Καταρχήν δεν έχουμε τίποτα με το μπόουλινγκ, ούτε είμαστε γενικά αντίθετοι με τη λελογισμένη εφαρμογή επιστημονικών ανακαλύψεων και τεχνολογικών εφευρέσεων στον αθλητισμό. Για παράδειγμα, το ρεκόρ στο άλμα επί κοντώ, ωφελήθηκε πολύ την περασμένη δεκαετία από τη βελτίωση στο υλικό των κονταριών. Βέβαια, αν ο στόχος πρέπει να είναι το σώνει και καλά γρήγορο και εντυπωσιακό ανέβασμα των ρεκόρ, για να εξυπηρετηθεί η βιομηχανία του αθλητικού θεάματος, ή αντίθετα ο συναγωνισμός των αθλητών σε αγώνες με βάση το αθλητικό πνεύμα και την καλλιέργεια σώματος και πνεύματος που έχει προηγηθεί, είναι μια άλλη ιστορία. Θα χρησιμοποιήσουμε, λοιπόν, μόνο ως αφορμή το γεγονός που θα αναφερθεί στη συνέχεια.

Το πρώτο ρομπότ που παίζει μπόουλινγκ και μάλιστα σαν επαγγελματίας είναι γεγονός. Βρίσκεται στο Μίτσιγκαν των ΗΠΑ, έχει 3 μέτρα ύψος, 6,5 μήκος, ζυγίζει 8 τόνους και ελέγχεται από έναν μικροεπεξεργαστή Pentium. Μοιάζει πολύ με βιομηχανικό ρομπότ, έχει δηλαδή μορφή βραχίονα με μια ιδιόμορφη λαβή στο άκρο του, για να πιάνει την μπάλα του μπόουλινγκ, να την περιστρέφει και να την εκτοξεύει με απόλυτη ακρίβεια. Κατασκευάστηκε, ώστε, παραμερίζοντας την αστάθεια του παράγοντα άνθρωπος και προσφέροντας σχεδόν 100% επαναληψιμότητα στις βολές, να επιτρέψει τη βελτίωση της μπάλας του μπόουλινγκ στα όρια της σημερινής τεχνολογίας.

Ηδη έχουν κατασκευαστεί αρκετές μπάλες, με βάση τις μετρήσεις από τις βολές του ρομπότ αυτού. Κάθε νέα μπάλα που κατασκευάζεται από τα εργαστήρια έρευνας και ανάπτυξης υψηλής απόδοσης μπαλών μπόουλινγκ (!) της εταιρίας «Μπρούνσβαϊκ» δοκιμάζεται από το ρομπότ, για να διαπιστωθεί αν πράγματι προσφέρει πλεονεκτήματα.

Οσοι, βέβαια, ξέρουν καλά μπόουλινγκ, θα γνωρίζουν ότι όσο τέλεια κι αν είναι η μπάλα, όσο λείος και σωστά αλειμμένος με το κατάλληλο λιπαντικό ο διάδρομος, αρκεί ένα ανεπαίσθητο ανθρώπινο λάθος κατά τη ρίψη της μπάλας, για να κάνει μια βολή μερικώς ή πλήρως αποτυχημένη. Προς τι λοιπόν όλη η φασαρία; Οπωσδήποτε οι νέες ακριβές μπάλες που δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια του ρομπότ θα κάνουν έναν επαγγελματία ακόμα πιο επαγγελματία και έναν πλούσιο απλό παίχτη ισοδύναμο ή και καλύτερο από έναν φτωχό ταλαντούχο απλό παίχτη.

Μήπως αυτή η έρευνα για τις μπάλες του μπόουλινγκ μπορεί να έχει σαν θετική παρενέργεια τη δημιουργία τεχνολογιών γενικότερης σημασίας και αξίας; Το επιχείρημα αυτό ακούγεται επανειλημμένα όποτε η επιστήμη χρησιμοποιείται για τον παραπέρα πλουτισμό των καπιταλιστών και συχνά δεν έχει βάση. Τις περισσότερες φορές είναι η βασική έρευνα που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές αναπάντεχες χρήσιμες εφαρμογές. Βέβαια, κι η εφαρμοσμένη έρευνα μπορεί να έχει απρόσμενες εφαρμογές, όταν, στο πλαίσιο ενός συνήθως μεγάλου και συγκεκριμένου στόχου, (π.χ. η αποστολή ανθρώπων στο φεγγάρι) οδηγεί σε επιμέρους τεχνολογίες, που επιλύουν προβλήματα για τα οποία δεν είχαν διατεθεί μέχρι τότε ερευνητικοί πόροι. Ομως, ξαναγυρίζοντας στο παράδειγμα, οι καλύτερες μπάλες μπόουλινγκ απλώς συνδυάζουν αποτελέσματα της επιστήμης των υλικών και της επιστήμης των υπολογιστών, χωρίς να προσφέρουν τίποτα καινούριο.

Σε ανάλογης σημασίας για το κοινωνικό σύνολο δραστηριότητες ξοδεύονται καθημερινά εκατομμύρια δολάρια και αφιερώνονται σημαντικοί ανθρώπινοι πόροι. Και δε μιλάμε μόνο για πόρους εταιριών, που κι αυτοί, σε τελευταία ανάλυση, από το κοινωνικό σύνολο προέρχονται και σ' αυτό θα έπρεπε να επιστρέφουν, αλλά και για ακαδημαϊκούς πόρους, που τουλάχιστον σε χώρες όπως η δική μας υποτίθεται ότι ανήκουν σε όλους.

Φυσικά, όλα αυτά τα εξεζητημένα δε συγκρίνονται σαν καταβόθρες πόρων με τα ερευνητικά προγράμματα για νέα όπλα και τη βιομηχανία κατασκευής τους. Και αν η έρευνα για καλύτερες μπάλες μπόουλινγκ είναι από μια μεριά ανώδυνη για την ανθρωπότητα, τα όπλα εξ ορισμού δεν είναι. Αλλά, η σχέση επιστήμης και εμπορίου όπλων είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο, που θα το θίξουμε με άλλη ευκαιρία στο μέλλον.

Ας μη γίνει παρανόηση. Δεν αρκεί η επιστήμη, για να λυθούν προβλήματα όπως η πείνα και η εξαθλίωση στον κόσμο, η ρύπανση του περιβάλλοντος, η αλλοτρίωση της ανθρώπινης ζωής. Ούτε καν και μικρότερα ή επιμέρους ανάλογα προβλήματα. Τα προβλήματα αυτά είναι πολιτικά και η επιστήμη θα μπορούσε να κατευθυνθεί έτσι ώστε να παίξει θετικό ρόλο στην αντιμετώπισή τους, αντί για αρνητικό, όπως συχνά συμβαίνει σήμερα. Αλλά και μόνο η στροφή της προς αυτή την κατεύθυνση προϋποθέτει και συμβαδίζει με αλλαγές σε πολιτικοκοινωνικό επίπεδο. Αλλαγές που τελικά θα γκρέμιζαν τον κυρίαρχο σήμερα -στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου- θεό του κέρδους και θα έβαζαν στο προσκήνιο σαν κίνητρο δράσης την πανανθρώπινη ευτυχία.