Η ιστορική και καλλιτεχνική αξία των κειμηλίων του Αγίου Ορους, η σπανιότητά τους, η κατάσταση διατήρησής τους, η ιδιαίτερη ευαισθησία του υλικού κάποιων αντικειμένων (π.χ. ίασπις, κρύσταλλο κ.ά.) και η πιθανότητα να θιγεί ανεπανόρθωτα η ακεραιότητά τους ήταν τα κριτήρια με βάση τα οποία το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εκτίμησε τα κειμήλια που θα βγουν από τις Μονές του Αγίου Ορους.

Συνολικά, τα 670 αντικείμενα (εικόνες, ιερά σκευή, άμφια, υφάσματα κ.ά.) εκτιμήθηκαν στα 20 δισ. Οι τιμές κυμάνθηκαν από 100 χιλ. μέχρι 500 εκατ. Μόνο τα αντικείμενα της Μονής Βατοπεδίου άγγιξαν τα 3, 5 δισ., ενώ οι μοναδικές και δύο σπάνιες φορητές ψηφιδωτές εικόνες της Μονής Ξενοφώντος με τους στρατιωτικούς αγίους (Αγ. Γεώργιος και Αγ. Δημήτριος) εκτιμήθηκαν στα 500 εκατ.η κάθε μία.

Ετσι, η Πολιτιστική Πρωτεύουσα μπορεί να καταβάλει τα χρήματα (1, 5/1000), στην "Εθνική Ασφαλιστική",η οποία θα αναλάβει την ασφάλιση των κειμηλίων, ώστε να ξεκινήσει η σταδιακή μεταφορά τους στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης. Στη διάρκεια της συσκευασίας και μεταφοράς, αρχαιολόγοι και συντηρητές θα συντάσσουν έκθεση κατάστασης πριν και μετά τη μεταφορά.Μέχρι αρχές του Ιούνη, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί αυτή η "επιχείρηση", με την οποία, όχι μόνο βγαίνουν εκτός Αγίου Ορους πολλά αντικείμενα, αλλά αρκετά από αυτά δεν είχαν καν αλλάξει θέση. Οι επιπτώσεις που θα έχει αυτή η "διατάραξη" στα ευαίσθητα υλικά κατασκευής είναι ακόμα άγνωστες.

Να σημειωθεί ότι συζητείται το ενδεχόμενα να εκτεθούν 700 επιπλέον αντικείμενα του καθημερινού βίου, όπως ένα βαρέλι κρασιού από τη Μονή Ιβήρων ή μία βάρκα του περασμένου αιώνα από τη Μονή Βατοπεδίου. Αυτά, ένα μήνα πριν την έκθεση, εάν τελικά εκτεθούν θα πρέπει να ασφαλιστούν και να συσκευαστούν σε χρόνο ρεκόρ, με όσα αυτό συνεπάγεται.

Δ. Μ.