Χτες συμπληρώθηκαν 30 χρόνια από εκείνο το πρωί που ο Γκράχαμ Μάρτιν, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Σαϊγκόν, επιβιβαζόταν σ' ένα ελικόπτερο με την αστερόεσσα υπό μάλης. Μερικές ώρες αργότερα, το μεσημέρι, ένα άρμα των βιετκόνγκ έριχνε την πύλη του προεδρικού μεγάρου, σηματοδοτώντας το τέλος του καθεστώτος -μαριονέτας της Ουάσιγκτον και την εκπλήρωση του ονείρου της απελευθέρωσης και της επανένωσης του Βιετνάμ. Η 30ή Απρίλη 1975 γινόταν η ημέρα της νίκης σε έναν εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο που διήρκεσε πάνω από 30 χρόνια, εναντίον του ιαπωνικού, του γαλλικού και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.

Ηταν η δικαίωση ενός από τους μεγαλύτερους λαϊκούς επαναστατικούς αγώνες του 20ού αιώνα, στην πορεία του οποίου χάθηκαν πάνω από τρία εκατομμύρια Βιετναμέζοι (πάνω από δύο εκατομμύρια άμαχοι), και εκατομμύρια άλλοι τραυματίστηκαν, κάηκαν, δηλητηριάστηκαν από θανατηφόρα χημικά, έμειναν άστεγοι, ή μετατράπηκαν σε άστεγους πρόσφυγες. Το όραμα του Χο Τσι Μινχ, του ηγέτη του ΚΚ Βιετνάμ, που συνέδεσε την κομμουνιστική ιδεολογία με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, το όραμα της απελευθέρωσης και της επανένωσης του Νότιου και του Βόρειου Βιετνάμ, γινόταν πραγματικότητα.

Κι όμως... μία ημέρα πριν, οι αμερικανικός στρατιωτικός μηχανισμός που είχε δεσμεύσει πάνω από μισό εκατομμύριο στρατιώτες, απαράμιλλη δύναμη πυρός, τον πλήρη έλεγχο από αέρος και θαλάσσης και τεράστιες οικονομικές δυνατότητες, εμφανιζόταν αλαζονικά βέβαιος για τη νίκη του. Αλλά, απέναντι σε ένα αντάρτικο που έχει πλήρη λαϊκή στήριξη, οι αποικιακοί και οι ιμπεριαλιστικοί στρατοί δεν είχαν καμία ελπίδα. Δεν άρκεσαν οι βομβαρδισμοί, για χρόνια ολόκληρα, δεν άρκεσαν τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που σχεδίασαν το Πεντάγωνο και οι κυβερνήσεις Τζόνσον και Νίξον στα υψηλότερα κλιμάκιά τους, δεν άρκεσε η Επιχείρηση Φοίνιξ (η εκτέλεση 20.000 χωρικών με ρόλο στην τοπική αυτοδιοίκηση που το νοτιοβιετναμέζικο καθεστώς υποπτευόταν ως «πράκτορες του εχθρού»), δεν άρκεσε ο χριστουγεννιάτικος βομβαρδισμός του Ανόι, η εισβολή στην Καμπότζη το 1970, η εγκατάσταση ενός καθεστώτος - πελάτη στην Ταϊλάνδη, η γενικευμένη χρήση του Πορτοκαλί Παράγοντα και των βομβών ναπάλμ, ακόμη και των αερίων νεύρων -- όπλα μαζικής καταστροφής --, ο «κρυφός πόλεμος» στο Λάος.

Μια από τις ισχυρότερες στρατιωτικές δυνάμεις που εμφανίστηκε ποτέ στο πρόσωπο της Γης, κυριολεκτικά το έβαλε στα πόδια. Τα πληρώματα των αεροπλανοφόρων θυμούνται ότι έπρεπε να κάνουν στην άκρη τα ελικόπτερα με τα χέρια για να μπορέσουν να προσνηωθούν τα επόμενα. Ο αμερικανικός στρατός άφησε πίσω του 58.000 νεκρούς και μια «ταπεινωμένη περηφάνια» αρπακτικού. Ο πρεσβευτής Μάρτιν, που δήλωνε ότι οι ΗΠΑ «δεν πακετάρουν και δεν πάνε πουθενά», που επέμενε ότι θα παρέμενε και για χάρη του γιου του που πέθανε σ' αυτόν τον πόλεμο, που ζητούσε κι άλλα στρατηγικά βομβαρδιστικά B-52 από την Ουάσιγκτον, που έλεγε ότι βρισκόταν στη Σαϊγκόν, για να υπερασπιστεί τα αμερικανικά συμφέροντα σ' όλη την Ασία, που παρά την πνευμονία από την οποία έπασχε επέμενε στις πολεμόχαρες κορόνες, μπήκε στο ελικόπτερο και δε γύρισε ποτέ πια στον τόπο του εγκλήματος. Το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚ Βιετνάμ έμπαινε, μια ημέρα μετά, στη μετονομασμένη σε πόλη Χο Τσι Μινχ με ποδήλατα...

