- Ανθρωπος: Παπαγάλε, θέλεις μαϊντανό;

- Παπαγάλος: Τον κακό σου τον καιρό.

Παρόμοιο "διάλογο" βρίσκουμε στο ονομασθέν "θέατρο του παραλόγου", όπου ο λόγος, ως κανονικότητα, συγκρούεται με την κανονικότητα της συνάφειας σημαίνοντος και σημαινομένου, αλλά και μεταξύ ολοκληρωμένου γλωσσικού συστήματος και αναλόγου προς αυτό δράσεως. Στην πρώτη περίπτωση, εμπίπτει το ευρέως γνωστό σουρεαλιστικό:

- Ο Ενας: Από την πόλη έρχομαι.

- Ο Αλλος: Και στην κορφή κανέλλα.

Στη δεύτερη περίπτωση, έχουμε τον κλασικό διάλογο μεταξύ Βλαντιμίρ και Εστραγκόν στο "Περιμένοντας τον Γκοντό":

- Βλαντιμίρ: Φεύγουμε.

- Εστραγκόν: Φεύγουμε.

Σκηνική οδηγία του Μπέκετ: ("Μένουν ακίνητοι").

- Ταξιτζής: Ζεσταίνεσαι;

- Μερσεντάκιας: Δεν πας να... ρε; (Τα αποσιωπητικά δικά μας).

Εξάλλου, τεράστιο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο διάλογος μεταξύ κουφών, που καταλήγει συχνά σε κλαυσίγελω και απέχει αισθητώς από το γνωστό μοντέλο επικοινωνίας, όπου:

Πομπός........ (Αναφορά - Μήνυμα - Επαφή - Κώδικας)......... Δέκτης.

Ο πομπός δρα διά του μηνύματος επί ενός Δέκτη, που προσλαμβάνει νοηματικό ερέθισμα συγκεκριμένης αναφορικότητας (πληροφορία), ακολουθώντας προσληψιακή διαδικασία επαφής με τη σημασία του μηνύματος. Χάρη σε γλωσσικό κώδικα κοινό μεταξύ των ενεχομένων. Η επικοινωνιακή λειτουργία του διαλόγου στηρίζεται επιπροσθέτως στη διάθεση των ενδιαφερομένων να διαδραματίσουν εναλλάξ τους ρόλους Πομπού και Δέκτη, γεγονός που επιτρέπει την ανάπτυξη διαλεκτικής συμπεριφοράς, οδηγώντας σε κατανόηση θέσεων και αντι-θέσεων.

Σε αυτό το είδος επικοινωνίας, εντάσσεται ο "διάλογος" διαφόρων καθ' ύλην υπουργών με την ύλη τους, πιστεύοντας ότι διάλογος σημαίνει ανάγνωση με καθαρή φωνή των αποφάσεων της ημερησίας διατάξεως κατά την άσκηση "λούφας και παραλλαγής", με επίκεντρο τη χρονική πρόθεση "μετά", που είναι in, όπως το μετα-θέατρο. Η διαλεκτική του καθ' ύλην αρμόδιου υπουργού, ακολουθώντας άλλωστε την ετυμολογία του τίτλου, δημιουργεί επικοινωνιακή ασάφεια: Υπάρχει μήνυμα; Υπάρχει κώδικας; Ποιος είναι ο "Ανθρωπος" και ποιος ο "παπαγάλος"; Μέχρι να βρεθεί η απάντηση, προτείνω διάλογο με την ένδοξη Ιστορία μας: Να συγκρίνουμε, για παράδειγμα, σύγχρονους πολιτικούς με διακεκριμένους τυράννους της Αρχαιότητας. (Εξαιρείται ο Οιδίπους, λόγω συμπλέγματος κατωτερότητος). Αν επιτύχουμε στη σύγκριση, προτείνω να ψάξουμε και για διακεκριμένους τυραννοκτόνους...

Μαρίκα ΘΩΜΑΔΑΚΗ

Αν. καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών