«Νέα εποχή για τη διατλαντική ενότητα»... Το μότο της ευρωπαϊκής περιοδείας του Αμερικανού Προέδρου, Τζορτζ Ου. Μπους. Κύριος σκοπός δεν ήταν άλλος, κατά τους παροικούντες την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες φυσικά, από τον υπερκερασμό των διαφορών μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού, η αναθέρμανση των «σχέσεων των συμμάχων», εννοώντας φυσικά την Ευρώπη, είτε μέσω του ΝΑΤΟ, είτε ως ΕΕ, που είχαν διαταραχτεί εξαιτίας του πολέμου κατά του Ιράκ.

Καθ' όλη τη διάρκεια της πενθήμερης περιοδείας - που η αυλαία της έπεσε στην Μπρατισλάβα με τη διμερή Συνάντηση Κορυφής Ρωσίας και ΗΠΑ - τα χαμόγελα και οι περιπτύξεις δεν έλειψαν σε αυτή την επίδειξη ενότητας στο πνεύμα «της νέας εποχής για τη διατλαντική ενότητα», που διατρανώθηκε από την πρώτη ημέρα της αφίξεως Μπους στις Βρυξέλλες. Πέραν, όμως, των επισήμων εναγκαλισμών και της ρητορικής, όπου ξεχάστηκαν πια οι χαρακτηρισμοί με νόημα όπως «παλιά Ευρώπη», ελάχιστα φαίνεται ότι πραγματικά άλλαξαν.

Αφ' ενός, η «συμμαχία» χαίρει άκρας υγείας, αφού ουσιαστικά ποτέ δεν απειλήθηκε από κανενός είδους ανίατη ή μολυσματική ασθένεια. Και μπορεί η περίπτωση του πολέμου του Ιράκ, όπου οι ΗΠΑ «μονομερώς» εμφανίστηκαν να ασκούν το δικαίωμα, ντε φάκτο μάλιστα, της εξαπόλυσης ενός προληπτικού πολέμου, να μην ήταν απλώς μία «ίωση» που πέρασε έτσι απλά, εντούτοις ο αντικειμενικός στόχος της «συμμαχίας» παραμένει ως έχει. Δηλαδή, εξασφάλιση για τα κράτη - μέλη του «κλαμπ» της προνομιακής θέσης στις σφαίρες της οικονομίας και της ασφάλειας, με στόχο τον πλούτο για το πολυεθνικό κεφάλαιο, που, φυσικά, εδράζει στις χώρες του «Βορρά», τον έλεγχο της πρόσβασης στις στρατηγικές πλουτοπαραγωγικές πηγές και τη διαιώνιση του στρατιωτικού πλεονεκτήματος. Εξάλλου, τα ίδια ακριβώς μέλη, που ηγούνται, είτε στο ΝΑΤΟ, είτε στην ΕΕ και φυσικά οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες, ηγούνται όλων των διεθνών ιμπεριαλιστικών οργανισμών, όπως το ΔΝΤ, ο ΠOE, η ΠΤ, αλλά και η «ομάδα των ισχυρών», εννοείται G7, εννοείται G8...

Αφ' ετέρου, ακριβώς επειδή ο στόχος είναι κοινός και τους ενώνει, την ίδια στιγμή αποκαλύπτονται και εν γένει αντιθέσεις και διαγκωνισμοί τους. Το ανά περιόδους εμφανιζόμενο «χάσμα» τους, αποκαλύπτει τις αντιθέσεις τους, οι οποίες όμως συνήθως εξελίσσονται σε τακτικές κινήσεις, είτε γιατί παρασκηνιακά «μοιράζουν» τη λεία ή μέρος της, είτε γιατί επιθυμούν να δημιουργήσουν εντυπώσεις «αντιθέσεων», ώστε το συνολικό κέρδος για τη «συμμαχία» να είναι μεγαλύτερο.

Στην περίπτωση του Ιράν, παραδείγματος χάριν, που σχεδόν μονοπώλησε όλες τις ατζέντες κατά τις συναντήσεις του Προέδρου Μπους στην πενθήμερη περιοδεία του, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί, για κάποιους αναλυτές, υιοθέτησαν ρόλους ...«του καλού και του κακού μπάτσου.». Για τον Αμερικανό Πρόεδρο «πέραν του Ιράν» που θα μπορούσε να γίνει ο «"φάρος" ελευθερίας και πηγή πραγματικής σταθερότητας στην περιοχή», η Συρία πρέπει να τερματίσει την «κατοχή στο Λίβανο» και το «καθεστώς της πρέπει να λάβει μεγαλύτερη δράση για να σταματήσει εκείνους που υποστηρίζουν τη βία και την υπονόμευση στο Ιράκ, και πρέπει να δώσει τέλος στην υποστήριξη των τρομοκρατικών οργανώσεων που επιδιώκουν να καταστρέψουν την ελπίδα μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων». Οσο για το Ιράν, ο Μπους απέστειλε «ένα ακόμη ηχηρό μήνυμα προς την κυβέρνηση του Ιράν», σημειώνοντας ότι «οφείλει να σταματήσει την υποστήριξη της τρομοκρατίας και να μην κατασκευάσει πυρηνικά όπλα», προσθέτοντας ότι «συνεργάζεται στενά» με Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία, οι οποίες επιζητούν διπλωματική συμφωνία με την Τεχεράνη.

