Από τις εργασίες του Εκτακτου Συνεδρίου για τα 80χρονα του ΚΚΚ - ΑΚΕΛ

Ενόψει των 80χρονων η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ έδωσε στις 29 Μάρτη στη δημοσιότητα τις Θέσεις για τα 80χρονα του ΚΚΚ - ΑΚΕΛ. Το ΚΚΚ πραγματοποίησε το ιδρυτικό του συνέδριο στις 15 Αυγούστου 1926, ενώ το 1941, σε συνθήκες βρετανικής αποικιοκρατίας, για να αντιπαρέλθει την παρανομία, δημιουργεί το ΑΚΕΛ, που δρα παράλληλα με το ΚΚΚ και το 1944 αποφασίζεται η συγχώνευση των δύο κομμάτων στο ΑΚΕΛ.

Ο «Ρ» αναδημοσιεύει σήμερα από τη «Χαραυγή» της 24/4/05, τη μαρτυρία του Λεωνίδα Στρίγγου, που υπήρξε ένας από τους ιδρυτές του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου και αργότερα ηγετικό στέλεχος, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ του ΚΚΕ.

***

Ο Λ. Στρίγγος γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1900 (πέθανε στις 7/6/83). Μαζί με ορισμένους άλλους πρωτοπόρους ίδρυσαν τον πρώτο μαρξιστικό πυρήνα γύρω στον Νιόβρη (Νοέμβρη) του 1922. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το πέρασε στην Ελλάδα όπου πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και τον εμφύλιο πόλεμο. Το 1976, με την ευκαιρία των 50 χρόνων του ΚΚΚ - ΑΚΕΛ, ο Λ. Στρίγγος, ύστερα από παράκληση του ΑΚΕΛ, έστειλε επιστολή στο κόμμα στην οποία έδιδε πολύτιμες πληροφορίες για τα πρώτα βήματα του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου:

«Αγαπητοί σύντροφοι,

Αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση, που μου δίνεται η ευκαιρία να σας στείλω στοιχεία για τη συγκρότηση της πρώτης Κομματικής Οργάνωσης της Κύπρου. Πάντα το θεωρούσα χρέος μου, πολύ περισσότερο που ξέρω πως μια σειρά σύντροφοι που πήραν μέρος σ' αυτή την ενέργεια δε βρίσκονται σήμερα στη ζωή.

Δυο φορές, μέσω του μακαρίτη σ. Πιερίδη, επιχείρησα να σας αποστείλω τέτοια στοιχεία. Δεν ξέρω αν έφτασαν σε σας. Τώρα, ύστερα από παράκλησή σας, σας τα ξαναγράφω, συμπληρωμένα. Πιστεύω πως θα σας είναι χρήσιμα. Το θεωρώ χρέος μου και για έναν άλλο λόγο. Κατά καιρούς, και ιδιαίτερα από τον Πλούτη Σέρβα, είχε γραφεί πως επρόκειτο για μια φιλολογική οργάνωση που δεν έχει καμιά σχέση με κομμουνιστικό κόμμα. Οπως θα δείτε, όλα αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα.

Η πρώτη Κομματική Οργάνωση της Κύπρου (Λεμεσού) συγκροτήθηκε τον Οκτώβρη ή Νοέμβρη του 1922 από τους εξής συντρόφους, που είχαν και την πρωτοβουλία.

α) Κώστας Χριστοδουλίδης, μαραγκός, και κατόπι τυπογράφος (πέθανε).

β) Χριστόδουλος Χριστοδουλίδης, υπάλληλος (πέθανε).

γ) Λεωνίδας Στρίγγος, υπάλληλος.

δ) Δημήτρης Χρυσοστομίδης, υπάλληλος (πέθανε).

ε) Σολέας (υπάλληλος).

στ) Ενας εργάτης από τα χυτήρια του Κυριακίδη (δε θυμάμαι το όνομά του).

ζ) Ενας μικροεπαγγελματίας με μικρή ταβέρνα (επίσης δε θυμάμαι το όνομά του).

