Ενα «φάντασμα» πλανάται πάνω από την Κεφαλονιά: Το «φάντασμα» του «λοχαγού Κορέλι», το οποίο «κατέκτησε» το νησί με μια «στρατιά» τεχνικών, ηθοποιών και κομπάρσων υπό τις διαταγές των χολιγουντιανών κινηματογραφικών εταιριών «Working Title Films» και «Universal Pictures», που «αποβιβάστηκαν» στη Σάμη για να μεταφέρουν στην οθόνη το μυθιστόρημα του Αγγλου συγγραφέα, Λουί ντε Μπερνιέρ, «Το μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι», δραματοποιώντας τη διεθνή και εγχώρια απόπειρα παραχάραξης της ιστορίας προς όφελος του ιμπεριαλισμού.

Η Κεφαλονιά έχει «χορτάσει» από στρατιωτικές αποβάσεις στη μακραίωνη και πολυτάραχη ιστορία της. Αλλά οι Κεφαλονίτες ακολούθησαν το δρόμο που ακολούθησε και η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού: αντιστάθηκαν.

Τώρα, όμως, η «απόβαση» είναι διαφορετική. Ο εχθρός κρύφτηκε στο «δούρειο ίππο» κίβδηλων λέξεων όπως «τουριστική ανάπτυξη», «αποζημιώσεις», «παγκόσμια προβολή του νησιού». Οι αιρετοί «άρχοντες» δεν προλαβαίνουν να δίνουν συνεντεύξεις σε ΜΜΕ - διαγκωνιζόμενοι για το ποιος θα καταγραφεί ως ο «άνθρωπος» που κράτησε την ταινία στο νησί.

Αν τα γυρίσματα αυτής της ταινίας επέφεραν μόνο τις παραπάνω επιπτώσεις, θα αρκούσε ένας σχολιασμός για τα ήθη της εποχής. Ομως, οι λέξεις «εχθρός» και «απόβαση» αφορούν κατ' αρχήν στην ουσία του βιβλίου και μετά στην ταινία και στα «παρασκήνια» της σκανδαλώδους πριμοδότησής της από αιρετούς άρχοντες.

Τον Ιούνιο του 1995, οι εκδόσεις «Ψυχογιός» κυκλοφορούν το μυθιστόρημα του Μπερνιέρ «Το μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι». Το οπισθόφυλλο παρουσιάζει συνοπτικά την υπόθεση, η οποία διαδραματίζεται στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Κεφαλονιά, που βρίσκεται υπό την κατοχή των Ιταλών. Ο λοχαγός Κορέλι επιτάσσει το σπίτι ενός γιατρού και αναπτύσσει ειδύλλιο με την κόρη του Πελαγία, η οποία είναι αρραβωνιασμένη με έναν ψαρά, που εντάσσεται στην Αντίσταση. Και το σημείωμα του οπισθόφυλλου καταλήγει: «Ενα υπέροχο βιβλίο γραμμένο από έναν ξένο που μπορεί και διαβάζει με τα μάτια της καρδιάς του την ψυχή των Ελλήνων. Είναι ένας πραγματικός ύμνος στην πατρίδα μας και στον άνθρωπο. Ενας Ελληνας δε θα μπορούσε να το γράψει καλύτερα» (!!!).

Ποιος, διαβάζοντας το «αθώο» σημείωμα του οπισθόφυλλου, δε θα αγόραζε ένα βιβλίο «γεμάτο» Ελλάδα; Ελάχιστοι. Γι' αυτό το, εντέχνως πολυδιαφημισμένο βιβλίο, πούλησε πολύ και στην Ελλάδα. Σημειώνουμε ότι μόνο στην Αγγλία ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο αντίτυπα...

Η άποψη της Γκεστάπο...

