Πριν οκτώ χρόνια η οικονομία της Γιουγκοσλαβίας καταστράφηκε από τον εμφύλιο πόλεμο που υποκίνησαν οι ιμπεριαλιστές. Αρκετές επιχειρήσεις, μόλις κατόρθωσαν λίγο να ορθοποδήοσυν, κλείνοντας κάποιες καλές συμφωνίες με το εξωτερικό, ήρθε το ΝΑΤΟ να τις καταστρέψει με τις βόμβες του. Και αυτό όχι μόνο για να κατακτήσει τις λεηλατημένες αγορές και να δημιουργήσει σφαίρες επιρροής, αλλά και για να ξεκαθαρίσει μια και καλή με τη μόνη χώρα της Ευρώπης, που ακολουθεί μια πολιτική διαφορετική από αυτής των παγκόσμιων κέντρων της Νέας Τάξης Πραγμάτων. Μιας Νέας Τάξης Πραγμάτων, που από οικονομικής άποψης παραλληλίζεται με αυτήν του Χίτλερ για την κατάκτηση της παγκόσμιας αγοράς. Για αυτά και για άλλα πολλά, συνομιλήσαμε με τον κ. Στόγιαν Μπουλάτ, καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου.

- "Ρ": Θα ήθελα να μου περιγράψετε την οικονομική γεωγραφία και κατάσταση της Ενιαίας Γιουγκοσλαβίας πριν τον πόλεμο και την πτώση του καθεστώτος

- Μπουλάτ: Η πρώην Γιουγκοσλαβία, η Σοσιαλιστική Ομοσπονδία της Γιουγκοσλαβίας, είχε ένα ιδιότυπο κοινωνικοοικονομικό αλλά και πολιτικό σύστημα. Είχε στην ουσία οικονομία της αγοράς αλλά με αρκετή δόση παρεμβατισμού. Στο πολιτικό σύστημα είχε υιοθετήσει την αρχή της αυτοδιαχείρισης, ενώ ήταν και ηγέτιδα δύναμη στο Κίνημα των Αδεσμεύτων κρατών. Από τις αρχές αυτές απορρέει και η οικονομική γεωγραφία της χώρας.Ενώ συνολικά είχαμε καλές επιδόσεις, φυσικά με κάποια προβλήματα, είχαμε μεγάλες οικονομικές διαφορές μεταξύ Βορρά και Νότου. Για παράδειγμα, πριν τον πόλεμο, το επίπεδο ζωής στη Σλοβενία θύμιζε Δυτική Ευρώπη, ενώ αυτό του Κόσσοβου ήταν σε καθαρά βαλκανικά επίπεδα. Αυτές οι διαφορές, ίσως, και να ήταν μια αιτία για τον πρώτο πόλεμο. Ισως αυτό εκμεταλλεύτηκαν οι ΗΠΑ - Γερμανία και το Βατικανό όταν άρχισαν να δημιουργούν αυτό το χάος στα Βαλκάνια.

- "Ρ": Ποιες ήταν οι οικονομικές ζημιές για το σύνολο της χώρας σαν απόρροια του εμφυλίου πολέμου;

- Μπουλάτ: Οι ζημιές από τη διάσπαση ήταν σίγουρα μεγάλες. Αρκεί να σας πω ότι το 1989 ο μέσος μηνιαίος μισθός ήταν, περίπου, 1500 γερμανικά μάρκα, με αρκετά υψηλό, όμως, πληθωρισμό, ενώ τώρα στη Σερβία είναι γύρω στα 200 μάρκα. Ηταν μεγάλη καταστροφή και θα αργήσουμε, αν τα καταφέρουμε, να φθάσουμε στο προηγούμενο επίπεδο.

Ολόκληρη η βιομηχανική παραγωγή καταστράφηκε. Τότε, στο πλαίσιο του κεντρικού σχεδιασμού, πολλές βιομηχανίες είχαν παραρτήματα σε πολλές δημοκρατίες: πχ τα αυτοκίνητα Yugo, αλλού κατασκευαζόταν το αμάξωμα, αλλού τα λάστιχα, αλλού τα τζάμια και αλλού συναρμολογούνταν. Και αυτό δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα. Τώρα άλλες έχουν κλείσει, άλλες υπολειτουργούν και άλλες τις ξανακατέστρεψε τώρα το ΝΑΤΟ.

- "Ρ": Σε ποιο βαθμό είχαν προχωρήσει οι ιδιωτικοποιήσεις και η εισροή ξένου κεφαλαίου μετά τον πόλεμο και το εμπάργκο;

- Μπουλάτ: Οι ιδιωτικοποιήσεις, παρότι το νομοθετικό πλαίσιο είναι εγκεκριμένο, δεν έχουν προχωρήσει αρκετά. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τον νόμο, οι επιχειρήσεις δεν ήταν κρατικές αλλά κοινωνικές, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να αποφασίσουν οι εργαζόμενοι αν θέλουν να πουλήσουν ή όχι. Γι' αυτό, εξάλλου, δεν είχαμε και σημαντική εισροή ξένου κεφαλαίου στη Σερβία. Η μόνη σημαντική εισροή ήταν του ιταλικού και ελληνικού κεφαλαίου, που αγόρασαν την τηλεφωνία. Στο Μαυροβούνιο είχαμε μεγαλύτερη εισροή, αλλά και αυτή σταμάτησε τώρα με τον πόλεμο. Εκτός αυτού, το κεφάλαιο θέλει και πολιτική και οικονομική σταθερότητα, κάτι που δεν υπήρχε στη χώρα.