Στην Οργάνωση προσχώρησε σε σύντομο διάστημα ο αγαπητός φίλος Χρίστος Σαββίδης, ο Χαράλαμπος Σολομωνίδης, ένας υπάλληλος της εταιρίας "Παυλίδης" κ.ά. Δεν είναι σωστή η πληροφορία που είχατε πως η Οργάνωση ιδρύθηκε από το Ν. Γιαβόπουλο. Ο Ν. Γιαβόπουλος, φοιτητής στην Αθήνα, προσχώρησε ένα χρόνο αργότερα, όταν ήρθε στην Κύπρο. Ο σ. Βατυλιώτης έφθασε στην Κύπρο, αν δεν απατώμαι, το 1925-26. Δεν είναι σωστό επίσης ότι η ΚΟ καθοδηγούνταν από το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ελλάδας. Είχε απλώς σχέσεις μαζί του.

Ως τα τέλη του 1924 είχε περίπου 35 μέλη στη Λεμεσό και επαφές με τη Λάρνακα και τη Λευκωσία. Η έδρα του βρισκόταν στο ίδιο κτίριο που ήταν και οι Συντεχνίες - στην αρχή κοντά στη Δημοτική Αγορά, και, αργότερα, στην παραλία.

Οι παράγοντες που οδήγησαν στη δημιουργία της πρώτης Κομμουνιστικής Οργάνωσης της Κύπρου ήταν, κατά τη γνώμη μου, η επίδραση της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, η ύπαρξη στην πόλη της Λεμεσού μιας εργατικής τάξης μικρής, αλλά αρκετά μαχητικής, καθώς και η διάδοση των μαρξιστικών ιδεών: Σε κείνη την περίοδο, στους πιο προοδευτικούς ανθρώπους του νησιού άρχισε να μπαίνει το πρόβλημα της απαλλαγής της χώρας από τον αγγλικό ιμπεριαλισμό. Κι αυτό ήταν επίσης ένα στοιχείο, ένας παράγοντας, που οδήγησε στην ανάγκη να υπάρχει ένα κομμουνιστικό κόμμα.

Ας δούμε συγκεκριμένα αυτούς τους παράγοντες. Η Σοβιετική Ενωση μόλις τότε έβγαινε από τον εμφύλιο πόλεμο, κι αντιμετώπιζε τεράστιες δυσκολίες. Ο αντικομμουνισμός εμφάνιζε τις πιο τερατώδεις μορφές. Ομως, οι επαναστατικές ιδέες και η αίγλη της Σ.Ε. άρχισαν να κατακτούν έδαφος μέσα στην εργατική τάξη, ιδιαίτερα στην εργαζόμενη νεολαία. Σ' αυτό βοήθησαν πολύ ο "Ριζοσπάστης", όργανο της ΚΕ του Σοσιαλεργατικού Κόμματος της Ελλάδας, που τον παίρναμε καθημερινά, η "Κομμουνιστική Επιθεώρηση", που την παίρναμε επίσης τακτικά, μια σειρά μαρξιστικές εκδόσεις, που άρχισαν να εκδίδονται στις ΕΠΑ και στην Ελλάδα, όπως το "Κράτος και Επανάσταση" του Λένιν, η "Καταγωγή της οικογένειας και του Κράτους" του Εγκελς κ.ά. Σημαντική ήταν η βοήθεια και η επίδραση που είχε πάνω μας το πολιτικο-θεωρητικό περιοδικό CORRESPONDANCE INTERNATIONALE (αργότερα RUNDSCHAU), που έβγαινε στο Βερολίνο και τη Βιέννη σαν όργανο του Γραφείου στην Ευρώπη της Κομμουνιστικής Διεθνούς και περιείχε άρθρα των πιο επιφανών ηγετικών στελεχών του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος. Ολα αυτά τα υλικά βρίσκονταν στην αίθουσα που είχε η Κομμουνιστική Οργάνωση και μπορούσε να τα διαβάσει ο καθένας.

Δεν παραλείπω να σημειώσω ότι, το εργατικό κίνημα, οργανωμένο σε συντεχνίες, βρισκόταν ακόμα σε εμβρυακή κατάσταση (χτίστες και τσαγκαράδες). Ομως η επίδρασή του στην ίδρυση της Κομματικής Οργάνωσης ήταν αναμφισβήτητη.

