Ως άλλος Ανδρέας Παπανδρέου, που, προεκλογικά για να εξασφαλίσει τη δεύτερη τετραετία του, δεξιώθηκε σε πολυτελές ξενοδοχείο πνευματικούς ανθρώπους και καλλιτέχνες για να αλώσει - αξιοποιώντας την άμεση πρόσβαση σ' αυτούς της Μελίνας Μερκούρη - τις αριστερές συνειδήσεις και ψήφους τους, ο "εκσυγχρονιστής" πρωθυπουργός, πρόεδρος του παλιού, διαφημιζόμενου και ως και "νέου" ΠΑΣΟΚ, Κ. Σημίτης παρήγγειλε εσπευσμένα λίστα 1.000, περίπου, ονομάτων για εκτύπωση και αποστολή προσκλήσεων σε προσωπικότητες των Γραμμάτων και Τεχνών για να παραστούν, εντός του προεκλογικού μηνός Σεπτεμβρίου, σε δεξίωση μετά γεύματος, σε περιωπής ξενοδοχείο.Παλιό το προεκλογικό "μενού". Ιδιος με τον παλιό και ο σημερινός στόχος του, για την ευόδωση του οποίου "επιτάχθηκαν" και στελέχη, υπάλληλοι του ΥΠΠΟ και μισθωτοί "σύμβουλοι" του υπουργού Πολιτισμού:

Να αποπλανηθούν όσοι από τους πνευματικούς ανθρώπους και καλλιτέχνες διατηρούν, ακόμα ανεξαγόραστες, ιδεολογικές, ηθικές, καλλιτεχνικές αντιστάσεις απέναντι στη λογοκοπικά "σοσιαλίζουσα" παραλλαγή, της μίας και αδιαίρετης πολιτικής του δικομματισμού. Να αποπλανηθούν, με την παραπλανητική ομιλία του πρωθυπουργού στη δεξίωση και την προβολή της από τα ΜΜΕ, και ο πνευματικός και καλλιτεχνικός κόσμος, με την ψευδαίσθηση περί "εκσυγχρονιστικής μέριμνας" του "νέου" ΠΑΣΟΚ για τον πολιτισμό και τους εργάτες του.Να αποπλανηθεί, κατ' επέκταση, και ο κάθε ψηφοφόρος, που αγνοεί τα πεπραγμένα της μακρόχρονης αντιπολιτιστικής πολιτικής και του ΠΑΣΟΚ.Γιατί, μην υπάρχει αμφιβολία, πλάνα λόγια θα προφέρει ο Κ. Σημίτης. Πλάνα, γιατί θα πει λίγο - πολύ τα ...πολυμεταχειρισμένα περί "βαριάς βιομηχανίας" και παγκοσμιότητας του πολιτισμού μας, του "ρόλου που μπορεί να παίξει στα εθνικά μας θέματα" και για τη "θέση της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση" και άλλα ηχηρά παρόμοια. Θα αποκρύψει βέβαια ότι η πολιτιστική πολιτική του ΠΑΣΟΚ, παπανδρεϊκού και σημιτικού, είναι απλούστατα "συγκοινωνούν δοχείο" με την αντίστοιχη πολιτική της ΝΔ. Γιατί στα ίδια χνάρια, αρχικά του "ευρωπαϊκού ιδεώδους",της "πολιτιστικής σύγκλισης" στη συνέχεια, της "ευρωενωσιακής ολοκλήρωσης" έπειτα βάδισαν - είτε σαν κυβέρνηση είτε σαν αντιπολίτευση - και το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Μόνος τους "καυγάς" ποιος από τους δυο θα δέσει πιο γρήγορα και πιο γερά και τον πολιτισμό μας στον τροχό της μααστριχτικής "μέγκενης".

