Θα καταφέρουν να αλλάξουν το πολιτικό σκηνικό της Κένυας οι αυριανές προεδρικές - βουλευτικές και δημοτικές εκλογές; Θα γίνει κατορθωτό για τους περίπου 10.000.000 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους να εκλέξουν τα πρόσωπα της προτίμησής τους χωρίς να επαναληφθούν τα αιματηρά γεγονότα των εκλογών του 1992 με τους 1.500 νεκρούς και τους περίπου 300.000 πολίτες - οπαδούς κομμάτων της αντιπολίτευσης, που ξεσπιτώθηκαν γιατί οι πολιτικές τους δραστηριότητες δεν ήταν αρεστές στον 73χρονο "Πρόεδρο" Αραπ Μόι;Οποιοι εξισώνουν την έλευση ραγδαίων αλλαγών στο πολιτικό προσκήνιο της Κένυας με τη διεξαγωγή των εκλογών, μάλλον αυταπατώνται, εξαιτίας των έντονων φόβων για επανάληψη παρελθόντων φαινομένων, όπως νόθευση των εκλογικών αποτελεσμάτων ή ενορχήστρωση βίας και ταραχών σε περιοχές όπου το κόμμα του Προέδρου (Αφρικανική Ενωση Κένυας: ΚΑΝU) είναι πολιτικά ασθενές. Οσοι πάλι εκτιμούν ότι η - κατά πολλούς - πιθανή "επανεκλογή" του επί 19 χρόνια "Προέδρου" της Κένυας, Ντανιέλ Αραπ Μόι, σ' αυτές τις εκλογές, θα διαιωνίσει τη βασιλεία των διεφθαρμένων αξιωματούχων του στην εξουσία... και αυτοί ενδεχομένως να διαψευστούν. Γιατί, ακόμη και εάν τα αποτελέσματα των αυριανών εκλογών δείξουν νίκη της κυβερνώσας "Αφρικανικής Ενωσης Κένυας", κανείς δε θα μπορέσει να περιορίσει την έκρηξη έντονων κοινωνικών ταραχών, για τον απλό λόγο ότι τα εκτεταμένα προβλήματα ανεργίας και φτώχειας που πλήττουν μία μεγάλη μερίδα του πληθυσμού αυτής της χώρας δεν μπορούν να καταπνίγονται εσαεί με την κατασταλτική βία των κυβερνητικών στρατευμάτων.

Οσο για την κατάσταση των αριθμητικών οικονομικών δεδομένων, και εκεί... τα πράγματα βαίνουν κακώς, με πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα την... πρωτοφανή άρνηση (!) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου να δώσει, τον περασμένο Ιούλη, δάνειο ύψους 220.000.000 δολαρίων, το οποίο υποτίθεται ότι θα αφιερωνόταν στον "αγώνα" της κυβέρνησης Μόι για την αντιμετώπιση φαινομένων διαφθοράς, που καταπνίγουν κάθε πτυχή οικονομικής δραστηριότητας.

"Το ΚΑΝU οδεύει σταθερά προς τη νίκη", είπε πριν λίγες μέρες σε προεκλογική εκστρατεία ο "Πρόεδρος" Μόι στη διάρκεια μίας περιοδείας στη δυτική επαρχία "Νιάντζα". Το περίεργο δεν ήταν το περιεχόμενο αλλά το μέρος όπου έγινε η δήλωσή του: Επρόκειτο για ισχυρό "προπύργιο" κόμματος της αντιπολίτευσης και για μέρος όπου σημειώνονται συχνές συμπλοκές μεταξύ της ομάδας του Μόι, "Καλεντζίν", με τις φυλές των Μασάι και των Κισίι.

Το γεγονός ότι ο 73χρονος Μόι διεκδικεί για πέμπτη φορά την Προεδρία της χώρας του, δεν εκπλήττει πλέον κανένα. Και φυσικά, δε γίνεται λόγος για τις μεθόδους τις οποίες προτίθεται να χρησιμοποιήσει και αυτή τη φορά για να πετύχει το στόχο του.

Δεν είναι τυχαίο γεγονός η παραμονή του Μόι στην εξουσία επί δύο δεκαετίες. Κατά καιρούς, εκμεταλλευόταν δεόντως τις πολιτικές διαφορές των αντιπάλων του (διαίρει και βασίλευε), ενώ μπροστά στην εξέλιξη ταραχωδών απεργιών και διαδηλώσεων περίμενε την εκτόνωση των αντιδράσεων με την πάροδο του χρόνου και τη χρήση της βίας των στρατιωτών του. Ομως, φαίνεται πως πνέει πλέον τα λοίσθια η αποτελεσματικότητα τέτοιων μεθόδων. Το τελευταίο εξάμηνο, αρχηγοί κομμάτων της αντιπολίτευσης ένωσαν τις προσπάθειές τους με μέλη κοινωνικών οργανώσεων, ομάδων υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακόμη και με ιερείς, σχηματίζοντας το "Εκτελεστικό Συμβούλιο Εθνικής Διάσκεψης".

