Αλλεπάλληλα κύματα αμερικανο-βρετανικών επιδρομών πλήττουν τα τελευταία εικοσιτετράωρα την ιρακινή πρωτεύουσα, αλλά και στόχους στη νότια περιφέρεια της χώρας. Η "Αλεπού της Ερήμου" βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, από τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης και φιλοξενείται σε απευθείας σύνδεση από τα τηλεοπτικά δίκτυα όλου του κόσμου σε θέση απόλυτης προτεραιότητας. Οι πολεμικές επιχειρήσεις στον Περσικό Κόλπο έχουν προκαλέσει πλήθος συζητήσεων, στο επίκεντρο των οποίων έχει τεθεί η αμερικανική ηγεσία και οι λόγοι που την οδήγησαν στο νέο αυτό τρομοκρατικό πλήγμα.

Οντως, η στάση της Ούασιγκτον, αυτή τη φορά, ξεπέρασε κάθε όριο προκλητικότητας και απροκάλυπτης περιφρόνησης όλων των διεθνών οργανισμών, αλλά και όλων των, αυτοπροβαλλόμενων, ως σημαντικών συμμάχων της. Η αμερικανική ηγεσία αγνόησε επιδεικτικά τους διεθνείς οργανισμούς, το Συμβούλιο Ασφαλείας, αλλά και τους συμμάχους - υποτελείς της και εκμεταλλευόμενη, μόνο, την τυφλή υποστήριξη της βρετανικής κυβέρνησης προχώρησε απερίσπαστη στην εφαρμογή των αποφάσεών της. Η αντίληψη του απόλυτου και αδιαμφισβήτητου κυρίαρχου φάνηκε ολοκάθαρα μέσα από το διάγγελμα του Αμερικανού Προέδρου, λίγη ώρα μετά την έναρξη του πρώτου κύματος των αμερικανικών επιδρομών. Ο Μπιλ Κλίντον, χωρίς ενδοιασμούς, μίλησε με γνώμονα το πνεύμα της φράσης που είχε ξεστομίσει, το Γενάρη, η υπουργός Εξωτερικών του, σύμφωνα με την οποία "οι ΗΠΑ είναι το πλέον απαραίτητο έθνος στον κόσμο". Αναφέρθηκε, λοιπόν, στην ευκαιρία "που έδωσε" στον Ιρακινό Πρόεδρο, "στην υπομονή που επέδειξε" και στην απόφασή του να απαντήσει καταλλήλως "στην περιφρονητική στάση της Βαγδάτης απέναντι στην UNSCOM", απάντηση που δεν αποτελεί έκπληξη, όπως εκτίμησε, καθώς είχε γίνει σχετική προειδοποίηση στα μέσα του περασμένου μήνα.

Στο διάγγελμά του, ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν άφησε περιθώρια παρανόησης, υπογραμμίζοντας σαφέστατα ότι "δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο που θα αποτρέψει τις ΗΠΑ από το να υπερασπίσουν σθεναρά τα ζωτικά τους συμφέροντα στην περιοχή" και δεν έκρυψε τον κυνισμό του, παραδεχόμενος ότι "σε κάθε πολεμική επιχείρηση, δυστυχώς, υπάρχουν, κυρίως, αθώα θύματα, αλλά είναι κάτι που δεν μπορεί να αλλάξει τη στάση μας", παρόλο, που όπως παραδέχτηκε ο ίδιος δεν είναι, καν, στόχος των επιδρομών η απομάκρυνση του Σαντάμ Χουσεϊν από την εξουσία. Οσοι κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες να αγνοηθεί η συγκεκριμένη απροκάλυπτη δήλωση και να μετατοπιστεί το κέντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος στη διαδικασία καθαίρεσής του Κλίντον, θα πρέπει να απογοητεύτηκαν, όταν ανακοινώθηκε η πραγματοποίηση της σχετικής ψηφοφορίας στο Κογκρέσο, τη στιγμή που βρίσκεται σε εξέλιξη η "αλεπού της ερήμου" και έχει, ήδη, ανακοινωθεί η ομόφωνη υποστήριξη της αμερικανικής πολιτικής σκηνής στην επιχείρηση.