Οσοι, με την παρουσία τους στη δεξίωση, συνδράμουν εκλογικά το ΠΑΣΟΚ ίσως είναι "έτοιμοι από καιρό" να συναινούν στο πολιτικό ψεύδος. Να θωπεύουν την κερδοσκοπική "πολιτιστική" ιδιωτική πρωτοβουλία των φοροαπαλλασσόμενων "χορηγών". Να ανέχονται την απορρόφηση από "χορηγούς" και εταιρίες ημέτερες του δικομματισμού της μερίδας του λέοντος του κρατικού προϋπολογισμού και των κοινοτικών κονδυλίων για τον πολιτισμό. Να ευλογούν τη νομοθετική διάλυση των κρατικών πολιτιστικών οργανισμών και την εκχώρηση του ρόλου τους σε μεγιστάνες των ΜΜΕ και του πλούτου. Να ανακηρύσσουν τις αποφάσεις των Βρυξελλών για αφελληνισμό και υποταγή του πολιτισμού μας στα συμφέροντα των ισχυρών ευρωπαϊκών και πολυεθνικών βιομηχανιών πολιτιστικών προϊόντων, όπως και τη χρησικτησία της ΕΕ στην πολιτιστική κληρονομιά μας, ως "εκπολιτιστική ανάπτυξη" της Ελλάδας.

Οι άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, όσα χρόνια ήταν αδιαίρετος ο δικομματισμός, αλλά και στα τελευταία με τη δικομματική συναίνεση της Πολιτικής Ανοιξης και του ΣΥΝ, βίωσαν τις συνέπειες μιας πολιτικής που σταδιακά υπονομεύει επικίνδυνα τον πολιτισμό μας και θέτει τους ίδιους στο περιθώριο. Ας συνοψίσουμε τις "μακράς πνοής" βασικές πολιτιστικές επιλογές του δικομματισμού.

Το ΥΠΠΟ παραμένει επί 20ετία με έναν τριτοκοσμικού τύπου οργανισμό και κρατικό προϋπολογισμό (του 0,30% το πολύ, αν τσοντάρει και το ΛΟΤΤΟ), που αφήνει ρακένδυτη τη σημερινή πολιτιστική δημιουργία και έκθετη και ακατάγραφη (και μετά την κατάργηση των τελωνειακών συνόρων) την κινητή πολιτιστική μας κληρονομιά σε ντόπιους και ξένους καταστροφείς, αρχαιοκάπηλους, αρχαιοσυλλέκτες, και την ακίνητη στο έλεος του χρόνου ή ιδιωτών (λ. χ. Μικρό θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου - Λαμπράκης. Καταστροφή ή ένταξη μνημείων προς χάριν μεγαλοξενοδόχων. Κινηματογραφική - εκπαιδευτική εκμετάλλευση αρχαιοτήτων από το Ιδρυμα Λαμπράκη). Που σαλαμοποιεί την κρατική ευθύνη προστασίας αρχαίων, νεοτέρων και ιστορικών μνημείων. Που αναθέτει - χωρίς διαγωνισμούς - ανασκαφές, αναστηλώσεις σε εργολάβους. Που εκχωρεί μνημεία στην εκκλησία (λ. χ. Ροτόντα). Που αφήνει σε μισθολογική λιτότητα τους μόνιμους (αριθμητικά ανεπαρκείς σε σχέση με τις ανάγκες) επιστήμονες, ειδικευμένους εργατοτεχνίτες. Που ψηφοθηρεί με τους εκτάκτους και ωρομισθίους. Που απολύει συνδικαλιζόμενους και απεργούς (λ. χ. στη Θεσσαλονίκη πρόσφατα). Που παρεμβαίνει στους κρατικούς πολιτιστικούς οργανισμούς και τους φορτώνει "ημετέρους" της εκάστοτε κυβέρνησης. Που καλλιεργεί εκλογοθηρικές σχέσεις με καλλιτέχνες και μετατρέπει τα γραφεία του σε προεκλογικό κέντρο του εκάστοτε υπουργού.