Η πρώτη μικρή μαρξιστική οργάνωση (της Λεμεσού) αντιμετώπισε από την αρχή μεγάλες δυσκολίες. Αντλούσε όμως δυνάμεις, γιατί βρισκόταν σε στενή επαφή με τους εργάτες και στηριζόταν στις ιδέες του μαρξισμού - λενινισμού. Χάρη στο ζήλο, την ακούραστη δουλιά και την αφοσίωση των μελών της (χαρακτηριστικό είναι ότι τα ιδρυτικά μέλη της πρόσφεραν κάθε μήνα το ένα τέταρτο, το ένα τρίτο των αποδοχών τους για τις ανάγκες της Οργάνωσης), μπόρεσε να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες, να στήσει την εφημερίδα της, τον "Πυρσό", ν' αυξήσει τα μέλη της, να βοηθήσει στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος, και να θέσει σε αρκετές χιλιάδες από τους πρωτοπόρους εργάτες το θέμα της απαλλαγής του νησιού από τον ιμπεριαλιστικό ζυγό.

Οσον αφορά τη συγκρότησή της, στηρίχτηκε στις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Επιδίωξε να έρθει σε επαφή μαζί της. Το πέτυχε μόνο στα τέλη του 1924, όταν οι σ. Χριστόδουλος Χριστοδουλίδης και Λεωνίδας Στρίγγος πήγαν στη Μόσχα. Καθοδηγημένη από τις αποφάσεις της Κ.Δ., στηρίχτηκε από την πρώτη στιγμή στις αρχές του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Παρά την απειρία της, χαρακτηριστική ήταν η εμμονή της στις αρχές του μαρξισμού - λενινισμού (όταν π.χ., ο διευθυντής της εφημερίδας "Πυρσός" Πάνος Φασουλιώτης έκανε πολιτικές υποχωρήσεις στη δίκη του "Πυρσού", τον διέγραψε παμψηφεί).

Η πολιτική δραστηριότητα της Οργάνωσης προσανατολιζόταν στις εξής κατευθύνσεις:

Α.- Εκδοση της βδομαδιάτικης πολιτικής εφημερίδας "Πυρσός" από τα τέλη του 1922. Ο "Πυρσός" έστρεψε την προσοχή του στα ζητήματα των εργαζομένων (εργάτες, αγρότες). Υποστήριξε την απαλλαγή του νησιού από τον αγγλικό ιμπεριαλισμό (δεν τάχθηκε υπέρ της ένωσης). Και καλλιεργούσε τις μαρξιστικές ιδέες. Η κυκλοφορία του σ' όλο το νησί ξεπέρασε γρήγορα τα χίλια αντίτυπα.

Η Κομματική Οργάνωση Κύπρου πάλεψε και πέτυχε ν' αναπτυχθούν οι συντεχνίες και ν' αναδειχτούν στις διοικήσεις τους πρωτοπόροι εργάτες.

Επιδίωξε συνεργασία και καλλιέργησε αδελφικές σχέσεις με το τουρκικό στοιχείο, ανάμεσα στο οποίο είχε και οπαδούς. Στα τέλη του 1923 ή στις αρχές του 1924 συνήλθε στη Λευκωσία σύσκεψη, στην οποία πήραν μέρος εκπρόσωποι της Κομματικής Οργάνωσης, ο γραμματέας του τότε μικρού αγροτικού κόμματος και δυο χοτζάδες από την τούρκικη μειονότητα, και εξέτασαν το πρόβλημα των αγροτικών χρεών, φλέγον τότε ζήτημα, γιατί οι αγρότες στη διάρκεια του παγκόσμιου πολέμου είχαν υπερχρεωθεί, για να αναπτύξουν την παραγωγή τους. Αντιπροσωπεία από τη Σύσκεψη απευθύνθηκε στις Αρχές και ζήτησε χρεοστάσιο για δέκα χρόνια των αγροτικών χρεών.

Η Κομματική Οργάνωση Λεμεσού δεν παρέλειψε και την κομματική μόρφωση. Με βάση τα βιβλία που υπήρχαν, οργάνωσε μαθήματα και διαλέξεις (Κράτος και Επανάσταση, Ελληνική Επανάσταση του '21 κλπ.).

Και σήμερα, όταν εξετάζει κανείς τη δράση της, νομίζω θα πρέπει να δεχτεί πως στάθηκε το πρόπλασμα του ΚΚΚ και του μετέπειτα κόμματος του ΑΚΕΛ.

Με την ευκαιρία, σας εύχομαι, αγαπητοί σύντροφοι, επιτυχίες στη δουλιά σας. Σας εύχομαι να υπερνικήσετε τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζετε αυτή τη στιγμή στην πάλη κατά του ιμπεριαλισμού και της αντίδρασης».