Η πολύκροτη ανακοίνωση γενικών αρχών της "Ομάδας των Οκτώ" δεν είναι παρά ένα χαρτί μερικών εκατοντάδων φράσεων δίχως καινό και δίχως ουσιαστικό περιεχόμενο όσον αφορά τον υποτιθέμενο αρχικό στόχο: τη δημιουργία και σμίλευση ενός πλαισίου προτάσεων με στόχο την επίτευξη ειρήνευσης στη Γιουγκοσλαβία. Οσο δε αφορά στα πολύκροτα επτά βασικά του σημεία, αυτά δε θυμίζουν παρά χρησμό της Πυθίας, που μπορεί να ερμηνευτεί κατά το δοκούν από τον καθένα και να κριθεί επιτυχής ανάλογα με το αποτέλεσμα... Επιπλέον, συνιστούν μία οργανωμένη προσπάθεια "νομιμοποίησης" των επιδρομών και του σχεδίου του ΝΑΤΟ για τη Γιουγκοσλαβία, διά του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, παραμερισμό της γιουγκοσλαβικής κυβέρνησης και επισημοποίηση του ρόλου της Μόσχας ή μελών της ηγεσίας ως "μεσολαβητή" - ή συνένοχου... - σε μετέπειτα "διαβουλεύσεις"...

Και αυτά δεν προκύπτουν μετά από κάποια βαθυστόχαστη ανάγνωση του επίσημου κειμένου της διάσκεψης στο Πέτερσμπεργκ της Γερμανίας. Το ίδιο το κείμενο "μιλά" από μόνον του... Ομως, φαίνεται ότι το πρόβλημα δε βρίσκεται στο κείμενο αλλά σε όσους επιθυμούν να το "ερμηνεύουν" και προβάλλουν σ' αυτό επιθυμίες και επιδιώξεις, που σχετίζονται ελάχιστα με τον πόθο για ειρήνη και περισσότερο με το ανεβοκατέβασμα (limit up και limit down) στις επίσημες χρηματαγορές. Ας μη σχολιάσουμε δε το γεγονός πως οι γενικές αρχές του Πέτερσμπεργκ συνοδεύτηκαν από τον ανελέητο, φονικό βομβαρδισμό της περασμένης Παρασκευής στη Νις!

Για του λόγου το αληθές αξίζει να κάνουμε μία πιο συγκεκριμένη αναφορά στα σημεία της περιβόητης ανακοίνωσης των υπουργών Εξωτερικών της "Ομάδας των Οκτώ" (Δηλαδή, οι επτά πλουσιότερες χώρες του κόσμου τουτέστιν ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιαπωνία, Καναδάς, Ιταλία και της οικονομικο-- πολιτικά ασθενούσας Ρωσίας).

Να, λοιπόν, σε τι κατέληξαν την περασμένη Πέμπτη στο Πέτερσμπεργκ της Γερμανίας οι υπουργοί Εξωτερικών των "Οκτώ". "Αποφάσισαν":

1. "Αμεση και επαληθεύσιμη παύση της βίας και της καταστολής στο Κοσσυφοπέδιο".

Πρόκειται για φράση που μπορεί να ερμηνευτεί τουλάχιστον κατά δύο τρόπους αλλά που ωστόσο δεν αφήνει πολλά περιθώρια "ανάγνωσης". Ποιον αφορά η παύση της βίας στο Κοσσυφοπέδιο; Να αφορά τις δυνάμεις του γιουγκοσλαβικού στρατού, που ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και ΕΕ τον κατηγορούν για εθνοκαθάρσεις; Να αφορά το ΝΑΤΟ, που από τις 24 Μάρτη έχει ισοπεδώσει και αιματοκυλήσει τις περισσότερες περιοχές της επαρχίας που κατοικούνταν (προ των επιδρομών) από μία πλειοψηφία; Πρόκειται για μία πρόταση, που διακρίνεται από ασάφεια μόνον όταν αναγνωστεί για πρώτη φορά. Τη δεύτερη φορά θα διακρίνει κανείς πως γίνεται λόγος μόνον για το Κοσσυφοπέδιο και όχι για ολόκληρη τη Γιουγκοσλαβία, που εδώ και επτά βδομάδες βομβαρδίζεται ανηλεώς από το ΝΑΤΟ... Οπερ σημαίνει πως "παραλήπτης" του πρώτου σημείου της ανακοίνωσης των "Επτά" είναι μόνον το Βελιγράδι (!) και όχι το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, παρά τον πόθο του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Ιγκόρ Ιβάνοφ.

Επιπλέον, η φράση αυτή προκαταλαμβάνει πως "οποιαδήποτε παύση βίας και καταστολής στο Κοσσυφοπέδιο" θα πρέπει να είναι "επαληθεύσιμη". Κάτι που προφανώς μεταφράζεται, τουλάχιστον, σε αμφισβήτηση της φερεγγυότητας του Βελιγραδίου ως (συν) διαπραγματευόμενου όχι μόνον από τα "7" πλούσια μέλη της "Ομάδας των Οκτώ", αλλά από όλα. Τι σημαίνει αυτό; Σε πρώτο επίπεδο, ότι "επισημοποιείται" ο μεσολαβητικός ρόλος της Ρωσίας στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας.