Το ενδεχόμενο, ο Αμερικανός Πρόεδρος και οι συνεργάτες του να προσπάθησαν να πετύχουν "με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια", δηλαδή να στόχευσαν και στην ταυτόχρονη αναβολή της διαδικασίας καθαίρεσης μέσω της εξαπόλυσης των επιδρομών είναι πολύ πιθανό. Αναμφιβόλως, όμως, οι ΗΠΑ δε θα χρεώνονταν με, το λιγότερο σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις, 50 δισεκατομμύρια το χρόνο, για να διατηρούν ετοιμοπόλεμη την ισχυρότατη πολεμική τους μηχανή στον Κόλπο από το 1991, μόνο με την προοπτική ότι ένας Πρόεδρος, ίσως, θελήσει να προχωρήσει σε "αντιπερισπασμό" για να εκτονώσει τα εσωτερικά του προβλήματα και να εξαγάγει την κρίση που απειλεί την εξουσία του.

Η ουσία, τόσο της, επί χρόνια, οικοδομούμενης αμερικανικής πολεμικής υπεροπλίας στον Κόλπο, όσο, κυρίως, και της "Αλεπούς της Ερήμου" είναι η διασφάλιση της μοναδικής, απόλυτης και αδιαμφισβήτητης κυριαρχίας των συμφερόντων των αμερικανικών κυρίαρχων κύκλων, σε μια περιοχή, που, χωρίς αμφιβολία, είναι ιδιαίτερα θελκτική, λόγω του πλούσιου σε πετρέλαιο υπεδάφους της, αλλά και λόγω της γεωπολιτικής της θέσης, καθώς βρίσκεται κοντά στη, μείζονος ενδιαφέροντος, περιοχή της ανατολικής Ασίας και, φυσικά, της Μέσης Ανατολής. Και γίνεται ακόμη σαφέστερο ότι αυτή είναι η ουσία του όλου ζητήματος από την αγωνιώδη προσπάθεια των πάντων να "κρατηθούν" από τα άλλοθι της "ανεπαρκούς ιρακινής συνεργασίας με την UNSCOM", παρά την κριτική ή τη δυσαρέσκεια που επέδειξαν για την αμερικανική απροκάλυπτη υπεροψία.

Γαλλία, Ρωσία και Κίνα, τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, δεν έκρυψαν τη δυσαρέσκειά τους, την οποία δικαιολόγησαν στη βάση του σκεπτικού ότι "η μονομερής ανάληψη στρατιωτικής δράσης αποτελεί παραβίαση κάθε έννοιας διεθνούς νομιμότητας και θα επιφέρει μόνο αστάθεια στην όλη περιοχή", χωρίς, όμως, να παραλείψουν να υιοθετήσουν την έκθεση του επικεφαλής της UNSCOM Ρίτσαρντ Μπάτλερ και να επιρρίψουν ευθύνες στην ιρακινή ηγεσία. Την ίδια στιγμή, παρέλειψαν, όμως, να "υπενθυμίσουν" ότι η προσήλωσή τους στη"νομιμότητα", στη "φιλία προς τον ιρακινό λαό" και όλα τα συναφή αντικατοπτρίζει τα τεράστια συμφέροντα που έχουν επενδύσει πετρελαϊκές εταιρίες, γαλλικές και ρωσικές, στα συμβόλαια που έχουν υπογράψει, τα τελευταία 2 χρόνια, με τη Βαγδάτη για εκμετάλλευση του ιρακινού "μαύρου χρυσού", αμέσως μετά την άρση των κυρώσεων. Ούτε φυσικά είναι δυνατόν να μη ληφθεί υπόψη η αγωνιώδης προσπάθεια του Παρισιού και της Μόσχας να αναβαθμίσουν την επιρροή και το ρόλο τους στην περιοχή, προσπάθεια που έχει διαγραφτεί ξεκάθαρα μέσα από τις αλλεπάλληλες παρεμβάσεις τους στη Μέση Ανατολή και στην περίφημη, σχεδόν μόνιμα τελματωμένη τον τελευταίο καιρό, ισραηλινο-παλαιστινιακή "ειρηνευτική διαδικασία".

Οι αντιδράσεις, η δυσαρέσκεια και η, ολοένα και περισσότερο, προβαλλόμενη αναγκαιότητα "ενότητας της ΕΕ" δεν αφορούν αυτές καθαυτές τις πολεμικές επιχειρήσεις στον Κόλπο, αλλά το μήνυμα που αυτές μεταφέρουν προς όλες τις κατευθύνσεις: Το μήνυμα της απόλυτης κυριαρχίας των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή, αλλά και την, εν δυνάμει, απόλυτη κυριαρχία τους στο οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, ενδεχόμενο που θέτει στο περιθώριο όλους τους επίδοξους "μικροπλανητάρχες και κυριάρχους".

