Στον απόηχο της "συμφωνίας σύνδεσης" Τουρκίας και τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους κινήθηκε και χτες η διπλωματική δραστηριότητα, με σαφή προσπάθεια να κρατηθούν χαμηλά οι τόνοι, ώστε να μην επηρεαστεί το κλίμα της επικείμενης συνάντησης Κληρίδη - Ντενκτάς στο Μοντρέ. Αθήνα και Λευκωσία μιλάνε χλιαρά για διάφορα διαβήματα ως απάντηση στην τουρκική ενέργεια και επικαλούνται την Ευρωπαϊκή Ενωση ως αντίπαλο δέος απέναντι στην Τουρκία και εναποθέτουν τις ελπίδες τους εκεί. Οι Αμερικανοί και οι άλλοι ιμπεριαλιστές με δηλώσεις τους ουσιαστικά ενισχύουν την τουρκική προκλητικότητα, κρατώντας ίσες αποστάσεις.

Ο υφυπουργός Εξωτερικών Γ. Κρανιδιώτης, μετά από συνάντηση που είχε χτες στην Αθήνα με τη Λίβυο ομόλογό του, σε δηλώσεις που έκανε σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά, είπε: "Δηλώσεις σαν αυτή που έκανε ο Τούρκος πρωθυπουργός και ενέργειες σαν αυτή της υπογραφής της συμφωνίας συνεργασίας Τουρκίας - τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους δε συμβάλλουν στη βελτίωση του κλίματος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και δε βοηθούν στην επίλυση των προβλημάτων". Και δήλωσε ότι "εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης καταδικάζω τις ενέργειες αυτές και προειδοποιώ την Τουρκία ότι τέτοιες κινήσεις φράζουν το δρόμο της προς την Ευρώπη".

Συνεχίζοντας είπε ότι η Ελλάδα έχει ήδη πάρει σειρά πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση του θέματος. "Εχουμε προβεί σε διαβήματα διαμαρτυρίας, καταδικάζοντας τις τουρκικές ενέργειες στα Ηνωμένα Εθνη, προς όλες τις κυβερνήσεις των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Προτιθέμεθα μάλιστα και το έχουμε δηλώσει προς τους εταίρους μας ότι θα θέσουμε το θέμα στα πλαίσια της ΕΕ αμέσως τις προσεχείς μέρες".

Σε ερώτηση σχετικά με τη Συμφωνία της Μαδρίτης, ο Γ. Κρανιδιώτης είπε: "Η Συμφωνία της Μαδρίτης έθετε ένα πλαίσιο αρχών, εμείς πιστεύουμε σ' αυτές τις αρχές, θα συνεχίσουμε να τις σεβόμαστε, το θέμα είναι αν η Τουρκία είναι διατεθειμένη να δεσμευτεί από την ίδια της την υπογραφή. Εχουμε πει ότι η πράξη είναι που θα αποδείξει την αξία της Συμφωνίας της Μαδρίτης. Πολύ φοβάμαι ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας μέχρι στιγμής δε συμβάλλει στο πνεύμα το οποίο θελήσαμε να δημιουργήσουμε στη Μαδρίτη". Οταν ρωτήθηκε αν υπάρχει σκέψη για επανεξέταση του θέματος, είπε ότι η διακήρυξη της Μαδρίτης "δεν επέλυσε κανένα πρόβλημα από τα ελληνοτουρκικά προβλήματα, έθετε απλώς ένα πλαίσιο αρχών πάνω στο οποίο θα έπρεπε να αναζητηθούν οι λύσεις".

Με μια τοποθέτηση που ουσιαστικά ενισχύει την τουρκική προκλητικότητα, ο νέος εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τζέιμι Ρούμπιν απάντησε σε ερώτηση σχετικά με τη συμφωνία σύνδεσης Τουρκίας και τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους, αποφεύγοντας να καταδικάσει το νέο αυτό τετελεσμένο. Συγκεκριμένα, χαρακτήρισε "μη χρήσιμη" τη συμφωνία και χωρίς να μπει στην ουσία της κίνησης αυτής, απλά εξέφρασε τις ανησυχίες των ΗΠΑ που "δε θα ήθελαν να δουν βήματα που δυσχεραίνουν τη διαπραγματευτική διαδικασία του ΟΗΕ ή που κινούνται προς την κατεύθυνση της μόνιμης διαίρεσης της νήσου".

Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και το Λονδίνο.Εκπρόσωπος του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι η τουρκική ενέργεια εκτρέπει την προσοχή από το κύριο γεγονός, που είναι ο δεύτερος γύρος των απευθείας συνομιλιών στο Μοντρέ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της, σχολιάζοντας τη συμφωνία Αγκυρας - ψευδοκράτους, ανέφερε ότι δεν πρόκειται να αλλάξει η απόφαση για την έναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ εντός του 1998. Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής προειδοποίησε πως η Κύπρος δεν μπορεί να είναι όμηρος της Τουρκίας.

Στο μεταξύ στη Λευκωσία ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ασχολήθηκε σε χτεσινές δηλώσεις του με τις επικρίσεις πολιτικών αρχηγών ότι η κυβέρνηση δεν αντιμετώπισε με τη δέουσα σοβαρότητα την υπογραφή της συμφωνίας Τουρκίας - ψευδοκράτους. Μάλιστα, χαρακτήρισε ως μη σοβαρές τις τοποθετήσεις των αρχηγών. Το θέμα, είπε, απασχόλησε το Εθνικό Συμβούλιο, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών προέβη σε διαβήματα στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και στα Ηνωμένα Εθνη. Σε ερώτηση κατά πόσον ενδεχόμενη προσάρτηση των Κατεχομένων αποτελεί casus belli, ο εκπρόσωπος απάντησε αρνητικά, πρόσθεσε ωστόσο ότι μια τέτοια ενέργεια θα μελετηθεί από τις κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου.

Σε διαβήματα προς τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και τα Ηνωμένα Εθνη προέβη η κυπριακή κυβέρνηση, σχετικά με τη συμφωνία Τουρκίας - ψευδοκράτους. Το διάβημα έγινε από τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Κασουλίδη,ο οποίος κάλεσε στο γραφείο του τους πρεσβευτές των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς και τον αναπληρωτή ειδικό αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ Γούσταβ Φεϊσέλ.

Ο Γ. Φεϊσέλ,αναφερόμενος στην τουρκική ενέργεια, τόνισε ότι τέτοιες ενέργειες δε βοηθούν. Θα πρέπει, είπε, όλοι εντός και εκτός Κύπρου να θυμούνται ότι επιδίωξη είναι η εξεύρεση λύσης διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Είπε, επίσης, ότι θα ενημερώσει τη Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ για τις εξελίξεις και τις ανησυχίες της κυβέρνησης.

Σχολιάζοντας την τουρκική πρόκληση, αλλά και τις κυβερνητικές αντιδράσεις ο Βρετανός ύπατος αρμοστής Ντέιβιντ Μάντεν τόνισε ότι αυτή δεν είναι υποβοηθητική εξέλιξη. Αποτελεί, είπε, παρεκτροπή από αυτό στο οποίο έπρεπε να επικεντρώνονται όλοι και αυτό, πρόσθεσε, είναι να προχωρήσουμε μπροστά, προς μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων.

Ο πρέσβης της Γαλλίας περιορίστηκε να δηλώσει ότι η χώρα του υποστηρίζει θερμά τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού και διαβεβαίωσε ότι θα διαβιβάσει τις κυβερνητικές ανησυχίες στην κυβέρνησή του. Ο Ρώσος επιτετραμμένος δήλωσε ότι στο πλαίσιο της ρωσικής πολιτικής στο Κυπριακό συμμερίζεται τις κυβερνητικές ανησυχίες. Ο Κινέζος πρέσβης εξέφρασε την υποστήριξή του στη δίκαιη και ειρηνική λύση του Κυπριακού.