30 χρόνια μετά, το Βιετνάμ γιορτάζει την αντιιμπεριαλιστική νίκη, συνεχίζοντας να αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά προβλήματα ανάπτυξης, αλλά έχοντας καταφέρει σημαντικά επιτεύγματα. Πάνω από το 90% των ενηλίκων είναι πια εγγράμματοι, ποσοστό πολύ υψηλότερο από αυτό στις περισσότερες χώρες της Ασίας. Το σύστημα δημόσιας υγείας είναι από τα καλύτερα στον κόσμο. Παρ' όλη τη συστηματική καταστροφή της γης του και τα απομεινάρια του πολέμου, το Βιετνάμ έγινε από χώρα - εισαγωγέας τροφίμων, που κάθε τόσο έπασχε από ελλείψεις, ένας από τους σημαντικότερους εξαγωγείς ρυζιού στον κόσμο, ένα σημαντικό επίτευγμα της αγροτικής επανάστασης που οραματιζόταν ο Χο Τσι Μινχ.

Η αναδιανομή της γης στο Βιετνάμ ήταν κεντρικό πρόβλημα από τις αρχές του 20ού αιώνα στην πραγματικότητα -- και το ευφυέστερο πολιτικό εγχείρημα του ηγέτη της επανάστασης αυτής ήταν ακριβώς η σύνδεση της εθνικής απελευθέρωσης με την οικονομική απελευθέρωση.

Οι Αμερικανοί ήθελαν να συντρίψουν ακριβώς αυτή την πάλη. Στον Τσε Γκεβάρα, που αποφαινόταν ότι χρειαζόμαστε «ένα, δύο, πολλά Βιετνάμ», οι ΗΠΑ ήθελαν να στείλουν το μήνυμα ότι «συντρίβουμε αυτήν και, μέσω αυτής, όλες τις επαναστάσεις». Η μόνη λύση εναντίον των ανταρτών ήταν να καταστρέψουν όλα όσα τους στήριζαν -- σε αυτήν την περίπτωση, τους αμάχους, το περιβάλλον, τα πάντα. Ο στρατός τους έριξε 45,6 εκατομμύρια λίτρα του πορτοκαλί παράγοντα στο έδαφος του Βιετνάμ από αέρος, και το καρκινογόνο και καταστροφικό για την ανθρώπινη υγεία χημικό συνεχίζει να σκοτώνει και να προκαλεί τερατογενέσεις στη χώρα έως και σήμερα.

Αλλά απέτυχαν. Και αυτή η παραδειγματική ήττα που υπέστησαν εξακολουθεί έως σήμερα να στοιχειώνει τους κύκλους εξουσίας στην Ουάσιγκτον: Δεν είναι τυχαίο ότι στην εφημερίδα Μπόστον Γκλόουμπ την 22η Απριλίου εφέτος δημοσιεύτηκε ένα άρθρο του H.D.S. Greenway που παραλληλίζει την «άγνοια» του Ρόμπερτ ΜακΝαμάρα για τον εχθρό του με την «ύβρι» που διαπράττει ο Ντόναλντ Ράμσφελντ στο Ιράκ...

30 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, το Βιετνάμ θυμάται την τελευταία επιθυμία του Χο Τσι Μινχ για τη χώρα του, το κείμενό του που μεταδόθηκε από το ραδιόφωνο του Ανόι την 6η Σεπτέμβρη 1969, καθώς έφθανε στα 70 του -- ήταν ένας από τους λίγους τυχερούς στο Βιετνάμ που το κατάφερναν, όπως έλεγε με μια δόση μαύρου χιούμορ. «Σ' όλη μου τη ζωή υπηρέτησα με όλη μου την καρδιά και με όλη μου τη δύναμη την πατρίδα, την επανάσταση και το λαό. Αν έφευγα τώρα από τούτο τον κόσμο, δεν υπάρχει τίποτα που έκανα για το οποίο θα μετάνιωνα. Η μόνη μου τύχη είναι που δεν είμαι σε θέση να προσφέρω για περισσότερο χρόνο και καλύτερα. Μετά το θάνατό μου ας αποφευχθούν οι μεγάλες τελετές ώστε να μη χαθεί χρόνος και χρήματα του λαού. Σ' όλο το στρατό, σ' όλο το Κόμμα, σ' όλο το στρατό ...στους νέους και τα παιδιά ...αφήνω την απεριόριστη αγάπη μου. [...] Η τελευταία μου επιθυμία είναι όλο το κόμμα μας και ο λαός μας, ενωμένος στον αγώνα, να οικοδομήσει ένα ειρηνικό, ενωμένο, ανεξάρτητο, δημοκρατικό και πλούσιο Βιετνάμ, κάνοντας έτσι μια άξια συμβολή στην παγκόσμια επανάσταση».