Μέρος Α

"Το βρετανικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει σημαντικές δυνάμεις, ιδιαίτερα στο επίπεδο του πανεπιστημίου, έχει όμως σοβαρές αδυναμίες σε χαμηλότερες βαθμίδες. Στη Βρετανία, το 1993, σχεδόν 20% των απολυόμενων από το σχολείο βρέθηκαν να παρουσιάζουν ελλείψεις στον αλφαβητισμό, στον αριθμητισμό ή και στα δύο. Ο αριθμός των μαθητών που παραμένουν στο σχολείο μέχρι τα 18 τους χρόνια είναι πολύ μικρός..." (από τα πορίσματα σεμιναρίου με θέμα "εκπαιδευτικές αξίες", Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου 1994).

Αυτή είναι η κατάσταση, που διαμορφώνεται στην εκπαίδευση για τα παιδιά του λαού, ο "στόχος σύγκλισης" του "εθνικού απολυτηρίου". Η εκρηκτικότητα των προβλημάτων, η ένταση των φραγμών, δεν αφήνει αδιάφορο τον ελληνικό λαό. Από δω και η προσπάθεια να "χρυσωθεί" το χάπι: Κυβερνητικοί παράγοντες, εκπρόσωποι της ολιγαρχίας και δήθεν "αριστεροί" ξεσπαθώνουν όλοι μαζί κατά των "φραγμών", της "αδικίας" και του "αποκλεισμού". Ο συρφετός αυτού του "στρατού της σωτηρίας" προελαύνει, κραδαίνοντας στην πλαστική παντιέρα της ΕΕ και βροντοφωνάζοντας το εκ πρώτης όψεως ελκυστικό σύνθημα "τέρμα στις εξετάσεις - ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση".

Σε μια σειρά χώρες, όπου η "ελεύθερη πρόσβαση" αποτελεί την πραγματικότητα, η ταξική επιλογή, όχι μόνο δε μειώνεται, αλλά αντίθετα εντείνεται, τόσο με τα δίδακτρα, όσο και με την κατηγοριοποίηση σχολών και πτυχίων, με τους πολλούς κύκλους σπουδών, και την πιο έντονη μεταφορά των φραγμών μέσα στο ίδιο το πανεπιστήμιο.

Η ουσία είναι ότι πληθαίνουν οι φραγμοί, τόσο πριν (πόσοι φτάνουν να έχουν προϋποθέσεις εγγραφής, δηλαδή πόσοι ολοκληρώνουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση - βλέπε και εθνικό απολυτήριο), όσο και μετά την είσοδο στα πανεπιστήμια (ή στα "τριτοβάθμια ιδρύματα").

Για παράδειγμα, όταν στην Ελλάδα κάτοχοι αναγνωρισμένου απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι το 60% της ηλικιακής ομάδας, στην Ευρώπη του καπιταλιστικού ονείρου είναι μόλις το 45%, με αποκορύφωμα την "ανεπτυγμένη" Βρετανία, όπου μόλις προσεγγίζει το 30%!

Ετσι, στη Γαλλία μόνο το 45 - 50% έχουν ξεπεράσει τον πρώτο σκόπελο και μπορούν να προχωρήσουν στην επόμενη βαθμίδα. Από την ομάδα αυτή, το 80% εγγράφονται σε ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εκεί υπάρχουν πολλοί κύκλοι σπουδών, με πολλά διαφορετικά διπλώματα σε κάθε κύκλο. Οι κύκλοι σπουδών και τα διπλώματα είναι καθοριστικά για τα εργασιακά δικαιώματα και την αμοιβή των αποφοίτων, με ιεραρχία μισθοδοτήσεων ανάλογα με το πτυχίο. Πρακτικά, το πτυχίο του πρώτου κύκλου δε δίνει τη δυνατότητα να κάνει κανείς τίποτα.

Ηδη, στον πρώτο χρόνο, οι μισοί εγκαταλείπουν το πανεπιστήμιο χωρίς κανένα απολύτως πτυχίο (!), ενώ συνολικά μόνο ένα 10% ολοκληρώνει τις σπουδές του μέχρι τον τρίτο κύκλο, ενώ μόνο 5% είναι το ποσοστό από φτωχά λαϊκά στρώματα που φτάνει να προετοιμάσει έναν ανώτερο κύκλο σπουδών, να αποκτήσει πτυχίο με κάποιο αντίκρισμα και ουσιαστικά εφόδια.