Επίσης, να τονίσουμε ότι ουδέποτε το γιουγκοσλαβικό κράτος δεν επέτρεψε τη λεηλασία που έγινε σε άλλα κράτη.

- "Ρ": Ποιες είναι έως τώρα οι απώλειες στον οικονομικό τομέα από την καταστροφή οικονομικών και πολιτικών στόχων από το ΝΑΤΟ;

- Μπουλάτ: Ανυπολόγιστες! Πράγματι κανείς έως τώρα δεν μπορεί να υπολογίσει σε πόσα δισ. δολάρια ανέρχεται αυτή η καταστροφή. Σύμφωνα με πρόχειρες μελέτες έχουν χάσει τη δουλιά τους μισό εκατομμύριο εργάτες και αρκετές βιομηχανικές μονάδες, όπως η Zastava στο Κραγκούγιεβατς και η Sloboda στο Τσατσάκ, έχουν ολοκληρωτικά καταστραφεί.

Πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι οι ΝΑΤΟϊκοί δε χτυπούν τυχαία. Χτυπούν εκείνα τα εργοστάσια που το τελευταίο διάστημα είχαν κλείσει συμφωνίες αρκετών εκατομμυρίων δολαρίων με το εξωτερικό, όπως η Sloboda με τη Λιβύη και η Yugo με πολλές τριτοκοσμικές χώρες. Αυτό σας φαίνεται τυχαίο; Ακόμη να μην αναφερθούμε στις απώλειες του ανθρώπινου δυναμικού που είναι αρκετές και οι επιθέσεις συνεχίζονται.

- "Ρ": Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι αιτίες που ώθησαν τους Αλβανούς στα άκρα με τη δημιουργία του ΑΣΚ;

- Μπουλάτ: Οι αιτίες είναι πάρα πολλές και κάθε μία από αυτές λειτουργεί διαφορετικά σε κάθε άνθρωπο. Αυτές είναι οικονομικές, πολιτισμικές, θρησκευτικές. Ομως, χωρίς την παρουσία των ξένων, που εκπαίδευσαν και εξόπλισαν τον ΑΣΚ, δε θα είχαμε φτάσει στον πόλεμο. Επιπλέον, να τονίσουμε ότι ο ΑΣΚ, εκτός από το αποδεδειγμένο πλέον εμπόριο ναρκωτικών που κάνει, έχει στενούς δεσμούς με πολλές μυστικές υπηρεσίες, είναι το όργανό τους, που προσπαθούν μέσω αυτού να επιβάλουν τα σχέδια τους στην περιοχή.

Λαμπρό παράδειγμα είναι το Ραμπουγέ. Για μένα η λύση είναι μια αυτονομία στη βάση της αναλογικής αντιπροσώπευσης όλων των εθνοτήτων στα αντιπροσωπευτικά κρατικά όργανα και σε καμιά περίπτωση ανάπτυξη ξένων δυνάμεων στην περιοχή.

- "Ρ": Πολλοί παραλληλίζουν την προσπάθεια του Χίτλερ για οικονομική κυριαρχία με αυτήν των Αμερικανών και του Κλίντον. Κατά πόσο ισχύει αυτό;

- Μπουλάτ: Από οικονομικής άποψης, αυτό ισχύει, φυσικά τηρουμένων των αναλογιών. Ο Χίτλερ έκανε τον πόλεμο για να κατακτήσει τον κόσμο, να κυριαρχήσει οικονομικά, να γίνει, δηλαδή, υπερδύναμη, αυτοκρατορία που θα κυβερνά όλο τον κόσμο. Φυσικά και να καταστρέψει την ΕΣΣΔ.

Αυτό κάνει σήμερα και ο Κλίντον και οι ΗΠΑ, που είναι παγκόσμια αυτοκρατορία. Δε θέλει αντιστάσεις. Το δόγμα τους είναι γνωστό: επεμβαίνουν εκεί που κρίνει ότι διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντά τους. Το ίδιο και το ΝΑΤΟ, που είναι ο στρατιωτικός μοχλός τους. Εδώ στο Κόσσοβο, ποια συμφέροντα έχουν;

Σίγουρα δεν είναι μόνο το πλούσιο υπέδαφος και η δημιουργία ζωνών επιρροής. Είναι και ένα μάθημα σε όποιον θέλει να αντισταθεί. Τα σχέδιά τους είναι μακροπρόθεσμα και μόνο μια ισορροπία δυνάμεων είναι ικανή να τους σταματήσει. Δεν μπορώ, όμως, να καταλάβω το ρόλο της Ευρώπης. Ναι, μεν, φιλελεύθερο σύστημα παντού, αλλά ο πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος, κατά πόσο είναι προς το συμφέρον της;

Φώτης - Αγγελος ΜΠΕΛΕΡΗΣ