Φιλόξενη «εστία» παρουσίασης των θεατρικών ανησυχιών και προσπαθειών (συγγραφικών, σκηνοθετικών, υποκριτικών) νέων καλλιτεχνών έχει γίνει, ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια, η «Πειραματική Σκηνή» του Εθνικού Θεάτρου. Μέσα σε αυτή τη δυνατότητα που δίνει το ΕΘ μπορεί να αναδειχτούν νέες ελπιδοφόρες δυνάμεις και ξεχωριστά ταλέντα. Απόδειξη περί αυτού ήταν η πραγματικά πειραματική και καθ' όλα αυτοσχεδιαστική (συγγραφικά, σκηνοθετικά, σκηνογραφικά, υποκριτικά) παράσταση του έργου «Βιομαγεία». Το ημιτελές και σεναριακής μορφής κείμενο, που έγραψε η ηθοποιός Μαριάννα Κάλμπαρη, αποτέλεσε τη βάση, το πρόσχημα, ώστε ο έμπειρος και ταλαντούχος ηθοποιός και σκηνοθέτης - πλέον - Δημήτρης Λιγνάδης, σκηνοθετικά και δυο νέοι επίσης ταλαντούχοι ηθοποιοί, η Εβίτα Ζημάλη και ο Ανδρέας Κοντόπουλος, να αυτοσχεδιάσουν μια παράσταση «θεάτρου μέσα στο θέατρο», αποδείχνοντας τη δύναμη της τέχνης τους. Τέχνη της υποβολής συναισθημάτων και παρηγορητικών ψευδαισθήσεων και «θεραπευτικών» ιδιοτήτων. Η Τέχνη δε γλιτώνει τον άνθρωπο από τα προβλήματα της πραγματικής ζωής, αλλά τον βοηθά να τα αντιμετωπίσει. Ο σκηνοθέτης και οι δυο ηθοποιοί, σαν ένας άνθρωπος, με αυτοσχεδιαστική φαντασία, κέφι, μεράκι και χιούμορ εμπλούτισαν το «σενάριο» με λόγια τους και τους υποκριτικούς «κώδικές» τους και συνέθεσαν ένα έξυπνο, χαριτωμένο και ευφρόσυνο σκηνικό «παιχνίδι», το οποίο ανέδειξε τις πολύπλευρες, ασκημένες ερμηνευτικές αρετές και δυνατότητες της χαρισματικής Εβίτας Ζημάλη - ήταν υπέροχη - αλλά και την αμεσότητα, λιτότητα και εκφραστικότητα του Ανδρέα Κοντόπουλου.

Η θεατρική εταιρία «Οψεις» και η δημιουργός της, σκηνοθέτρια Ασπα Τομπούλη, ανέβασε στο θέατρο «Εμπρός» το μονόπρακτο μονόλογο του πολυγραφότατου Αγγλου δραματουργού Χάουαρντ Μπάρκερ «Und» («Ουντ», εβραϊκό γυναικείο όνομα). Με το πρώτο έργο του Μπάρκερ, που πριν τρία περίπου χρόνια παίχτηκε στην Ελλάδα με τίτλο «Ενα καινούργιο κόκκινο» (ο πραγματικός τίτλος είναι «Six scenes from an execution»), η υπογράφουσα τη στήλη σημείωσε την εντύπωσή της ότι το έργο εκείνο δείχνει ότι πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό, θεματολογικά πρωτότυπο και βαθιά προοδευτικό πολιτικό συγγραφέα. Εντύπωση, η οποία ενισχύθηκε με το «Und». Οπως στο «Ενα καινούργιο κόκκινο» ο Μπάρκερ βασίστηκε σε ένα ιστορικό πρόσωπο, μια «επαναστάτισσα» ζωγράφο, που τόλμησε να αντιπαρατεθεί στο πολιτικό και καλλιτεχνικό κατεστημένο της Βενετίας του 15ου αιώνα, για να μιλήσει για τη σημερινή «υποταγή» των ανθρώπων του πολιτισμού στους μηχανισμούς της εξουσίας, έτσι και με το «Ουντ» καταγγέλλει τους σύγχρονους πολέμους, θυμίζοντας τα άψυχα και ανθρώπινα «συντρίμμια» που προκάλεσε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, αλλά και υπονοώντας και τις ευθύνες, αλλά και ψευδαισθήσεις της αστικής τάξης ότι αυτή μπορεί να μείνει ανέγγιχτη από τον όλεθρο του πολέμου. Η Ουντ του έργου είναι το συντριμμένο από τον πόλεμο, παραλογισμένο «πορτρέτο» μιας μεγαλοαστής, εξαιρετικά καλλιεργημένης, ωραίας και αισθησιακής Εβραίας, η οποία σώθηκε από το Ολοκαύτωμα, αλλά δε γλίτωσε από τον όλεθρο και την τρέλα. Ολα γύρω της θάνατος και συντρίμμια. Το σπίτι της υπό κατάρρευση. Κι εκείνη παντέρημη, σε τέλεια παράκρουση, χωρίς συναίσθηση της γύρω της πραγματικότητας, ζει με αυταπάτες. Με τα «φαντάσματα» του χθες, μιας χαμένης ζωής και ευτυχίας. Η τραγωδία της είναι ότι δε συνειδητοποιεί τον όλεθρο και τα αλλεπάλληλα εγκλήματα που γεννά ο πόλεμος. «Ζει» στο παρελθόν. Περιμένει ανυπόμονα τον εραστή της. Φαντάζεται ότι, έστω και καθυστερημένος, θα έρθει. Θα της χτυπήσει το κουδούνι και εκείνη, για να τον «τιμωρήσει» για την καθυστέρησή του, χωρίς βιασύνη, με τη βοήθεια της - ανύπαρκτης πια - καμαριέρας της θα ντυθεί και θα καλλωπιστεί εντυπωσιακά για τον ελκύσει περισσότερο και έπειτα να παραδοθεί στον έρωτά του. Μέσα από την κορυφούμενη αναμονή και το παραλήρημά της προβάλλει, αχνά, θολά, η αίσθηση του θανάτου, ο τρόμος για πιθανή προδοσία της από τον εραστή της.