Στην πραγματικότητα, το οπισθόφυλλο παραπλανούσε χοντρά. Ο πρώτος που κατήγγειλε το βιβλίο ήταν ο Κεφαλονίτης συγγραφέας Βαγγέλης Σακκάτος, ο οποίος, δυστυχώς για τον Μπερνιέρ, είχε ασχοληθεί λεπτομερώς με την ίδια ιστορική περίοδο στο βιβλίο του «Μεραρχία Ακουι. Η σφαγή των Ιταλών στην Κεφαλονιά - Η Αντίσταση» (1993). Στις 6/1/1996, ο Β. Σακκάτος με κείμενό του στο «Ριζοσπάστη» ξεκαθαρίζει ότι «ο συγγραφέας ανέλαβε να διεκπεραιώσει μια πολύ βρώμικη υπόθεση: Να κατασυκοφαντήσει, μισό αιώνα μετά, την Ελληνική Εθνική Αντίσταση διεθνώς» . Πως; Φέρνοντας την ιστορία στα μέτρα του, βιάζοντάς την, κατασυκοφαντώντας την Εθνική Αντίσταση και τους κομμουνιστές, με έναν τρόπο που «δε διανοήθηκε ούτε η πιο μαύρη ελληνική αντίδραση, ούτε αυτοί οι ίδιοι οι συνεργάτες των κατακτητών».

Εν ολίγοις στο βιβλίο του Αγγλου διαστρεβλωτή της ιστορίας μας, οι αγωνιστές του ΕΛΑΣ εμφανίζονται σαν συνονθύλευμα πρώην εγκληματιών του Κοινού Ποινικού Δικαίου, που δολοφονούσαν και λεηλατούσαν, χωρίς να πολεμούν τον κατακτητή (!), τον οποίο «πολεμούσαν» ο ΕΔΕΣ (!) και οι «καλοί» Αγγλοι (!). Ο Β. Σακκάτος, σχολιάζοντας την άποψη του Μπερνιέρ, υπογράμμιζε: «Δεν είναι απλώς η αγγλική άποψη για το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, αυτή που παρουσίαζε στο Κάιρο τον Αρη σαν προπολεμικό εγκληματία του κοινού Ποινικού Δικαίου. Δεν είναι η "άποψη" της Ιντέλιτζενς Σέρβις για το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, είναι η άποψη της Γκεστάπο, αν και μεταξύ τους δε διαφέρουν και πολύ».

Δημόσια αντίδραση για το βιβλίο εκδηλώθηκε και από τον Ληξουριώτη συγγραφέα Λευτέρη Ελευθεράτο. Με επιστολή του στα «Νέα» (13/1/99) κατήγγειλε τον Μπερνιέρ για διαστρέβλωση της ιστορίας και παραμόρφωση του χαρακτήρα των κατοίκων. Υπερασπιζόμενες τον παραχαράκτη της ιστορίας μας, οι εκδόσεις «Ψυχογιός» ανταπάντησαν μέσω των «Νέων», λέγοντας ότι θα περίμεναν οι αρχές της Κεφαλονιάς να καλέσουν τον «φιλέλληνα» συγγραφέα (σ. σ. τα εισαγωγικά δικά μας) για να τον τιμήσουν, ενώ στο βιβλίο έδωσαν το άλλοθι της «συγγραφικής αδείας», με το «επιχείρημα» ότι δεν είναι «αμιγώς ιστορικό»...

Ο Λ. Ελευθεράτος, όμως, ανταπάντησε, αποκαλύπτοντας ότι η ελληνική μετάφραση - που περιέχει τα ανατριχιαστικά που παραθέσαμε παραπάνω - είναι πιο «μαλακή» από το πρωτότυπο έργο! Οι περικοπές στην ελληνική έκδοση έγιναν προφανώς γιατί ο εκδότης φοβόταν μεγαλύτερες αντιδράσεις. Ο Λ. Ελευθεράτος, έχοντας διαβάσει το πρωτότυπο, παραθέτει ακόμη πιο ανατριχιαστικά - ως προς την αναλήθειά τους - αποσπάσματα, επισήμανε πως οι τιμές προς τον Μπερνιέρ που πρότεινε ο εκδότης θα εκλαμβάνονταν από τους Κεφαλονίτες ως καθαρός ραγιαδισμός. Ο Λ. Ελευθεράτος συνέχισε την αποκαλυπτική κριτική του και με δημοσίευση (πέρσι) πολυσέλιδης ανοιχτής επιστολής του προς τον Μπερνιέρ.

Οποιος περίμενε μετά από όλα αυτά ότι οι αρχές της Κεφαλονιάς θα ανακήρυτταν τον Μπερνιέρ ανεπιθύμητο στο νησί τους, γελάστηκε. Δεν τον τίμησαν, αλλά παρέχουν τα πάντα για τα γυρίσματα, στο όνομα των, υποτιθέμενων, θετικών τουριστικών επιπτώσεων από την ταινία.