Οι πρόσφατες ειρηνικές - ως επί το πλείστον - κινητοποιήσεις αυτής της μάλλον ετερογενούς συμμαχίας επέφεραν ουσιαστικό αποτέλεσμα, αναγκάζοντας τον "Πρόεδρο" Μόι να προβεί σε ορισμένες στοιχειώδεις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, που έστρωναν το δρόμο για τη θέσπιση ισότιμου προεκλογικού αγώνα και πιο δίκαιης, πιο αποτελεσματικής εκπροσώπησης των κομμάτων της αντιπολίτευσης στο Κοινοβούλιο. Η συμμαχία ευρέων στρωμάτων της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της Κένυας ήταν τελικώς εκείνη που έκαμψε τις αντιρρήσεις Μόι και οδήγησε στην εξάλειψη έξι νόμων οι οποίοι χρονολογούνταν από την εποχή της βρετανικής αποικιοκρατίας...

Το ζήτημα είναι τώρα εάν το "Εκτελεστικό Συμβούλιο Εθνικής Διάσκεψης" θα παραμείνει ενωμένο και μετά την έλευση της 29ης Δεκέμβρη, ώστε να αντιμετωπίσει οργανωμένα τα όποια προβλήματα προκύψουν, είτε παραμείνει, είτε φύγει από την εξουσία ο "Πρόεδρος" Μόι. Εάν, τελικώς, το μέτωπο της αντιπολίτευσης επιβιώσει, τότε θα μπορεί να ελπίζει πως η παρέμβασή του θα είναι ικανή για την αρχή της επίλυσης των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που μαστίζουν τη χώρα.

Ομως, παρά τις υποχωρήσεις για τη θέσπιση συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, αρκετοί πολιτικοί της αντιπολίτευσης θεωρούν πως η ιστορία... επαναλαμβάνεται καθώς εκτιμούν πως ο προεκλογικός αγώνας γίνεται υπό τους όρους και την επιρροή του "Προέδρου". Το αδύναμο στοιχείο όσων τελικώς αποφάσισαν να συμμετάσχουν στις εκλογές, ήταν ότι εστίασαν την προεκλογική τους εκστρατεία σχεδόν αποκλειστικά στο ζήτημα της διεφθαρμένης άσκησης εξουσίας από το κυβερνών κόμμα. Δεν είναι, γι' αυτό το λόγο, υπερβολικοί όσοι πολιτικοί παρατηρητές σχολιάζουν ότι είναι ελάχιστες οι πολιτικές αποστάσεις που χωρίζουν τους υποψήφιους των 21 κομμάτων της αντιπολίτευσης, οι οποίοι θα διεκδικήσουν μία θέση από τις 199 έδρες του Κοινοβουλίου.

Απ' την άλλη πλευρά, μία επιπλέον αδυναμία των κομμάτων της αντιπολίτευσης εστιάζεται στο γεγονός ότι πολλά απ' αυτά δεν μπόρεσαν να έχουν υποψήφιους στο σύνολο των οκτώ επαρχιών της Κένυας.

Ο επόμενος Πρόεδρος της Κένυας θα αναδειχτεί από τον πρώτο γύρο, μόνον εάν καταφέρει να εξασφαλίσει το 25% των ψήφων στις πέντε από τις 8 επαρχίες της χώρας.

Η εμφάνιση του "Εκτελεστικού Συμβουλίου ΕΘνικής Διάσκεψης" δεν ήταν η μόνη ενδιαφέρουσα αλλαγή στο πολιτικό προσκήνιο της Κένυας, αλλά και η πρόσφατη αφύπνιση φτωχών στρωμάτων της χώρας αυτής που πλήττεται - μέχρις εσχάτων - από την αυταρχική πολιτική του Ντανιέλ Αραπ Μόι.

Τον περασμένο Οκτώβρη περίπου 300.000 δάσκαλοι πραγματοποίησαν 12ήμερη απεργία, για πρώτη φορά από το 1969, εξοργισμένοι από την ανέχεια και τους πενιχρούς μισθούς, που δεν ξεπερνούν μερικές χιλιάδες δρχ. Η λήξη της απεργίας, παρά τις πιέσεις και τους εκφοβισμούς της κυβέρνησης, επήλθε μετά τη δέσμευση του υπουργού Παιδείας για αυξήσεις της τάξης του 200% στις μηνιαίες αποδοχές τους. Ελάχιστους μήνες πριν είχαν γίνει οι αιματηρές εξεγέρσεις των φοιτητών στα Πανεπιστήμια της Μομπάσα και του Ναϊρόμπι και οι συγκρούσεις οπαδών της αντιπολίτευσης και αστυνομικών από τον περασμένο Αύγουστο μέχρι τέλος φθινοπώρου είχαν προκαλέσει το θάνατο τουλάχιστον 60 ατόμων.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Οτι τα προβλήματα που σοβούν στην κενυάτικη κοινωνία βαρύνουν περισσότερο από το σύνολο των προεκλογικών υποσχέσεων του συνόλου των κομμάτων της αντιπολίτευσης και των 830 υποψήφιων βουλευτών... Ετσι, είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο επόμενος Πρόεδρος (καινούριος ή "παλιός") δε θα μπορέσει, τουλάχιστον μόνος του, να λύσει με ένα χτύπημα του ξίφους το γόρδιο δεσμό της οικονομικής ύφεσης και της κοινωνικής κρίσης.

Δ. ΟΡΦΑΝΑΚΗ