Το νομοσχέδιο για το «πόθεν έσχες» πολιτικών, κρατικών λειτουργών, υπαλλήλων και ιδιοκτητών μέσων μαζικής ενημέρωσης αναμένεται να καταθέσει στη Βουλή μέσα στη βδομάδα ο υπουργός Εσωτερικών, Κ. Σκανδαλίδης. Είχε προηγηθεί συνεργασία του υπουργού με τον πρωθυπουργό, Κ. Σημίτη, την προηγούμενη Δευτέρα, οπότε και προσδιορίστηκαν οι τελευταίες λεπτομέρειες του περιεχομένου του νομοσχεδίου.

Το νέο «πόθεν έσχες» εντάσσεται στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για τη δήθεν πάταξη της διαφθοράς. «Νομίζω ότι έχουμε ένα θωρακισμένο θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει τελικά το συνολικό πλαίσιο της διαφάνειας της δημόσιας ζωής της χώρας», είχε δηλώσει, όταν παρουσίαζε το νομοσχέδιο στη δημοσιότητα, ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών. Ο ίδιος αναλάμβανε πριν από περίπου δύο βδομάδες να διεκπεραιώσει πρωθυπουργικό ρουσφέτι, εμπεριέχοντας στο νομοσχέδιο για την ίδρυση της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, διάταξη με την οποία μονιμοποιούνται σε θέσεις του Δημοσίου όσοι έχουν υπηρετήσει σε πολιτικά γραφεία του πρωθυπουργού (σ.σ. Η διάταξη αποσύρθηκε για να «ξανάρθει» στο νομοσχέδιο για τις μετατάξεις συνολικά στο Δημόσιο, ενώ την Τετάρτη ο υφυπουργός Δημόσιας Διοίκησης, Ν. Μπίστης, δήλωνε στη Βουλή ότι διαγράφεται οριστικά)... Η ίδια η κυβέρνηση της... διαφάνειας σταματούσε τις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων πάνω στο κύμα, την ώρα που στελέχη της διατυμπάνιζαν με στόμφο το αντίθετο, και έγγραφα που διέρρεαν, «έδειχναν» τι κρύβεται πίσω από τη δήθεν «αποφασιστικότητά» της να αναλάβουν δράση οι μπουλντόζες: Η πρόθεση επαναχάραξης των ορίων του αιγιαλού σε όφελος των μεγαλοσχημόνων του τόπου που έχουν καταπατήσει τον αιγιαλό.

Σ' αυτό το πλαίσιο, δηλαδή της πολιτικής που ασκείται, πρέπει να κριθεί και η όποια «αποτελεσματικότητα» ισχυρίζεται η κυβέρνηση ότι θα έχει ο νέος νόμος. Χαρακτηριστική είναι η επισήμανση του ΚΚΕ, με αφορμή τις εξαγγελίες της κυβέρνησης για την αλλαγή του «πόθεν έσχες»: «Η τιμή του πολιτικού κόσμου κρίνεται από τα συμφέροντα που αυτός υπηρετεί».

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι υπόχρεοι δηλώσεων «πόθεν έσχες» ανέρχονται περίπου στις 155.000. Καθίσταται υποχρεωτικός ο έλεγχος των ίδιων των ελεγχόμενων όσο και των συζύγων και των ανήλικων τέκνων τους. Ο έλεγχος θα γίνει αναδρομικά για τις δηλώσεις που υποβλήθηκαν από το 1990 μέχρι σήμερα. Οσοι καταθέτουν για πρώτη φορά δήλωση «πόθεν έσχες», υποχρεούνται να παρουσιάσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία και την πηγή προέλευσής τους των τελευταίων τριών ετών. Με βάση τις δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης του 2001, περίπου 500 άτομα (βουλευτές, ευρωβουλευτές, μέλη κυβέρνησης, κόμματα) υποβάλλουν τις δηλώσεις τους στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. Στον Αρειο Πάγο υποβάλλουν δηλώσεις περίπου 61.500 άτομα (δικαστικοί, δημοσιογράφοι, αστυνομικοί, ειδικοί φρουροί, συνοροφύλακες, λιμενικοί και γενικά πρόσωπα που κατέχουν κρατικές θέσεις ή διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα, όπως γενικοί διευθυντές προμηθειών δημοσίου ή μηχανικοί δημοσίων έργων). Συνολικά, 7.000 δηλώσεις που κατατέθηκαν σε Βουλή και Αρειο Πάγο θα ελεγχθούν υποχρεωτικά, εκ των οποίων οι 2.500 θα είναι με δειγματοληπτικό έλεγχο. Οι υπόχρεοι δηλώσεων «πόθεν έσχες» στο ΣΕΕΔΔ, κυρίως δημόσιοι υπάλληλοι, ανέρχονται περίπου στις 93.000. Στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος γίνεται κάθε δύο χρόνια και θα είναι δειγματοληπτικός. Δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα το ποσοστό των δηλώσεων που θα ελεγχθούν, κάτι που θα εξαρτηθεί από τις δυνατότητες του μηχανισμού ελέγχου. Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα είναι χαμηλότερο από το 25%.

Σημειώνουμε τέλος ότι με το νομοσχέδιο επεκτείνεται η απαγόρευση χρηματιστηριακών συναλλαγών - που ίσχυε για τους υπουργούς - και στους βουλευτές, δημάρχους, νομάρχες και γενικά σε πρόσωπα σε θέσεις εξουσίας.