Παρά τις διακηρύξεις του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, Κ. Λαλιώτη, και των εκπροσώπων της εταιρίας που εκπροσωπεί το ελληνικό δημόσιο, της "Αττικό Μετρό ΑΕ", η κατασκευή του μετρό της Αθήνας εξακολουθεί να παραμένει βαλτωμένη και το μέλλον του έργου άδηλο. Η διελκυστίνδα μεταξύ κυβέρνησης και εργολάβων παραμένει και έχει οξυνθεί, ύστερα και από την περικοπή του τεχνικού τους αντικειμένου, και συγκεκριμένα του τμήματος Σύνταγμα - Κεραμεικός, και δεν είναι πλέον λίγοι οι οποίοι πιστεύουν ότι οδηγούμαστε σε οριστική ρήξη...

Οι εργολάβοι ήδη απειλούν με δικαστικές και άλλες προσφυγές, που, όπως οι ίδιοι εκτιμούν, θα καθυστερήσουν την ολοκλήρωση του έργου για δύο ακόμη χρόνια. Επίσης, μέσα στο πλαίσιο των εκβιασμών τους, ώστε να αποσύρει η κυβέρνηση την απόφαση για την περικοπή και να τους δώσει τα νέα τεράστια "πανωπροίκια" που απαιτούν, μετέρχονται κάθε μέσο, με πρώτο αυτό των απολύσεων εκατοντάδων εργαζομένων. Δεν είναι όμως μόνο αυτό: Γάλλοι, Γερμανοί και Ελληνες εργολάβοι έχουν στείλει αντίστοιχα επιστολές στους πρωθυπουργούς των χωρών τους, ζητώντας την παρέμβασή τους υπέρ, φυσικά, των συμφερόντων τους. Επίσης, επικαλούμενοι διάφορα προσχήματα, προσπαθούν να μην παραδώσουν τους εργοταξιακούς χώρους από το τμήμα του Κεραμεικού που τους περικόπηκε ή ακόμη και να αναβάλουν την επανέναρξη λειτουργίας του πρώτου "μετροπόντικα", ο οποίος παραμένει καθηλωμένος στην Αγίου Κωνσταντίνου από τις 6 Αυγούστου 1996.

Επειδή η κυβέρνηση και όλοι όσοι έχουν κάποια σχέση από πλευράς δημοσίου προσπαθούν να βγάλουν "την ουρά" τους έξω από τις δυσμενείς αυτές εξελίξεις και το τέλμα που αντιμετωπίζει πλέον το έργο, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε το εξής: Την κύρια ευθύνη για τις δυσμενείς εξελίξεις φέρουν αυτοί οι ίδιοι που υπέγραψαν δύο αποικιοκρατικού περιεχομένου συμβάσεις και άνοιξαν έτσι την όρεξη των εργολάβων να ζητούν όλο και περισσότερα υπερκέρδη.

Δεν ήταν λοιπόν "κεραυνός εν αιθρία" οι νέες απαιτήσεις των εργολάβων, που εκδηλώθηκαν πέρσι το καλοκαίρι, συνολικού ύψους άνω των 160 δισ. δρχ. Δεν κάνει άραγε εντύπωση σε κανέναν ότι οι εργολάβοι, ενώ δημιουργούν συνεχώς προβλήματα στις σήραγγες και σε άλλες παράπλευρες εργασίες του μετρό, συνεχίζουν ακάθεκτοι την κατασκευή των σταθμών, αρκετοί από τους οποίους βρίσκονται ήδη στο τελευταίο στάδιο ολοκλήρωσης; Μα είναι απλό: Συνεχίζουν την κατασκευή των σταθμών γιατί - ελέω σύμβασης και των απίθανων τιμολογίων που καθόρισε - αποκομίζουν από τις εργασίες αυτές τεράστια υπερκέρδη. Αρκεί να πούμε, για παράδειγμα, ότι για τους οπλισμούς σκυροδέματος αμείβονται με 1.000 δρχ. το κιλό και για τις επενδύσεις μαρμάρων πληρώνονται με 150.000 δρχ. το τετραγωνικό!

Από τις σήραγγες όμως - αν τις πληρωθούν οι εργολάβοι με βάση τη σύμβαση - δε θα βγάζουν παρόμοια υπερκέρδη. Για το λόγο αυτό πετυχαίνουν να πληρώνονται κάθε φορά, εκβιάζοντας και απειλώντας, με διάφορα "πανωπροίκια", επικαλούμενοι εργασίες ενίσχυσης των εδαφών - παρότι για τις γεωλογικές μελέτες ήταν υπεύθυνοι οι ίδιοι και για τον τρόπο εκσκαφής των σηράγγων με τους "μετροπόντικες".

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το 1994 πέτυχαν να αποκομίσουν - μέσω της σκανδαλώδους συμπληρωματικής σύμβασης - ένα πρόσθετο "πανωπροίκι" συνολικού ύψους 65 δισ. δρχ.

Η ουσία επομένως των εξελίξεων στο μετρό είναι η εξής: Οι εργολάβοι κατόρθωσαν - με τη βοήθεια βέβαια των κυβερνήσεων, τόσο της ΝΔ αρχικά, όσο και του ΠΑΣΟΚ στη συνέχεια - να αποκομίσουν το μεγαλύτερο ποσοστό των κερδών τους από τις υπερτιμολογήσεις για την κατασκευή των σταθμών και από τη συμπληρωματική σύμβαση. Οι υπόλοιπες εργασίες λοιπόν που αφορούν τις σήραγγες δεν τους ενδιαφέρουν παρά μόνο αν πάρουν τα τεράστια "πανωπροίκια" που απαιτούν!