Το μήνυμα και οι προθέσεις της Ουάσιγκτον καταγράφηκαν σαφέστατα μέσω των δηλώσεων και της στάσης των Αμερικανών αξιωματούχων, τα τελευταία αυτά εικοσιτετράωρα, οι οποίοι δεν έκαναν, καν, τον κόπο να υπερασπίσουν με ισχυρά άλλοθι - "προστασία της ανθρωπότητας" και άλλα συναφή - τις ενέργειές τους. Η Μαντλίν Ολμπράιτ δήλωνε περιφρονητικά ότι "όλοι αυτοί που επικρίνουν δεν κατόρθωσαν να έχουν αποτελέσματα με τις προτάσεις τους" και ο Ουίλιαμ Κοέν υπογράμμιζε προκλητικά ότι "οι επιχειρήσεις θα συνεχιστούν, όσο κρίνουμε αναγκαίο, ακόμη και αν η Βαγδάτη προσφέρει κλάδο ελαίας".

Επισταμένα και επανειλημμένα, υποβαθμίστηκε ή αγνοήθηκε, εντελώς, η έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΔΕΑΕ), ακόμη και από τους "σκληρούς επικριτές της Ουάσιγκτον", σύμφωνα με την οποία "η ιρακινή ηγεσία επέδειξε ικανοποιητική συνεργασία και ο φάκελος του ιρακινού πυρηνικού οπλοστασίου είναι έτοιμος να κλείσει". Σε μια προσπάθεια να μετριάσει τις χαώδεις διαφορές εκτιμήσεων με την UNSCOM, ο εκπρόσωπος της ΔΕΑΕ Ντέιβιντ Σκουντ, από τη Βιέννη, δήλωνε ότι "το έργο των δύο υπηρεσιών ήταν διαφορετικό και οι επιθεωρητές της UNSCOM είχαν πολύ μεγαλύτερη και δυσκολότερη εμβέλεια δράσης". Ανάλογες δηλώσεις έκανε και ο Ρίτσαρντ Μπάτλερ, ενώ εκπρόσωποι του αμερικανικού Ινστιτούτου Ατομικής Ενέργειας έσπευσαν να μιλήσουν "για περιορισμένη δράση και δικαιοδοσία της ΔΕΑΕ, που θα είχε αποτύχει, αν είχε αναλάβει τις αρμοδιότητες της UNSCOM", υποβαθμίζοντας, μια και καλή, τις εκτιμήσεις της υπηρεσίας.

Κανείς, επίσης, δεν ασχολήθηκε, όχι μόνο τώρα, αλλά και κατά τη διάρκεια των αλλεπάλληλων κρίσεων στις σχέσεις του Ιράκ με τον ΟΗΕ, με το περιεχόμενο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ολες ανεξαιρέτως οι αποφάσεις απαιτούν από το Ιράκ "πλήρη συμμόρφωση με το Συμβούλιο Ασφαλείας και συνεργασία με τους επιθεωρητές". Ακόμη και στην αρχική απόφαση 687 (1991) προβλέπεται η πλήρης καταστροφή όλου του ιρακινού οπλοστασίου. Με δεδομένη αυτή την απόφαση, ο Ιρακινός Πρόεδρος και η Ουάσιγκτον διαφωνούν σχετικά με τους τόπους που οι επιθεωρητές θα έχουν δικαιοδοσία ελέγχου, τόπους που ουδέποτε κατονομάστηκαν σε απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ετσι, Ουάσιγκτον και Βαγδάτη είχαν το περιθώριο να αντιπαραθέτουν απόψεις και να οξύνουν τα πνεύματα, είτε για τα προεδρικά μέγαρα (όπως το Γενάρη), είτε για τα γραφεία κυβερνητικών υπηρεσιών και κομμάτων (όπως τον Νοέμβρη) και να διαιωνίζουν ένα παιχνίδι έντασης, απειλών, καταγγελιών και εξουσίας, που φαίνεται ότι συμφέρει, τόσο την αμερικανική ηγεσία, η οποία βρίσκει έτοιμες αφορμές και άλλοθι για να επιβάλει τις επιδιώξεις της, όσο και τον Ιρακινό Πρόεδρο να συσπειρώνει το λαό του υπό το δέος των "επιθέσεων των εχθρών του Θεού".

