Φέτος συμπληρώθηκαν 15 χρόνια από τη λεγόμενη βελούδινη επανάσταση στην Τσεχοσλοβακία, την αντεπαναστατική δηλαδή διαδικασία που κορυφώθηκε το Νοέμβρη του 1989 και οδήγησε στην παλινόρθωση του καπιταλισμού και στη διάλυση του ενιαίου κράτους. Ετσι, στη φετινή επέτειο πραγματοποιήθηκαν στην πρωτεύουσα της Τσεχίας, Πράγα, εκδηλώσεις και πανηγυρισμοί από τις δυνάμεις που πρωτοστάτησαν στην ανατροπή του σοσιαλισμού.

Σε πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύτηκε και στο «Βήμα» (18/11) ο πρώτος Πρόεδρος μετά την αντεπανάσταση, Βάτσλαβ Χάβελ, δεν κρύβει λόγια. Λέει χαρακτηριστικά:

«Ορισμένοι πολιτικοί και άλλοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο κομμουνισμός απλώς κατέρρευσε κάτω από το ίδιο του το βάρος, ακολουθώντας και σε αυτό τους "νόμους της Ιστορίας". Για μια ακόμη φορά ελαχιστοποιούν τη σημασία της ατομικής ευθύνης και των ατομικών ενεργειών...». Ο Χάβελ κάτι ξέρει όταν αναφέρεται σε «ατομική ευθύνη» και «ατομικές ενέργειες», μόνο που πολλές τέτοιες δήθεν ατομικές ενέργειες διαμόρφωσαν τις ομάδες κρούσης για την ανατροπή. Σήμερα αποκαλύπτεται ότι το λεγόμενο Φόρουμ των Πολιτών και η λεγόμενη Εθνική Συμβολή για τη Δημοκρατία έλαβαν εκατομμύρια δολάρια για την αντεπαναστατική τους δράση.

Η σημερινή κατάσταση της βάρβαρης καπιταλιστικοποίησης κάθε άλλο παρά πανηγυρισμούς επιτρέπει στους εργαζόμενους. Η σύγκριση της σημερινής καπιταλιστικής βαρβαρότητας με την περίοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης είναι αποκαλυπτική και καθοριστική υπέρ του σοσιαλισμού.

Με την ευκαιρία της συμμετοχής μας με αντιπροσωπεία του ΚΚΕ στην πολιτικοθεωρητική Συνδιάσκεψη με θέμα «15 χρόνια μετά, οι συνέπειες από την κοινωνική ανατροπή», που διοργάνωσε στις 13 του Νοέμβρη η οργάνωση Πράγας του Κομμουνιστικού Κόμματος Βοημίας-Μοραβίας (Τσεχίας), μέσα από τις παρεμβάσεις των Τσέχων συντρόφων - στοιχεία των οποίων παρουσιάζουμε σήμερα - διαπιστώσαμε για άλλη μια φορά τις βαρύτατες συνέπειες που βιώνουν οι εργαζόμενοι αυτής της χώρας.

Πριν 15 χρόνια οι άνθρωποι είχαν δουλιά, είχαν εξασφαλισμένα βασικά τους κοινωνικά δικαιώματα (Πρόνοια, Παιδεία, Υγεία), είχαν δυνατότητα πρόσβασης στον πολιτισμό, στον αθλητισμό, προστασία της παιδικής ηλικίας, της μητρότητας και της τρίτης ηλικίας. Σήμερα ο αριθμός των ανέργων αυξάνεται χρόνο με το χρόνο, έχουν εμφανιστεί ξανά ασθένειες που είχαν εξαλειφθεί, όπως η φυματίωση, παρατηρείται αύξηση της χρήσης ναρκωτικών, εγκληματικότητα, ακόμα και παιδική, έκπτωση αξιών και ξαναγράψιμο της Ιστορίας.

Η προπαγάνδα, που πριν 15 χρόνια συνδέθηκε, όχι τυχαία, με τα συνθήματα της αντεπανάστασης του 1968, σήμερα έχει «ξεγυμνωθεί» πλήρως. Υπήρχε η έκκληση για «σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο», για «ελευθερία» και για «δημοκρατικά δικαιώματα», για να κρυφτεί η επιδίωξη για ανατροπή του κοινωνικού συστήματος, αλλαγή στις μορφές ιδιοκτησίας και γοργό πέρασμα στον καπιταλισμό. Ο,τι δεν έγινε κατορθωτό το 1968 οι δυνάμεις της αντίδρασης, πατώντας σε υπαρκτές αδυναμίες και λάθη του σοσιαλισμού, το κατάφεραν το 1989.