Η προοπτική του μαζικού και πιο αποτελεσματικού "ξεκαθαρίσματος" μέσα στα ιδρύματα συνιστά, εκτός των άλλων, και τη "ριζοσπαστική" πρόταση του ΣΥΝ:"Δεν είναι βάσιμοι οι φόβοι ότι το άνοιγμα των πυλών των πανεπιστημίων θα οδηγήσει σε ισοπεδωτικές καταστάσεις. Πρώτο, γιατί δε σημαίνει πως όσοι εισάγονται θα αποφοιτούν κιόλας (!), ιδίως αν η αξιολόγηση μέσα στα πανεπιστήμια γίνεται - όπως πρέπει να γίνεται - με μεγαλύτερη επιμέλεια..."(Τμήμα Παιδείας του ΣΥΝ - Δεκέμβρης 1995).

Η λειτουργία του "χωνιού" σε όλο της το μεγαλείο: Μπείτε (όσοι μπορείτε), αλλά μην περιμένετε να βγείτε...

Η Ευρωπαϊκή Ενωση, από τη μια, ανησυχεί πως "οι νέοι προτιμούν συχνά να στραφούν προς τις γενικές καταρτίσεις, με κίνδυνο η εξειδίκευσή τους να είναι πλεονάζουσα για τη θέση απασχόλησής τους" ("Λευκή Βίβλος" για την παιδεία), με λίγα λόγια ξέρουν περισσότερα από ό,τι χρειάζονται και, από την άλλη, μας λέει πως το πρόβλημα της ανεργίας θα λυθεί με την κατάρτιση.

Οχι, δε μας δουλεύουν. Απλώς, η ΕΕ προάγει τις "βραχύχρονες καταρτίσεις" έναντι της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης για τους πολλούς, για να κατοχυρώσει την κατοχή της επιστημονικής γνώσης από τους λίγους και ελεγχόμενους. Στην έκθεση - πέντε της IRDAC τονίζεται η "ανάγκη περιορισμού των μεταδευτεροβάθμιων σπουδών και η ταχύτερη ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας", σε συνδυασμό με "διευκόλυνση της πρόσβασης στην εκπαίδευση" και τη"δημιουργία ανοιχτών εκπαιδευτικών συστημάτων".

Το τοπίο ξεκαθαρίζει ακόμα καλύτερα στην έκθεση του ΟΟΣΑ το 1992, που προτείνει "να αυξηθεί το ποσοστό εγγραφών, ιδιαίτερα με την ανάπτυξη ενός μη πανεπιστημιακού τομέα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης".

Τι είναι αυτός ο "μη πανεπιστημιακός τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης"("μεταδευτεροβάθμιας", όπως λέγεται) είναι γνωστό: Τα κάθε είδους "κολέγια", ΙΕΚ, ΚΕΚ κλπ., ένα εκπαιδευτικό σύστημα στα χέρια του κεφαλαίου. Αυτός είναι ο τελικός σκοπός: "Ελεύθερη" εισαγωγή σε μια δευτεροβάθμια "σούπα" για τους πληβείους, όπου θα παρέχονται "επί πληρωμή" φτηνές και ταχέως αναλώσιμες γνώσεις μιας χρήσης.

Και για μεγαλύτερη "ευελιξία" συνδέστε μεταξύ τους το "τυπικό", το "άτυπο" και το μη "τυπικό" σύστημα εκπαίδευσης σε ένα διά βίου μαρτύριο και περιπλάνηση μεταξύ καταρτίσεων με διαλείμματα "δουλιάς" σε μια πραγματικότητα ανεργίας, Και, πάνω από όλα, αποσυνδέστε τα πτυχία από το επαγγελματικό δικαίωμα, γιατί είναι "παράγοντας ανελαστικότητας" της αγοράς εργασίας!

Το σύνθημα για "ελεύθερη πρόσβαση", στην ουσία, είναι η εκλαϊκευση των κατευθύνσεων του μεγάλου κεφαλαίου, ο Δούρειος Ιππος για την επιτάχυνση της ιδιωτικοποίησης όλων των βαθμίδων του εκπαιδευτικού μας συστήματος: Μπείτε στην τριτοβάθμια "σούπα", όσοι αντέξετε βγείτε, πάνω από όλα, πληρώστε και συνεχίστε να το κάνετε αυτό εφ ' όρου ζωής, γιατί ούτε ουσιαστική γνώση ούτε επαγγελματική εξασφάλιση θα έχετε. Αληθινά, τι όμορφη "πρόταση" για τα παιδιά του λαού!

Νίκος ΣΕΡΕΤΑΚΗΣ, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ

Την Τρίτη το Β μέρος