ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (του ανταποκριτή μας)

Συμπληρώνονται φέτος 61 χρόνια από την ηρωική εξέγερση των καπνεργατών και των άλλων εργαζομένων της Θεσσαλονίκης ενάντια στο σάπιο και αιματοβαμμένο καθεστώς της ολιγαρχίας του πλούτου.

Το 1936 το εργατικό κίνημα της πατρίδας μας είχε ανδρωθεί σε σημείο που να προκαλεί τρόμο στις δυνάμεις της ολιγαρχίας. Στη Θεσσαλονίκη το Ενωτικό Εργατικό Κέντρο μπροστά στον κίνδυνο της δικτατορίας του Μεταξά καλεί τους εργαζόμενους σε αγώνες για Δημοκρατία, αύξηση των ημερομισθίων και ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς. Ηδη από την Ανοιξη μια σειρά κλάδοι εργαζομένων βρίσκονται σε κινητοποίηση. Οικοδόμοι, οδηγοί, τροχιοδρομικοί, τσαγκάρηδες, μηχανουργοί, τυπογράφοι και κυρίως οι καπνεργάτες.

Η ζωή των χιλιάδων καπνεργατών είναι μαρτυρική. Τα μεροκάματά τους πολύ χαμηλά, ζούνε μέσα στην αβεβαιότητα, ποτέ δε γνωρίζουν αν την επαύριο θα έχουν δουλειά για να μπορέσουν να θρέψουν τις οικογένειες τους, οι οποίες καθημερινά απειλούνται από τη λιμοκτονία και τη φθίση. Την ίδια ώρα τα κέρδη των καπνοβιομηχάνων και των καπνεμπόρων είναι αμύθητα, αφού τα καπνά είχαν ιδιαίτερα ικανοποιητικές τιμές, φυσικά χωρίς να επωφελούνται, όπως συμβαίνει και σήμερα, από την κατάσταση αυτή οι καπνοπαραγωγοί. Το Κράτος υπηρετώντας πιστά το κεφάλαιο, στέλνει τον χωροφύλακα με τον υποκόπανο του να κυνηγήσει τον προλετάριο, όταν αυτός διαμαρτύρεται για την αφόρητη καταπίεση που υφίσταται από την εργοδοσία.

Οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης που απεργούσαν από τα τέλη Απρίλη, στις 8 του Μάη δέχονται την επίθεση της Αστυνομίας. Την ώρα που οι διαδηλωτές συγκρούονται στήθος με στήθος με τους χωροφύλακες, οι κάτοικοι που τα σπίτια τους βρίσκονται στις γύρω περιοχές, ρίχνουν από τα μπαλκόνια εναντίον των δυνάμεων καταστολής ό,τι βρουν μπροστά τους. Δεκάδες εργάτες τραυματίζονται, πολλοί από αυτούς από σφαίρες, ενώ συλλαμβάνονται γύρω στους 100. Σε αλληλεγγύη προς τους καπνεργάτες κατεβαίνουν σε απεργία οι περισσότεροι εργατικοί κλάδοι της Θεσσαλονίκης καθώς και οι επαγγελματίες και οι έμποροι. Το ανερχόμενο εργατικό Κίνημα κέρδιζε ήδη και τα μεσοστρώματα, γεγονός που ανησυχούσε σοβαρά τους εκφραστές του μονοπωλιακού κεφαλαίου, οι οποίοι έβλεπαν ότι χάνεται η ισορροπία των κοινωνικών δυνάμεων και μαζί η κυριαρχία τους. Η κυβέρνηση επιστρατεύει τους εργάτες μεταφορών και συγκοινωνίας.

Η Ενωτική ΓΣΣΕ και η ΓΣΣΕ καλούν τους απεργούς να συνεχίσουν τον αγώνα μέχρι τη νίκη. Το Σάββατο 9 του Μάη η Θεσσαλονίκη είναι μία πολιορκημένη πόλη. Περιπολίες του Στρατού και της χωροφυλακής με θωρακισμένα αυτοκίνητα και ιππικό περιπολούν στους δρόμους και πολυβόλα είναι στημένα στα κεντρικά σημεία. Οι χωροφύλακες επιτίθενται σε διάφορα σημεία της πόλης κατά των απεργών. Στις συνοικίες χτυπούν οι καμπάνες και άνθρωποι κάθε ηλικίας τρέχουν να συμπαραταχτούν με τους απεργούς. Οι χωροφύλακες που ήταν ταμπουρωμένοι στο Μπεζεστένι χτυπούν στο ψαχνό τους διαδηλωτές που βρίσκονται στη γωνία Εγνατίας και Βενιζέλου και σε λίγο πέφτει ο πρώτος νεκρός, ο αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης.Οταν την επαύριο της σφαγής ο Γιάννης Ρίτσος αντικρίζει στην πρώτη σελίδα του "Ριζοσπάστη" την ιστορική φωτογραφία με τη μάνα του Τούση να θρηνεί το νεκρό γιο της, κλείνεται στη σοφίτα του σπιτιού του και γράφει το αθάνατο έργο του τον "Επιτάφιο".

Στο μεταξύ τεράστιες φάλαγγες διαδηλωτών κρατώντας για σημαίες μαντίλια βουτηγμένα στο αίμα των πρώτων θυμάτων διασχίζουν τους δρόμους φωνάζοντας "Κάτω οι δολοφόνοι" και "Να φύγει η Κυβέρνηση Μεταξά". Σε πολλές περιπτώσεις δέχονται και πάλι επιθέσεις από τη χωροφυλακή. Ωστόσο πολλές ομάδες στρατιωτών βάζουν τα όπλα τους πυραμίδα και αρνούνται να ρίξουν στο λαό. Τα θύματα της βάρβαρης επίθεσης ήταν 20 νεκροί διαδηλωτές και 300 τραυματίες. Στον ξεσηκωμό αυτό του λαού πρωτοποριακό ρόλο έπαιξε η ΚΟ Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ και τα πολυάριθμα εργατικά της μέλη και στελέχη.

Τη νύχτα της 9ης προς 10η Μάη η Θεσσαλονίκη ήταν στα χέρια των διαδηλωτών, ενώ οι χωροφύλακες κλείστηκαν στα τμήματα για να αποφύγουν το λιντσάρισμα. Την επόμενη μέρα, την Κυριακή, η κηδεία των θυμάτων πήρε παλλαϊκό χαρακτήρα, αφού υπολογίζεται ότι στο νεκροταφείο συγκεντρώθηκε το σύνολο του πληθυσμού της πόλης. Το βράδυ όμως της ίδια μέρας η κυβέρνηση στέλνει στη Θεσσαλονίκη μεγάλες δυνάμεις στρατού και το πρωί της Δευτέρας αρχίζει πογκρόμ συλλήψεων εκατοντάδων αγωνιστών, πολλοί από τους οποίους έμειναν φυλακισμένοι σ' όλη την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά που αργότερα παραδόθηκαν χέρι με χέρι στους Γερμανούς και εκτελέστηκαν.

Απόστ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