΑΠ.

(Πλατεία Αμερικής, πλατεία Αττικής, Κυψέλη, Ανω Κυψέλη)

Προβληματικές συνθήκες στο Διαμέρισμα είναι, η παντελής απουσία ασφαλούς πεζοδρομικού δικτύου, η προϊούσα υποβάθμιση φυσικού και κτισμένου περιβάλλοντος λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης, απουσίας πρασίνου κλπ. Η κοινωνική υποβάθμιση του διαμερίσματος. Ακαταλληλότητα και μικρό μέγεθος των γηπέδων των σχολείων που ασφυκτιούν ανάμεσα στις πολυκατοικίες. Κυκλοφοριακός κορεσμός. Ελλειψη έργων υποδομής (Αλεπότρυπα). Η τόσο μεγάλη πληθυσμιακή φόρτιση ώστε ακόμη και σε περίπτωση σταδιακής εγκατάλειψης (περίπτωση σεισμού) να μην ικανοποιούνται ούτε καν οι στοιχειώδεις προδιαγραφές ασφάλειας, υγιεινής και εξυπηρέτησης από κοινωφελείς λειτουργίες.

Αποτελέσματα:

• Δυσκολίες στην εκκένωση παλιών πολυκατοικιών. Δυσκολίες στην εκκένωση και ασφαλή μεταφορά μαθητών σε χώρους καταφυγής.
• Παγίδευση κατοίκων σε οχήματα και κυκλοφοριακός κορεσμός.
• Ατυχήματα σε οδικό και πεζοδρομικό δίκτυο.
• Πυρκαγιές και παγιδεύσεις ατόμων σε ταβέρνες και κέντρα διασκέδασης (Φωκ. Νέγρη).
• Συμφόρηση στους ελάχιστους χώρους καταφυγής του Διαμερίσματος.

(Γκύζη, Πολύγωνο, Γουδί, Αμπελόκηποι, Γηροκομείο, Ελληνορώσων)

Τα βασικά μειονεκτήματα του πολεοδομικού - λειτουργικού ιστού είναι οι μεγάλες οικοδομικές πυκνότητες σε μια σειρά από γειτονιές. Ο κατακερματισμός του διαμερίσματος από λεωφόρους. Η ανυπαρξία χώρων εκτόνωσης, γύρω από γήπεδο ΠΑΟ στη λεωφ. Αλεξάνδρας.

Αποτελέσματα:

• Προβλήματα στην εκκένωση σχολείων. Συμφόρηση στα προαύλια νοσοκομείων.
• Ατυχήματα σε οδούς και κόμβους λόγω πανικόβλητων μετακινήσεων πεζών, απουσίας ελεύθερων χώρων στο εσωτερικό γειτονιών και καταφυγής της πλειονότητας των κατοίκων στα ΙΧ αυτοκίνητα, αλλά και λόγω παύσης της λειτουργίας συστήματος ηλεκτρικών σηματοδοτήσεων.
• Οξύτατα προβλήματα στην εκκένωση του γηπέδου ΠΑΟ, αν οι δονήσεις συμβούν σε χρόνο διεξαγωγής αγώνα.
• Αδυναμία προσέγγισης των οχημάτων έκτακτης βοήθειας σε περιοχές του οδικού δικτύου.
• Προβλήματα εκκένωσης νοσοκομειακών μονάδων όταν παρουσιαστεί ανάγκη. Αντίστοιχα προβλήματα εκκένωσης κινηματογράφων, θεάτρων πολυκαταστημάτων κ.λπ.