Ας δούμε πιο αναλυτικά τι βιώνει σήμερα ο λαός και η νεολαία:

Εντάθηκε η κοινωνική διαφοροποίηση. Από τη μία αυτοί που πλούτισαν από το ξεπούλημα της εθνικής λαϊκής περιουσίας, αυτοί οι 8.000 που καταγράφουν οι επίσημες στατιστικές με μισθό πάνω από 150.000 κορόνες το μήνα (γύρω στα 5.000 ευρώ) και από την άλλη το 80% των νοικοκυριών που ζει με δανεισμό, ξεπούλημα αντικειμένων, με βοήθεια από τους συγγενείς και από την Πρόνοια (ό,τι έχει ακόμα απομείνει). Στα δεκαπέντε χρόνια που μεσολάβησαν από την ανατροπή αυξήθηκαν κατά 836% τα ενοίκια με πιο μεγάλη αύξηση αυτή του 1.451% στην πρωτεύουσα, Πράγα, αύξηση που απέχει παρασάγγας από τις αυξήσεις σε μισθούς-συντάξεις που φυσιολογικά υπήρξαν στα 15 χρόνια.

Τελευταία επίσημα στοιχεία, που σίγουρα υπολείπονται των πραγματικών, ανεβάζουν τον αριθμό των ανέργων σε πάνω από 500.000, δηλαδή πάνω από το 10%. Πρέπει να σημειωθεί πως αυτό το ποσοστό αναφέρεται σε πολίτες που είναι καταγραμμένοι ότι παίρνουν κάποιο επίδομα. Η φτώχεια απειλεί, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, 133.000 νοικοκυριά ή 392.000 ανθρώπους. Η μέση οικογένεια με δύο παιδιά χρωστούσε στις τράπεζες 90.000 κορόνες (γύρω στα 3.000 ευρώ), δηλαδή τα νοικοκυριά των εργαζομένων αλλά και πολλών μικροεπαγγελματιών, στο τέλος του φετινού χρόνου, χρωστούν στις τράπεζες 235,6 δισ. κορόνες.

Αυξήθηκαν οι άστεγοι, που είναι άμεση απόρροια της ανεργίας. Για την Πράγα μόνο έχουν καταγραφεί από τις υπηρεσίες 3.000 τέτοιοι άνθρωποι που ζουν στο δρόμο. Σημαντικά έχει αυξηθεί το ποσοστό των νέων αστέγων. Το ζήτημα της στέγης ειδικά για τις νέες οικογένειες έχει χειροτερεύσει πάρα πολύ. Χαρακτηριστικά μόνο στην Πράγα πριν το 1989 χτίζονταν το χρόνο 7.000 σπίτια με τρία δωμάτια, ενώ σήμερα παραδίδονται μόνο 1.000.

Σημαντικές ήταν οι αλλαγές που έγιναν στον τομέα της Παιδείας. Πριν 15 χρόνια ήταν απολύτως δωρεάν, τα παιδιά έπαιρναν από τα βιβλία και τα τετράδια μέχρι τη γραφική ύλη. Η οικογένεια δεν είχε να σκεφτεί για την Παιδεία των παιδιών της από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο, δεν υπήρχε καμία μορφή διδάκτρων. Σήμερα, με την εισαγωγή διδάκτρων στους διάφορους τύπους σχολείων οι εργαζόμενοι πληρώνουν από 1.500 έως 2.000 κορόνες το λιγότερο το μήνα ανάλογα με τη βαθμίδα της εκπαίδευσης. Να θυμίσουμε εδώ ότι ο κατώτερος μισθός είναι 9.000 κορόνες. Στα δημόσια πανεπιστήμια αν και γίνονται προσπάθειες από τις κυβερνήσεις, πριν των νεοφιλελεύθερων και σήμερα των σοσιαλδημοκρατών, για επιβολή διδάκτρων, αυτό δεν έχει γίνει ακόμα κατορθωτό. Ωστόσο, υπολογίζεται ότι οι σπουδές των παιδιών για τη λαϊκή οικογένεια στοιχίζουν για τα πρώτα έτη το λιγότερο 3.500 κορόνες το μήνα, ποσό που ανεβαίνει όσο προχωράνε οι σπουδές αφού πληρώνονται έστω και με χαμηλές τιμές τα συγγράμματα, έχει αλλάξει η κατάσταση με τη φοιτητική στέγη, που κάποτε ήταν εξασφαλισμένη. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλο και περισσότεροι φοιτητές σε έρευνες που γίνονται εκφράζουν το φόβο και την ανησυχία για το αν θα καταφέρουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Υπολογίζεται ότι το 75% των φοιτητών εργάζεται περιστασιακά για να βοηθήσει την οικογένεια στο βάρος των σπουδών, πράγμα που έχει επιπτώσεις και στις ίδιες τις σπουδές, στην ποιότητα της μελέτης. Ταυτόχρονα, το ποσοστό των ανέργων αποφοίτων αυξάνεται χρόνο με το χρόνο.