Το έργο, σε γλαφυρή μετάφραση Ελσης Σακελλαρίδου - Ασπας Τομπούλη, με θαυμάσιο, συμβολιστικό σκηνικό του Σίμου Καραφύλλη, με επίσης συμβολικά κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ, με τη μελωδικά «ζοφερή» μουσική του Πλάτωνα Ανδριτσάκη, με υποβλητικούς φωτισμούς του Ηλία Κωνσταντακόπουλου, σκηνοθετημένη ατμοσφαιρικά, με δραματικό μέτρο και ποιητικό αίσθημα από την Ασπα Τομπούλη, με την εκφραστική κινησιολογία της Σταυρούλας Σιάμου και με την πολύ αξιόλογη, εκφραστική, «μουσική» ερμηνεία της ταλαντούχας Ιωάννας Παγιατάκη και την κινησιολογική ερμηνεία της Σοφίας Λιάκου, είναι μια από τις ποιοτικές και ενδιαφέρουσες παραστάσεις της φετινής άνοιξης.

Το θεματολογικά παράξενο, βαθύτατα ανθρώπινο, μελαγχολικά καταγγελτικό για τα ποικίλα, τυπικά και άτυπα εγκλήματα του πολέμου, και στη συγκεκριμένη περίπτωση του ναζισμού, πρωτοπρόσωπο αφήγημα του Νίκου Καχτίτση «Η ομορφάσχημη» επέλεξε να ερμηνεύσει η Σοφία Σεϊρλή, αποτολμώντας μια μοναχική θεατρική της απόπειρα, στο «Χυτήριο». Στο αφήγημα του Καχτίτση, μια έρημη από συγγενείς Αυστροεβραία, η Γερτρούδη Στερν, περιφέρεται στους δρόμους της μεταπολεμικής Βιέννης, αναζητώντας εραστές μιας βραδιάς, όχι τόσο για να βρει τον έρωτα όσο για να ανακουφίσει τη μοναχική, βασανισμένη ύπαρξή της και να εξομολογηθεί ότι ο χαμός των Εβραίων γονιών της, η ορφάνια, ο βιασμός της από ναζί, ο φόβος του θανάτου και η πείνα την ανάγκασαν να κρύψει τη γενιά της, ακόμα και να εκπορνεύεται για να επιζήσει. Η καλή ηθοποιός, με την ευαίσθητη σκηνοθετική «ματιά» του ηθοποιού Δημοσθένη Παπαδόπουλου, με τη σκηνογραφική και ενδυματολογική συμβολή της Ντόρας Λελούδα, με λιτότητα και εσωτερική αλήθεια μορφοποίησε το βασανισμένο, αλλά και ερωτικό πρόσωπο του κειμένου.

Αυτό το άπαιχτο και άγνωστο στην Ελλάδα μονόπρακτο έργο του Τσέχωφ (γραμμένο το 1885 και αντλημένο από το παλιότερο διήγημά του «Το φθινόπωρο») ανέβασε - και αυτό είναι προς τιμήν του - το «Θέατρο της Ανοιξης» σε διασκευή, σκηνοθεσία και φωτισμούς του δημιουργού του Γιάννη Μαργαρίτη. Το θέμα και τα πρόσωπα του έργου - ένα από τα πρωτόλεια του κορυφαίου Ρώσου δραματουργού - τα άντλησε ο Τσέχωφ από τη λογής λογής δύστυχη φτωχολογιά την οποία γνώριζε και γιατροπόρευε στη ρώσικη ύπαιθρο. Μουζίκοι, πλάσματα βασανισμένα από την ανέχεια, την αμορφωσιά, τη θρησκοληψία, τις φοβικές προκαταλήψεις, ανέστιοι, πλάνητες, έρημοι και μαζί με αυτούς ένας κατεστραμμένος, αλκοολικός, προδομένος από τη γυναίκα του, άρχοντας, συνωθούνται μια άγρια νύχτα σε ένα χάνι, αποκαλύπτοντας τον κοινωνικό, αλλά και μέσα τους «βυθό». «Βυθός», που σε μικρογραφία θυμίζει το θεατρικό «Βυθό» του Γκόρκι και εξηγεί την ένθερμη υποστήριξη της γκορκικής δημιουργίας από τον Τσέχωφ.

Η σκηνοθεσία του Γ. Μαργαρίτη κρίνεται θετικά ως μια πειραματική διερεύνηση των «πρωτοκυττάρων» της τσεχωφικής δημιουργίας και εντοπισμού κάποιων ιχνοστοιχείων αυτών των «πρωτοκυττάρων» σε μεγάλα έργα του. Η αξιολογότερη ερμηνεία ήταν του Ηλία Πετροπουλέα, αλλά και γόνιμες και όλων των άλλων ηθοποιών: Χρυσάνθης Δούζη, Σοφίας Βούλγαρη, Δημοσθένη Φίλιππα, Δημήτρη Σταμούλη, Αντώνη Μπαμπούνη, Κώστα Ανταλόπολου, Ντέμπορας Γιαννακοπούλου. Το χορευτικό και τα δύο αφελέστατα βιντεογραφικά «σχόλια» του δεύτερου μέρους της παράστασης ουδεμία σχέση είχαν με το έργο και την παράσταση. Μόνο σύγχυση και βαρεμάρα προκάλεσαν.