Το ιστορικό κέντρο της Μόσχας «φλέγεται». Οχι κυριολεκτικά... Αν και σε αυτές τις περιπτώσεις όλα είναι πιθανά αν πρόκειται να καμφθούν οι αντιδράσεις των Μοσχοβιτών. Γιατί όμως αντιδρούν οι (εναπομείναντες) κάτοικοι μιας από τις ακριβότερες περιοχές της Ευρώπης - αν όχι του κόσμου - σε αξία γης ανά τετραγωνικό, δηλαδή της πλατείας Πούσκιν και των δύο λεωφόρων της, της Στραστνόι και της Τβερσκάγια;

Πρώτον, διότι κάτοικος σε αυτή την περιοχή δε σημαίνει αναγκαστικά πλούσιος. Ακριβώς γι' αυτό οι άνθρωποι εκεί φοβούνται ότι απειλούνται με «πογκρόμ» για να «απελευθερωθούν» τα κτίρια - μνημεία της περιοχής από την παρουσία τους και να μετατραπούν σε κατοικίες «νεο-ρώσων» (διαφορετική ονομασία των αστών), σε γραφεία επιχειρήσεων, σε καζίνο και σε πολυτελείς οίκους ανοχής, συνήθης «κλάδος επενδύσεων» για «ξέπλυμα» βρώμικου χρήματος. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι σήμερα στη Ρωσία το να χάνεις την - όποια - στέγη σου αποτελεί τον πιο σύντομο «δρόμο» στο να βρεθείς ως αριθμός στους καταλόγους της αστυνομίας με τους παγωμένους νεκρούς από την παγωνιά τον επόμενο χειμώνα.

Δεύτερον, διότι στην Τβερσκάγια το τετραγωνικό μέτρο στοιχίζει από 3.500 έως 5.000 δολάρια, γεγονός που από μόνο του αρκεί για να τραβήξει σαν τις μύγες... στο μέλι το κεφάλαιο κάθε μορφής. Αλλωστε, η προαναφερόμενη «ανάπτυξη» «υπόσχεται» απίστευτα περιθώρια κερδοφορίας. Για την ιστορία να πούμε ότι οι τιμές για ενοικίαση διαμερίσματος αρχίζουν από 500 δολάρια για ένα δωμάτιο και φτάνουν τα 10.000 δολάρια - το μήνα πάντα - για τέσσερα δωμάτια.

Τρίτον, αλλά όχι έσχατο, όλα τα παραπάνω θα σημάνουν την πολλαπλή καταστροφή (πολεοδομική, περιβαλλοντική, ιστορική, πολιτιστική, μνημειακή) της κεντρικής πλατείας της πόλης, αλλάζοντας δραματικά το χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής. Πρόκειται για μια τεράστια έκταση, με χαρακτηρισμένα αρχιτεκτονικά μνημεία, όπου συναντώνται τρεις σταθμοί της «πράσινης» γραμμής του μετρό («Οχότνι Ριάντ», «Πούσκινσκαγια», «Μαγιακόβσκαγια»).

Ο «δούρειος ίππος» γι' αυτή την τελική επίθεση στη μνήμη - τελικά - της Μόσχας, ακούει στο όνομα «Εμπορικό - ψυχαγωγικό κέντρο "Τβερσκόι" ΑΕ», ένα κολοσσιαίο επιχειρηματικό «υβρίδιο» που δημιουργήθηκε από το Δήμο της Μόσχας που κατέχει το 25% και από την, τουρκικών συμφερόντων, πολυεθνική MNG (και τις καμιά σαρανταριά θυγατρικές της), η οποία δραστηριοποιείται από τον τουρισμό ...μέχρι την ηλεκτρική ενέργεια. Μεταξύ άλλων στη MNG ανήκει και η αλυσίδα πολυτελών ξενοδοχείων «World of Wonders». Αυτά τα «καλά παιδιά» (σ.σ.: τίτλος μαφιόζικης ταινίας του Σκορτσέζε), διά του «οραματιστή» δημάρχου, Γιούρι Λουζκόφ, από τις αρχές του Γενάρη προσπαθούν να πείσουν τους κατοίκους της πλατείας Πούσκιν ότι ...η «εξαφάνισή» της θα είναι προς το «συμφέρον» της πόλης!

Τι σχεδιάζουν λοιπόν να φτιάξουν; Μια υπόγεια εμπορική πόλη ακριβώς κάτω από την πλατεία! Ενα τεράστιο εμπορικό κέντρο 42.240 τ.μ., χώρο στάθμευσης 50.800 τ.μ. με 850-1.000 θέσεις αυτοκινήτων και υπογειοποίηση της κυκλοφορίας με σήραγγες συνολικού εμβαδού 5.700 τ.μ. Να σημειωθεί εδώ ότι το εν λόγω σχέδιο βρίσκεται στα χαρτιά από το 1998, με τα αρχικά προβλεπόμενα εμβαδά να είναι μικρότερα από τα σημερινά.

