Οι "απέναντι" | ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Οι "απέναντι"

Είχαν περάσει ήδη εφτά ημέρες από κείνο το πρωινό της Πέμπτης που ξεκινούσαμε από τη Χίο - λίγο μουδιασμένοι είναι η αλήθεια - για να γνωρίσουμε τους Τούρκους. Τον "απέναντι" λαό. Φίλο ή εχθρό, δεν ξέραμε ακόμα να απαντήσουμε.

Εφτά ημέρες μετά, το υγρό γαλάζιο βλέμμα του φιλόξενου Φαϊλάτ και το αγκάλιασμά του - σφιχτό και αμήχανο στον αποχαιρετισμό - στην προκυμαία του Τσεσμέ, δεν ήταν απλά το καλύτερο δώρο. Ηταν η επιβεβαίωση πως πίσω μας δεν αφήνουμε μια ξένη, άφιλη χώρα. Αντίθετα, αφήναμε κάτι από την ψυχή μας στους πολλούς καλούς φίλους. Και η ενοχή μας για την καχυποψία που είχε το δικό μας βλέμμα, όταν την πρώτη μέρα ο Φαϊλάτ μας έλεγε πως "ο άνθρωπος που έχει ψυχή και καρδιά βλέπει αλλιώς τον κόσμο", ήταν η απάντηση στο αρχικό ερώτημα: Φίλοι ή εχθροί;

Το ταξίδι της επιστροφής ήταν για μας ένα παράλληλο ταξίδι φαντασίας. Το συναίσθημα της πληρότητας και της γνώσης πλέον, μας έκανε να νομίζουμε πως έχουμε τη δύναμη να μεταμορφωθούμε σε έναν μαγικό ιό. Στον ιό της φιλίας και της ειρήνης. Σ' έναν ιό που θα έμπαινε, λέει, στις σελίδες των σχολικών βιβλίων της ιστορίας - της ίδιας ιστορίας που και μεις διδαχτήκαμε - και θα μίλαγε για τους φίλους μας, τους Τούρκους.

Θα έλεγε για τον Αλί, τον ακούραστο σερβιτόρο, που σε άπταιστα ελληνικά κάθε φορά που μας έβλεπε έλεγε: "Τα αδέλφια μας οι Ελληνες". Θα αναφερόταν στον Χασάν, τον 27χρονο κομμουνιστή φοιτητή, που χάνεται κυριολεκτικά κάθε βράδυ μέσα στα γραπτά του Αριστοτέλη, που λατρεύει τον Πυθαγόρα, τον Δημοσθένη, τον Ηράκλειτο. Και τα μάτια του λάμπουν, φλογίζονται, όταν ήρεμα, γαλήνια λέει: "Εγώ δεν πολεμάω για κανέναν". Θα αναφερόταν στον 80χρονο Χουσεϊν και στην παράκλησή του: "Στείλτε χαιρετίσματα στον Κώστα Ενάμηση, στον Κώστα Λουλιδάκη, στον Νίκο Σφίγγα, στον Κώστα Δουμάνη, στον Αχιλλέα Χατζημανώλη, στο Γιάννη Δαχτυλά, στον Γιώργη Κυριακίδη". Ολοι αυτοί Ελληνες φίλοι του από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή, αλλά και μεταγενέστεροι. Τότε που μοίραζαν το ψωμοτύρι σε έξι και οχτώ κομμάτια...

Θα μας μιλούσε για τους ψαράδες του Ταλιάνι - παραθαλάσσιο χωριό της Τουρκίας - που μάζευαν τα δίχτυα τους χαμογελώντας και έλεγαν: "Την ελληνική φυλή τη νιώθουμε περισσότερο δική μας απ' ό,τι άλλες φυλές". Ακόμα και στον γέροντα Ταχίρ θα αναφερόταν, που τόσα χρόνια μετά δεν μπορεί να ξεχάσει τον πρώτο του έρωτα. Τη μικρή Ελληνίδα με τα μακριά καστανά μαλλιά, την κοπέλα με την οποία έπαιζε στα πλακόστρωτα σοκάκια του χωριού του...

"Τεσεκίρ" Φαϊλάτ. "Τεσεκίρ" Χουσεϊν. "Τεσεκίρ" Χασάν. Είστε όλοι "αρκαντάς" και "καρντεσί". Είστε δηλαδή φίλοι κι αδέλφια. Οσο για το "τεσεκίρ" στα τουρκικά σημαίνει "ευχαριστώ"...

Μπέρρυ ΤΣΟΥΓΚΡΑΝΗ