Οσον αφορά δε τις θέσεις του Βελιγραδίου πάνω σ' αυτή την πρόταση, θα πρέπει κανείς να παρατηρήσει (σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του εκπροσώπου του γιουγκοσλαβικού υπουργείου Εξωτερικών και του Γιουγκοσλάβου πρέσβη στην Αθήνα...) πως η σερβική πλευρά έχει επιμόνως και επανειλημμένα ζητήσει τον τερματισμό των ΝΑΤΟικών βομβαρδισμών προ της έναρξης κάποιας διαδικασίας για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στο Κοσσυφοπέδιο.

2. "Αποχώρηση από το Κόσσοβο των στρατιωτικών, αστυνομικών και παραστρατιωτικών δυνάμεων".

Πρόκειται για πρόταση αμφίσημη καθώς δε διευκρινίζει - "επιμελώς"... πιστεύουμε - εάν πρόκειται για μαζική ή μερική απόσυρση των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων από την περιοχή. Να πρόκειται για μία ένδειξη υποχώρησης του ΝΑΤΟ στη γνωστή θέση του περί μαζικής αποχώρησης όλων των δυνάμεων της Γιουγκοσλαβίας από την περιοχή; Χωρίς να αποκλείεται εντελώς κάτι τέτοιο, θα πρέπει να σημειώσουμε πως στις δηλώσεις που έκαναν κατόπιν της διάσκεψης οι υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ και ευρωπαϊκών χωρών των "8", εκτός της Ρωσίας, κατέστη σαφής η πρόθεσή τους για μαζική αποχώρηση των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων.

Το Βελιγράδι, σ' αυτό, έχει ανακοινώσει πως δεν αντιτίθεται στη μερική αποχώρηση των δυνάμεων του γιουγκοσλαβικού στρατού και της Αστυνομίας μέχρι τον αριθμό των 12.000 ανδρών, όπως εκτιμά, πως ήταν μετά τη συμφωνία της 15ης Οκτώβρη '98 ανάμεσα σε Μιλόσεβιτς και (τον ειδικό απεσταλμένο του Κλίντον) Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ.

3. Αποστολή μίας αποτελεσματικής διεθνούς πολιτικής παρουσίας ασφαλείας, η οποία θα εγκριθεί και υιοθετηθεί από τα Ηνωμένα Εθνη, που είναι ικανά να εγγυηθούν την επίτευξη κοινών στόχων.

Η ουσία αυτής της αμφίσημης φράσης παραπέμπει στις διαφωνίες ανάμεσα σε Μόσχα και τα έτερα μέλη της "Ομάδας των Οκτώ". Η πρώτη επιθυμεί την αποστολή (ελαφρά;) οπλισμένων κυανόκρανων του ΟΗΕ από χώρες που δεν έχουν συμμετάσχει ενεργά στους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς. Οι υπόλοιποι επτά θέλουν την αποστολή μίας βαριάς οπλισμένης "διεθνούς" δύναμης με σκληρό ΝΑΤΟικό πυρήνα.

4. Εγκατάσταση μίας προσωρινής κυβέρνησης στο Κοσσυφοπέδιο, που θα αποφασιστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για να επιβεβαιώσει τις συνθήκες μίας ειρηνικής και φυσιολογικής ζωής όλων των κατοίκων του Κοσσυφοπεδίου.

Πέραν του αδιαμφισβήτητου γεγονότος πως η φράση παραπέμπει σε μία κακή επανέκδοση ανάλογου σημείου προτάσεων στις συνομιλίες του περασμένου Φλεβάρη στο Ραμπουγέ, είναι ξεκάθαρα δύο τινά: Αφ' ενός, ότι η διατύπωση ανοίγει το παράθυρο για τη μελλοντική εγκατάσταση "διεθνούς διοίκησης" και μετατροπή του Κοσσυφοπεδίου σε "διεθνές προτεκτοράτο" (κάτι που είχε γίνει στη Βοσνία, όπου αυτή τη στιγμή διοικείται από τον δικτάτορα "της διεθνούς κοινότητας" Κάρλος Ουέστερντοπ!). Αφ' ετέρου, η αναφορά στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν είναι παρά έμμεση και εκ των υστέρων προσπάθεια νομιμοποίησης των ΝΑΤΟικών επιδρομών και ιδιαίτερα "νομιμοποίησης" των όποιων λύσεων επιθυμούν να σερβίρουν ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ στην περιοχή. Είναι μάλλον περιττό να επαναλάβουμε πως τόσο η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση, όσο και οι πολιτικοί ηγέτες (να μην πούμε για τους αντάρτες του UCK) παραμερίζονται εντελώς από τα κέντρα λήψης (ή επισημοποίησης) αποφάσεων που θα αφορούν αυτή την "προσωρινή κυβέρνηση" στο Κοσσυφοπέδιο...