Ενώ στα 40 χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 13,5 φορές, αυτός ο τεράστιος πλούτος κρατικών επιχειρήσεων, εργοστασίων, λατομείων, αγροτικών συνεταιρισμών ξεπουλήθηκε φτηνά και μέσα από τη βάρβαρη διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων πήγε στα χέρια ιδιωτών, παλιών, πριν την επανάσταση του 1948 και την εργατική εξουσία, ιδιοκτητών και, συχνά, ξένων επιχειρηματιών. Γερμανικές πρωτίστως και άλλες ξένες επιχειρήσεις κυριαρχούν στους περισσότερους τομείς, από τη βιομηχανία, τους τομείς Υγείας, την Κοινωνική Ασφάλιση μέχρι τον τομέα της ενημέρωσης, όπου χαρακτηριστικά το 86% του Τύπου είναι στα χέρια του ξένου κεφαλαίου. Η διάλυση του ενιαίου κράτους και η δημιουργία των δύο ανεξάρτητων κρατών, που χώρισαν ...βελούδινα, βοήθησε τις δυνάμεις της καπιταλιστικής παλινόρθωσης να ελέγξουν καλύτερα, οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά, τους λαούς.

Η νεολαία βρέθηκε στο επίκεντρο της επίθεσης. Η επιχείρηση χειραγώγησης αυτού του τμήματος του πληθυσμού ήταν καλά οργανωμένη και σήμερα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Σε αυτό συμβάλλουν καθοριστικά η επιχείρηση του ξαναγραψίματος της Ιστορίας και η αντικατάσταση των αξιών που συνδέθηκαν με την οικοδόμηση του σοσιαλισμού με νέες, προσαρμοσμένες στη νέα ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων.

Αξίες, όπως η ειρήνη, η ευγενική άμιλλα, η φιλία και η αλληλεγγύη ανάμεσα στους λαούς, αντικαταστάθηκαν με την αγάπη στο χρήμα, το κέρδος, τη δύναμη του ισχυρού, το «ο θάνατός σου η ζωή μου», ό,τι δηλαδή συνδέεται με τον καπιταλισμό και τη βαρβαρότητά του. Η υποκουλτούρα επιχειρείται να κυριαρχήσει παντού. Ταυτόχρονα, σήμερα οι νέοι δε διδάσκονται στοιχειώδη ιστορικά γεγονότα για την Τσεχοσλοβακία και τον κόσμο. Γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί η Τσεχοσλοβάκικη Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία ως εγκληματικό καθεστώς, όπου δεν υπήρχε καμία ελευθερία. Αποκρύβεται η τεράστια προσπάθεια χιλιάδων ανθρώπων που πάλεψαν για καλύτερη κοινωνία, ανοικοδόμησαν τη χώρα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παραχαράσσονται ιστορικά στοιχεία της δεκαετίας του '50 όταν ο λεγόμενος ψυχρός πόλεμος από την πλευρά των καπιταλιστικών χωρών δυσχέραινε την ανάπτυξη της νέας κοινωνίας. Οπως αναφέρθηκε και στη Συνδιάσκεψη του ΚΚ Βοημίας-Μοραβίας, οι παλαιότερες γενιές θυμούνται τις δολοφονίες κομμουνιστών τα πρώτα χρόνια μετά το 1948, τα σαμποτάζ, τις ανοιχτές επεμβάσεις της Δύσης. Για την αντεπανάσταση που προετοιμάστηκε σιγά σιγά σήμερα οι πρωτεργάτες της αποκαλύπτουν την υπονομευτική αντισοσιαλιστική τους δράση και τη βοήθεια που έλαβαν σε εκατομμύρια δολάρια από την καπιταλιστική Δύση. Ολα αυτά περιγράφονται από την κυρίαρχη ιδεολογία ως «δράση για την ελευθερία», όπως και η σημερινή στάση της αστικής τάξης της χώρας που στέλνει στρατιώτες στα σφαγεία του ΝΑΤΟ και στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις ή η εξόφληση των ...γραμματίων όταν η Τσεχία πρωτοστατεί στην ...«απελευθέρωση της Κούβας από τη δικτατορία». Γίνεται έτσι φανερό ότι οι κομμουνιστές της χώρας έχουν πολλά ζητήματα να αντιπαλέψουν και χρειάζεται να κάνουν πολλά στο ιδεολογικοπολιτικό μέτωπο βλέποντας αυτοκριτικά και το παρελθόν, ώστε να δυναμώσει η πάλη για τη νέα σοσιαλιστική προοπτική.