Και όσον αφορά μεν τη Συρία, κατά το δείπνο με τον Πρόεδρο της Γαλλίας Ζακ Σιράκ, υπήρξε «ταύτιση απόψεων», όπως τουλάχιστον επισημάνθηκε επισήμως, εντούτοις το «Ιράν δεν είναι Ιράκ», όπως επισημαίνεται από όλους με σημασία...

Τα περισσότερα συμπεράσματα συνάγονται από τα αποτελέσματα της συνάντησης που είχε ο Μπους με τον Γερμανό καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ στην πόλη Μάιντζ, την πόλη του Γουτεμβέργιου. Ο Σρέντερ προσήλθε σε αυτή τη συνάντηση με διατυπωμένη ήδη την πρόθεση της Γερμανίας, όπως διατυπώθηκε στη Σύνοδο του Μονάχου, να αναδειχτεί «σε παγκόσμια δύναμη». Ετσι, ο Σρέντερ διευκρίνισε για άλλη μία φορά ότι ενδιαφέρεται για τη σταθερότητα των διατλαντικών σχέσεων μέσα στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, υπό τον όρο, όμως, ότι πρέπει «να διεξάγονται εκεί πολιτικές συζητήσεις και να παίρνονται αποφάσεις για τη Μέση Ανατολή, το Ιράκ, και το Ιράν», αφήνοντας να εννοηθεί «όχι μονομερώς» από τις ΗΠΑ, ενώ εξέφρασε και την ανησυχία του ότι «αυτό μπορεί να επαναληφθεί σε νέα πεδία σύγκρουσης, όπως το Ιράν».

Ωστόσο, χρειάζεται να τονιστεί ότι οι εταίροι της ΕΕ προσπαθούν με τις διαπραγματεύσεις να αποφύγουν, για δικά τους συμφέροντα, μια πολεμική σύγκρουση, αλλά θέλουν να επιβάλουν στο Ιράν τον όρο να δώσει «αντικειμενικές και δυνάμενες να ερευνηθούν εγγυήσεις» για τήρηση της Συμφωνίας Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Οπλων, συμφωνία που οι ατομικές δυνάμεις Αγγλία και Γαλλία διαρκώς παραβιάζουν.

Ειδικά, όσον αφορά στη Γερμανία, η «διπλωματική λύση» σχετίζεται με τα ειδικά συμφέροντά της στο Ιράν και την περιοχή. Μετά από μια στασιμότητα, που είχε σημειωθεί έως τις αρχές του 2000, οι γερμανοϊρανικές οικονομικές σχέσεις σημειώνουν αλματώδη άνοδο: Οι γερμανικές βιομηχανίες αυτοκινήτων εξάγουν στο Ιράν εκατομμύρια αυτοκίνητα, κατασκευάζονται εκεί εργοστάσια με γερμανικά κεφάλαια, γίνονται μεγάλες επενδύσεις με εγγύηση της γερμανικής κυβέρνησης, προγραμματίζονται άλλα έργα, και αυτό που παίζει ιδιαίτερο ρόλο είναι η επιδίωξη της γερμανικής οικονομίας να εξασφαλίσει την προμήθεια από το Ιράν φυσικού αερίου. Το Ιράν υπολογίζεται ότι στο υπέδαφός του έχει το 15% της παγκόσμιας παραγωγής φυσικού αερίου. Είναι, συνεπώς, ευνόητο να συγκρούονται τα συμφέροντα των γερμανικών μονοπωλίων με εκείνα των ΗΠΑ και απ' αυτό να προκύπτει σε ένα μεγάλο βαθμό η διαφορετική θέση τους στο θέμα Ιράν. Το Βερολίνο βλέπει να απειλούνται τα οικονομικά και γεωστρατηγικά συμφέροντά του από τις πολεμικές απειλές της Ουάσιγκτον.

Τέλος, άλλο ένα σημείο που προκαλεί «τριγμούς» είναι οι προθέσεις Γερμανίας και Γαλλίας να άρουν το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί στην Κίνα, παρά τις αμερικανικές αντιρρήσεις. Κατά τη διάρκεια της περιοδείας Μπους, το θέμα ουσιαστικά αποσιωπήθηκε. Καμία αναφορά, είτε από τον Σρέντερ, είτε από τον Σιράκ. Γιατί όμως όλος ο αχός για τα κινεζικά όπλα;

Οι ανησυχίες της Ουάσιγκτον δεν αφορούν καθόλου στην άρση του εμπάργκο των όπλων, αλλά βρίσκονται πέραν αυτών, καθώς οι ολοένα και στενότεροι οικονομικοί δεσμοί της Κίνας με τη Γερμανία και τη Γαλλία κυρίως, αλλά και συνολικά με την ΕΕ, θα κρούσουν στο άμεσο μέλλον τον κώδωνα του κινδύνου για την αμερικανική οικονομία.

Ηδη, η ΕΕ είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος της Κίνας και η προοπτική της εναλλαγής των κινεζικών αποθεμάτων από το συνεχώς διολισθαίνον δολάριο και τα αμερικανικά ομόλογα σε ευρώ - όπως προσφάτως ανακοίνωσε ότι σκέφτεται να πράξει η Νότια Κορέα - συνιστά απειλή για την αμερικανική οικονομία, με συνέπειες και στην εγχώρια και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.