Το νομοθετικό και θεσμικό έργο του ΥΠΠΟ στην 20ετία του δικομματισμού ήταν: Η υποταγή, άνευ όρων, στις αποφάσεις των Βρυξελλών και του Συμβουλίων Υπουργών Πολιτισμού της Κοινότητας, σε όλες τις "οδηγίες", τις "Πράσινες" και μαύρες "Λευκές Βίβλους". Σε "νόμους - πλαίσια", "πολιτιστικά προγράμματα", περικοπές κονδυλίων (λ. χ. για το πρόγραμμα "Ραφαήλ" περί της λεγόμενης προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς). Στην ελεύθερη διακίνηση των πολιτιστικών αγαθών και στους κοινοτικούς φραγμούς για την επιστροφή των πολιτιστικών κειμηλίων. Ενας νόμος ανάπηρος, ξεπερασμένος προ πολλού, για τον κινηματογράφο, ενώ τώρα προωθεί και τον πλήρη αφελληνισμό του μόνου κρατικού Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου.Η ανεφάρμοστη, ακόμη, απόδοση του 1,5% από τα διαφημιστικά έσοδα της τηλεόρασης υπέρ της κινηματογραφικής παραγωγής. Η ίδρυση Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων, που τα άφησε να φυτοζωούν.Ο ουσιαστικά ανεφάρμοστος - από υπαιτιότητά του κυρίως και χάριν μεγαλοσυμφερόντων των ΜΜΕ και της εργοδοσίας - νόμος για την Πνευματική Ιδιοκτησία και τα Συγγενικά Δικαιώματα.Οι τιμητικές συντάξεις, αλλά όχι και η χρόνια αιτούμενη συνταξιοδοτική και ιατροφαρμακευτική ασφάλιση των ανασφάλιστων καλλιτεχνικών κλάδων.Η μονιμοποίηση των μουσικών στις δύο κρατικές ορχήστρες, που τις αφήνει σε καλλιτεχνική αδράνεια και στις διαθέσεις του Μεγάρου Μουσικής.Η θεσμοθέτηση - από κοινού με τα οικονομικά υπουργεία - των "χορηγών" και της φοροαπαλλαγής τους. Η αποκρατικοποίηση των κρατικών σκηνών, με παρεπόμενα τη "μοναρχοποίηση" των προκλητικά αμειβόμενων καλλιτεχνικών διευθυντών τους, την κατάργηση των - με πολλούς αγώνες κατακτημένων - συλλογικών συμβάσεων εργασίας και τη μείωση του αριθμού των εργαζομένων σ' αυτές, την αδρανοποίηση της Λυρικής Σκηνής, αδρανοποίηση που παραπέμπει συνειρμικά στη φημολογούμενη ανέγερση όπερας του Μεγάρου Μουσικής.Η νομοθετικά φανερή,αλλά και κρυφή εξασφάλιση πολλών δισ. του κρατικού προϋπολογισμού για την ανέγερση και λειτουργία του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και κοινοτικών κονδυλίων για την κτιριακή επέκτασή του (γκαράζ, συνεδριακό κέντρο, κτλ.), όπως και του "αδελφικού" του, που θα κτιστεί στη Θεσσαλονίκη (με προκαταβολή γι' αυτό 8 δισ.). Η αναγόρευση του ΜΜΑ σε πανελλαδικό "κέντρο" των μουσικών πραγμάτων (θυμίζουμε τις καταγγελίες του Μίκη Θεοδωράκη). Η ιδιωτικοποίηση του πάρκου της Ρηγίλλης για την ανέγερση ιδιωτικού Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης. Ο ιδιωτικού δικαίου φορέας για το νέο Μουσείο Ακρόπολης.Η άτυπη, ακόμη, αλλά και υποσχόμενη από την υπουργό Ανάπτυξης ιδιωτικοποίηση των κρατικών φεστιβάλ και η εξοργιστική ενοικίαση του Ηρωδείου και του Θεάτρου Λυκαβηττού (φέτος ο ΕΟΤ επέβαλε, λ. χ., για κάθε παράσταση Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου στο Ηρώδειο ενοίκιο 2 εκατ. και στο Λυκαβηττό από 500.000 και πάνω). Η σταδιακή κατάργηση των επιχορηγήσεων στους μαζικούς πολιτιστικούς φορείς και στα πολιτιστικά κέντρα των δήμων. Η επιβολή - με τις ευλογίες και της δικομματικά ελεγχόμενης ΤΑ - πολιτιστικού τέλους από τους δημότες,μετά την κατάργηση των επιχορηγήσεων στα "πανηγυράκια", όπως αποκαλεί το ΥΠΠΟ τις εκδηλώσεις της ΤΑ και ο έλεγχος των εκδηλώσεων της ΤΑ, μέσω του "Πολιτιστικού Δελτίου" του ΥΠΠΟ, που πρέπει να συμπληρώνουν, για να έχουν μια ελπίδα χρηματοδότησης. Το κοινοτικής κατεύθυνσης "Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων", που αξιοποιεί την υπάρχουσα πολιτιστική υποδομή της ΤΑ, αφήνει την ΤΑ εκτός των αποφάσεων και στο περιθώριο της πολιτιστικής δράσης. Η κατάργηση της εκπροσώπησης των συνδικαλιστικών φορέων των καλλιτεχνών από τα όργανα αποφάσεων.