Την τιμή, όμως, του κεφαλονίτικου λαού και της Εθνικής Αντίστασής του, υπερασπίζονται το τοπικό παράρτημα της ΠΕΑΕΑ και η Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία Κεφαλονιάς. Πολύ περισσότερο, που οι «διευκολύνσεις» δεν περιορίστηκαν στη συνειδητή σιωπή των «πράσινων» αιρετών για το περιεχόμενο του κινηματογραφούμενου μυθιστορήματος, αλλά προχώρησαν και σε «εκσυγχρονισμένο» ραγιαδισμό, με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση να πληρώνει τους Αμερικανούς για να γυρίσουν την ταινία τους!

Η σκανδαλώδης διευκόλυνση της χολιγουντιανής εταιρίας δεν... αποτέλεσε είδηση για τα ΜΜΕ, αποκαλύφθηκε όμως στην τοπική κοινωνία από τη ΝΑΣ.

Το τοπικό παράρτημα της ΠΕΑΕΑ επισκέφθηκε το νομάρχη και του παρέθεσε τους λόγους, για τους οποίους δεν έπρεπε να γυριστεί. Ο πρόεδρος του παραρτήματος, Μάκης Φαρακλός, μας είπε ότι ο νομάρχης υποσχέθηκε πως θα ελέγξει το σενάριο και αργότερα διαβεβαίωσε πως απαλείφτηκαν από το σενάριο τα επίμαχα σημεία, ενώ και εκπρόσωπος των παραγωγών δήλωσε ότι θα πρόκειται για «ιστορία αγάπης».

Αλλά και η ΝΑΣ, μέσω του νομαρχιακού συμβούλου της Δημήτρη Μαντζουράτου, αντέδρασε στα τεκταινόμενα. Τον περασμένο Φλεβάρη ο Δ. Μαντζουράτος με επιστολή του στο νομάρχη ζητά εξηγήσεις σχετικά με πληροφορίες - αδιάψευστες από τη νομαρχία - που φέρουν τη ΝΑ «να έχει υποσχεθεί κάλυψη της διαφοράς που προέκυψε μεταξύ επαγγελματιών και εταιρίας ». Πρόκειται για διαφορά ανάμεσα στο ποσό που ζητούσαν επαγγελματίες της Σάμης σαν αποζημίωση από την εταιρία, αφού τα σκηνικά της ταινίας θα κάλυπταν τα μαγαζιά τους, και στο ποσό που η εταιρία πρότεινε. Οι διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε μια διαφορά 80 εκατομμυρίων, που η εταιρία αρνιόταν να καταβάλει. Συγκεκριμένα οι επαγγελματίες ζητούσαν συνολικά 120 εκατομμύρια, ενώ η εταιρία ξεκινώντας από τα 40 εκατ., επέμενε για 80 εκατ.

Το ερώτημα της ΝΑΣ ήταν πώς είναι δυνατόν, χωρίς προηγούμενη απόφαση του ΝΣ να δεσμεύεται ο νομάρχης με τέτοιες αποφάσεις και μάλιστα για ένα θέμα που δυσφημεί το νησί και τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Παρ' όλα αυτά δε συγκαλείται το ΝΣ για να συζητήσει το θέμα. Την ίδια περίοδο δημοσιεύεται στον τοπικό Τύπο ανοιχτή επιστολή του ιστορικού Σπύρου Λουκάτου, στην οποία σημειώνει πως το βιβλίο επιχειρεί «ασύστολη διαστρέβλωση της ιστορίας» και πως δεν μπορεί να αποτιμάται η πρόσφατη ιστορία και ο πολιτισμός μας με το χρήμα (την εισροή τουριστών).

