Ενα μπαράζ αντιδραστικών θέσεων και αντιλήψεων έχουν εξαπολύσει όσοι, με αφορμή το περιστατικό της Βέροιας, προσπαθούν σκόπιμα να συσκοτίσουν τα πραγματικά κοινωνικά αίτια φαινομένων παιδικής παραβατικότητας. Μόνο έτσι μπορούν να χαρακτηριστούν όσα ακούγονται περί ευθύνης των «χωρισμένων γονιών» ή των «μανάδων που δουλεύουν και αφήνουν μόνα τα παιδιά τους» ή όσα υποστηρίζουν ακόμα και τη σύλληψη παιδιών, για προληπτικούς λόγους, που δείχνουν σημάδια επιθετικότητας.

«Οι νέοι άνθρωποι, όταν βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό, δεν παύουν να είναι κοινωνικά όντα, όπως είναι κάθε άνθρωπος. Προσπαθούν να κοινωνικοποιηθούν και να υιοθετήσουν ένα ρόλο, φτιάχνουν ομάδες και προσπαθούν να ενταχθούν σε αυτές, αναζητούν μια κοινωνική ταυτότητα μέσα από αυτές, αποκτούν κοινωνική υπόσταση», λέει στον «Ρ» ο Ηλίας Μιχαλαρέας.

«Ο άνθρωπος είναι προϊόν των υλικών όρων μέσα στους οποίους ζει και των αντίστοιχων κοινωνικών συνθηκών. Η φτώχεια, η ανεργία, η μη πρόσβαση σε υλικά και κοινωνικά αγαθά, οι πόλεμοι, αποτελούν βία. Και όποιος βιώνει βία θα απαντήσει με βία. Αυτό είναι νόμος στην ψυχολογία. Οι άνθρωποι δε γεννιούνται εγκληματίες, γίνονται», σημειώνει ο Η. Μιχαλαρέας. Και συμπληρώνει: «Οταν το κοινωνικό περιβάλλον είναι τόσο βίαιο στα νέα παιδιά και καραδοκεί να τα συνθλίψει, προκαλεί φόβο. Οταν οι νέοι φοβούνται ταυτίζονται με το φόβο και γίνονται οι ίδιοι αυτό που φοβούνται. Θα σας πω ένα παράδειγμα, χαρακτηριστικό για μας τους ψυχολόγους: Μια μαμά λέει στο παιδί της να μην πάει, π.χ., στο υπόγειο του σπιτιού, γιατί εκεί είναι ένας γέρος που τρώει παιδιά. Το παιδί φοβάται και για να μάθει να ζει σε ένα σπίτι με ένα γέρο που τρώει παιδιά, φοράει το σακάκι του μπαμπά του και λέει στη μαμά του: "Θα σε φάω, είμαι ο γέρος". Γίνεται το ίδιο αυτό που φοβάται».

Τεράστιες είναι οι πολιτικές ευθύνες όσον αφορά στο χαρακτήρα που έχει αποκτήσει το σχολείο. «Ο παιδαγωγικός χαρακτήρας του σχολείου έχει υποβαθμιστεί εντελώς κι έχει μετατραπεί σε εργαστήρι προετοιμασίας για εξετάσεις. Ο ανταγωνισμός έχει αντικαταστήσει τη συλλογική δράση, τη συνεργασία και την ομαδικότητα. Απουσιάζουν αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες», μας είπε ο Στάθης Μπακλέζος. Πρόσθεσε, επίσης, ότι η παρουσία ψυχολόγων στα σχολεία θα βοηθούσε. «Οχι ότι ο ψυχολόγος θα λύσει το ζήτημα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά δεν πρέπει να υποτιμάται».

Τόνισε, ακόμα, ότι τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες έχουν έντονη την τάση να μιμούνται, ενώ η μίμηση δεν είναι πράξη συνειδητή, αλλά αυτοματοποιημένη. Εδώ σημαντικό ρόλο παίζουν τα κοινωνικά πρότυπα. «Η κοινωνία προβάλλει σαν πρότυπα τις αξίες της βίας, του δίκαιου του ισχυρού, τον πόλεμο και τον ανταγωνισμό», πρόσθεσε ο Ηλ. Μιχαλαρέας.«Παιδιά, πριν κλείσουν τα 10 τους χρόνια, έχουν δει χιλιάδες σκηνές βίας», σημείωσε ο Στ. Μπακλέζος.

Η Αφροδίτη Ρέτζιου υπογράμμισε ότι «οι ισορροπίες ψυχισμού των παιδιών είναι πολύ εύθραυστες και υπάρχει μεγάλη σύγχυση μεταξύ του εικονικού, που βιώνουν μέσα από την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, και του πραγματικού».

Αναφορικά με τα ΜΜΕ που το τελευταίο διάστημα το μόνο που κάνουν είναι να «μένουν άναυδα και έκπληκτα», ο Ηλ. Μιχαλαρέας είπε: «Τα ΜΜΕ εμπορευματοποιούν την ανθρώπινη δυστυχία. Υποκρίνεται ολόκληρη η κοινωνία προκειμένου να θυσιάσει αυτά τα παιδιά για να "εξαγνίσει" τις αμαρτίες της και να αποποιηθεί των ευθυνών της».

Απαράδεκτο χαρακτήρισε το γεγονός να παίρνουν συνεντεύξεις από μικρά παιδιά ο Στ. Μπακλέζος, τη στιγμή που δεν αναδεικνύονται οι πραγματικές αιτίες για να ωφεληθεί η κοινωνία. Ενώ κοινή θέση ήταν ότι η υπερπροβολή από τα ΜΜΕ - και μάλιστα με τον τρόπο που γίνεται - επιφυλάσσει τον κίνδυνο της μίμησης και της μαζικοποίησης του φαινομένου.