Αναφέρουμε, τέλος, το επί δεκαετία διατυμπανιζόμενο από τους δικομματικούς εταίρους θεσμικο-οικονομικό "έργο" - φιάσκο της "Θεσσαλονίκης Πολιτιστικής Πρωτεύουσας",που ως μόνο αποτέλεσμα θα έχει να τσεπώσουν μεγαλοεταιρίες, "αρμόδιοι", εκκλησία και "ημέτεροι" μπόλικο χρήμα για ελάχιστα τριτοκλασάτα έργα και εκδηλώσεις - φιέστες.

Σ' αυτό το "πολιτιστικό έργο" του δικομματισμού, του οποίου αρκετές πτυχές στηρίχτηκαν στην ανοχή, αν όχι και την έγκριση της Πολιτικής Ανοιξης και του ΣΥΝ στα πλαίσια της ευρωλάγνας πολιτικής τους, μόνο το ΚΚΕ με την κοινοβουλευτική και την ευρωβουλευτική παρέμβαση και την εξωκοινοβουλευτική του δράση αντιστάθηκε. Μόνο αυτό υπερασπίστηκε και τον πολιτισμό μας, αλλά και το μόχθο, τα δικαιώματα, τις κατακτήσεις, τους διεκδικητικούς αγώνες των "εργατών" του.Μια λέξη, υποτιμημένη, που θα ανακτήσει το βαθύτατο νόημά της, την αξία και τη δύναμή της, αν οι πνευματικοί άνθρωποι και οι καλλιτέχνες αντεπιτεθούν - και διά της ψήφου τους στο ΚΚΕ - στην πολιτική που δεν τους θέλει "εργάτες" του πολιτισμού μας, αλλά υποζύγια ξένων "πολιτιστικών" αποφάσεων και συμφερόντων.

Α. Ε.

Το επί δεκαετία διατυμπανιζόμενο από τους δικομματικούς εταίρους θεσμικο-οικονομικό "έργο" - φιάσκο της "Θεσσαλονίκης Πολιτιστικής Πρωτεύουσας" ως μόνο αποτέλεσμα θα έχει να τσεπώσουν μεγαλοεταιρίες, "αρμόδιοι", εκκλησία και "ημέτεροι" μπόλικο χρήμα για ελάχιστα τριτοκλασάτα έργα και εκδηλώσεις - φιέστες