Τον περασμένο Απρίλη ο σύμβουλος της ΝΑΣ με γραπτή πρόταση προς το Νομαρχιακό Συμβούλιο ζητά σύσταση επιτροπής παρακολούθησης των γυρισμάτων από μέρους της ΝΑ, καθώς παρά τις προφορικές διαβεβαιώσεις, κανείς και τίποτα δεν εξασφαλίζει ότι δε θα δούμε στην ταινία ΕΛΑΣίτες σε ρόλο... Κατσαπλιάδων. Μάλιστα προτάθηκαν και συγκεκριμένοι επιστήμονες για την επιτροπή. Πρόκειται για τους Γιώργο Μοσχόπουλο (αναπληρωτής καθηγητής της Νεότερης Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών και διευθυντής των Ιστορικών Αρχείων Κεφαλονιάς), με συγγραφικό έργο για την ιστορία της και Σπύρο Λουκάτο (συγγραφέας της Νεότερης Πολιτικής Ιστορίας της Ελλάδας και ένας από τους πρωταγωνιστές της περιόδου, στην οποία αναφέρεται η ταινία). Οπως μας είπε ο Δ. Μαντζουράτος, την πρότασή του λοιδόρησε η πλειοψηφία, η οποία μέχρι και για απόπειρα λογοκρισίας κατηγόρησε τη ΝΑΣ (!).

Ενα μήνα αργότερα, ο Δ. Μαντζουράτος με νέα επιστολή του αναφέρει πως «παρεμπιπτόντως» - και όχι μέσω συνεδρίασης του ΝΣ όπως θα έπρεπε - ενημερώθηκε από το νομάρχη για τον τρόπο διάθεσης των 80 εκατ. Ετσι, η νομαρχία αναθέτει στη χολιγουντιανή εταιρία την παραγωγή τουριστικών προϊόντων για την προβολή του νησιού! Δηλαδή, εμμέσως καταβάλλει τα 80 εκατ. Στην επιστολή σημειώνεται πως εγείρεται πλέον μεγάλο ηθικό, οικονομικό και πολιτικό θέμα, αφού όχι μόνο το ΝΣ δεν έχει πάρει σχετική απόφαση, αλλά και γιατί, αν υποτεθεί πως τα 80 εκατ. αντιστοιχούν στα παραγόμενα προϊόντα, η ΝΑ θα έπρεπε να διαπραγματευτεί ή να πάρει προσφορές και από άλλες εταιρίες. «Η παραπάνω απορία», συνεχίζει ο σύμβουλος της ΝΑΣ, «οδηγεί εμένα και άλλους συμπολίτες μας στο συμπέρασμα ότι απλά πριμοδοτούν τη συγκεκριμένη εταιρία, υποκύπτοντας στον εκβιασμό της ίδιας ή άλλων στο ενδεχόμενο να μη γυριστεί η ταινία στην Κεφαλονιά».

Η διαπίστωση αυτή ενισχύεται και από τις κωμικοτραγικές διαστάσεις της διαμάχης μεταξύ τοπικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ και μέσω των τοπικών ΜΜΕ, για το ποιος είναι ο... «ήρωας» που κράτησε την ταινία στο νησί. Να σημειωθεί πως οι νομαρχιακές παρατάξεις της ΝΔ και του ΣΥΝ εγκαλούν την πλειοψηφία, γιατί δεν έφερε το θέμα για συζήτηση στο ΝΣ, αποδεχόμενοι, ωστόσο, τη ρητορεία του νομάρχη περί οικονομικής και τουριστικής σημασίας της ταινίας για το νησί.

Η ΠΕΑΕΑ και η ΝΑΣ συνεχίζουν τις αντιδράσεις τους. Αντιπροσωπεία του παραρτήματος της ΠΕΑΕΑ επισκέπτεται αυτό το διάστημα τον Ιταλό στρατηγό ε.α. Παμπαλόνι, λοχαγό Πυροβολικού την περίοδο της κατοχής στην Κεφαλονιά, έναν από τους πολλούς Ιταλούς αντιφασίστες που πολέμησαν μαζί με το ΕΑΜ ενάντια στους Γερμανούς. Ο, 89χρονος σήμερα, Παμπαλόνι ζει στη Φλωρεντία και διατηρεί συντροφικούς δεσμούς με τους Ελληνες αντιστασιακούς, ενώ επισκέπτεται κάθε χρόνο την Κεφαλονιά, στην επέτειο της σφαγής της μεραρχίας Ακουι. Ο Μάκης Φαρακλός μας είπε πως ο Ιταλός συναγωνιστής του είναι πολύ ενοχλημένος από αυτή την ιστορία και ίσως προγραμματιστούν κάποιες κοινές αντιδράσεις. Προς το παρόν, το «μαντολίνο» της υποτέλειας και της διαστρέβλωσης εξακολουθεί να «παίζει» στην Κεφαλονιά...