Εξίσου αποκαλυπτικό της ουσίας, είναι η διαχρονική περιθωριοποίηση ή αποσιώπηση όλων εκείνων των φωνών και των καταγγελιών ότι, τόσο οι οικονομικές κυρώσεις, όσο και οι πολεμικές επιχειρήσεις έχουν ως θύμα τον απλό ιρακινό λαό και όχι την ηγεσία του. Στα "αζήτητα" θάφτηκε η καταγγελία του πρώην επικεφαλής του ανθρωπιστικού προγράμματος του ΟΗΕ, Ιρλανδού Ντένις Χάλιντεϊ, ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του, στα μέσα του καλοκαιριού, καταγγέλλοντας ότι "είναι αδύνατον να αποδεχτώ ότι ένας Οργανισμός, όπως ο ΟΗΕ, έχει αναγκαστεί να υιοθετήσει και να λειτουργήσει υπό το καθεστώς κυρώσεων και αποδέχεται να υποκρίνεται ανθρωπισμό, μέσα από ένα πρόγραμμα, που όλοι γνωρίζουμε καλά ότι δεν αρκεί για να απαλύνουμε τον πόνο του ιρακινού λαού, γιατί και δε χρηματοδοτείται ικανοποιητικά και δεν εφαρμόζεται δίκαια".

Ανάλογης μεταχείρισης έτυχαν και οι προσπάθειες της αμερικανικής ανθρωπιστικής οργάνωσης "Κέντρο Διεθνούς Δράσης" και του επικεφαλής της, πρώην γενικού εισαγγελέα Ράμσεϊ Κλαρκ, ο οποίος κατήγγειλε τον περασμένο Μάη, τόσο τη στάση της αμερικανικής ηγεσίας, όσο και του ΟΗΕ ως υποκριτική και απάνθρωπη απέναντι στον ιρακινό λαό, την ευημερία του οποίου ευαγγελίζονται άπαντες. Ο Κλαρκ τόνιζε ότι η οργάνωση μετέφερε, με δικά της έξοδα και μέσα, ανθρωπιστική βοήθεια στο Ιράκ, γιατί οι εμπλοκές και τα εμπόδια που της τέθηκαν από την αμερικανική διοίκηση και τον ΟΗΕ θα οδηγούσαν, τελικά, στη μη αποστολή της βοήθειας.

Η "Αλεπού της Ερήμου" δεν είναι, παρά άλλο ένα επεισόδιο στο παιχνίδι εξουσίας και κυριαρχίας των αμερικανικών κυρίαρχων κύκλων στην ευρύτερη περιοχή του Κόλπου και της Μέσης Ανατολής. Και αυτό το παιχνίδι εξουσίας και μοιράσματος επιρροής και υπεράσπισης ζωτικών συμφερόντων, λίγο εξαρτάται από τις διαδικασίες καθαίρεσης ή όποιες άλλες του οποιουδήποτε Προέδρου. Αποτελεί, απλούστατα, συστατικό αναπόσπαστο στοιχείο του συγκεκριμένου καπιταλιστικού συστήματος και των νόμων λειτουργίας του.

Η "αλεπού της ερήμου" είναι άλλο ένα πλήγμα στον πολύπαθο ιρακινό λαό, ο οποίος είναι το μοναδικό θύμα, τόσο της διαιώνισης της "κόντρας" της ηγεσίας του με την Ουάσιγκτον, όσο και των κυρώσεων και των βομβαρδισμών. Οι νεκροί και οι τραυματίες των τελευταίων 24ώρων συμπληρώνουν το μεγάλο κατάλογο των, εκατομμυρίων πλέον, θυμάτων, κυρίως μικρών παιδιών, του υποσιτισμού, των ασθενειών, της ανεπάρκειας φαρμάκων που μαστίζει το Ιράκ. Η αλληλεγγύη όλων μας προς τον ιρακινό λαό, χωρίς μεσοβέζικες απόψεις του τύπου "φέρει την ευθύνη η ιρακινή ηγεσία" που αποπροσανατολίζουν από την ουσία της κατάστασης και μοιράζουν ευθύνες γενικώς και αορίστως ακόμη και στα αθώα θύματα, είναι απαραίτητη και αναγκαία. Και η αναγκαιότητα αυτή δεν πηγάζει μόνο από την κρισιμότητα της παρούσας κατάστασης, αλλά από την απλούστατη διαπίστωση ότι, όπως σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των αμερικανικών συμφερόντων είναι η εξασφάλιση της απόλυτης κυριαρχίας τους στην ευρύτερη περιοχή του Περσικού, με τον ίδιο τρόπο αύριο στο στόχαστρο θα βρεθεί η οποιαδήποτε άλλη "ζώνη επιρροής" και ο οποιοσδήποτε άλλος λαός.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