Τις τελευταίες μέρες, εκπρόσωποι του δήμου, της εταιρίας και τοπικοί «άρχοντες», μαζί με «στρατιές» μηχανικών του τραστ βρίσκονται αντιμέτωποι με τους κατοίκους, οι οποίοι αντιδρούν στο σχέδιο. Το κύριο επιχείρημα της εταιρίας είναι η κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση της περιοχής. Στην εύλογη ερώτηση γιατί πρέπει να δημιουργηθεί και μια ολόκληρη εμπορική «ντίσνεϊλαντ» κάτω από τα πόδια τους για να ...«αποσυμφορηθεί» το κέντρο, απάντηση δε δίνεται! Υπάρχει όμως. Το σύστημα είναι κάτι σαν το δικό «μας»: «Σύμπραξη» ιδιωτών και δημοσίου. Η εταιρία υπόσχεται στο δήμο «αναπλάσεις» ύψους 45 εκατομμυρίων δολαρίων, αλλά βέβαια θα εκμεταλλεύεται όλη την υπόγεια «πόλη» και βέβαια - προοπτικά - και την υπέργεια. Ηδη, σύμφωνα με ρωσικά ΜΜΕ, μάρκες όπως η «Nike» και η «Μπένετον» στριμώχνονται για μια «θεσούλα» κάτω από την πλατεία Πούσκιν. Δε χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός αναλυτής για το πόσο γρήγορα θα αποσβέσει το τραστ το συνολικό κόστος των 100 εκατομμυρίων δολαρίων που προϋπολογίζεται για το έργο. Αλλωστε, ο επικεφαλής του δημοτικού τμήματος συγκοινωνιών και δρόμων, Μιχαήλ Κρεστμέιν, δηλώνει, μεταξύ άλλων, ότι η πόλη δεν έχει λεφτά για δημιουργία πρόσθετης κυκλοφοριακής υποδομής και ο μόνος τρόπος να προσελκυστούν επενδύσεις είναι το εμπορικό κέντρο. Δηλαδή, η παράδοση, το ξεπούλημα της ίδιας της πόλης. Το ίδιο «μοτίβο» προβλέπεται και για άλλες πλατείες της Μόσχας.

Προσπαθούν να πείσουν επίσης ότι το περίφημο άγαλμα του Πούσκιν που δεσπόζει στην πλατεία καθώς και τα άλλα μνημεία δε θα θιγούν. Υπόσχονται πως ούτε τα παλιά κτίρια - οι κατοικίες δηλαδή - θα πάθουν ζημιές. Αν όμως «κάτι συμβεί», λένε στους κατοίκους ότι ...θα μετακομίσουν! Αυτό οι κάτοικοι το εξέλαβαν - ορθώς - ως και τον τελικό στόχο. Μάλιστα, η εφημερίδα «Ισβέστια» (30/1) παραθέτει και το σχετικό διάλογο μεταξύ των κατοίκων και του μηχανικού της εταιρίας: «Πάει, θα μας βουλιάξετε! Καλύτερα να μας πείτε αν υπάρχει συγκεκριμένος προϋπολογισμός του επενδυτή αν καταστραφούν τα σπίτια μας.

- Εμπορικό μυστικό, απάντησε ο Φαζίλ Ιμπραγκίμοφ»!

Οι κάτοικοι δηλώνουν στην εφημερίδα πως το εμπορικό κέντρο σίγουρα δεν είναι γι' αυτούς. Οι παλαιότεροι «μετρούν» τους φούρνους και τα μπακάλικα που κλείνουν για να πάρουν τη θέση τους πανάκριβα μαγαζιά που σαφώς δεν απευθύνονται σ' αυτούς. Η Σβετλάνα Νεμολιάγιεβα, κάτοικος στη Στραστνόι και Λαϊκή Καλλιτέχνιδα της Ρωσίας (σ.σ.: τίτλος «δανεισμένος» από την εποχή της ΕΣΣΔ), δηλώνει στην εφημερίδα: «Καταλαβαίνω ότι η πόλη μπορεί να χρειάζεται σήραγγες και θέσεις στάθμευσης. Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι γιατί χρειάζεται ένα "εμπορικό - ψυχαγωγικό κέντρο"; Μπας και δε μας περισσεύουν; Στην περιοχή της πλατείας Πούσκιν δεν έμεινε ούτε ένα μαγαζί για νορμάλ ανθρώπους. Αντ' αυτών, σε κάθε αυλή βλέπεις άθλιες παράγκες με φαΐ». Ο Αλεξάντρ Λαζάρεφ, επίσης Λαϊκός Καλλιτέχνης, απλά διαπίστωσε: «Ολα είναι σχεδιασμένα με προοπτική το μέλλον. Μας πετούν έξω από τα σπίτια μας. Θα βρουν αιτία. Θα μας πουν ότι "εμείς για την υγεία σας φροντίζουμε. Πηγαίντε αλλού"».

Σε αυτές τις κατηγορίες τα «καλά παιδιά» δεν μπήκαν στον κόπο ούτε να απαντήσουν. Αντίθετα, απείλησαν («προειδοποίηση» το είπαν) ότι στα μέσα του ερχόμενου Μάη η μελέτη θα είναι έτοιμη προς έγκριση από τις υπηρεσίες της πόλης. Αυτό σημαίνει ότι το Σεπτέμβρη, στην πλατεία Πούσκιν θα εμφανιστούν οι πρώτες αλλαγές και απαγορεύσεις στην κυκλοφορία αυτοκινήτων και πεζών.

Πάντως, υπάρχουν και τεχνικής φύσης αμφιβολίες για το εγχείρημα. Η εφημερίδα επικαλείται ανώνυμη «πηγή» από την αρχιτεκτονική υπηρεσία του δήμου, σύμφωνα με την οποία, το τμήμα του έργου που αφορά στην κυκλοφορία είναι πολύ δύσκολο να ολοκληρωθεί. Εκτός από τα ιστορικά κτίρια και τα μνημεία, η πλατεία Πούσκιν διαθέτει, όπως είπαμε, σταθμούς μετρό, υπόγειες διαβάσεις πεζών, διακλαδώσεις δρόμων.

Στόχος λοιπόν είναι να ολοκληρωθεί η μετατροπή του κέντρου της Μόσχας σε «καθαρό» «επιχειρηματικό» πεδίο, να εξοβελιστούν οι εξαθλιωμένοι και οι παλιοί κάτοικοι. Η καταστροφή έχει ήδη ξεκινήσει στην επιφάνεια και τώρα ...υπογειοποιείται!