«Πεθαίνοντας στην Ισπανία» η πιο διάσημη φωτογραφία του ισπανικού εμφυλίου

Αφιερωμένη στην ηρωική παρουσία του ΚΚΕ και των Ελλήνων αντιφασιστών που βρέθηκαν στο πλευρό της Δημοκρατικής Ισπανίας θα είναι αύριο Κυριακή,στις 6 το απόγευμα, η εκπομπή του «902 Αριστερά στα FM» «Ποιητική Αδεία». Τη δίωρη εκπομπή επιμελείται και παρουσιάζει ο Γιώργος Μηλιώνης.

«No Pasaran» («Δε θα περάσουν»), ήταν το σύνθημα που «έβαζε φωτιά» στις καρδιές όλων των προοδευτικών ανθρώπων, όπου γης, από το καλοκαίρι του 1936, όταν πέντε φασίστες στρατηγοί, οι Φράνκο, Μόλα, Σανχούριο, Κουιέντο ντε Λάνο και Λούις Οργκας με την υποστήριξη των κεφαλαιοκρατών, των τσιφλικάδων και της καθολικής εκκλησίας, οργάνωσαν ανταρσία ενάντια στη δημοκρατική κυβέρνηση της Ισπανίας.

Στην κίνησή τους αυτή, οι Ισπανοί φασίστες είχαν την ανοιχτή βοήθεια και της χιτλερικής Γερμανίας, και της φασιστικής Ιταλίας, ενώ η Αγγλία και η Γαλλία που είχαν συγκροτήσει τη «Διεθνή Επιτροπή Μη Επέμβασης», στην ουσία στραγγάλιζαν τον ισπανικό λαό, καθώς δεν επέτρεπαν τον ανεφοδιασμό του σε όπλα και τρόφιμα. Οι ΗΠΑ εφοδίαζαν τον Φράνκο με καύσιμα, μέσω της Πορτογαλίας του Σαλαζάρ.

Μόνη βοήθεια στη μαχόμενη Ισπανία, ήταν η Σοβιετική Ενωση και οι αντιφασίστες όλου του κόσμου που, προερχόμενοι από τις πέντε ηπείρους, διέσχισαν στεριές και θάλασσες για να πολεμήσουν το φασισμό.

Στις 25 Απρίλη 1937, οι χιτλερικοί ισοπέδωσαν την Γκερνίκα (Γκουέρνικα) και τότε η δημοκρατική κυβέρνηση της Ισπανίας αποφάσισε να δεχτεί, επίσημα, ξένους εθελοντές απ' όλες τις χώρες του κόσμου. Ανάμεσά τους πήραν μέρος και 500 περίπου Ελληνες και Κύπριοι αντιφασίστες, που πήγαν να υπερασπιστούν με τ' όπλο στο χέρι, τη γη του Θερβάντες και του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα.

Διοικητής των Διεθνών Ταξιαρχιών ήταν ο Κάρολ Σφιερτσέφσκι, πολιτικός επίτροπος ο Λουίτζι Λόνγκο και στρατιωτικό στέλεχος ο Αντρέ Μαρτί.

Οι Ελληνες αντιφασίστες εθελοντές που έφθασαν από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, αρχικά ανήκαν στη 15η Ταξιαρχία, ενώ στη 13η Ταξιαρχία των εθελοντών από τα Βαλκάνια ανήκε ο ξεχωριστός λόχος των Ελλήνων με την ονομασία «Νίκος Ζαχαριάδης». Στην ιδρυτική συνεδρίαση του λόχου, πολιτικός επίτροπος ανέλαβε το δοκιμασμένο στέλεχος του ΚΚΕ, Δημήτρης Σακαρέλος .

Ανταποκριτής του «Ριζοσπάστη» από το 1936 ως το 1937 στην Ισπανία ήταν ο αξέχαστος Κώστας Βιδάλης, ο οποίος με την επιστροφή του στην Ελλάδα συνελήφθη από τη βασιλομεταξική δικτατορία και εξορίστηκε στα Κύθηρα.

Η δημιουργία του ελληνικού λόχου έγινε δυνατή μετά την άφιξη στην Ισπανία, επτά Ελλήνων αξιωματικών, μελών του ΚΚΕ που κατόρθωσαν να δραπετεύσουν από τις φυλακές του Μεταξά. Μετά τη μάχη του Μπελτσίτε, τον Αύγουστο του '37, οι Ελληνες εθελοντές των Ταξιαρχιών ενώθηκαν και ο λόχος ονομάστηκε «Ρήγας Φεραίος», καθώς όλοι οι λόχοι έφεραν ονόματα εθνικών ηρώων και όχι επικεφαλής πολιτικών κομμάτων. Τεράστιο ρόλο στην άφιξη των Ελλήνων αντιφασιστών διαδραμάτισαν οι ναυτεργατικές ενώσεις.

Οι Ελληνες αντιφασίστες πολέμησαν σε όλα τα μέτωπα με θάρρος, παλικαριά και επιδεικνύοντας σπάνιες αρετές, ενώ πολλοί από αυτούς έπεσαν στο πεδίο της τιμής. Οι Ελληνες αντιφασίστες, των οποίων η συντριπτική πλειοψηφία ήταν μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, αποχαιρέτισαν με υψωμένη γροθιά και ψηλά το κεφάλι τη μαχόμενη Ισπανία. Ολους, τους ένωνε το μίσος ενάντια στη φασιστική βαρβαρότητα, ενώ βαθιά στην καρδιά τους είχαν χαραχτεί τα λόγια της Ντολόρες Ιμπαρούρι, της θρυλικής «Πασιονάρια»: «Χίλιες φορές να πεθαίνεις όρθιος, παρά να ζεις γονατιστός»!