Και πόσα είναι τα τελευταία "πανωπροίκια" που διεκδικούν; Επειδή αρκετοί υποστηρίζουν ότι είναι άγνωστο το ακριβές ποσόν, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι οι ίδιοι οι εργολάβοι σε απόρρητο υπόμνημά τους που έστειλαν στην "Αττικό Μετρό ΑΕ" τον περασμένο Οκτώβρη περιλαμβάνουν το λογαριασμό. Στο υπόμνημά τους αυτό περιλαμβάνονται συγκεκριμένα οι απαιτήσεις τους, που αφορούν δεκάδες αιτήματα για δομικές εργασίες, μελέτες, τροχαίο υλικό, επισκευαστική βάση, σιδηροδρομική επιδομή κ.ά. Η αποτίμηση όλων αυτών ανέρχεται σε ένα κονδύλι 41 δισ. δρχ. σε τιμές 1988, το οποίο όμως επικαιροποιημένο φτάνει τα 102 δισ. δρχ.

Ομως, στο ποσόν αυτό δεν περιλαμβάνονται οι οικονομικές απαιτήσεις των εργολάβων για τις καθυστερήσεις των οποίων την ευθύνη ρίχνουν στο ελληνικό δημόσιο και οι οποίες υπολογίζονται σε 3 δισ. δρχ. για κάθε μήνα. Με δεδομένο ότι στο έργο σήμερα παρουσιάζονται καθυστερήσεις τουλάχιστον 20 μηνών, το συνολικό ποσό των απαιτήσεων των εργολάβων ξεπερνά τα 160 δισ. δρχ.! Ποσό, δηλαδή, που υπερεπαρκεί για την κατασκευή των επεκτάσεων του μετρό στο Αιγάλεω και το Περιστέρι...

Η κυβέρνηση μπορεί να απέρριψε τις διεκδικήσεις των εργολάβων - που για να ικανοποιηθούν απαιτούσαν την υπογραφή νέας σκανδαλώδους συμπληρωματικής σύμβασης που να προσδιόριζε νέο αντικείμενο του έργου, νέο τίμημα και νέο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης - και προτίμησε να επιδείξει ένα δήθεν αδιάλλακτο πρόσωπο καταφεύγοντας στη "λύση" της περικοπής του τεχνικού αντικειμένου. Παρ' όλα αυτά, τη "σθεναρή" αυτή στάση διαδέχτηκε κιόλας η αμηχανία. Τι γίνεται, δηλαδή, τώρα; Τι θα κάνει η κυβέρνηση αν οι εργολάβοι προσφύγουν κατά της απόφασης αυτής στα δικαστήρια; Τι θα κάνει η κυβέρνηση αν οι εργολάβοι συνεχίσουν τους εκβιασμούς; Θα τους περικόψει και άλλο τεχνικό αντικείμενο, όπως τη γραμμή Δάφνη - Σύνταγμα; Η μήπως ετοιμάζεται να τους δώσει ακόμη και... πριμ παραγωγικότητας - όπως γράφτηκε - για να επιταχύνουν τις εργασίες και να καλύψουν κάποιο μέρος των καθυστερήσεων; Και πώς θα γίνει αυτό, όταν η μέθοδος διάνοιξης της σήραγγας με τους "μετροπόντικες" είναι λανθασμένος, όπως ανακάλυψε εξαιρετικά όψιμα ο πρόεδρος της "Αττικό Μετρό ΑΕ", Λ. Κίκηρας, συμβουλευόμενος προφανώς την "Μπέχτελ"; (Αλήθεια, τι έκαναν όλοι αυτοί εδώ και τέσσερα χρόνια που αντιμετωπίζονται συνεχώς παρόμοια προβλήματα;).

Υπάρχει βέβαια και ένα σενάριο που λέει ότι τελικά η κυβέρνηση, αντί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των εργολάβων, θα τους αναθέσει την κατασκευή των επεκτάσεων. Αλλωστε, η υπάρχουσα σύμβαση προβλέπει την επέκταση της εργολαβίας κατά 25% με τις υπερβολικές τιμές του παραρτήματος 6 της υπάρχουσας σύμβασης. Αν γίνει βέβαια τελικά αυτό, τότε θα πρόκειται ξανά για καθαρή διασπάθιση του δημοσίου χρήματος, αφού οι τιμές αυτές είναι τουλάχιστον τριπλάσιες από τις κανονικές.

Ο,τι και να επακολουθήσει, πάντως, η ουσία είναι μία: Το μετρό δεν πρόκειται να παραδοθεί πριν το 2000, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης και πριν το 2001, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εργολάβων. Τι κι αν οι υπάρχουσες συμβάσεις προβλέπουν ολοκλήρωσή του το Δεκέμβρη του 1998... Και φυσικά, οι στοές του - εξαιτίας της βουλιμίας των εργολάβων και της αχαρακτήριστης στάσης της κυβέρνησης - θα καταπιούν ακόμη δεκάδες δισ. υπερβάσεων που θα πληρώσει ο ελληνικός λαός.

Νίκος ΠΕΡΠΕΡΑΣ