Ενας ακόμα, ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ, "έφυγε" πριν λίγο καιρό. Λέμε για τον φιλόλογο, τον δημοσιογράφο, τον συγγραφέα και μεταφραστή Νίκο Παπανδρέου,που πέθανε στα 76 του χρόνια, στις 12 Δεκεμβρίου 1998 και κηδεύτηκε στις 14, ανήμερα των γενεθλίων του.

Παιδί μιας εύπορης οικογένειας του Βόλου (βιοτέχνης επίπλων ήταν ο πατέρας του), ο Νίκος Παπανδρέου γεννήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου του 1922. Το δημοτικό και το γυμνάσιο το έβγαλε στη γενέτειρά του. Πριν προλάβει να αρχίσει πανεπιστημιακές σπουδές, στις αρχές του 1942, εντάσσεται στο ΕΑΜ και βγαίνει, από τους πρώτους στην περιοχή της Θεσσαλίας, στο Βουνό σαν αντάρτης του ΕΛΑΣ, πολεμώντας μέχρι το τέλος της Κατοχής. Εντάχθηκε στο ΚΚΕ το 1943. Καθώς μόνο δεινά για τους αγωνιστές ακολούθησαν μετά την απελευθέρωση, ο Ν. Παπανδρέου το 1945 διώκεται, δικάζεται, φυλακίζεται στο Βόλο, στη Λάρισα, στα Τρίκαλα και εξορίζεται στα Κύθηρα. Το 1947 καλείται να υπηρετήσει τη στρατιωτική θητεία του. Ομως, από το Κέντρο Στρατολογίας Βόλου στέλνεται, και μάλιστα γυμνός μέσα στο αμπάρι ενός πλοίου, να "υπηρετήσει" στη Μακρόνησο, όπου υφίσταται τα γνωστά για τους αγωνιστές φαντάρους μέτρα της "σχολής για την απόκτηση εθνικής συνειδήσεως". Το 1949 η μονάδα του στέλνεται στην Αλεξανδρούπολη για να πολεμήσει ενάντια στο ΔΣΕ. Με την άφιξή τους, όμως, στην Αλεξανδρούπολη οργανώνεται η φυγή των Μακρονησιωτών της μονάδας 79 του Πεζικού, μαζί με τον οπλισμό τους, προς το ΔΣΕ. Για την πράξη του αυτή, θα καταδικαστεί από το στρατοδικείο Καβάλας δις εις θάνατον και μία σε ισόβια. Με το ΔΣΕ περνά στον Εβρο, από όπου μετά το γνωστό ηρωικό ελιγμό των μαχητών καταφεύγει στη Βουλγαρία και στη συνέχεια περνά στη Ρουμανία, όπου ζει αρκετά χρόνια και μετά στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία.

Κατά την παραμονή του στη Ρουμανία, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Βουκουρεστίου Φιλολογία και Φιλοσοφία. Παράλληλα, εργάστηκε στον εκδοτικό οργανισμό του ΚΚΕ ("Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις"). Στα χρόνια της διαμονής του στη ΓΛΔ, εργάστηκε σαν δημοσιογράφος του ραδιοφωνικού σταθμού "Η Φωνή της Αλήθειας".

Μετά τη μεταπολίτευση, περίπου το Νοέμβρη του 1974, η οικογένειά του στην Ελλάδα τον ειδοποιεί ότι πεθαίνει η μητέρα του. Καταφέρνει να πάρει άδεια εισόδου και οχταήμερης παραμονής στην Ελλάδα. Πέντε μέρες μετά τον ερχομό του, η μητέρα του πεθαίνει. Η μεταπολιτευτική Ελλάδα, όμως, του αρνείται την παραμονή. Μετά βασάνων, για ένα διάστημα και κάθε τόσο του ανανεώνει "για δέκα ημέρες" την άδεια παραμονής, έως ότου προειδοποιείται αυστηρά ότι "πρέπει να αναχωρήσει εντός διημέρου". Μέχρι το 1977, οπότε του αποδόθηκε η ελληνική ιθαγένεια και ήρθε και η οικογένειά του στην Αθήνα, ο Ν. Παπανδρέου ζούσε και δρούσε μισοπαράνομα. Πριν, αλλά και μετά την απόδοση της ιθαγένειας, συνεργαζόταν με το "Ρ", ενώ αργότερα και για μερικά χρόνια εργάστηκε σαν μεταφραστής λογοτεχνικών έργων στο εκδοτικό της "Σύγχρονης Εποχής", η οποία εξέδιδε και τα δικά του έργα.

Στο ενεργητικό του είχε μεταφράσεις έργων του Ντοστογιέφσκι, Τσέχωφ, Αϊτμάτωφ, Φαντέγιεφ, Λεόνοφ, Ρασπούτιν και σύγχρονων Σοβιετικών συγγραφέων και ποιημάτων του Μαγιακόφσκι. Τα δικά του έργα ήταν: "Το Ελληνικό Δημοτικό Τραγούδι" (μελέτη), "Μνήμες" (αντιστασιακά διηγήματα), "Ανθρώπινα μέτρα" (αντιστασιακά διηγήματα, που απέσπασαν το Α διεθνές βραβείο διηγήματος "Premio Italia '83"), "Νύχτα" και "Εμπροσθοφυλακή". Εργα που εμπνεύστηκε από το έπος της Εθνικής Αντίστασης και τον εμφύλιο πόλεμο, και στα οποία αναφερόταν ένα κριτικό δοκίμιο της Νίκης Κωνσταντινέα (1989).