5. "Ασφαλής και ελεύθερη επιστροφή όλων των προσφύγων και απομακρυνθέντων προσώπων και ανεμπόδιστη πρόσβαση ανθρωπιστικών οργανώσεων αρωγής στο Κοσσυφοπέδιο".

Πρόκειται για τον, ίσως, πρώτο όρο της ανακοίνωσης των γενικών αρχών των "Οκτώ" που αποδέχεται το Βελιγράδι. Προ ημερών, άλλωστε, ο Γιουγκοσλάβος πρέσβης στην Αθήνα, Ντραγκομίρ Βουτσίτσεβιτς, είχε τονίσει πως η κυβέρνησή του επιθυμεί την επιστροφή όλων των προσφύγων και πως καταβάλλει προσπάθειες γι' αυτό.

6. "Μια πολιτική διαδικασία προς την εγκαθίδρυση ενός προσωρινού πολιτικού πλαισίου συμφωνίας υπό τον όρο μίας ουσιαστικής αυτοδύναμης κυβέρνησης στο Κοσσυφοπέδιο, που να λαμβάνει υπόψη τις συμφωνίες του Ραμπουγέ και τις αρχές της κυριαρχίας και της εδαφικής ενότητας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας και των άλλων χωρών της περιοχής και την αποστρατικοποίηση του Απελευθερωτικού Στρατού Κοσσυφοπεδίου".

Είναι ο δεύτερος και τελευταίος όρος με τον οποίο το Βελιγράδι δεν έχει, σε πρώτο επίπεδο, πρόβλημα... ιδίως μετά τις συναντήσεις του Ρουγκόβα με τους Μιλόσεβιτς και Μιλουτίνοβιτς μεσουσών των ΝΑΤΟικών επιδρομών. Η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση εμμένει στην εξεύρεση πολιτικής λύσης με τη διαφορά ότι θεωρεί πως κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο με απευθείας συνομιλίες με τους πολιτικούς ηγέτες των Κοσσοβάρων Αλβανών, ή ανάμεσα σε Βελιγράδι και Ηνωμένα Εθνη. Αλλο, αν το ρόλο του μεσολαβητή παίζει (αν) επισήμως η Μόσχα.

7. "Ευρεία προσέγγιση προς μία οικονομική ανάπτυξη και σταθεροποίηση της κρίσης στην περιοχή".

Η φράση βρίσκει ανταπόκριση όχι τόσο στις καρδιές των Γιουγκοσλάβων αλλά στις τσέπες των χρηματιστών και ιδιαίτερα στους μεγαλοεργολάβους ΗΠΑ, ΕΕ και Βαλκανίων. Να θυμίσουμε εδώ την άνοδο των μετοχών κατασκευαστικών εταιριών σε ορισμένα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια;

Το "μέλλον" της ανακοίνωσης του Πέτερσμπεργκ είναι - αν όχι θολό - τουλάχιστον αόριστο...

Το ίδιο το κείμενο αναφέρει πως τη σκυτάλη αναλαμβάνουν όχι οι υπουργοί Εξωτερικών των "Οκτώ" (όπως θα άρμοζε σε μια σοβαρή υπόθεση) αλλά... οι πολιτικοί διευθυντές των υπουργείων τους. Ο πρώτος "οιωνός" της διεκπεραίωσης και μετεξέλιξης των γενικών αρχών από τους πολιτικούς διευθυντές των υπουργείων ήρθε μόλις την περασμένη Παρασκευή οπότε αναβλήθηκε - τουλάχιστον για την επόμενη βδομάδα - η προγραμματισμένη για τις 7 Μάη σύσκεψή τους. Εάν, πάντως, οι πολιτικοί διευθυντές καταφέρουν να ξεπεράσουν τα "οργανωτικά" τους προβλήματα και συναντηθούν συντόμως, τότε υποτίθεται πως θα αναλάβουν να... "χαράξουν ένα χάρτη πορείας για μελλοντικά συγκεκριμένα βήματα προς μία πολιτική λύση της κρίσης του Κοσσυφοπεδίου".

Εως ότου - εάν... και "όπως" - γίνουν όλα αυτά, θα γίνει προσπάθεια βολιδοσκόπησης ακόμη και πειθούς της Κίνας, προκειμένου να μην προβάλλει"βέτο" στο προσχέδιο απόφασης που θα προωθηθεί προς έγκριση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αλλωστε, μιας που ΗΠΑ και ΝΑΤΟ τώρα "θυμήθηκαν" τον ΟΗΕ, Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες θα προσπαθήσουν - τουλάχιστον - να κερδίσουν "ομόφωνα" τη νομιμοποίηση της "Παγκόσμιας Επιβολής Αναρχίας", που επιδιώκουν μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας...

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